رۋحاني تازالىق جولىندا ىمىراسىز كۇرەس كەرەك - الدان سمايىل، ءماجىلىس دەپۋتاتى

سونىمەن قاتار مەملەكەتتىك ءتىلدى قاستەرلەۋ جانە ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى قورعاۋ، جات داستۇرلەردەن ساقتانۋ جونىندە ايتىپ بەردى.
- الدان زەينوللا ۇلى، وزىڭىزگە بەلگىلى ءماجىلىس دەپۋتاتتارى جالپى وتىرىستا زاڭ جوبالارىن ءبىرىنشى، ودان كەيىن ەكىنشى وقىلىمدا قاراپ، ماقۇلداعان سوڭ، سەناتقا جىبەرەدى. كەيدە تولىقتىرۋلار ەنگىزىلگەن زاڭ جوبالارى سەناتتان ماجىلىسكە كەرى قايتىپ كەلىپ جاتادى. وسىعان ءسىزدىڭ كوزقاراسىڭىز قالاي؟
- مەنىڭ ويىمشا، زاڭ جوباسىنىڭ سەناتتان ماجىلىسكە قايتىپ كەلۋى، زاڭدى دەمەسەك تە، بۇعان جۇمىس پروسەسىندەگى قالىپتى جاعداي دەپ قاراۋ كەرەك. ويتكەنى كەز كەلگەن زاڭ جوباسىن ونىڭ شىرقاۋ شەگىنە دەيىن جەتكىزۋ وتە قيىن. ايتالىق، بىزگە ۇكىمەتتەن زاڭ جوباسى كەلەدى، ول 50-60 باپتان تۇرسا، سونىڭ 90 پايىزىنا دەپۋتاتتار وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار بەرىپ جاتادى.
تۇزەتۋدىڭ كوبى جۇمىس توبىنىڭ وتىرىستارىندا قابىلدانادى. ەندى وسىعان قاراپ، «ۇكىمەت بىزگە ىلعي ساۋاتسىز جازىلعان زاڭ جوباسىن جىبەرەدى» دەۋگە بولمايدى عوي. وزگەرىستەر بولىپ جاتۋىنىڭ ءتۇرلى سەبەپتەرى بار. مىسالى، ۇكىمەت زاڭ جوباسىن دايىنداپ، مۇددەلى مينيسترلىكتەر مەن ۆەدومستۆولاردىڭ، ساراپتاما جاسايتىن ۇيىمداردىڭ قورىتىندىلارىن العانشا، ءبىراز ۋاقىت وتەدى دە، تۋرا سول تاقىرىپقا بايلانىستى ەكونوميكالىق نەمەسە باسقا الەۋمەتتىك جاعدايلار وزگەرىپ كەتۋى مۇمكىن.
ەلباسىنىڭ جولداۋىن ىسكە اسىرۋعا بايلانىستى تاپسىرمالار بەرىلەدى، حالىقارالىق كەلىسىمدەرگە قول قويىلىپ جاتادى. كودەكستەرگە تۇزەتۋلەر ەنگىزىلىپ تۇرادى. مىنە، وسىعان بايلانىستى الگى زاڭ جوباسىنا دەپۋتاتتاردىڭ سۇبەلى-سۇبەلى وزگەرىستەر ەنگىزۋىنە تۋرا كەلەدى.
ال ەندى ماجىلىستە زاڭ جوباسى جارتى جىل بويى قارالدى دەلىك، سودان كەيىن سەناتقا كەتتى. ءدال وسى كەزدە دە الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاڭا مىندەتتەر تۋىنداپ جاتۋى مۇمكىن. سەنات سوعان بايلانىستى تۇزەتۋلەر بەرۋى ىقتيمال. سوعان وراي سەناتتان زاڭ جوباسىنا ءبىردى- ەكىلى وزگەرىستەر ەنگىزىلىپ، ماجىلىسكە قايتارىلىپ جاتسا، ونى بولۋعا ءتيىستى قادامدار دەپ باعالاۋ كەرەك.
ءبىرازدان بەرى دەپۋتات بولىپ جۇمىس ىستەپ ءجۇرمىز عوي، جالپى سەناتتان زاڭ جوباسى سيرەك قايتارىلادى. كەلسە دە، ەسكەرۋگە تۇراتىن، ەلەۋلى ماڭىزى بار وزگەرىستەر كەلەدى. سونشالىقتى كوپ تۇزەتۋ بولمايدى.
