قازاقستانداعى تويحاناسى ەڭ كوپ قالا

استانا. قازاقپارات - تويحانالاردىڭ كوپتىگى جونىنەن شىمقالاڭىز باس قالانى دا، باسقالارىن دا باسىپ وزىپ كەتكەلى قاشان.
None
None

وڭتۇستىكتىڭ ورتالىعىنداعى ءار كوشەدە كەم دەگەندە ەكى تويحانا تۇرىپتى.

قالانىڭ شەتكى اۋماعىنداعى «كوممۋنيزم» ەلدى-مەكەنىن تويحانالاردىڭ ورتالىعى دەۋگە بولار. مۇندا ءار اتتام سايىن تويحانا. اۋدان ورتالىقتارىندا دا تويحانالار كوبەيىپ كەلەدى.

ءتىپتى اۋدان تۇگىلى 200 عانا ءتۇتىنى بار اۋىلداردا بىردەن ەكى- ءۇش تويحانا سالىپ تاستاعان. «الاش ايناسىنىڭ» ءتىلشىسى ەلىمىزدەگى تويحانالاردى ارالاپ قايتقان بولاتىن.

تويحانا، مەيرامحانالاردىڭ ءوزى جوعارى، ورتاشا، تومەن دارەجەلەرگە ءبولىنىپ ۇلگەردى. نەبىر ەليتالىق تويحانالاردا قالتاسى قالىڭدار ەليتالىق تويلار جاساپ جاتىر-اق. ءتىپتى تاڭداي قاقتىرارلىق نەبىر تويلاردىڭ تورەسى وسى «تەحاستا» ءوتىپتى.

شەتەلدىك جۇلدىزداردى شاقىرتىپ ەلدى شۋلاتۋ دا شىمكەنتتىكتەردىڭ قولىنان كەلەدى. سوفيا روتارۋ بەرىدە عوي، شىمكەنتتىك تويلاردا كۇندە ءان ايتىپ ءجۇر دەسە بولادى. اناۋ مۇحيتتىڭ ارعى شەتىندەگى «مودەرن توكينگ» ، «بوني م» مەن بىزگە تاڭسىق نەگرلەردەن قۇرالعان توپتاردى اتتاي قالاپ الدىرۋ دا تۇك بولماي قالدى.

ال توي سالتاناتىنا ارنالعان عيماراتتاردىڭ اسەمدىگى ورتا عاسىرلارداعى پاتشا سارايلارىن جولدا قالدىرارى ءسوزسىز. التىنمەن اپتاپ، كۇمىسپەن قاپتاعانداي نەبىر كەرەمەت «التىن ساراي»، «گاۋھار ساراي» -لارىڭ ءتىزىلىپ تۇرىپتى. (ءبىر قۋانارلىعى انشەيىندە يمپورت اتاۋلارعا قۇمار قازەكەم ءدال وسى تويحانا اتاۋلارىن قازاقشا اتاعانىنا ريزا بولاسىڭ). ەليتالىق «ەكى جۇلدىز»، «ارمان»، «قازىعۇرت» تويحانالارىنىڭ ءسان-سالتاناتىنا تامسانباسقا امال كەم. ال رەمبراند داۋىرىندەگى مانەرمەن ورنەكتەلگەن «التىن ساراي» تويحاناسىنىڭ اسەمدىگىن تىلمەن جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەس. تەك كوزبەن كورۋ كەرەك.

كەيبىرەۋلەرگە بۇل تويحانانىڭ تابالدىرىعىن اتتاۋ دا ارمان. شىمقالاداعى عانا ەمەس، قازاقستانداعى ەڭ ۇلكەن ءھام سالتاناتتى تويحانانىڭ تورەسى وسى. اتىنا زاتى ساي. التىن دەسە التىن...

ۇلكەن زالى 1500 ادامعا ارنالسا، كىشى زالىنا 500 قوناق سيادى. زيراتتىڭ قاسىنا ورنالاسقانى بولماسا (شىمكەنتتە مۇنداي دا بولا بەرەدى) عاجاپتىڭ عاجابى. داستارحان ءمازىرىنىڭ ءوزى تاعامدى تالعاپ جەيتىن اعىلشىندار مەن فرانسۋزدارىڭنىڭ ءوزىن تاڭداي قاقتىرىپ، تامساندىرارلىقتاي. اس ءمازىرى ادام باسىنا 3,5 مىڭ تەڭگەدەن باستاپ 5-8 مىڭ تەڭگەگە دەيىن بارادى. (بۇل شىمكەنتتىكتەر ءۇشىن قىمبات باعا. ءيا، قالادا اس ءمازىرى ادام باسىنا 800-1000 تەڭگەلىك تويحانالار كوپ). ۇلتتىق تاعامىمىز ەتتى استاۋعا سالىپ ادەمىلەپ تارتادى. استاۋدىڭ ءبىر ىدىسى 15-20 مىڭ تەڭگە تۇرادى، ەسەپتەي بەرىڭىز. مۇندا كەلگەن ادام تاماق جەۋدىڭ ورنىنا تويحانانىڭ توبەسىنە قاراپ تامسانىپ وتىرادى.

