اسسامبلەيا قازاقشا سويلەۋدى قالىپقا ەنگىزبەك

استانا. قازاقپارات - قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ اتىنان سايلانعان ءماجىلىس دەپۋتاتى مۇرات احماديەۆ «اسسامبلەيا جىلىندا» قازاق اندەرىنىڭ جالپىۇلتتىق كونسەرتىن وتكىزۋ تۋرالى ۇسىنىسپەن ك ح ا باسشىلىعىنا جانە ۇكىمەتكە شىقتى.

-  مەن اسسامبلەيا حاتشىلىعىنا قازاق حالىق اندەرىنىڭ رەسپۋبليكالىق فەستيۆالىن وتكىزۋگە ءوتىنىم بەرگەن بولاتىنمىن، -  دەپ ەسكە سالدى دەپۋتات مۇرات احماديەۆ.

-  مادەنيەت مينيسترلىگىنەن حات الدىم، ولار مۇنىڭ بيۋدجەتتە قاراستىرىلماعاندىعىن ايتادى. مەنىڭشە، بۇل وتە تاماشا ءان دۋمانى بولماق. وزدەرىڭىز قاراڭىزدار: بۇل فەستيۆال الدىمەن اۋدان-قالالاردا، وبلىستىق دەڭگەيلەردە وتەدى. ال 1 - ناۋرىزدا ونىڭ اقتىق فينالى استانادا ۇيىمداستىرىلادى.

دەپۋتاتتا فەستيۆالدىڭ ەرەجەسى دە دايىن كورىنەدى: «قاتىسۋشىلار - تەك باسقا ۇلت وكىلدەرى عانا بولادى، ولار تەك قانا قازاق حالىق اندەرىن تەك جاندى داۋىسپەن جانە قازاق ۇلتتىق اسپاپتارىمەن ورىندايدى». «ءبىز وسىلايشا، قازاق مۋزىكاسىنا دا، قازاق تىلىنە دە، مەملەكەتتىك ءتىلدى ۇيرەنۋشىلەرگە دە قولداۋ كورسەتەمىز! مەن ەندىگى ەرەجەلەردى ازىرلەپ شىقتىم جانە ۋاكىلەتتى قۇرىلىمدارعا تاپسىرىپ قويدىم» دەگەن ول ق ح ا ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى، حاتشىلىق مەڭگەرۋشىسى ەرالى توعجانوۆقا جۇگىندى: «وسىنى قولداڭىزشى. ءارتۇرلى ىستەرگە اقشا ءبولىنىپ جاتىر عوي. مىنا فەستيۆالگە كوپ قارجى كەرەك بولماس ەدى».

ە. توعجانوۆ حاتشىلىققا قاراۋدى تاپسىردى. «ەكىنشى جاعىنان، ءوزىڭىز پارلامەنت دەپۋتاتىسىز، وكىلەتتىگىڭىز اناعۇرلىم كەڭ جانە جوعارى، ونى دا پايدالانۋ كەرەك» دەپ، ول م. احماديەۆتىڭ ءوزى دە قول قۋسىرىپ، قاراپ وتىرماۋى كەرەكتىگىن مەڭزەدى. «ءوز بيۋدجەتتەرىڭىزدە قاراستىرساڭىزدار؟» دەپ سۇرادى دەپۋتات.

جالپى، ق ح ا فەستيۆالدەرگە قارسى ەمەس. «كەيدە «اسسامبلەيا دەگەن ءان شىرقاپ، ءبي بيلەۋ» دەگەن سوزدەردى ەستىپ جاتامىز، - دەدى ەرالى توعجانوۆ. - ونىڭ ەش سوكەتتىگى جوق! اسسامبلەيا «ءبي بيلەۋمەن» ارى قاراي دا اينالىسا بەرەدى، ويتكەنى بۇل ءار ۇلىستىڭ ءتول مادەنيەتى، ءداستۇرى، وندا ۇلكەن رۋحاني الەۋەت تۇنىپ جاتىر».

دەگەنمەن، بۇل قۇرىلىمعا بۇدان دا ماڭىزدى، ءارى اۋقىمدى ىستەرمەن اينالىسۋعا تۋرا كەلمەك. مەملەكەت باسشىسى، ق ح ا ءتوراعاسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ تۇعىرىن نىعايتۋعا، تىنىسىن كەڭەيتۋگە اسسامبلەيا مەن ەتنومادەني ورتالىقتار ۇلكەن ىقپال ەتۋلەرى كەرەكتىگىن ەسكەرتكەن.

ق ح ا ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى، حاتشىلىق مەڭگەرۋشىسى الداعى اتاۋلى جىلدا اسسامبلەيانىڭ ءوز جۇمىسىندا «مەملەكەتتىك ءتىلدى ۇيرەتۋگە ەرەكشە ەكپىن تۇسىرەتىندىگىن» ءمالىم ەتتى.

-  ءبىز بۇل ماسەلەدە بۇگىندە قوعامدىق ساناداعى بەتبۇرىسقا قول جەتكىزدىك!- دەدى ول. -قازاقستاندىقتاردىڭ 87,3 پايىزى مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋدى جاقتايدى جانە سوعان قۇلىقتى بولىپ وتىر. وسىلايشا، ولار قازاق تىلىندە سويلەۋدى ازاماتتىق پارىزى سانايدى. بۇل -  مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى جۇرگىزگەن سوڭعى الەۋمەتتىك زەرتتەۋدىڭ كورسەتكىشى. ءوز تاراپىمنان ءبىر عانا دەرەك كەلتىرەيىن: اسسامبلەيادا جۇمىس جاسايتىن 427 مىڭ جاس ادام قازاق تىلىندە تازا سويلەيدى! ق ح ا-نىڭ 2 مىڭ مۇشەسى مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلەدى. اسسامبلەيادا، ءبىزدىڭ ارامىزدا مەملەكەتتىك تىلگە قارسى ادام جوق. باسقا ماسەلە: ونى ۇيرەتۋ ادىستەرى مەن تەتىكتەرى جەتىلدىرۋدى تالاپ ەتەدى. ءبىز وسى باعىتتا جۇمىس جۇرگىزەمىز.

ە. توعجانوۆ «مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قازاقستانداعى بارلىق ۇلت پەن ۇلىستاردى توپتاستىرۋشى فاكتور» ەكەندىگىن نىقتادى: «بۇل - سايىپ كەلگەندە، ءاربىر ازاماتتىڭ قوعامدىق-ساياسي ومىرگە قاتىسۋىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ باستى تەتىگىنە اينالۋعا ءتيىستى. قازاق ءتىلىن بىلمەسە، سويلەي الماسا، گازەت- تەلەارنانى قازاق تىلىندە كورە المايتىن بولسا، ونداي ازاماتتار وتاندىق قوعامدىق-ساياسي ءومىردى تولىق ءتۇسىنىپ، بىلەدى دەگەنگە مەن كەلىسە المايمىن. سوندىقتان بۇل ماسەلەدە اسسامبلەيا بولىپ، ءبىراز جۇمىستار جاسايمىز».

دايىنداعان ايحان ءشارىپ

«ايقىن»