اتى الەمگە تانىلعان الاش ارۋلارى

استانا. قازاقپارات - «ءبىر قولىمەن بەسىكتى، ەكىنشى قولىمەن الەمدى تەربەتكەن» قازاق ايەلدەرىنىڭ اراسىندا ەسىمى تەك ءوز ەلىمىزگە عانا ەمەس، جەر جاھانعا تانىلعان جاندار از ەمەس. ءبىرى عاجاپ داۋسىمەن، ەندى ءبىرى بىلىمىمەن، تاعى ءبىرى سپورتتاعى جەتىستىكتەرىمەن قازاقتىڭ اتىن الەمگە تانىتىپ ءجۇر.

بيبىگۇل تولەگەنوۆا - قازاق ءانشىسى (ليريكالىق- كولوراتۋرالىق سوپرانو)، ك س ر و حالىق ءارتىسى (1967). 1954-جىلى قازاق كونسەرۆاتورياسىن (ن. سامىشينانىڭ ءان كلاسى بويىنشا) ءبىتىردى. ب. تولەگەنوۆا ەڭبەك جولىن 1946-جىلى سەمەيدىڭ ەت كومبيناتىندا جۇمىسشىلىقتان باستادى. ب. تولەگەنوۆانىڭ قايتالانباس ورىنداۋشىلىق ونەرىنىڭ قاينار بۇلاعى ەڭ الدىمەن قازاقتىڭ حالىق اندەرى. ءانشىنىڭ الۋان تاقىرىپتى رەپەرتۋارىندا قازاقتىڭ حالىق اندەرى («گاۋھار تاس»، «جيىرما بەس»)، قازاقستان كومپوزيتورلارىنىڭ شىعارمالارى (حاميديدىڭ «بۇلبۇلى»، برۋسيلوۆسكيدىڭ «قوس قارلىعاشى»، تولەبايەۆتىڭ «ەسكە الۋى»، راحماديەۆتىڭ «تارانتەللاسى»، مۇحامەدجانوۆتىڭ «كوكتەم ءۆالسى»، تىلەنديەۆتىڭ «كەل ەركەم، الاتاۋىما»)، سونداي-اق پ. پ. چايكوۆسكي مەن س. ۆ. راحمانينوۆتىڭ رومانستارى، ن. ا. ريمسكي- كورساكوۆتىڭ وپەرالارىنان اريالار جانە باتىس ەۋروپا سازگەرلەرىنىڭ (دونيتسەتتي، گريگ، شۋبەرت) شىعارمالارى دا بار. ب. تولەگەنوۆا ونەرى رەسپۋبليكا، وداق كولەمىندە عانا ەمەس، بۇكىل دۇنيە جۇزىنە تانىلدى. گاسترولدىك ساپارمەن ءۇندىستان، الجير، ەگيپەت، سيريا، ۆەتنام، پولشا، چەحوسلوۆاكيا، كانادا، شۆەتسيا، فرانسيا، يتاليادا بولىپ، ونەر كورسەتكەن.

مايرا مۇحامەت قىزى - (ساحناعا Maira Kerey دەگەن ەسىممەن شىعادى. ول (1965-جىلدىڭ 5- قىركۇيەگىندە قىتايدىڭ قۇلجا قالاسىندا دۇنيەگە كەلگەن. قازاقتىڭ ەڭ اتاقتى وپەرا ءانشىسى (سوپرانو)، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى. پاريجدەگى «گراند وپەرانىڭ» قازاقستاننان شىققان تۇڭعىش ءانشى.

اقمارال ارىستانبەكوۆا - قازمۋ-دى (1971, قازىرگى قازۇۋ) جانە اسپيرانتۋراسىن (1974) بىتىرگەننەن كەيىن وسى ۋنيۆەرسيتەتتە كىشى، اعا عىلىمي قىزمەتكەر (1974- 78)، قازاقستان ل ك ج و و ك-ندە ءبولىم مەڭگەرۋشىسى (1973- 83)، شەت ەلدەرمەن دوستىق جانە مادەني بايلانىس جونىندەگى قازاق قوعامى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى (1983- 89)، قازاق ك س ر-ءى سىرتقى ىستەر ءمينيسترى (1989-91)، ب ۇ ۇ جانىنداعى ق ر-نىڭ تۇراقتى وكىلى (1992- 99)، كۋبا (1996- 99) مەن فرانسياداعى (1999- 2003) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى، 2002-جىلدان حالىقارالىق ديپلوماتيا اكادەمياسىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى (پاريج)، ت. ب. جاۋاپتى قىزمەتتەر اتقارادى.