- ءوزىڭىز مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مارتەبەسى بيىك بولۋىنا اتسالىسىپ جۇرگەن ازاماتتىڭ ءبىرىسىز. زاڭداردىڭ ءتىلى، ءستيلى قالاي بولادى ەكەن، ونى ءبىراز زەردەلەپ قاراعان شىعارسىز؟
- زاڭنىڭ ءتىلى وتە جۇتاڭ. قازاقشا ايتقاندا، قاساڭ دەۋگە بولادى. زاڭداردىڭ قازاقشا ءماتىنىن وقىعان كەزدە، ءتۇسىنۋ وتە قيىن. ءبىر وقيسىڭ، ەكى وقيسىڭ، اياعىندا ورىسشا نۇسقاسىن قاراپ بارىپ تۇسىنەسىڭ. باياعىدا جازۋشى عابيت مۇسىرەپوۆ «مەن مىنا «سوتسياليستىك قازاقستاندى» ءتۇسىنۋ ءۇشىن «كازپراۆدانى» وقىپ الامىن»، - دەگەن ەكەن. ويتكەنى ول كەزدە كوبى كوشىرمە بولدى عوي، ك س ر و باسشىلارىنىڭ باياندامالارى، س و ك پ ورتالىق كوميتەتىنىڭ قاۋلىلارى اۋدارىلىپ بەرىلەتىن-دى.
سول سياقتى زاڭ جوبالارىنىڭ دا ورىسشا دايىندالىپ، قازاق تىلىنە اۋدارىلاتىنى كورىنىپ تۇرادى. اۋدارماشىلاردىڭ دەڭگەيى ءارتۇرلى. بىرەۋلەر ءماتىندى جاتىق اۋدارادى، قايسى ءبىرى سوزبە-ءسوز ءتارجىمالاپ، ءمانىن سۇيىلتىپ الادى.
جالپى زاڭ ءماتىنى كۇردەلى بولادى عوي. دەگەنمەن شەبەر اۋدارماشى بولسا، قازاق ءتىلىنىڭ ىشكى ىرعاقتارىنا، زاڭدىلىقتارىنا سايكەستەندىرە وتىرىپ، كەز كەلگەن ادامعا، اۋديتورياعا تۇسىنىكتى ەتىپ جەتكىزۋگە بولادى. جاسىراتىن نەسى بار، تالاي دۇنيەنى اۋداردىم. جۇمىس توبىنىڭ وتىرىستارىندا تىپتەن قيسىنعا كەلمەي تۇراتىن باپتار مەن تارماقتاردى «مىناۋ بىلاي ەمەس، وسىلاي بولعانى ءجون» دەپ ءوزىمىز جازىپ بەرىپ جۇردىك، ءالى دە ءسويتىپ ءجۇرمىز. كوبىرەك كەزدەسەتىن ولقىلىق - تەرميندەردى ورىنسىز اۋدارۋ. مەنىڭ ويىمشا، زاڭ تەرميندەرىن باس سالىپ اۋدارا بەرۋگە بولمايدى. ويتكەنى حالىقارالىق تەرميننىڭ ىشكى مازمۇنىن تولىق بەرۋ قيىن.
- وسى ماسەلەگە قاتىستى ءسىزدىڭ قانداي ۇسىنىسىڭىز بار؟
- جاڭا زاڭدار نەمەسە جاڭا كودەكستەر قابىلدانعاننان كەيىن ماتىندە قولدانىلعان تەرميندەردىڭ مازمۇنىن اشاتىن قىسقاشا سوزدىك بىرگە جاريالانسا، ارتىق بولماس ەدى. ويتكەنى ءبىز زاڭدى كوپشىلىك ءۇشىن قابىلدايمىز، ونى حالىق ءتۇسىنۋى كەرەك. كىم قالتاسىنا زاڭ تەرميندەرىنىڭ اۋدارما سوزدىگىن سالىپ جۇرەدى؟ ايتالىق، اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكس - وتە اۋقىمدى قۇجات. سونداي-اق قىلمىستىق-اتقارۋ كودەكسى دە سونداي. سونىمەن قاتار قولدانىستا نەكە جانە وتباسى تۋرالى، حالىق دەنساۋلىعى جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى تۋرالى، ەڭبەك، ازاماتتىق كودەكستەر بار. زاڭنىڭ بارىنە بولماسا دا، قابىلدانعاننان كەيىن وسىنداي كودەكستەردىڭ سوڭىنا ماتىندە قولدانىلعان تەرميندەر تۋرالى تۇسىنىك جانە شاعىن سوزدىك بەرىلەتىن بولسا، دۇرىس بولار ەدى. تۇرعىندارمەن كەزدەسۋلەردە: «مىنا زاڭدى قالاي جازاسىزدار؟ تۇسىنبەيمىز، سۇراساق، ءار زاڭگەر ءارتۇرلى تۇسىندىرەدى»، - دەپ شاعىمدانعان ازاماتتار از ەمەس.
