ءۇيى نە جاعدايى جوق جۋرناليست اتاقتى نان قىلا ما؟ - «الماتى اقشامى» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى قالي سارسەنباي

استانا. قازاقپارات - ءبىزدىڭ قوعامدا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ ءرولى وتە زور ەكەنى انىق.
None
None

باسپا ءسوز - جاڭالىقتىڭ جارشىسى، مەملەكەتتىك ساياساتتى حالىققا جەتكىزۋشى.

رەسپۋبليكالىق باسىلىم - ەلدىڭ، ال وبلىستىق گازەت - ءوڭىردىڭ ايناسى.

جاھاندىق اقپاراتتىڭ تاسقىنى ورلەپ تۇرعان بۇگىنگى زاماندا قازاق باسپا ءسوزى دە دامىپ، ءوسىپ، وركەندەپ كەلەدى.

بۇگىنگى قازاق باسپاءسوزىن نە تولعاندىرادى؟ ءبىزدىڭ قوعامدا جۋرناليستەردىڭ مۇددەسى تولىقتاي قورعالعان با؟ وسى ماسەلەلەر توڭىرەگىندە پرەزيدەنت سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، ق ر مادەنيەت قايراتكەرى، «الماتى اقشامى» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى قالي سارسەنباي ءوز ويلارىن ورتاعا سالدى.

- قالي قوشقار ۇلى، ءسىز قازاق باسپا سوزىندە كوپتەن بەرى قىزمەت جاساپ كەلەسىز. «پاراسات» جۋرنالى، «ەگەمەن قازاقستان»، «جاس الاش» گازەتتەرىندە جەمىستى ەڭبەك ەتتىڭىز. ەندى بۇگىنگى تاڭدا الاتاۋ باۋرايىنداعى باس قالانىڭ باسىلىمى - «الماتى اقشامىنىڭ» باس رەداكتورىسىز. قازاق باسپاءسوزىن ويلاعاندا بۇگىنگى تاڭدا ءسىزدى قانداي ماسەلەلەر تولعاندىرادى؟

- اتاپ ايتقاندا، مەن «ەگەمەن قازاقستان»، «جاس الاش»، «قازاق ادەبيەتى»، «انا ءتىلى»، «تۇركىستان»، «الماتى اقشامى»، كەيىن كەلىپ قوسىلعان «جاس قازاق»، «ايقىن» جانە «الاش ايناسى»، «قازاق» - وسى گازەتتەردىڭ بارلىعىن قازاقتىڭ ءداستۇرلى باسىلىمدارى دەپ ەسەپتەيمىن. سەبەبى قازاقتىڭ مۇڭىن مۇڭدايدى، جوعىن جوقتايدى. حالقىمىزدىڭ باستان كەشكەن تاعدىرىن وسى باسىلىمدار جازىپ كەلە جاتىر. ويتكەنى قازاقتىڭ ماسەلەسى باسقا تىلدەگى باسىلىمدارعا قاجەتى جوق. نەگىزى وزگە تىلدەگى باسىلىمداردا دا مەملەكەتتىڭ، قازاق حالقىنىڭ جاعدايى كورىنىس تابۋى كەرەك. وسى جەردىڭ سۋىن ءىشىپ، اۋاسىن جۇتىپ وتىرعاننان كەيىن ول باسىلىمدار دا ءبىزدىڭ ەلدىڭ جاعدايىن جازىپ، پروبلەماسىن كوتەرۋگە ءتيىستى. ءبىراق ولاي ەمەس. كوپ جاعدايدا كەرىسىنشە ورىن الاتىنىن كورىپ ءجۇرمىز.

