جەر استىندا ءومىر سۇرەتىن ادامدار

استانا. قازاقپارات  -ەگەر ەر ادامنىڭ بويى 130 سانتيمەتردەن، ال ايەل ادامنىڭ بويى 120 سانتيمەتردەن قىسقا بولسا، ول ەرگەجەيلى بولىپ ەسەپتەلەدى. مۇنداي ادامدار ءجايلى ءبارىمىز دە ەستىگەنبىز. ال كوپشىلىگىمىز ءوز كوزىمىزبەن كورگەنبىز. الايدا، بۇلار شىن ەرگەجەيلىلەر ەمەس.
None
None

 مۇنداي ەرگەجەيلىلىك - گيپوفيز، قالقانشا، بۇيرەك ءۇستى، ۇيقى، جىنىس بەزدەرىنىڭ قىزمەتىنىڭ بۇزىلۋىنان؛ مەشەل اۋرۋىنىڭ سالدارىنان؛ اياق-قول، مويىن، كەۋدە سۇيەكتەرىنىڭ وسپەۋىنەن پايدا بولعان اۋىتقۋ ناتيجەسى. ولاردا ۇرپاق بولمايدى ەكەن. بۇگىن «الاش ايناسى» شىن ەرگەجەيلىلەر تۋرالى از كەم ماعلۇمات بەرۋدى ءجون دەپ تاپتى. ال شىن ەرگەجەيلىلەر، قيال-عاجايىپ ەرتەگىلەردە ايتىلاتىن بويى ءبىر قارىس، جەر استىندا تىرشىلىك ەتەتىن ادامدار دەسەدى. عالىمداردىڭ پايىمداۋىنشا، ولار ادامداردىڭ كوزىنە تۇسپەي، جەر استىندا تىرشىلىك ەتەدى.

ەرگەجەيلىلەر مەكەنى

ورىس عالىمى يۆان لەپەحين ءوز ەستەلىكتەرىندە ەرگەجەيلى حالىق تۋرالى دەرەكتەر قالدىرعان. رەسەي اۋماعىن زەرتتەۋ بارىسىندا ول وزەن ماڭىنان، ورماندى جانە تاۋلى ايماقتاردان ادامدار مەكەندەگەن ۇڭگىرلەرگە كەز بولعان. ۇڭگىرلەردەن تۇرمىس- تىرشىلىك قۇرالى بولعان قىش جانە تەمىر ىدىستار تابىلعان. عالىمنىڭ پايىمداۋىنشا، بۇل ۇڭگىرلەردە ەجەلگى زاماندا ادام كوزىنە تۇسپەي تىرشىلىك ەتكەن «سيرتە» حالقى - ەرگەجەيلىلەر مەكەندەگەن.

بۇگىندە جەر استى ۇڭگىرلەرى عالىمداردى تاڭ قالدىرىپ وتىر. ويتكەنى ولار لابيرينت سياقتى بولىپ، جەر استى ارقىلى بىرنەشە ەلدەردى جالعاپ جاتقان كورىنەدى. عالىمداردىڭ بولجامىنا قاراعاندا، مۇنداي ۇڭگىرلەر شوتلانديا مەن فرانسيانىڭ، ەۋروپا مەن تۇركيانىڭ اراسىن جالعاپ جاتىر. اۆستريا، گەرمانيا، ۆەنگريا سياقتى ەۋروپا ەلدەرىنەن تابىلعان جەراستى جولدارىنىڭ تىزبەگى ۇزىلمەيدى. مەملەكەتتەر اراسىن جالعاپ جاتقان جەراستى ۇڭگىرلەرىنىڭ قاشان، قالاي پايدا بولعانى تۋرالى قازىرگە ناقتى دالەل جوق. كادىمگى ادامدار جاسادى دەپ ايتۋعا كەلمەيدى، ويتكەنى ول ۇڭگىرلەردىڭ بيىكتىگى نەبارى 70 سانتيمەتردى، كەي جەرلەرىندە ءتىپتى 40 سانتيمەتردى قۇرايدى.

 جەراستى ۇڭگىرىنە باي ەل - تۇركيا. سول ەلدەگى دەرەنكۋيۋ قالاسىنىڭ استىنان 10 مىڭ ادام سياتىنداي ۇڭگىر تابىلعان.

