مەنىڭ ا ق ش- تاعى وقۋ ورنىنداعى توپتاستارىم استانانىڭ سۋرەتتەرىن كورىپ، تاڭداناتىن - جۇماتاي ءسالىموۆ

 استانا. قازاقپارات - بۇگىندە استانانىڭ 16 جىلدىعىن اتاپ وتۋگە ارنالعان ءبىرقاتار ۇلكەن شارالار ءوتىپ جاتىر. ەلوردانىڭ وسى از ۋاقىتتىڭ ىشىندە گۇلدەنىپ، قارقىندى دامۋى باعىتىندا ەلىمىزدىڭ كوپتەگەن ازاماتتارى ەڭبەك ەتۋدە. ولاردىڭ قاتارىندا پرەزيدەنتتىك «بولاشاق» ستيپەندياسىنىڭ دا تۇلەكتەرى بار.
None
None

وسى ورايدا قالا كۇنى قارساڭىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ حالىقارالىق «بولاشاق» ستيپەندياسى ستيپەندياتتارىنىڭ قاۋىمداستىعى كەڭەسىنىڭ مۇشەسى جۇماتاي سالىموۆتەن سۇحبات الۋدى ءجون كوردىك. ول 2006-2008 - جىلدارى امەريكالىق ۋنيۆەرسيتەتتە «مەملەكەتتىك باسقارۋ» ماماندىعى بويىنشا ءبىلىم الدى. قازىرگى كەزدە ج. ءسالىموۆ «تەحنولوگيالىق دامۋ جونىندەگى ۇلتتىق اگەنتتىك» ا ق باسقارما ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتىن اتقارۋدا.

- جۇماتاي قابدوللا ۇلى، «بولاشاق» قاۋىمداستىعىنىڭ نەگىزگى جۇمىسىنا توقتالساڭىز؟

- ەلىمىز ءۇشىن ەكونوميكالىق اۋىر كەزەڭدە، ياعني 1993 - جىلى پرەزيدەنتتىڭ ستراتەگيالىق تۇرعىداعى پاراساتتى شەشىمىنىڭ ارقاسىندا «بولاشاق» ستيپەندياسى قۇرىلدى. العاشقى جىلدارى ستيپەنديا سانى وتە شەكتەۋلى بولدى، 20-50 كولەمىندە. كەيىن وسى باعىتتا ءبىلىم الاتىندار سانى ارتا ءتۇستى.

«بولاشاق» باعدارلاماسىنىڭ تۇلەكتەرى اراسىندا «نۇر وتان پارتياسى ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى باۋىرجان بايبەك، ق ر پرەزيدەنتى اكىمشىلىگى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى عابيدوللا ءابدىراحىموۆ سەكىلدى تانىمال ساياساتكەرلەر بار. سونىمەن قاتار، باعدارلاما ارقىلى ءبىلىم العان ۆيتسە- مينيسترلەردى، اكىمدەردىڭ ورىنباسارلارىن جانە باسقا دا سالالاردا ناتيجەگە قول جەتكىزگەندەردى بايقاۋعا بولادى.

وسى ورايدا تۇلەكتەردىڭ بەلگىلى ءبىر توبى قالىپتاستى. ستيپەندياتتاردىڭ كۇش- جىگەرى مەن تاجىريبەسىن بىرىكتىرۋ ماقساتىندا، سونداي- اق ەلىمىزدىڭ تۇراقتى دامۋىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قازاقستاندىق جاستاردىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ جانە قۋاتتى قازاقستاندى قۇرۋعا ىقپال ەتۋ باعىتىندا 2001 - جىلدىڭ ناۋرىزىندا باستاماشى توپ ق ر پرەزيدەنتىنىڭ حالىقارالىق «بولاشاق» ستيپەندياسى تۇلەكتەرىنىڭ قاۋىمداستىعىنىڭ نەگىزىن قالادى. «بولاشاق» قاۋىمداستىعى مەن ونىڭ مۇشەلەرى ءتۇرلى كونسۋلتاتيۆتىك ورگانداردىڭ جۇمىسىنا قاتىسۋ ارقىلى ءتيىستى شەشىمدەردى قابىلداۋ ءۇشىن ساراپشىلىق الاڭ رەتىندە قىزمەت كورسەتەدى.

