مۇسىلمان قالاي دارەت سىندىرۋى ءتيىس؟

استانا. قازاقپارات - پايعامبارىمىزدىڭ (س. ا. ۋ.) كەزىندە سالمان فارسي ەسىمدى ءبىر ساحاباعا كوپ قۇدايعا تابىنۋشى ءبىر مۇشرىك كەلىپ: «پايعامبارلارىڭ (س. ا. ۋ.) سەندەرگە بارلىق نارسەنى ۇيرەتكەن ەكەن، ءتىپتى دارەتكە قالاي وتىرىپ، قالاي تازالانۋدى دا ۇيرەتكەن بولار؟ »، -  دەپ كەلەكە ەتەدى ەكەن.

سوندا سالمان فارسي: «ءيا، ءبارىن ۇيرەتتى. ءتىپتى، دارەتكە وتىرۋدىڭ ادەپتەرىن دە ۇيرەتتى. ياعني، ۇلكەن نە كىشى دارەتكە وتىرعاندا قۇبىلاعا قاراماۋدى، وڭ قولمەن ناجىستەن تازالانباۋدى، (قازىرگى تىلمەن ايتقاندا قاعاز رەتىندە) ۇشتەن از تاس، تەزەك، سۇيەك قولدانباۋدى ۇيرەتتى»، -  دەپ جاۋاپ بەرگەن ەكەن.

ءيا، ءدىنىمىز وسىنىڭ بارىنە ۇيرەتەدى. دارەتحانا ادەبىنىڭ وزىنە كولدەي قىلىپ ماقالا جازۋعا بولادى.

مۇسىلمان دارەتحاناعا كىرەردە اۋەلى مىنا دۇعانى وقۋى ءتيىس: «ۋا، اللا! جىن-شايتاننىڭ كەساپاتتارىنان جانە بارشا جاماندىقتاردان وزىڭە سىيىنامىن. مەنى ولاردان قورعاي گور».

وقىلۋى: «اللاھۋمما ينني ا'ۋزۋبيكا ءمينال حۋبسي ءۋال حابايسي». سوسىن سول اياقپەن كىرۋى كەرەك.

ال شىعاردا كەرىسىنشە وڭ اياقپەن شىعۋى ءتيىس. سوسىن مىنا دۇعانى وقيدى: «جانىمدى ازاپتايتىن قيىنشىلىقتان قۇتقارىپ، ماعان اماندىق پەن ساۋلىق بەرگەن اللاھ تاعالاعا ماداق بولعاي».

وقىلۋى: «ءالحامدۋليللاھيللازي ءازھابا انيل-ءازا ءۋا افاني».

جالپى، دارەتحانا لاس بولعاندىقتان جىن-شايتانداردىڭ ءۇيى بولىپ ەسەپتەلەدى. سول سەبەپتى دە، جىن-شايتاننىڭ بالەسى جۇقپاسى ءۇشىن، جاماندىعىنان ساقتانۋ ءۇشىن وسى دۇعا وقىلۋى ءتيىس. ارينە، بۇدان باسقا دا دارەتحانا ادەپتەرى بار. سولاردىڭ ىشىندە: دارەتحانادا وتىرىپ كىتاپ وقىماۋ، سويلەمەۋ، ەشتەڭە شايناماۋ، ت. ب.

دارەتكە قالاي دۇرىس وتىرۋ كەرەك؟

ايشا انامىز: «پايعامبارىمىز (س. ا. ۋ.) العاش ۋاحي تۇسكەننەن باستاپ دۇنيەدەن وزعانشا ەش ۋاقىتتا كىشى دارەتىن تۇرىپ سىندىرماعان» (ءابۋ ءداۋىت)، -  دەيدى. سونداي-اق، يمام احماد، تيرميزي، ناساي جانە يبن ءماجانىڭ حاديستەر جيناعىندا ايشا انامىز بىلاي دەيدى: «بىرەۋ پايعامبارىمىز (س. ا. ۋ.) تۇرىپ دارەت سىندىردى دەيتىن بولسا، وعان سەنبەڭدەر. سەبەبى، ول ىلعي وتىرىپ دارەت سىندىرعان». پايعامبارىمىز (س. ا. ۋ.) دا ءوز سوزىندە: «اقيقاتىندا، تۇرىپ دارەت سىندىرعانعا ازاپ بار»، -  دەگەن. بۇل حاديس ابدۋللا يبن ءماسعۇدتان جەتكەن.