ەرگەجەيلىنى كورگەندەر

ەرگەجەيلىلەر ەجەلگى زاماندا عانا ەمەس وسى زاماندا دا تىرشىلىك ەتىپ جۇرگەن كورىنەدى. ەرگەجەيلىنى كەزدەستىرگەن ادامدار دا بولعان دەسەدى. مىسالى، 1698 - جىلى ورال تاۋىنىڭ ماڭىن مەكەن ەتكەن ءبىر تۇرعىن قولىندا جىلتىراعان تاسى بار بويى 20 سانتيمەتردەي بولاتىن ەرگەجەيلىنى كورگەن. تۇرعىننىڭ ايتۋىنشا، ول العاشىندا شوشىپ كەتىپ، ەسىن جيىپ ۇلگەرگەنشە، كىشكەنتاي ادام جەراستى ۇڭگىرىنە كىرىپ كەتكەن. ول ەرگەجەيلىنى سيپاتتاپ، كورگەنىن قاعاز بەتىنە ءتۇسىرىپ قالدىرعان. ال 2008 - جىلى ءبىر توپ ارگەنتينالىق جاستار جولدان ءوتىپ بارا جاتقان بويى ءبىر تۇتام، ساقالدى ادامدى كورىپ بەت-بەتىنە قاشقان. ولاردىڭ اراسىنان تەز ەسىن جيعان حوسە الۆارەس اتتى ازامات ەرگەجەيلى ادامدى ۇيالى تەلەفوننىڭ بەينە كامەراسىنا ءتۇسىرىپ الادى. سول كۇننىڭ ەرتەڭىندە بەينەروليك عالامتوردا جاريالانادى. كەيىننەن جۋرناليستەرمەن كەزدەسكەن حوسە الۆارەس ەرگەجەيلىنى كورگەنىن راستىعان.

جالپى ادامداردىڭ ەرگەجەيلەردى الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن كەزدەستىرگەنى تۋرالى ماعلۇماتتار بار. عالىمداردىڭ پايىمداۋىنشا ەرگەجەيلىلەر جەراستى لابيرينتتەرى ارقىلى ءبىر ەل اۋماعىنان ەكىنشى ەل اۋماعىنا كوشىپ ءوتىپ ءجۇرۋى ىقتيمال. سوندىقتان دا ەرگەجەيلىلەردىڭ مەكەنى قاي ەل ەكەنىن ءدوپ باسىپ ايتۋ قيىن. دەسە دە عالىمدار ەرگەجەيلىلەر مەكەنى ەۋروپانىڭ سولتۇستىك باتىسى بولۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتادى. ويتكەنى سكانديناۆيا تۇبەگىن مەكەن ەتكەن حالىقتاردا ەرگەجەيلىلەر تۋرالى اڭىز كوپ تاراعان كورىنەدى.

 بويى قىسقا ادامدار

بۇگىندە بويىنىڭ قىسقالىعىمەن تانىمال بولعان جاندار بارشىلىق. سونداي جانداردىڭ ءبىرى - ۆەرن ترويەر. ونىڭ بويى 82 س م. ول كاسكادەرلىك ماماندىعىن يگەرىپ، بىرنەشە فيلمنىڭ ەپيزودتارىنا تۇسكەن. ال 1999 - جىلى « وستين پاۋەرس» فيلمىندە 9 ايلىق بالانىڭ دۋبلەرى بولىپ ويناعان. 2004 - جىلى ۆەرن ترويەر جەنيەۆيەۆ گاللەنمەن وتباسى قۇرادى. ونىڭ جارىنىڭ بويى 188 س م.

ال 20 جاسار نەپالدىق حاگەندرا تاپا ماگاردىڭ بويى 67,08 س م. 2010 - جىلدىڭ 10 قازانىنان - 2011 - جىلدىڭ 12- ماۋسىمىنا دەيىن ول الەمدەگى ەڭ قىسقا بويلى ەر ادام بولىپ سانالعان. ونىڭ سالماعى 5,5 كەلى.

 ال بويى 1,07 مەتر بولاتىن توني كوكس 1958 - جىلى دۇنيەگە كەلگەن. ول «ناشار سانتا»، «جۇلدىزدى سوعىس»، «مەن، تاعى دا مەن جانە يرەن»، «ۋيللوۋ»، «وتە ەپيكالىق كينو» فيلمدەرى ارقىلى كوپشىلىككە تانىمال بولعان.  ۇلى بريتانيالىق ۋورۆيك ديەۆيستىڭ دە بويى 1,07 مەتر. ول دا اكتەر رەتىندە كوپشىلىككە تانىمال. ۋورۆيك «جۇلدىزدى سوعىس»، «نارنيي حرونيكاسى»، «گارري پوتتەر» فيلمدەرىنە تۇسكەن.

ال الەمدەگى ەڭ قىسقا ايەل ادام - پولين ماستەرس. ول 1857 - جىلى تۋعان كەزدە بويى 30 سم بولعان. ال توعىز جاسىندا ونىڭ بويى - 55 س م، سالماعى - 15 كيلوگرامعا جەتكەن. كەيىننەن 58 س م بويىمەن رەكوردتار كىتابىنا ەنگەن.

ال، بويى 80 س م بولاتىن يەمەندىك يايا بين يايا ال-گحادەرا پرەزيدەنت سايلاۋىنا تۇسكەن. الايدا بويىنا بايلانىستى ونى پرەزيدەنت سايلاۋىنا جىبەرمەگەن.

ال 19 جاسار يۋتي امۋگردىڭ بويى قالىپتى ەكى جاسار بالانىڭ بويىمەن تەڭ. ونىڭ بويى - 62,8 س م. ءيۋتيدىڭ باستى ارمانى - گولليۆۋد جۇلدىزى بولۋ ەكەن.

اۆتور: قالدار كومەكبايەۆ

«الاش ايناسى»

سوڭعى جاڭالىقتار