ناتاليا ارىنباساروۆا - تەاتر جانە كينو اكتريساسى. اكەسى وتەۋلى تورەمۇرات ۇلى - قازاق، اناسى ماريا كونستانتينوۆنا - پولشا ازاماتشاسى. ول 1966-جىلى شىڭعىس ايتماتوۆتىڭ رومانى بويىنشا تۇسىرىلگەن اندرەي ميحالكوۆ-كونچالوۆسكي «العاشقى ۇستاز» فيلمىندەگى ءرولى ءۇشىن ۆەنەتسيا كينوفەستيۆالىندە «التىن ۆولپي كۋبوگىنا» يە بولعان.

داريعا نازاربايەۆا - 1963-جىلى 7- مامىردا قاراعاندى وبلىسى تەمىرتاۋ قالاسىندا تۋىلعان. ول تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى (1991)، ساياساتتانۋ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى (1998). قازۇۋ-دى 1985-جىلى بىتىرگەن. تەليەۆيزيا ونەرلەرى مەن عىلىمدار حالىقارالىق اكادەمياسى (نيۋ-يورك، ا ق ش) باسقارماسىنىڭ مۇشەسى، ەۋرازيا ەكونوميكالىق حالىقارالىق اكادەمياسىنىڭ مۇشەسى، ستراتەگيالىق زەرتتەۋ ەۋرازيا ورتالىعىنىڭ پرەزيدەنتى. ءار ۋاقىتتا قوعامدىق مانساپتارى بولعان: ق ر يۋنەسكو جايىنداعى ۇلتتىق كومميسياسىنىڭ مۇشەسى، «قازاقستان جارناماسى» قورىنىڭ پرەزيدەنتى، ق ر گيمناستيكا فەدەراتسياسىنىڭ قۇرمەتتى پرەزيدەنتى، قازاقستان جۋرناليستەرى كونگرەسسى اتقارۋ كوميتەتىنىڭ ءتورايىمى، جۋرناليستەر اكادەمياسى مۇشەسى، «جاستار قالاۋى» ۇيىمى قامقورلىق كەڭەسىنىڭ ءتورايىمى.

دينارا ك ۇلىبايەۆا - (1967-جىلى 19- تامىزدا تۋعان، قاراعاندى وبلىسى تەمىرتاۋ قالاسى) - ەكونوميست، پەداگوگيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى (2007) - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ ورتانشى قىزى. قازاقستاندىق ميللياردەر تيمۋر اسقار ۇلى ق ۇلىبايەۆتىڭ زايىبى. تيمۋر قۇلىبايەۆ ەكەۋى «المەكس» حولدينگ توبىنىڭ قۇرىلتايشىلارى . اتالعان كومپانيا ارقىلى قازاقستان حالىق بانكى اكسيونەرلىك قوعامىنىڭ يەسى بولىپ تابىلادى. دينارا الەمنىڭ ەڭ باي ادامدارىنىڭ قاتارىندا بولعاندىقتان ونىڭ ەسىمى forbes جۋرنالىنان تۇسپەيدى.

ولگا شيشيگينا - قازاقستاندىق جەڭىل اتلەت. 2000-جىلعى سيدنەي وليمپياداسىنىڭ جۇلدەگەرى. قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن سپورت شەبەرى. ول 1968-جىلى الماتى قالاسىندا دۇنيەگە كەلگەن. 2013-جىلى شاقىرىلعان ق ر پرالامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى.

ءجانيا اۋباكىروۆا - پيانيست، كونسەرتمەيستەر. ول الماتىدا 1957-جىلى دۇنيەگە كەلگەن. ق ر حالىق ءارتىسى ءجانيا ياحيا قىزى اۋباكىروۆانىڭ ەسىمى دۇنيەجۇزى مۋزىكا سۇيەر قاۋىمىنا كەڭىنەن تانىمال. ونىڭ پيانينوداعى شەبەر ەڭبەك جولى قازاقستان مەملەكەتتىك سىيلىعىمەن، فرانسيانىڭ ونەر جانە ادەبيەتىنىڭ وردەنىمەن، قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى دوستىقتى بەكىتكەنى ءۇشىن II ەكاتەرينا اتىنداعى 2-دارەجەلى «كاۆالەر» وردەنىمەن ماراپاتتالدى. «پلاتينالىق تارلان» تاۋەلسىز سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى جانە قازاقستان لەنين كومسومولى سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتتى، ال 1991-جىلى ق ر ءارتىسى اتاعى بەرىلدى. فرانسيادا وتكەن حالىقارالىق مارگارەت لونگ جانە جاك تيبو كونكۋرسىندا 1983-جىلى گرانپريدى جەڭىپ العان.