- قازاق ءتىلىنىڭ مەملەكەتتىك مارتەبەسى زاڭداردا، حالىقارالىق كەلىسىمدەردە تولىق ساقتالىپ ءجۇر مە؟
- بۇل - ۇلكەن ماسەلە. ءبىز قازاق ءتىلى مەن مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ اراجىگىن ايىرا بىلۋگە ءتيىسپىز. زاڭ ماتىندەرىندە «قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە» دەپ الىنىپ ءجۇر. مەن «مەملەكەتتىك ءتىل» دەگەن تەرميندى «قازاق ءتىلى» دەپ اۋىستىرۋعا ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسىمىن! قازاق ءتىلى - ءبىزدىڭ انا ءتىلىمىز. ال مەملەكەتتىك ءتىل - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بارلىق ازاماتتارىنا مىندەتتى ءتىل. ول - ءىس-قاعازدارى جۇرگىزىلەتىن جانە حالىقارالىق كەلىسىمدەر جاسالاتىن ءتىل. وتانعا، حالىققا ادال قىزمەت ەتەمىن دەپ ازاماتتار مەملەكەتتىك تىلدە انت بەرەدى. مەملەكەتتىك ءتىل - ءبىزدىڭ تۋ، ەلتاڭبا، ءانۇرانىمىز سياقتى ماڭىزدى ءرامىزىمىز، باستى قۇندىلىعىمىزدىڭ ءبىرى. سوندىقتان ول زاڭنىڭ بارىندە اتالىپ كورسەتىلۋى كەرەك.
وسى جەردە ايتا كەتەيىك، مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلمەۋ رەسپۋبليكانىڭ رامىزدەرىن سىيلاماۋ رەتىندە قارالۋعا ءتيىس. بۇل ءۇشىن كىنالاۋ بولىپ تابىلمايدى، ورتاق پارىز رەتىندە سانالادى.
- ىشىندە ءوزىڭىز دە بارسىز، ءبىر توپ دەپۋتات باستاماشى بولعان زاڭ جوباسى بار. ول - «بالالاردى دەنساۋلىعىنا جانە دامۋىنا زاردابىن تيگىزەتىن اقپاراتتان قورعاۋ تۋرالى» زاڭ جوباسى. بۇگىنگى قوعامدا قاۋىپتەنەتىن جايتتار بار. سىزدەر بالالاردى نەدەن قورعاعىلارىڭىز كەلەدى؟
- ءۇش-ءتورت دەپۋتات بىرىگىپ وتكەن شاقىرىلىمدا «بالالاردى دەنساۋلىعىنا جانە دامۋىنا زاردابىن تيگىزەتىن اقپاراتتان قورعاۋ تۋرالى» زاڭ جوباسىن جازعانبىز. مىنە، سونى ءبىراز ۋاقىتتان بەرى ءماجىلىستىڭ قابىرعاسىندا جەتەلەپ كەلە جاتىرمىز. وندا العا قويعان ماقسات-مۇراتتاردىڭ ءبارى دەرلىك جۇمىس توبىنىڭ وتىرىستارىندا دەپۋتاتتاردىڭ تاراپىنان قولداۋ تاپتى. قاتىگەزدىكتى، زورلىق-زومبىلىقتى، اتا-اناعا مەيىرىمسىزدىكتى بەينەلەيتىن نەمەسە سيپاتتايتىن، پورنوگرافيالىق جانە ارنايى سەكسۋالدى- ەروتيكالىق سيپاتتاعى اقپاراتتى قامتيتىن، سونداي-اق وتاندى قورعاۋعا جانە ءوزىنىڭ ازاماتتىق بورىشتارىن ورىنداۋعا نەمقۇرايلى قاراۋشىلىققا يتەرمەلەيتىن اقپاراتتىڭ بارىنە توسقاۋىل قويۋ جونىندەگى باپتار قابىلداندى.