ءداستۇرلى باسىلىمدار قازاقتىڭ بۇكىل ماسەلەسىن، كەشەگى سوناۋ الاش ارداگەرلەرى كوتەرگەن پروبلەمالاردى قوزعايدى. الاش ارىستارىنان بەرى كەلە جاتقان ءبىر ءداستۇر جالعاستىعى بار. ەلگە، مەملەكەتكە سۋ تەگىن قىزمەت ەتىپ وتىرعان باسىلىمداردىڭ جاعدايى نەگە تومەن بولۋعا ءتيىستى؟! ەڭ ءبىرىنشى جاعداي سولارعا جاسالۋى كەرەك! وسى ماسەلەگە بيلىك تاراپىنان ءمان بەرىلىپ، قازاق باسىلىمدارىنا دەگەن كوزقاراستى تۇبەگەيلى وزگەرتۋ كەرەك. قوعامداعى ءاربىر ىرگەلى ۇجىمنىڭ ءقادىرىن بىلسە، مەملەكەت تە باعالاۋى ءتيىس.

ماسەلەن، ايلىق ەڭبەك اقى ول انشەيىن كۇنكورىسكە عانا ەسەپتەلگەن. كەيدە كۇندەلىكتى تاماعىنا دا جەتپەي جاتادى. جۋرناليست، قالامگەر قاي كەزدە دە قالام اقىمەن كۇن كورگەن. سوندىقتان مەملەكەتتىك دەڭگەيدە قالام اقى ماسەلەسىن ءبىرىنشى كەزەكتە شەشۋ قاجەت. سوڭعى جىلدارى جۋرناليستەردىڭ تۇرعىن ۇيمەن قامتىلۋى دا ەشقانداي زاڭمەن شەشىلمەي وتىرعانى ايتىلۋدا. جۋرناليست تۇرعىن ۇيمەن مىندەتتى تۇردە قامتاماسىز ەتىلۋى ءتيىس. جۋرناليست ەش ۋاقىتتا ءوز اقشاسىنا پاتەر ساتىپ الا المايدى! وسى ەكى ماسەلەگە باسا نازار اۋدارۋ كەرەك. ودان بولەك جۋرناليستەرگە بەرىلەتىن ماراپاتتار، اتاقتار ەڭبەگىنە قاراي، رەتىمەن، جونىمەن بولا جاتار. ونىڭ بەرىلۋىندە دە ادىلەتسىزدىكتەر كەزدەسىپ قالۋى مۇمكىن. ءبىراق ول ەڭ ءبىرىنشى ماسەلە ەمەس. ءۇيى نە جاعدايى جوق جۋرناليست اتاقتى نان قىلا ما؟

مەنى قازاقتىڭ ءداستۇرلى باسىلىمدارىنىڭ تاعدىرى تولعاندىرادى. قازاق باسپا ءسوزى - مەملەكەتتىك ساياساتتى دۇرىس جۇرگىزۋدە ەلباسىنىڭ بىردەن- ءبىر قولداۋشىسى ءارى كومەكشىسى. پرەزيدەنتتىڭ باستامالارى مەن كوزقاراسىن حالىققا جەتكىزىپ وتىرعان، ناسيحاتىن كۇشەيتىپ وتىرعان قازاق باسىلىمدارى. مەن تەك گازەتتەردى عانا ايتىپ وتىرمىن. بۇل قاتارعا جۋرنالداردى، تەلەارنالاردى دا قوسۋ كەرەك.

- بۇل پىكىرلەرىڭىز ورىندى. كەلەسى سۇراق جۋرناليستىك ەڭبەك جولىڭىزعا قاتىستى بولىپ وتىر. ءسىز كەزىندە ءبىرقاتار باسىلىمداردا قىزمەت ىستەدىڭىز. قانداي وقيعالار ەرەكشە ەسىڭىزدە قالدى؟

- مەن قازاقتىڭ ءداستۇرلى باسىلىمدارىندا مول تاجىريبە جيناقتادىم.