اتاپ ايتقاندا، قاۋىمداستىق قىزمەتى اياسىندا ءبىرقاتار شارالار ۇيىمداستىرىلادى. ياعني، ءتۇرلى ءبىلىم بەرۋ سەمينارلارى، اكتسيالار، ونىڭ ىشىندە «بولاشاق ساباعى» دارىستەرى، «بولاشاق جاستار ءۇشىن» ، «وزىڭنەن باستا» ، «جاس ساراپشى» جانە باسقا دا جوبالار وتكىزىلەدى. قايىرىمدىلىق شارالارى بويىنشا ءبىز بالالار ۇيلەرىنە بەلسەندى قولداۋ جاساپ، جىل سايىنعى قايىرىمدىلىق بالدارىن ۇيىمداستىرامىز جانە ودان جينالعان قارجى بالالار ۇيلەرىنە باعىتتالادى.

سونىمەن قاتار قاۋىمداستىق كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى باۋىرجان بايبەكتىڭ باستاماسىمەن 2011 - جىلى گولليۆۋدتىق فيلمدەردى قازاق تىلىنە دۋبلياجداۋ جوباسى ىسكە قوسىلدى. جوبانىڭ ماقساتى - مەملەكەتتىك ءتىلدى كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ مەن ءتىلدىڭ قولدانىس سالالارىن كەڭەيتۋ.

- شەتەلدە ءبىلىمىڭىزدى جالعاستىرۋعا قانداي سەبەپتەر ىقپال ەتتى؟

- پرەزيدەنت ستيپەنديا كولەمىن ارتتىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلداعان كەزدە مەن ل. ن. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ سوڭعى كۋرستارىندا وقىپ جۇرگەن ەدىم. شىنىن ايتسام، «بولاشاق» باعدارلاماسىنا سەنىڭكىرەمەي قارايتىنمىن. الايدا، ءوزىمنىڭ ءبىلىمىمدى سىناپ كورىپ، ىرىكتەۋدەن ءوتتىم جانە كەيىننەن ۆاشينگتوندا ءتالىم الىپ شىقتىم. ناتيجەسىندە بۇل باعدارلاما بارلىعىنا قولجەتىمدى ەكەنىنە كوزىم جەتتى.

«بولاشاق» شىنىمەن دە بارلىق ستيپەندياتتاردىڭ ومىرىندە جول باستاۋ بولدى. مەن ءوزىم وسى قالادا قاراپايىم وتباسىندا تۋىپ- وسكەن اداممىن. اكەم ءومىر بويى «سەلينوگراد سەلماش» كاسىپورنىندا قىزمەت ەتتى، ال انام 40  جىل قاتارىنان تراۆماتولوگيا جانە ورتوپەديا عىلىمي- زەرتتەۋ ينستيتۋتىندا مەيىربيكە بولىپ جۇمىس ىستەۋدە. مەنىڭ ويىمشا، «بولاشاق» باعدارلاماسى - ەلباسىنىڭ ەڭ ءساتتى جوبالارىنىڭ ءبىرى.

- ءسىزدىڭ ويىڭىزشا، شەتەلدە ءبىلىم العاندار قازاقستاندا قانشالىقتى سۇرانىسقا يە؟

- شەتەلدە ءبىلىم الۋ باعىتىندا بىزگە كەلە بەرمەيتىن تۇستارى بار. ماسەلەن، ا ق ش- تا مەملەكەتتىك باسقارۋ قازاقستانمەن سالىستىرعان وزگەشە. ول جەردە فەدەراتيۆتىك رەسپۋبليكا. الايدا وندا ءبىزدى وقىتقان ورتاق ۇستانىمدار دا بار. ياعني، قارجىلىق مەنەدجمەنت سالاسى. ارينە، ولاردىڭ وزىنە ءتان ءبىلىمى ءبىز ءۇشىن قوسىمشا بولدى. ەگەر دە «يادروشىلاردى» مىسالعا الاتىن بولساق، يادرولىق فيزيكا زاڭدارى ا ق ش- تا دا، انگليادا جانە قازاقستاندا بىردەي بولعاندىقتان بۇل ماماندىق قولدانبالى ماڭىزعا يە.

شەتەلدە الىنعان ءبىلىمنىڭ ماڭىزدىلىعى جايىندا ءبىر مىسال كەلتىرگىم كەلەدى. وسى ورايدا ق ر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى قىزمەتكەرلەرىنىڭ كەلىسسوزدەر جۇرگىزۋ بارىسىنداعى ۇستانىمى ۇلكەن ماقتاۋعا لايىقتى. ولاردىڭ اراسىندا «بولاشاق» باعدارلاماسىنىڭ دا تۇلەكتەرى بار. جاس ديپلوماتتار قازاقستانعا ۇلكەن ستراتەگيالىق ماڭىزعا يە جوبالاردى جەڭىپ الۋدا ەلەۋلى ەڭبەك ەتتى. بۇل تۇرعىدا ە ق ى ۇ- عا ءتوراعالىق ەتۋ، ەكسپو-2017, ازيادا سەكىلدى اۋقىمدى شارالاردى اتاپ وتۋگە بولادى. قازىر ءبىز 2022 - جىلعى وليمپيادا ويىندارىن وتكىزۋگە ءۇمىتتىمىز. اتاپ ايتقاندا، وسى جۇمىستاردىڭ بارلىعى ادامي فاكتورعا بايلانىستى، ياعني كەلىسسوزدەردى وتە ساۋاتتى دەڭگەيدە وتكىزۋدىڭ ماڭىزى زور.