روزا رىمبايەۆا - 28- قازاندا 1957-جىلى سەمەي وبلىسى جاڭعىزتوبە ستانتسياسىندا تۋعان) - كەڭەستىك جانە قازاق ەسترادا ءانشىسى (سوپرانو)، پروفەسسور، اكتريسا. قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى (1986)، حالىقارالىق كونكۋرستاردىڭ لاۋرەاتى. قۇرمەت جانە پاراسات وردەندەرى مەن ماراپاتتىڭ يەگەرى. قىرعىزستاننىڭ (2000) جانە وزبەكستاننىڭ (1984) ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى. 1976-1979 ج ج. رەسپۋبليكالىق گۇلدەر جاستار - ەسترادالىق ءانسامبلىنىڭ ءسوليسى، 1977-جىلى «التىن ورفەيدى» جەڭىپ الادى. 1979-جىلى - «قازاقكونسەرت» بىرلەستىگى جانىنداعى «اراي» ەسترادالىق ءانسامبلىنىڭ ءسوليسى. ءانشىنىڭ حالىقارالىق بەلگىلى بولۋى س. بايتەرەكوۆتىڭ «ءاليا» ءانىن ورىنداۋىنان باستالادى. 1979-جىلى روزا رىمبايەۆا ىستامبۇلدا وتكەن حالىقارالىق انشىلەر بايقاۋىندا لاۋرەات اتاندى، 1983-جىلى كۋبادا وتكەن «گالا - 83» حالىقارالىق بايقاۋدا باس جۇلدەنى جەڭىپ الادى. 29 جاسىندا قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى اتانادى.

گۇلجان مولداجانوۆا - رەسەيدەگى جوعارى جالاقى الاتىن 20 توپ-مەنەدجەر قاتارىنا كىرەدى. ول 1966-جىلى الماتى قالاسىندا تۋعان. گۇلجاننىڭ جىلدىق ەڭبەكاقىسى 7 ميلليون دوللاردى قۇرايدى. «بازوۆىي ەلەمەنت» كورپوراتسياسىنىڭ باس ديرەكتورى ولەگ دەريپاسكانىڭ كومپانياسىنا قاراپايىم حاتشى بولىپ كەلگەن ول بۇگىنگە دەيىن ەشبىر ايەل قايتالاماعان ەرلىكتى جاساپ، مانسابىن ءساتتى قالىپتاستىرا ءبىلدى. گۇلجان قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىن جانە رەسەي فەدەراتسياسى بيلىگى جانىنداعى قارجىلىق اكادەميانى ءتامامداعان. سونىمەن قاتار، گۇلجاندا انتۆەرپەن ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ديپلومى دا بار. امەريكانىڭ Forbes جۋرنالى 2008-جىلى الەمدەگى ىقپالدى 100 ايەلدىڭ ءتىزىمىن جاساعاندا، گۇلجان مولداجانوۆا 37- ورىنعا تۇراقتادى. باتىس باسىلىمدارى ونى «اليۋميني كورولى ولەگ دەريپاسكانىڭ وڭ قولى» دەپ اتايدى.

ساۋلە راحمەدوۆا - قازاقستاندىق پريما- بالەرينا. ول ەڭ العاش  1988- جىلى الماتى ارۋى اتانسا، 1989-جىلى قازاقستان ارۋ اتاعىنا يە بولعان. اتاقتى ءبيشى ۇزاق جىلدار شەتەلدە قىزمەت ەتتى. قازاقستانعا ورالعالى ول اباي اتىنداعى وپەرا جانە بالەت تەاترىندا قىزمەت ەتەدى جانە تەليەۆيزيادا جۇرگىزۋشىلىكپەن دە كوزگە ءتۇسىپ ءجۇر.

زارينا دياس - WTA نۇسقاسى بويىنشا الەمنىڭ ۇزدىك تەننيسشى قىزدارىنىڭ تىزىمىنە ەنگەن قازاقستاندىق سپورتشى. ول 1993-جىلى 18- قازاندا الماتى قالاسىندا تۋعان. دياس 1999-جىلى وتباسىمەن چەحياعا كوشىپ كەتكەن. قازاقستاننىڭ اتىنان الەمدىك جارىستارعا قاتىسىپ، ۇزدىك اتانىپ جۇرگەن سپورتشى كاسىبي تەننيسپەن 2007-جىلدان باستاپ اينالىسا باستادى.

قازاقستاندا قاي سالادا بولسا دا ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتكەن ايەلدەر از ەمەس. ءبىز سولاردىڭ «ەڭ، ەڭ» دەگەندەرىن «الاش ارۋلارىنىڭ» تىزىمىنە قوسىپ وتىرمىز. قۇرمەتتى وقىرمان، وزدەرىڭىز «الاش ارۋى» اتاعىنا لايىقتى دەپ تاپقان نازىكجاندىلار وسى تىزىمدە تۇرۋعا لايىق دەسەڭىزدەر ەسىمدەرىن ۇسىنىڭىزدار...

اۆتور: اينۇر نۇرسابەت

«الاش ايناسى»