جوبانىڭ مىناداي ەرەكشەلىكتەرىن اتاپ وتكىم كەلەدى. اقپاراتتىڭ بەرىلۋى بالالاردىڭ جاس ساناتتارىنا ءبولىندى. مىسالى، 6, 12, 14, 16 جانە 18 جاسقا دەيىنگى بالالارعا قانداي ونىمدەر ۇسىنۋعا بولاتىنىن انىقتادىق. بۇعان ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگاندار كەلىسىپ وتىر.
كەيبىر باپتار ءالى تالقىلانۋدا. ماسەلەن، ءداستۇرلى ەمەس سەكسۋالدىق باعداردى ناسيحاتتاۋعا تىيىم سالۋ تۋرالى ۇسىنىس ۇلكەن كەدەرگىگە ۇشىراپ تۇر. مۇنى حالىقارالىق بەلدى ۇيىمدار ادامنىڭ قۇقى دەپ ەسەپتەيدى ەكەن!
ولاردىڭ ءۋاجى: «سەن ادامسىڭ با، نە ىستەگىڭ كەلسە، سونى ىستەيسىڭ» دەگەنگە سايادى. ولاي بولمايدى عوي! ادامعا اللانىڭ رۇقساتى مەن تىيىمى بار. ادامعا «جامانشىلىق ىستە، ءوز ەركىڭ، ۇياتسىزدىققا بارساڭ دا، ەركىڭ، نە ىستەسەڭ دە - ەركىڭ» دەگەن ءمورال - سول ادامدى ازدىرىپ تىناتىن ءمورال.
ەركەك پەن ەركەكتىڭ، ايەل مەن ايەلدىڭ ۇيلەنۋى، ءبىر-بىرىمەن جىنىستىق قاتىناس جاساۋى - ونىڭ قۇقى دەگەنگە قالاي كونەسىڭ؟ ! فرانسيادا، سول سياقتى الەمنىڭ 11 ەلىندە بۇل سوراقىلىق زاڭداستىرىلىپ كەتتى. سونىڭ اسەرى بىزگە دە جەتتى. الماتىدا بىرنەشە گەيكلۋبتار بار. استانادا 4 گەيكلۋب اشىقتان-اشىق جۇمىس ىستەپ جاتىر. وبلىس ورتالىقتارىندا اشىلۋدا. وكىنىشتىسى، سوعان كىرىپ كەتكەن قازاق جاستارى دا بار. وسىنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن «تەلەراديو حابارلارىن تاراتۋ تۋرالى» زاڭعا ءداستۇرلى ەمەس سەكسۋالدىق باعداردى ناسيحاتتايتىن اقپاراتقا تىيىم سالۋ تۋرالى نورمانى ەنگىزىپ وتىرمىز ازىرگە. ءبىراق بۇل جەتكىلىكسىز.
ءوزىڭىز بىلەسىز، تاياۋدا ماجىلىستە قىلمىستىق كودەكستىڭ جاڭا رەداكسياسى قارالدى جانە ماقۇلداندى. مەن سول كودەكس جوباسىنا ەكى ۇسىنىس بەردىم. ءبىرىنشىسى - گەيكلۋبتاردىڭ قىزمەتىن بۇكىل قازاقستان اۋماعىندا زاڭسىز دەپ تانىپ، جابۋ، ەكىنشىسى - ءبىر جىنىستى قاتىناستارعا باراتىن ادامداردىڭ بۇل ارەكەتىن قىلمىس دەپ قاراۋ، سوعان بايلانىستى جازا قولدانۋ. ەكەۋى دە وتكەن جوق. نەگە دەسەڭىز، «حالىقارالىق قاۋىمداستىق سولاي دەيدى، ە ق ى ۇ بۇلاي دەيدى» دەگەن سىلتاۋلار ايتىلدى. ءبىراق تۇبىندە ءبىز بۇلاردى جابۋىمىز كەرەك! مەن ايتقان ەكى تۇزەتۋدى قىلمىستىق نەمەسە ازاماتتىق كودەكسكە ەنگىزۋىمىز قاجەت.
