ۇ ب ت ۇزدىگىنە كولىك سىيلاۋ وقۋشىلاردىڭ اراسىنا جىك، جۇيكەلەرىنە سالماق ءتۇسىرمەي مە؟

استانا. قازاقپارات - اقتوبەدە اكىمنىڭ ۇ ب ت- دا جوعارى بالل العان وقۋشىلارعا وسىمەن بەسىنشى رەت قىمبات سىيلىق بەرگەنى حابارلاندى. ساراپشىلار بۇل سىناقتى «وبلىس بەدەلى» باسەكەسىنە اينالدىرعانعا قارسى.
None
None

بيىل جوعارى وقۋ ورنىنا تۇسكىسى كەلەتىن مەكتەپ بىتىرۋشىلەرگە مىندەتتى سانالاتىن ۇلتتىق ءبىرىڭعاي تەستىلەۋدە (ۇ ب ت) ەڭ كوپ بالل جيناعانداردىڭ ءبىرى -  اقتوبەلىك جانار بولاتوۆا.

ول ءوزى قالاعان ۋنيۆەرسيتەتىنە ءتۇسىپ، مەملەكەتتىك گرانت يەلەنەتىنىنە ءبىر قۋانسا، وبلىس اكىمىنىڭ قولىنان اۆتوكولىك يەلەنىپ ەكى قۋانىپ تۇر.

سوڭعى جىلدارى قازاقستاننىڭ كەيبىر وبلىس اكىمدىكتەرى تەك وليمپيادا چەمپيوندارىن عانا ەمەس، سول وڭىردەن شىققان ۇزدىك مەكتەپ بىتىرۋشىلەردى دە وسىلاي ماراپاتتاۋدى داستۇرگە اينالدىرعان. ازاتتىق تىلشىسىمەن سالتاناتتى جيىندا كەزدەسكەن جانار وبلىستا تەست تاپسىرعان التى جارىم مىڭ تۇلەكتىڭ اراسىنان وزىپ شىعىپ، سىيلىق العانىنا قاتتى قۋانىپ تۇردى.

«بۇگىن-ەرتەڭ كولىك جۇرگىزەتىندەي ويىم جوق. اكەمنىڭ دە كولىگى بار. ءبىراق قاتتى قۋانىپ تۇرعانىم راس. ەندىگى ماقساتىم - ۋنيۆەرسيتەتتى دە ۇزدىك ءتامامداپ، سوڭىمنان ەرگەن ءۇش باۋىرىما ۇلگى بولۋ» دەيدى ول.

وسى اپتادا اقتوبە وبلىسىنىڭ اكىمى ارحيمەد مۇحامبەتوۆ ۇ ب ت- دا 124 بالل جيناعان ەكى مەكتەپ بىتىرۋشىگە اۆتوكولىك، 123 بالل جيناعان ءتورت مەكتەپ بىتىرۋشىگە پلانشەت تاپسىردى.

ءبىراق ۇيىمداستىرىلۋى مەن مازمۇنىنا قاتىستى سوڭعى ۋاقىتتا ءجيى سىنالىپ جۇرگەن ۇ ب ت- دا ناقتى ءبىلىم دەڭگەيى انىقتالمايدى دەپ سانايتىن بەلسەندىلەر وقۋشىلاردى بۇلايشا تىم اسىرا ماتەريالدىق تۇرعىدا ماراپاتتاۋ ورىنسىز شىعىن دەپ ويلايدى.

«قىمبات سىيلىق - ىنتالاندىرۋ امالى»

اقتوبە وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ ءبولىم مەڭگەرۋشىسى گۇلجان قۇلبەكوۆا سىنشىلاردىڭ بۇل پىكىرىمەن كەلىسپەيدى. ونىڭ ايتۋىنشا، «اقتوبە وبلىسىندا بەس جىلدان بەرى داستۇرگە اينالعان بۇل شارا وقۋشىلاردىڭ ەڭبەگىن باعالاۋ، ىنتالاندىرۋ ءۇشىن جاسالادى».