مەديتسينا نە دەيدى؟

وتىرىپ دارەت سىندىرۋدىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنى مەديتسينا عىلىمىندا دا دالەلدەنۋدە. وتىرىپ دارەت سىندىرعاندا قۋىق بوساڭسىپ، ءزار تولىقتاي سىرتقا شىعادى. بۇل نەسەپ جولدارىندا تاس قالىپتاسۋىنىڭ، سونداي-اق، پروستاتيت اۋرۋىنا شالدىعۋدىڭ الدىن الادى.

سوسىن وتىرىپ دارەت سىندىرعاندا شامالى سولعا قاراي جانتايۋ كەرەك. بۇل دا زاردەن تولىقتاي ارىلۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. تۇرىپ دارەت سىندىرۋ ءزاردىڭ سىرتقا تولىق شىقپاي، نەسەپ جولىندا تاستاردىڭ تۇزىلۋىنە سەبەپ بولادى. بۇل ءتۇرلى ميكروبتاردىڭ جينالۋىنا جانە اۋرۋلاردىڭ ارتۋىنا جول اشادى.

بۇل سۇننەتتىڭ اقيقاتىن مۇسىلمان ەمەس عالىمدار دا دالەلدەپ، كوز جەتكىزىپ وتىر. ءتىپتى، كوكتەمدە، مامىر ايىندا شۆەتسيانىڭ پارلامەنتى ەركەكتەردى وتىرىپ دارەت سىندىرۋعا مىندەتتەيتىن زاڭ جوباسىن ۇسىندى. جوبانىڭ اۆتورى -  سولشىل پارتيانىڭ دەپۋتاتى ۆيگگو حانسەن. ونىڭ ايتۋىنشا، تۇرىپ دارەت سىندىرۋ ەركەكتى پروستاتا وبىرىنا شالدىقتىرادى ەكەن. گيگيەناعا دا كەرەعار. ارينە، شۆەد ەركەكتەرىنە وتىرىپ دارەت سىندىرۋ ۇيرەنشىكتى بولماعان سوڭ، ءبىراز قوعامدىق سىنعا دا ۇشىرادى.

دەگەنمەن، ۆيگگو حانسەن بۇل ۇسىنىسىن مەديتسينالىق زەرتتەۋگە سۇيەنىپ جاساپ وتىرعانىن ايتۋدا. دەپۋتاتتىڭ سوزىنە سۇيەنسەك، نورۆەگيانىڭ ءبىر مەكتەبى دە ۇلدارعا تۇرىپ دارەت سىندىرۋعا تىيىم سالعان.

تايۆاننىڭ قورشاعان ورتانى قورعاۋ ءمينيسترى ستيۆەن شەن دە بىلتىر ەر ازاماتتاردى وتىرىپ دارەت سىندىرۋعا شاقىرعانىن بىلەمىز. تايۆاننىڭ قورشاعان ورتانى قورعاۋ مينيسترلىگىنە قاراستى كارىز جانە ۋلى زاتتار دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى يۋن سيەپين دە حالقىنا جاپونيا مەن شۆەتسيادان كوپ نارسە ۇيرەنۋ قاجەت ەكەنىن ايتادى.

ونىڭ ايتۋىنشا، ۇزاق ءومىر ءسۇرۋ جاعىنان الدا كەلە جاتقان، دەنساۋلىققا ەرەكشە ءمان بەرەتىن جاپونيادا ەركەكتەردىڭ 30 پايىزى وتىرىپ دارەت سىندىرادى ەكەن. مىنە، بۇلاردىڭ ءبارى 1400  جىل بۇرىن پايعامبارىمىزدىڭ ۇمبەتىنە ۇيرەتىپ كەتكەن ادەتتەردى ەندى جاڭعىرتۋدا. ال مۇسىلماندار بۇل ادەتتىڭ قادىرىن ءالى دە بولسا جەتە تۇسىنبەۋدە.

اۆتور: اقجىگىت قارامەڭدى

«الاش ايناسى»