ۇلتقا قىزمەتتى يمامدارداي جاسايىق
«ۇلتقا قىزمەتتى وسىلارداي-اق جاسايىق!» - دەيدى كەرىم اعا! ارى قاراي كەزەكتەسىپ، تۇيدەكتەلىپ كەتە بەردى اڭگىمە. ۇزىن ىرعاسى بىلاي. ولاردى مەملەكەت پالەن اقشا توگىپ «بولاشاق» باعدارلاماسىمەن وقىتقان جوق، بىرەۋى تايىن، بىرەۋى تايىنشاسىن ساتىپ وزدەرى وقىپ كەلدى. جانە قاي اۋىلدىڭ مەشىتىنە جىبەرسەڭ دە باس تارتىپ، كەرگىمەيدى. «ديپلوممەن اۋىلعا» باعدارلاماسى دا ولاردى اينالىپ وتەدى.
مەرەكە سايىن مەرەكەلىك جانە پەنسيا قورىنا اقشا قۇيىلىپ تۇراتىن ءبىز سەكىلدى بيۋجەتتەن ارنايى ايلىق المايدى. (قاتەلەسپەسەم، وتكەن جىلدان بەرى عانا باس يمام مەن نايب يمامعا بەرىلىپ ءجۇر-اۋ). سويتە تۇرا قازاقتىقتىڭ دا ابىرويىن كوتەرەتىن وسى مەشىت، يمامدار ەكەن. قاراڭىز، قازاقى تاقيا مەن شاپاندى وسىلار كيەدى. جانە ونى ساحناعا شىققاندا عانا جىلت ەتكىزەتىن ءارتىس- مازاق سەكىلدى ەمەس، اناۋ مەملەكەتتىك جينالىستاردا، مارتەبەلى مىنبەرلەردە وسى شاپاننىڭ شىن باعاسىن، ورنىن ايگىلەپ كيىپ جۇرگەن يمامداردان باسقا كىمدى كوردىڭىز؟
قاراپ وتىرساڭىز، تاۋەلسىزدىك تاريحىندا ميلليونداعان ادامعا ءجۇز پايىز قازاقشا جينالىس جۇرگىزەتىن ورىن - مەشىت قانا ەكەن. جۇماعا جينالعان جاماعاتتان ۇلكەن جينالىس بولعان ەمەس، بولسا قازاقشا وتكىزىلگەن ەمەس. (وسىندايدا ۇلتتى دىننەن بولە قاراپ «ۇلتشىل» اتانعىسى كەلەتىن كەيبىر باۋىرلارعا «اتتەڭ- اي... دەيسىڭ، اتتەڭ- اي!») الايدا، مەملەكەتتىك تىلگە بولىنەتىن ميلليونداردىڭ، ميلليوندارعا قازاقشا سويلەيتىن مەشىتكە ءبىر تيىنى بولىنبەيدى! جەمقورلاردىڭ جەمساۋىندا كەتەدى. ول قىزمەتىنە اقشا سۇراعان مەشىت جوق. ويىنا دا كىرىپ شىقپايدى. اللا ءدىنىن ەشكىمگە مۇقتاج ەتپەيتىنى وسىدان-اق كورىنىپ تۇر ەمەس پە؟!
قىزمەتكەرلەر مەشىتكە ساداقاعا تۇسكەن قارجىدان بالا-شاعاسىنىڭ ءناپاقاسىن ايىرادى. ول دا ەشكىمنىڭ ۇگىت-زورلىعىنسىز دىنگە نيەتى دۇرىس جاماعاتتان تۇسكەن قارجى ارينە. ءسويتىپ وتىرىپ كەدەي-كەپشىك، جەتىم-جەسىر، عارىپ، قارتتا ءۇيى، بالالار ءۇيى دەگەننىڭ بارلىعى اللانىڭ ءۇيى - مەشىتتى جاعالايدى. باسقا ءبىر مەكەمەگە تەگىن كومەك (اقشا) سۇراپ بارعان ادام بالاسىن كوردىڭىز بە؟ جوق! ءوسىمدى قارىز بەرىپ، نەشە ەسە قىلىپ جەلكەڭنەن سىعىپ الادى.