- پرەزيدەنت «بولاشاق» باعدارلاماسىنىڭ تۇلەكتەرى وڭىرلەردە تاجىريبە جيناقتاۋى ءتيىس ەكەنىن ايتقان بولاتىن. ەگەر دە سىزگە وڭىردەن جۇمىس ۇسىنىلىپ جاتسا، قىزمەت ەتۋگە باراسىز با؟

- وتكەن جىلى جۇمىسقا ورنالاسۋعا بايلانىستى وبلىستاردىڭ ءبىرىنىڭ اكىمدىگىندە قابىلداۋدا بولدىم. استاناعا ورالعان كەزدە باسشىلىعىم ماعان شامالى كۇتە تۇرۋ كەرەكتىگىن ءوتىنىپ، باستالعان جوبالاردى اياعىنا دەيىن جەتكىزۋدى تاپسىردى. كەيىننەن ماعان باس تارتا المايتىنداي ۇسىنىس جاسالدى. وسىدان سوڭ «تەحنولوگيالىق دامۋ جونىندەگى ۇلتتىق اگەنتتىك» ا ق باسقارما ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتىنە كىرىستىم. ءبىراق تا، وڭىردە جۇمىس ىستەۋ ماسەلەسى مەن ءۇشىن ءالى دە وزەكتى. سەبەبى، وڭىردە تاجىريبە جيناقتاۋدىڭ ماڭىزى زور جانە ونى بارلىعى جاقسى تۇسىنەدى. الداعى ۋاقىتتا وڭىردە قىزمەتكە ورنالاسىپ جاتسام، مەن وسى جايىندا مىندەتتى تۇردە سىزگە حابارلايتىن بولامىن.

- ءسىز ەكى جىل قاتارىنان ا ق ش- تا وقىدىڭىز. وسى ۋاقىت ىشىندە استاناداعى وزگەرىستەر سىزگە بايقالدى ما؟

- استانا قارقىندى دامىپ كەلە جاتقانى ايان. مەن ءوزىم قالانىڭ وڭ جاعالاۋىندا ءوستىم جانە سونداعى ءاربىر بولىكتى جاقسى بىلەمىن. اتاپ ايتقاندا، ءبىزدىڭ شاعىن قالاعا استانانىڭ كوشىپ كەلۋى - اللا تاعالانىڭ سىيى. ەلوردانىڭ ارقاسىندا ل. ن. گۋميلەۆ اتىنداعى ە ۇ ۋ- دا جاقسى ءبىلىم الدىم. بۇل وقۋ ورداسى دا - پرەزيدەنتتىڭ جوباسى. وسىندا ءجۇرىپ «بولاشاق» ستيپەندياسىنا ىلىگىپ، الدىمنان زور مۇمكىندىكتەر اشىلدى. استانادا ءوزىمنىڭ زايىبىمدى كەزدەستىردىم. ول دا وسىندا وقۋعا كەلگەن ەدى. ەلوردا بولماسا، ءبىزدىڭ كەزدەسۋىمىز ەكىتالاي ەدى.

سوندىقتان استانا شىنىمەن دە مەنىڭ ومىرلىك جولىمدى قالىپتاستىردى. شەتەلدە وقىپ جۇرگەندە مەن وسىندا كانيكۋلعا كەلىپ ءجۇردىم. ءار ساپارىم سايىن جاڭا عيماراتتاردى كورىپ وتىردىم. مەنىڭ ا ق ش- تاعى وقۋ ورنىنداعى توپتاستارىم استانادا قارقىندى سالىنىپ جاتقان عيماراتتاردىڭ سۋرەتتەرىن كورىپ، تاڭداناتىن. مىنە وسى 16 جىلدىڭ ىشىندە مەنىڭ قالام تانىمايتىنداي وزگەردى. سوندىقتان بۇل مۇمكىندىكتى پايدالانا وتىرىپ، بارشا قازاقستاندىقتاردى استانا كۇنىمەن قۇتتىقتايمىن!

- اڭگىمەڭىزگە راحمەت!

اۆتور: رۋسلان عابباسوۆ

2

سوڭعى جاڭالىقتار