ءازىلحان نۇرشايىقوۆ «اقيقات پەن اڭىز» رومانىنىڭ جازىلۋ تاريحى
الماتى قالاسىنداعى تاۋ- كەڭ ينستيتۋتىندا، سەمەيدەگى قازاق پەداگوگيكالىق ۋچيليشەسىندە، پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىندا وقىعان. قالامگەر سومداعان باۋىرجان، مالىك تۇلعالارى اسقاقتىقتى تانىتسا، ەربول، مەڭتاي وبرازدارى ادەبىمەن وقىرمانىن سۇيسىنتەدى. م. مامەتوۆا، ى. سۇلەيمەنوۆ، ت. توقتاروۆ، ت. ب. مايدانگەرلەر بەينەسى قاھارماندىق مۇراتتارعا جەتەلەيدى.
نۇرشايىقوۆ «ماحاببات قىزىق مول جىلدار» رومانى مەن «ەسكى داپتەر»، «اسەم»، «بوتاگوز» پوۆەستەرىندە ادامگەرشىلىكتىڭ اسەمدىكپەن ديالەكتيكالىق ۇيلەسىمىنە باسا نازار اۋدارعان، كەيىپكەرلەرىنىڭ رۋحاني ىزدەنىستەرىن نانىمدى سۋرەتتەگەن. قاھارماندىق رۋحتاعى «اقيقات پەن اڭىز» رومانى مەن «توعىز تولعاۋ»، «ماحاببات جىرى»، «عاجاپ ادام»، «نيەۆەل تۇبىندە»، «ۆەليكيە لۋكي ۇرىستارى»، ت. ب. اڭگىمە، پوۆەستەرى دەرەك پەن دايەكتىڭ، تاريحي شىندىق پەن كوركەمدىك شەشىمنىڭ اراقاتىناسىن اشۋعا باعىتتالعان.
ي. بۋنيننىڭ شىعارمالارىن، م. شولوحوۆتىڭ «ادام تاعدىرى»، پ. پاۆلەنكونىڭ «جاريالانباعان حات» اڭگىمەلەرىن، ا. ياكوبسوننىڭ «قورقاۋ» پەساسىن، ت. ب. تۋىندىلاردى قازاق تىلىنە اۋداردى.
نۇرشايىقوۆ 2-دارەجەلى داڭق، «قۇرمەت بەلگىسى»، «حالىقتار دوستىعى»، 2-دارەجەلى وتان سوعىسى وردەندەرىمەن، بىرنەشە مەدالدارمەن ماراپاتتالعان.
ءبىز بۇگىن جازۋشىنىڭ «اقيقات پەن اڭىز» رومانىنا توقتالامىز. اقيقات پەن اڭىز - ءازىلحان نۇرشايىقوۆتىڭ قاھارماندىق رۋحتاعى شىعارمالارىنىڭ ءبىرى. رومان- ديالوگ 1978, 1980, 2009 -جىلدارى جەكە كىتاپ بولىپ جارىققا شىقتى.
قىسقاشا مازمۇنى
بۇل شىعارمادا ۇلى وتان سوعىسىنىڭ داڭقتى قاھارمانى، گۆارديا پالكوۆنيگى باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ ازاماتتىق، ەرلىك تۇلعاسىن مۇسىندەلەدى. باۋكەڭنىڭ سوناۋ بالاۋسا جاستىق شاعىنان بەرى، سوۆەت ارمياسىنىڭ ۇزدىك مەكتەبىندە شىڭدالۋ كەزىڭىنە، ۇلى وتان سوعىسىنىڭ وتتى جىلدارىنان باستاپ كۇنى بۇگىنگە دەيىنگى ۇلاعاتتى ءومىر جولىن شىنايى فاكتىلەر اياسىندا قىزعىلىقتى باياندايدى. روماننىڭ جازىلۋ فورماسى دا ەرەكشە: بۇكىل وقيعا اۆتور مەن كەيىپكەردىڭ ديالوگى ارقىلى وتەدى.
شىعارمانىڭ باستى كەيىپكەرى
باۋىرجان - كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى، جازۋشى، ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستىڭ داڭقتى جاۋىنگەرى، اسكەري قولباسشى، ستراتەگ جانە تاكتيك. شىعارمادا باۋىرجان ءوزى ايتقانىنان قايتپايتىن، تاكاپپار، ءور مىنەزدى كىسى بولعانىن كورسەتەدى. جاس كەزىنەن باستاپ اكەسىنىڭ سوزدەرىن جادىندا ساقتاپ وسكەن ادام. ولسە دە وتىرىك ايتپايتىن، جاماندىق ويلامايتىن اق جۇرەكتى كىسى بولعان.
1928-1930 -جىلدارى باستاۋىش مەكتەپتە ۇستازدىق ەتەدى. ءبىراز ۋاقىت اۋداندىق اتقارۋ كوميتەتىنىڭ جاۋاپتى حاتشىسى رەتىندە قىزمەت اتقارادى. اۋداندىق ميليتسيادا 6-ايداي جۇمىس ىستەيدى. 1932 - 1934 -جىلدار ارالىعىندا قىزىل ارميا قاتارىنا قىزمەت ەتەدى. 1933 -جىلى پولك مەكتەبىن بىتىرەدى.
مىنە، ومىرگە وسىنداي تاماشا تۋىندى اكەلگەن ءازىلحان نۇرشايىقوۆ الەم ادەبيەتىندەگى الىپ تۇلعا. وقىرمان قاۋىم ارداقتاپ، قادىر تۇتاتىن، كوپشىلىكتى وزىنە ۇيىرە الاتىن، كوپكە ۇلگى بولا بىلەتىن جازۋشى قازاق حالقى ءۇشىن قاشان دا بيىكتە.
massaget.kz