بۇل كۇندە ءبىز (كوبىمىز) ۇرپاعىمىزعا ۇلاعاتتىلىق تاراتىپ، يماندىلىق جولىنا ۇگىتتەيتىن ازاماتتاردان گورى، ءانشى-ءبيشى، شوۋشى، جىرتىڭبايلاردى كوپ قولپاشتايمىز. تۋىسىمىزعا قيمايتىن اقشانى اياماي توگىپ، تويعا سولاردى شاقىرامىز. ايتپەسە، ءومىرىڭنىڭ بۇكىل ماڭىزدى كەزەڭىندە قاسىڭنان تابىلاتىن ءدىن ادامدارىنىڭ، يمامداردىڭ ورنى بولەك ەدى. (يمام دەپ ايتا بەرەيىن، جالپى ءدىن تۇتقاسىنداعى ادامدار عوي) بالاڭ تۋىلعاندا قۇلاعىنا ازان شاقىراتىن كىم؟ يمام. ۇلىڭدى سۇندەتكە وتىرعىزاتىن كىم؟ يمام. ۇيلەنگەندە بارىنەن ماڭىزدى بولعان اق نەكەنى وقيتىن كىم؟ يمام. ومىردەن وتكەندە جانازاڭدى وقيتىن كىم؟ تاعى دا يمام. وندا دا قازىقتاي قاقيىپ شەتتە تۇرماي، قايعىدان قابىرعاسى سوگىلىپ وتىرعان تۋىس-تۋمالارعا باسۋ ايتىپ، كوڭىلدەرىن جۇباتىپ بايەك بولاتىن دا سول يمام. ءتىپتى كەيبىر جاقىن دەگەن تۋىستارى ءمايتتى جۋۋعا كىرمەي قويعاندا، بىلەك سىبانىپ كىرەتىن دە يمام ەكەن. بۇل بارلىعىمىزدىڭ باسىمىزدا بولاتىن جالپى جاعدايعا بايلانىستى ايتىپ وتىرعانىمىز، جەكەلەگەن پروبلەمالارعا بايلانىستى قينالعاندا كەڭەس سۇرايتىنىمىز تاعى دا سول كىسىلەر.
جوعارىدا ايتقانداي انشىلەردى تويعا شاقىرامىز، پالەن اقشا بەرەمىز. ەڭ جاۋتىك دەگەن انشىڭە بەس ءجۇز دوللار بەرمەي تويىڭا كەلتىرە المايسىڭ. دايىن ءانىن كومپيۋتەرگە سالىپ ايتادى دا جۇرە بەرەدى. ريزالىقپەن، جاپىرىلا سۋرەتكە ءتۇسىپ، ءسۇيىپ، سيپاپ شىعارىپ سالامىز. اقشا بەردىك دەپ ەش وكىنبەيمىز دە، سوكپەيمىز. ال، جوعارىداعى بۇكىل قىزمەتتى اتقاراتىن يمامدارعا كەلگەندە، پاكەتكە سالعان ءبىر جامباستى ءسوز قىلاتىندار بار...
ءبىز بۇل جەردە يمام اتاۋلىنى سۇتتەن اق، سۋدان تازا دەپ وتىرعان جوقپىز. ولاي بولمايتىنىن بارلىعىڭىز بىلەسىزدەر. ءبارى دە سالىستىرمالى عوي. ولاردىڭ ءار قايسىسىنىڭ يمان، ءبىلىم دەڭگەيى ءار ءتۇرلى دەگەندەي. قۇراننىڭ باقارا سۇرەسىندە «جانە اياتتارىمدى از عانا باعاعا ايىرباستاماڭدار (دۇنيەلىك ءۇشىن بۇرمالاماڭدار) دا مەنەن عانا قورقىڭدار. (41)» دەيدى ەكەن. جاڭاعى جامباستى، كەيبىر كونۆەرتتى بىرەۋى ايات وقىعانىنا اقى رەتىندە السا، بىرەۋى باسقا نيەتپەن الاتىن شىعار. ءتىپتى بىرەۋلەرى المايتىن دا بولۋى كەرەك. ول جاعىنا ءبىزدىڭ ءتىسىمىز باتپايدى، ءبىلىمىمىز جەتپەيدى. سوندىقتان و دەپ، بۇ دەپ ايتا المايمىز. جانە وعان ءپاتۋا ايتۋ ءبىزدىڭ شارۋا ەمەس.