ەگەر، ءتىپتى «قازاقستان ءبىر جىنىستىلارعا ەرىك بەرمەدى، ءبىز مىناداي شارا قولدانامىز» دەسە، قولدانسىن. ەكونوميكا سەنىڭ ارىڭنان، ۇياتىڭنان، حالقىڭنىڭ داستۇرىنەن، كەلەشەك ۇرپاقتىڭ يماندىلىعىنان قىمبات ەمەس! ويلاڭىزشى، ەر بالاڭىز ەرتەڭ ءبىر جىگىتتى ۇيگە الىپ كەلىپ: «مىناعان ۇيلەنەم»، - دەپ تۇرسا، ماسقارا ەمەس پە؟! وسىلاي بەتىمەن جىبەرسەك، ەرتەڭ-اق سولاي بولادى! قازىر وسىنىڭ الدىندا تۇرمىز. ال وعان قالاي جول بەرەسىڭ؟! قانداي حالىقارالىق قاۋىمداستىق بىزگە سوعان جول بەر دەپ تالاپ قويا الادى؟ ول تالاپتى ءبىز نەگە قابىلداۋىمىز كەرەك؟ گەيلەردى قورعاۋشىلار رەسەيدى مىسالعا كەلتىرەدى. سوچيدە قىسقى وليمپيادا وتكىزەردىڭ الدىندا رەسەيدە گەيلەرگە تىيىم سالىنعان زاڭ قابىلداندى، وندا ءبىر جىنىستىلىقتى قىلمىس دەپ تانۋ، گەيكلۋبتاردى جابۋ سياقتى نورمالار بار. «سونىڭ كۇشىن جويىڭدار، ايتپەسە، سپورتشىلارىمىزدى جىبەرمەيمىز» دەپ قىسىم جاسادى دەيدى. مەيلى، ءويتىپ ءبىز وليمپيادا وتكىزبەي-اق قويايىق.
«استانا» تەلەارناسى بىردە وسى تاقىرىپتاعى باعدارلاماعا قاتىسۋىمدى ءوتىنىپ، ستۋدياسىنا شاقىردى. بارسام، قازاقتىڭ ەكى قىزى تۇر، بەتتەرىن جاۋىپ العان، لەسبيانكىلەر ەكەن. «بەت-جۇزدەرىڭدى نەگە كورسەتپەيسىزدەر؟» دەسەك، «جۇمىس ىستەيتىن جەرىمىز بەن اتا-انامىزدان ۇيالامىز»، - دەيدى. «ەلدەن قىسىلاتىن قاتە قادامعا قالاي باردىڭىزدار؟» دەگەن سۇراعىمىزعا، ولار «بۇل ءبىزدىڭ جەكە قۇقىعىمىز»، - دەيدى.
ال باعدارلاما بارىسىندا ولار: «ءبىزدىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدە قورعاۋشىلارىمىز بار جانە وسى ەلدىڭ ىشىندە دە قولدايتىن ادامدار جوق ەمەس. بىزگە قارسى زاڭدى قابىلداۋ وڭايعا تۇسپەيدى» دەگەن ەدى. سول شىندىققا اينالۋدا.
مەنى قىنجىلتاتىنى - قازاق قوعامىنىڭ سالعىرتتىعى. وسى ماسەلەنى ەل بولىپ، جۇرت بولىپ كوتەرۋ كەرەك قوي. زيالى قاۋىم ناقتى تالاپتار قويىپ، مالىمدەمە جاساسا، «ءبىز ۇرپاعىمىز ءۇشىن الاڭدايمىز»، - دەپ ايقايلاپ تۇرىپ ايتسا عوي. ونىڭ ورنىنا، «بۇل ماسەلەنى سىزدەر كوتەرگەن ەكەنسىزدەر، جارايسىزدار، قوستايمىز» دەيدى دە، قامسىز جۇرە بەرەدى.
رۋحاني تازالىق جولىندا ىمىراسىز كۇرەس كەرەك!
- دۇرىس ايتاسىز. مۇنداي ەرسى ارەكەتتەردى جەر بەتىندەگى نەگىزگى دىندەر دە قولدامايدى عوي؟
- ەشقايسى دا قولدامايدى. ءتىپتى كەزىندە كاتوليك الەمى ريم پاپالارىنىڭ بۇيرىعىمەن ونداي ازعىندىق جولعا تۇسكەندەردى وتقا ورتەگەن! سول ەۋروپا ەندى كەرى مىنەز تانىتۋدا. باتىستىڭ وركەنيەتتى ەلدەرىنىڭ پرەزيدەنتتەرى وزدەرىنە داۋىس بەرگەنى ءۇشىن گەيلەرگە رەسمي تۇردە راقمەت ايتىپ جاتىر. نە دەگەن سۇمدىق؟!