باستاپقىدا «جاس الاشتا» كوررەكتور بولدىم. كەيىن حاتشىلىق قىزمەتىنە اۋىستىم. ودان كەيىن جاستاردىڭ «وركەن- گوريزونت» گازەتى اشىلىپ، سوعان جاۋاپتى حاتشى بولدىم. سودان سوڭ «جەتى سۋ» گازەتىندە قىزمەت جاساپ جۇرگەنىمدە جازۋشى شەرحان مۇرتازا «ەگەمەن قازاقستانعا» باس رەداكتور بولىپ كەلدى. رەداكسياعا جۇمىسقا شاقىردى. وعان دەيىن وزىمەن كەزدەسپەگەن ەدىم. جەكە قابىلدادى. شەراعاڭ سول جۇزدەسۋىمىزدە: «جازعاندارىڭدى وقىپ ءجۇرمىن. «ەگەمەنگە» كەل. سەكرەتارياتتا ءۇش اي عانا ۇستايمىن. سودان كەيىن قىزمەتىڭدى اۋىستىرامىن»، - دەدى. ۋادەسىندە تۇراتىن ادامداردى اسا كوپ بىلمەۋشى ەدىم. وسى شەراعاڭنىڭ ايتقان ءسوزى ەسىمنەن كەتپەيدى. الدە قويىن داپتەرىنە جازىپ قويا ما، ءۇش ايدان كەيىن مەنى ادەبيەت بولىمىنە اۋىستىردى. كەيىن جاڭا ءبولىم اشىلىپ، سونىڭ مەڭگەرۋشىسى بولدىم. «ەگەمەن قازاقستاندا» 5 - جىلداي قىزمەت ەتتىم.

«ەگەمەندە» جۇرگەنىمدە مارقۇم جازۋشى باققوجا مۇقاي «پاراساتقا» باس رەداكتور بولىپ تاعايىندالدى. ول مەنى جۋرنالعا شاقىردى. ءارى-بەرى «قيقاڭداپ» كورىپ ەدىم، ونىمنان ەشتەڭە شىققان جوق. باس رەداكتوردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بولىپ جۋرنالعا قىزمەت اۋىستىردىم. بارعانىمنان جاماندىق كورگەنىم جوق. باكەڭ وتە ەڭبەكقور ادام ەكەن. ءارى تالاپشىل. وسى ەكى جاقسى قاسيەتىن ۇيرەندىم.

«جاس الاشتا» ەركىندەۋ، جاستىقتىڭ لەبىمەن جارقىلداپ جۇمىس ىستەيسىڭ عوي. ءسويتىپ ءجۇرىپ «ەگەمەنگە» بارعاندا، ول ورتا ءبىزدى تەز ەسەيتتى. ال «پاراساتتا» جاقسى ءبىر تالىمگەرگە تاپ بولدىم. باققوجا مۇقايدىڭ جازۋشىلىعىن جاقسى بىلەمىز، باس رەداكتورلىق قابىلەتى دە جوعارى ەكەن. ادامگەرشىلىگى مول، پاراساتتى، جان-جاقتى، وتە دارىندى ادام. «پاراساتتا» ەكى جىلداي قىزمەت ىستەدىم. سونىڭ ءوزى ءبىر ونەگەلى ورتا بولدى. سوندىقتان «پاراسات» جۋرنالى ماعان ىستىق. ءبىز ءبىر قيىن كەزدەردە جۇمىس ىستەدىك. نارىقتىڭ اۋىرتپاشىلىعى حالىقتىڭ ارقاسىنا باتىپ تۇرعان ۋاقىت ەدى. باكەڭنىڭ باسشىلىعىمەن جۋرنال كوپ وزگەردى. ءبىر قىزىقتى ايتايىن، بىزدەر رەداكسيادا بۇكىل مەملەكەتتىڭ تاعدىرى بىزگە قاراپ تۇرعانداي ويمەن جۇمىس ىستەيتىن ەدىك.

سودان كەيىن «جاس الاشقا» بارىپ، 8 جىل باس رەداكتوردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى قىزمەتىن اتقاردىم.

مەنىڭ ومىرىمدە تالاي باس رەداكتورلار ءىز قالدىردى. سونىڭ ەڭ باسىندا شەرحان مۇرتازا تۇرسا، سودان كەيىن باققوجا مۇقاي مەن نۇرتورە ءجۇسىپ. وسى مايتالمان قالامگەرلەرمەن بىرگە قىزمەت جاساعان جىلدارىمدى ايرىقشا باعالايمىن.

 - راقمەت اڭگىمەڭىزگە.

اۆتور: ايدىن بايمەن

سوڭعى جاڭالىقتار