سونىمەن، اللاعا شۇكىر! دىنىمىزگە مەملەكەتتىڭ قىلىپ جاتقان قامقورلىعى دا از ەمەس، وزگەسىن بىلاي قويعاندا سالىنىپ جاتقان مەشىتتەردى ايتساق تا جەتىپ جاتىر. كەيبىر تيىمدار (مەكەمەلەردە ناماز وقىماۋ دەگەن سەكىلدى) جان-جاقتاعى ءتۇرلى جاعدايلارعا بايلانىستى قويىلىپ جاتادى. ول دا ءبىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىمىز، ەلىمىزدىڭ تىنىشتىعى ءۇشىن دەپ بىلەمىز. تىنىشتىق بولماسا، قازاقىلىعىڭ دا، ءتىلىڭ دە، توي دا، ءانشىڭ دە ادىرەم قالماي ما؟! مەشىت تە، يمام دا قاي جاعدايمەن كىمگە قىزمەت قىلماق؟
بۇل جازعانىمىزدا كەمشىلىك تە، قايشىلىق تا جەتەدى. ويتكەنى ادام جازىپ وتىر عوي. جانە ءدىني تاقىرىپتى قامتىپ. ەلدىڭ ءبارى اقشاسىن انشىگە شاشىپ جاتقان جوق، (ءانشىنىڭ دە ءانشىسى بار، ءبىز ەلىرمە، زيانكەس، تاكاپپارلارىن ايتىپ وتىرمىز) جوعارىدا ايتىپ وتىرعانىمىز دا جالپىلىق جاعداي. اللاعا شۇكىر، ەل ىشىندە ساليحالى ءسوز ايتار ازاماتتاردى تورگە وزدىرىپ، ناسيحاتىن تىڭدايتىن اعايىندارىمىز كوبەيىپ كەلەدى. ويتكەنى، ولار وزدەرىن ەمەس، اللانىڭ ءسوزىن، اللانىڭ اقيقاتىن ناسيحاتتاۋشى.
قاسيەتتى رامازان ايىندا ەلىمىزدىڭ ءار وڭىرىندە جاماعاتقا جاتپاي-تۇرماي ناسيحات ايتىپ، ىزگىلىك جولىنا شاقىرىپ، تالماي-تالىقپاي تاراۋيح نامازىن وتكىزىپ جاتقان يمام، قاريلارىمىزعا شىن كوڭىلدەن ريزاشىلىعىمىزدى بىلدىرسەك دەگەن نيەتپەن وسى جولداردى جازدىق. ارتىق-كەمى ءۇشىن ايىپقا بۇيىرماسسىزدار! اللا ولاردىڭ ىستەرىنە بەرەكە بەرسىن! ولاردىڭ ىستەرىنىڭ بەرەكەلى بولعاندىعىنىڭ ءبىر كورىنىسى - ەلدىڭ (ءبىزدىڭ) يمان، ءبىلىمىنىڭ ارتقانى. اللا ءبارىمىزدى ەكى دۇنيەنىڭ جاقسىلىعىنا بولەپ، جەڭىلدىكتەرىن ءناسىپ ەتكەي! بارىمىزگە قوس دۇنيەلىك ماقساتتاعى يگى ىستەرمەن اينالىسۋدى جازعاي!
ۇلاربەك نۇرعالىم ۇلى
«نامىس»
