كوك پەن قىزعىلت قاعازدىڭ «قارۋسىز» قارجى مايدانى مەيلىنشە قىزىپ تۇر

ەۋروپا وداعىنا مۇشە مەملەكەتتەرىمەن قاتار ازيا قۇرلىعىنداعى ەلدەر دوللاردان اقىرىنداپ باس تارتا باستاپتى. ەكونوميستەر قىتاي ەكونوميكاسىنىڭ الەمدەگى تىنىسىنىڭ اشىلا باستاعانىمەن تۇسىندىرەدى.
وسىلايشا كوك پەن قىزعىلت قاعازدىڭ «قارۋسىز» قارجى مايدانى مەيلىنشە قىزىپ تۇر. بىرەۋلەر جاۋتىڭدەگەن، ەكىنشىلەرىن جاۋكەمگە العان يۋان مەن دوللار - قوس ۆاليۋتا قازىر ءوزارا ايقاسىپ جاتىر. الىپ امەريكا اسپان استى ەلىنىڭ دۇنيەجۇزىلىك ۆاليۋتالىق نارىققا ارالاسا باستاعانىنا الاڭداۋلى. بەيجىڭ ساعات سايىن وسكەن الپامىستاي دامىپ، ۆاشينگتوننىڭ وكشەسىن باسىپ كەلەدى.
2010 - جىلدان بەرى قىتاي يۋانى 14 پايىزعا ارتقان، ال ا ق ش- تىڭ ءتول اقشا بىرلىگى 1- توقسان ناتيجەسى بويىنشا 2 پايىزعا قۇلدىراپ كەتىپتى. ا ق ش- تىڭ اسپان استى ەلىنىڭ اقشاسىمەن جاسايتىن ساۋدا- ساتتىعى بىلتىر 0,7 دەن 2,4 پايىزعا دەيىن جەتكەن. ساراپشىلار، بۇل حالىقارالىق ساۋدا- ساتتىقتا يۋان ءرولىنىڭ ارتا تۇسكەنىنىڭ ايعاعى دەگەن پىكىردە.
«قىتاي ەكونوميكاسىنىڭ وزىندىك پروبلەمالارى بار شىعار. ءبىراق، ءالى دە بولسا الدا كەلە جاتىر. قازىر دۇنيەجۇزىندە 2 - ورىنعا شىقتى. ساۋدادا جاعىنان ءبىرىنشى ورىندا» ، - دەدى ەكونوميست راحمان الشانوۆ.
ويتكەنى، دوللار تومەندەسە، بەيجىڭ قىرۋار قارجىسىنان ادا بولادى. قىتايلىقتار ءالىپتىڭ ارتىن باعىپ، تىنىق مۇحيتتىڭ ارعى جاعىنداعى مەملەكەت تورىنەن كاسىپورىندارىن، اكسيالارىن ساتىپ الا باستاعان. ەكونوميكاسىندا شيراقتىق تانىتىپ وتىرعان اسپان استى دوللار نارىعىن وزگەرتۋگە مۇمكىندىگى بار. قازىر كارى قۇرلىق مەملەكەتتەرى جاپپاي كوك قاعازدان باس تارتىپ، ساۋدا- ساتتىقتى يۋانمەن جۇرگىزۋگە بىلەك سىبانىپ وتىر. دەسە دە، ساياساتكەرلەردىڭ سوزىنشە، يۋاننىڭ دوللاردى ىعىستىرۋى ەكىتالاي. ويتكەنى دۇنيەءجۇزىنىڭ دوللارعا سەنىمى جوعارى. ارينە، قىتاي جىلدىڭ ءار توقسانىندا 100 ميلليارد دوللاردان اسا تابىس تاپسا دا، امەريكا دا ەكونوميكالىق وسىمنەن جۇرداي ەمەس.
«دۇنيەجۇزىلىك ۆاليۋتالىق قارجى جۇيەسى قالىپتاسقان. اتالعان جۇيە دوللارمەن تىعىز بايلانىستى. الەم ەلدەرى ا ق ش- تىڭ ەكونوميكاسىن مويىندادى. الەمدە بارلىق ەلدىڭ دوللارعا سەنىمى جوعارى. امەريكانىڭ ءوسىمى جىلىنا 3 پايىزدى قۇرايدى. بۇل وتە جوعارى كورسەتكىش» ، - دەدى ساياساتكەر ءۋاليحان تولەشوۆ.
ايتا كەتەرلىگى، رەسەي- قىتاي اراسىنداعى بىرنەشە جىل بۇرىن «رۋان» جۇيەسى ىسكە قوسىلعان. 3 جىل قاتارىنان ەلدەگى يۋانعا دەگەن سۇرانىس ءوسىمى بايقالادى. دەسە دە «قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى سىرتقى ساۋدا بويىنشا ەسەپ ايىرىسۋدا تەڭگە- يۋان ۇلەسى ازىرگە تومەن» ، - دەيدى ساراپشىلار.
ايتسە دە، بىلتىر قوس كورشى «قورعاس» شەكارالىق ارىپتەستىكتىڭ حالىقارالىق ورتالىعىندا يۋان وففشورلىق ۆاليۋتا رەتىندە تانىلادى دەپ سىناق الاڭىنا اينالعان بولاتىن. سونداي- اق، بانكتەر مەن تولەم جۇيەلەرى ارقىلى جاسالاتىن اۋدارىمدار بويىنشا يۋان ۇلەسى وسكەن. الماتى مەن قىتاي اراسىنداعى تاۋار اينالىمى 2013 - جىلى 35 پايىزعا ءوسىپ، 6 ميلليارد 5 ميلليون ا ق ش دوللارىن قۇرادى. 2014 - جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىندا تاۋار اينالىمى 1 ميلليارد 63 ميلليون دوللارعا جەتتى.
«الماتى» تەلەارناسى