ونداعى سۋرەتتەر راسىندا ادامنىڭ كوزىن تويدىرارلىقتاي. سالماعى 1 توننادان اساتىن حرۋستال شامداردىڭ ساۋلەسى كوزدى اربايدى. يا، راسىندا «التىن سارايدا» توي جاساۋ كوپ ادامعا ارمان عانا. ونىمەن ۇزەڭگى قاعىستىرارلىقتاي تويحانالار دا بارشىلىق. ءسانى مەن سالتاناتى كەلىسكەن تويحانالاردىڭ باعاسى دا سوعان ساي. راسىندا شىمكەنتتە وتەتىن تويلارعا وزگە وڭىردەگىلەردىڭ اۋزىنىڭ سۋى قۇرىپ تامساناتىنى راس. شىققان ءتۇبى شىمكەنتتىك، بۇگىندە الماتى مەن استانادا تۇراتىنداردىڭ دەنى وسىندا كەلىپ توي وتكىزۋگە قۇمبىل. سالتاناتتى سارايلارعا، ودان قالسا ارزان باعاسىنا قىزىعۋشىلىقتان بولسا كەرەك.

تويدىڭ كورىگىن قىزدىرىپ جۇرگەن اسابالاردىڭ ايتۋىنشا شىمكەنتتە وتكەن كەيبىر تويلار ۇكىمەتتىك كونتسەرتتى دە باسىپ وزىپ كەتەتىن كورىنەدى. ورتاشا دەڭگەيدە وتكەن تويدىڭ ورتاشا باعاسى 15-35 مىڭ دوللارعا تۇسەدى. ال كەيبىرەۋلەردىڭ تۇسىنە عانا كىرەتىن سومالارعا جاسالىپ جاتقان تويلار قانشاما. بۇرىن تويدى جيىن تەرىم ۋاقىتىنا ياعني قىركۇيەك ايىنا جوسپارلايتىن قازەكەم بۇگىندە جىل ون ەكى اي بويى توي جاسايتىن بولعان.

قاڭتاردان باستاپ قار قالىڭ جاۋعان جەلتوقسانعا دەيىن ءدۇبىر ءبىر باسىلمايدى. ەگەر توي جاسايتىن جوسپارىڭىز بولسا ەليتالىق تويحانالارعا ەكى- ءۇش اي بۇرىن تاپسىرىس بەرىپ قويۋىڭىز كەرەك. ايتپەسە تابان استىندا تويحانا تابا قويۋ وڭاي شارۋا ەمەس. الماتىدان كەلىپ وسىندا توي جاساماق بولعان ءبىر تانىسىمىز بۇكىل قالانى شارلاپ شىققانى بار. مىنا قىزىقتى قاراڭىز 200 دەن استام تويحاناسى بار قالادا ءبىر كۇنى دە بوس بولماي شىقتى. ءبارى دە تاپسىرىس الىپ قويعان. تىزىمگە تىركەلگەندەردىڭ قاراسى تاۋسىلىپ بىتپەيدى. امال جوق ەكى ايعا شەگەرىپ ازەر دەگەندە اجەپتەۋىر ءبىر تويحاناعا تىزىمگە تىركەلگەنى بار...

تويدىڭ دا ءتۇرى كوبەيدى. بەسىك توي، سۇندەت توي سىقىلدى ۇيرەنشىكتى تويلاردىڭ قاتارىنا ەندى زەينەتاقى الۋ تويى سىقىلدى زاماناۋي تويلار دا قوسىلىپ جاتىر. تويشىل قاۋىمنىڭ «توي تويعا ۇلاسسىن» ، «تاپقانىمىز تويعا شاشىلسىن» دەگەن تىلەگى تاعى بار. ەگەر توي كوبەيىپ وتباسىلىق بيۋدجەتكە اۋىرلىق ءتۇسىپ جاتسا شەكەمىز تىرىسادى. ءبىراق تويعا بارعاندا الگىندەي تىلەك تىلەيتىنىمىزدى مۇلدە ۇمىتىپ كەتەمىز. كۇن سايىن دەرلىك. توي. توي. توي. تويلارىڭ.. . ءتىپتى ءبىر كۇندە ەكى-ءۇش تويعا شاقىرىلىپ، اپتانىڭ ءبىر كۇنىندە ۇيدە وتىرمايتىن كەزدەر بولادى...

تويعا تارتىلاتىن تارتۋدىڭ ءجونى تىپتەن بولەك. تەمىر كولىكتىڭ نەشەمە اتاسىن تايپالتا تويحاناعا كىرگىزىپ ەل- جۇرتقا كورسەتۋعا ىڭعايلاستىرىلعان. قوس ات جەككەن پاۋەسكە سىيلايسىز با، «دجيپ» سىيلايسىز با، ءتىپتى ليمۋزين كولىكتەرىن دە تويحانانىڭ تورىنە كىرگىزىپ كورسەتۋگە بولادى. تەك ازىرگە تىكۇشاق سىيلاعاندار بولماي تۇرعانى.

ۋاقىت وتە كىم بىلگەن وندايلار دا تابىلار، بالكىم. ارينە مۇنىڭ ءبارى دە توقشىلىقتىڭ، بارشىلىقتىڭ ارقاسى. ونىڭ ارجاعىندا باسەكە دەگەن تاعى بار. ءوزىنىڭ اۋىلداسىنان، تۋعان تۋىسىنان ەش كەم ەمەس ەكەنىن كورسەتكىسى كەلگەندەر شاشىلىپ توگىلىپ، اس تا توك توي وتكىزىپ جاتىر. كىم بىلگەن، بىرتە-بىرتە جالعان نامىس، ورىنسىز باسەكە دەگەن «جاياۋدىڭ اتتىعا ىلەسىپ، تاڭىن ايىرۋى» قالاتىن بولار. ءيا، كىم بىلگەن... ەتىك شىعارىپ، تىكۇشاق جاساپ شىعارىپ، وزگەلەرمەن باسەكەلەسە الماسا دا قازەكەم توي باسەكەسىندە ءباسىن جىبەرمەيدى. ول انىق.

ءيا، توي تويعا ۇلاسسىن...

 اۆتور: باقىتنۇر جۇماش

سوڭعى جاڭالىقتار