قازىرگى قارتتار نەگە قىزدارىنا قاشادى؟
سانالى ەلدىڭ كوپشىلىگى الىس-جاقىنداعى اتا-انالارىن قۇتتىقتاپ، ۇزاق عۇمىر تىلەگەن شىعار دەگەن ۇمىتتەمىن.
ويتكەنى، جارىق دۇنيەگە سىيلاعان، «قاناتتىعا قاقتىرماي، تۇمسىقتىعا شوقتىرماي» الپەشتەپ وسىرگەن، ءبىلىم بەرىپ، تاربيەلەگەن اتا-انانىڭ ورنى قاشان دا بولەك.
قازىرگى كۇنى قوعام وزگەردى مە، ادام وزگەردى مە، ايتەۋىر قاريالارعا دەگەن كوزقاراس تا بۇگىندە وزگەشە. «قارتى باردىڭ قازىناسى بار» دەگەن كيەلى ءسوز دە قازىرگى كۇنى ءمانىن جويىپ العان سياقتى.
بۇگىنگى جاستار قاريالاردىڭ اقىل-كەڭەستەرىنە قۇلاق تۇرمەك تۇگىلى، وزدەرىنىڭ كۇن كورىسىن كۇيتتەپ كەتتى. كوپشىلىگى قارا باسىنىڭ قامىن ويلاپ، تابىس تاۋىپ، ەل قاتارلى ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن قالانى جاعالاپ كەتكەلى قاشان. اۋىلدا قالعان اتا-انالارى امالى جوق، قينالسا دا بالالارىنىڭ ارتىنان كەلۋگە ءماجبۇر بولىپ جاتقانىن وسى قوعامنان كوپتەپ كەزدەستىرۋگە بولادى.
قاشان دا قارا شاڭىراق يەسى - وتباسىنداعى كىشى ۇل بالا. ياعني، سول شاڭىراقتىڭ ءتۇتىنىن وشىرمەي، اكە- شەشەسىن باعىپ-باپتايتىن دا سول. دەگەنمەن، قازىرگى قارتتار قىزدارىن جاعالاپ، كوڭىلدەرى قىزدارىنا اۋىپ تۇرادى. وسىنىڭ استارىنا ءۇڭىلىپ، سەبەبىن تاۋىپ كورسەك.
شاڭىراقتىڭ شام-شىراعى، ءۇيدىڭ بەرەكەسى دە، مەرەكەسى دە ايەل ادام. كوپ نارسە ايەلگە بايلانىستى. ول ءۇيدىڭ ۇساق-تۇيەگىنەن باستاپ، ءىرى ماسەلەلەرىنە دەيىن ارالاسادى. ال، «ەركەك تۇزدە» ، دالانىڭ ادامى. ءۇي شارۋاسىنداعى كوپ نارسەنى كوڭىلىنە الا بەرمەيتىن اڭعال جاراتىلىس. وسىنى ەسكەرسەك، «قىز» جاقىن با، «كەلىن» جاقىن با دەگەن سۇراق تۋىندايدى. ارينە، مەن بۇكىل كەلىندەرگە كۇل شاشايىن دەپ وتىرعان جوقپىن. ءوزىم دە ءبىر ءۇيدىڭ كەلىنىمىن. كەلىننىڭ دە كەلىنى بار دەگەندەي. دەگەنمەن، اكە-شەشەگە قىزىنداي قارايتىن جان تابىلا قويماس.
قىز بالا قايىرىمدى كەلەدى، قالاي دەسەڭىز دە ءوز اكەسى مەن شەشەسىنە بۇيرەگى بۇرىپ تۇراتىنى، شىنىمەن جانى اشيتىنى شىندىق. ول قانشا ۇرىسىپ جىبەرسە دە مايداي جاعىپ تۇرادى، ءتىپتى بىلىنبەيدى دە. ال كەلىننىڭ ءبىر الا كوزبەن اتقانى جۇرەگىنە قانجار بولىپ قادالماي ما؟! ۇلدىڭ ۇيىندە كەلىننىڭ قاباعىنا قاراسا، قىزدىڭ ۇيىندە «ءوزى ءبي، ءوزى حان» ەمەس پە؟!
انام ون ەكى بالا كوتەرگەن التىن قۇرساقتى ادام. كەلىندەرى بەتىنە كەلمەي، استى-ۇستىنە ءتۇسىپ، بايەك بولىپ تۇرسا دا ءبىزدىڭ انامىز قىزدارىنا قاشادى. مەن ونى جاقسى تۇسىنەمىن. بۇگىن انام مەنىڭ قولىمدا. قاسىمدا بولا بەرسە ەكەن، كوز الدىمدا جۇرسە ەكەن دەپ تىلەپ وتىرامىن. سۇيەگى سىرقىراي قالسا، قاقساعان جەرىن سىلاپ، ءوزىڭ قامقور بولاسىڭ. ءتاتتى-جۇمساقتى الدىنا توساسىڭ. «جۇماقتىڭ كىلتى - انانىڭ تابانىنىڭ استىندا» دەمەي مە؟ اتا-انانىڭ قادىرىنە جەتە الماعان ادام، اللانى دا سۇيە المايدى دەپ ويلايمىن. «اكە-شەشەڭ جىندى بولسا، بايلاپ باق!» دەگەن اتالى ءسوزدىڭ دە استارىندا قانشاما سىر جاتىر. ءومىر كەزەك. كەيىن كارىلىك بىزگە دە جەتەر. سوندا بالالارىمىزدىڭ بىزگە دۇرىس قاراعانىن قالايتىنىمىز حاق. ول ءاربىر پەندەنىڭ ارمانى شىعار. سوندىقتان دا اتا - اناعا قۇدايدان كەيىنگى ءتاڭىر دەپ قاراعان ابزال، اعايىن...
اۆتور: كەنجەگۇل تەرگەمبايەۆا، استانا قالاسى