- بۇل ادام بالاسىن ازعىندىققا الىپ باراتىن جول عوي؟
- قايدا بارا جاتىرمىز، ايتىڭىزشى؟ جاڭا تۋعان ءسابيىن شىرىلداتىپ قوقىس جاشىگىنە لاقتىرادى. كوزدى باقىرايتىپ قويىپ، ىشتەن شىققان بالالارىن ساتىپ جاتىر. كوشەگە تاستاپ كەتىپ جاتىر. وسىنىڭ ءبارى نەنىڭ سالدارى؟ بۇل ۇلتتىق ءداستۇردى جوعالتا باستاعانىمىزدى بىلدىرەدى. كەزدەسۋلەردە، وتىرىستاردا: «قازاقتىڭ ۇلتتىق ءداستۇرى جەكە ءپان بولىپ وقىتىلۋى كەرەك»، - دەپ ءجيى ايتىپ ءجۇرمىن. ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلەرىنە دە سان رەت مالىمدەگەنمىن. قازىر «ءوزىن- ءوزى تانۋ» ءپانى وقىتىلىپ ءجۇر عوي، سول سياقتى باستاۋىش سىنىپتا وقۋشىلارعا قازاقتىڭ ۇلتتىق ءداستۇرىن وقىتۋىمىز كەرەك. ۇلتتىق ءداستۇر - ۇرپاقتىڭ ۇلى ۇستازى! ءوز ءداستۇرىن بىلمەگەن ادام بارىنەن دە ماقۇرىم بولىپ قالادى.
كەز كەلگەن حالىقتىڭ ۇلتتىق ءداستۇرى - سول حالىقتى ۇيىتىپ، وسى كۇنگە دەيىن الىپ كەلە جاتقان قۋاتى. قازاقتى ونىڭ ۇلتتىق سالت-داستۇرىنەن ءبولىپ الىپ قاراۋعا بولمايدى. جەتى اتاسىن بىلمەيتىن، اعايىن اراسىنداعى ەجەلگى قارىم-قاتىناستان ادا، ورىس تىلىندە سويلەپ، ەۋروپاشا ءومىر سۇرەتىن قازاق - قازاق ەمەس! ۇلتتىق ءداستۇر - ۇلتتىڭ رۋحاني كودى.
ءال-فارابي ەڭبەكتەرىنە ورىس تىلىندە تۇسىنىك بەرىلگەن ءبىر عىلىمي كىتاپتى وقىپ وتىرىپ تاڭعالدىم. ەگەر بەلگىلى ءبىر ۇلتتىڭ داستارحانىنان ۇزاق ۋاقىت ونىڭ ءداستۇرلى تاعامدارى جوعالاتىن بولسا، ۇلتتىڭ گەندىك قورى بۇزىلاتىنىن اتاپ كورسەتىپتى ۇلى بابامىز. قازاق ءوزىنىڭ قىمىزى مەن شۇباتىن ءىشىپ ءجۇرۋى كەرەك، قازى-قارتاسىن جەپ تۇرۋى قاجەت. ىرىمشىگى، قۇرتى، كوجەسى، ايرانى، باۋىرساعى، تاعى باسقا بارلىق ۇلتتىق تاعامدارى قازاقتىڭ داستارحانىنان ۇزىلمەۋى ءتيىس ەكەن. ۇلتتىق تاعام جويىلسا، حالىقتىڭ گەندىك قورى بۇزىلاتىنىن XVIII عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىندا فرانسيانىڭ گەنەتيك عالىمدارى دا دالەلدەگەن. فرانسيا سودان باستاپ ءوزىنىڭ ۇلتتىق تاعام ءوندىرىسىن قولعا الىپ، وعان مەملەكەتتىك ماڭىز بەرگەن، ارنايى زاڭ شىعارىپ، ونى جۇيەلى دامىتۋدى جولعا قويعان. سول سياقتى ءبىز دە قىمىزدى وندىرىستىك جولعا قويۋىمىز كەرەك.
ءبىز دە ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى جيناي الماي ءجۇرمىز. ۇلتتىق تاعامدار تۋرالى زاڭ قابىلدايمىز دەگەنىمىزگە بەس جىل ءوتتى. ۇكىمەت يلىگەتىن ەمەس. ءسىرا، دەپۋتاتتار كەلىسىپ، ءوزىمىز جازاتىن شىعارمىز.
- راقمەت اڭگىمەڭىزگە.
اۆتور: ايدىن بايمەن