«وبلىس اكىمدىگى تەك مەكتەپ تۇلەكتەرىنە عانا ەمەس، ۇ ب ت-دا جاقسى ناتيجە كورسەتكەن مەكتەپتەرگە دە بىرنەشە ميلليون تەڭگەلىك گرانتتار بەرەدى» دەدى ول ازاتتىق تىلشىسىنە.

«جەرگىلىكتى اكىمدىكتەر دەمەۋشىلەر تاۋىپ، قارجىلاي قولداۋ كورسەتسە، مۇنداي ماراپاتتاۋ كەيىنگى مەكتەپ بىتىرۋشىلەردى دە ىنتالاندىرادى» دەپ سانايتىنداردىڭ ءبىرى - استانا قالاسىنىڭ تۇرعىنى دۇكەن ءماسىمحان ۇلى.

«استانادا ۇ ب ت-دان 124 بالل جيناعان ءۇش وقۋشىنىڭ ءبىرى - مەنىڭ قىزىم. ءبىراق ەشقانداي سىي-سياپات بولعان جوق. «ءبىزدىڭ دە ماقتانىشىمىز بولاسىڭ، ەلدىڭ نازارى تۇسەدى، اكىم قابىلداپ سىي-سياپاتىن جاساۋى دا مۇمكىن» دەگەن سياقتى جايتتاردى بالامىزعا ايتىپ، ۇمىتتەندىرىپ قويعانىمىز دا بار ەدى. ءبىراق ەڭ باستىسى ۇ ب ت ناتيجەسى ءوزى ءۇشىن كەرەك ەكەنىن ۇعىندىردىق» دەيدى قىزى مەكتەپتى «التىن بەلگىگە» بىتىرگەن دۇكەن ءماسىمحان ۇلى.

«قىمبات سىيلىق باسقا تۇلەكتەرگە اۋىر تيەدى»

بيىلعى ۇ ب ت ناۋقانى كەزىندە ەڭ جوعارعى ۇپاي (125 بالل) جيناعان وقۋشىلاردىڭ ەكەۋى وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى تۇلەكتەرى بولعان. وبلىس اكىمدىگى ولارعا 500 مىڭ تەڭگەدەن سىي بەرگەن.

بيىل بىتىرگەن 54 وقۋشىسىنىڭ 27 سى «التىن بەلگى»، 15 ئ ۇزدىك اتتەستات العان مەكتەپتىڭ - وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى ماقتارال اۋدانىنداعى باۋىرجان مومىش ۇلى اتىنداعى مەكتەپ-گيمنازيانىڭ ديرەكتورى ومارحان قوزىباق «ۇ ب ت ناتيجەسى بويىنشا بالاعا قىمبات سىيلىق بەرۋ دۇرىس ەمەس» دەپ سانايدى.

«قاتار وقىعان بالانىڭ قىمبات سىيلىق العانى وزگە تۇلەكتەردى ەكىۇداي ويعا قالدىرىپ، ەڭ باستىسى مەكتەپتى جاڭا بىتىرگەن وقۋشىنىڭ مىنەز-قۇلقىن وزگەرتۋى مۇمكىن» دەيدى مەكتەبى بيىلعى جەتىستىگى ءۇشىن وبلىستىق اكىمدىكتەن «قۇرمەت گراموتاسى» مەن تەلەديدار العان ديرەكتور.

«قىمبات سىيلىق باسقا تۇلەكتەردىڭ مىنەز-قۇلقىنا اسەر ەتەدى» دەگەن پىكىردى الماتى وبلىسىنا قاراستى تالعار قالاسىنداعى 9-مەكتەپتىڭ پسيحولوگ-مۇعالىمى ءمولدىر ۇزاقباي قىزى دا قولدايدى.

«كولىكتىڭ اقشاسىن باسقا دا جولدارمەن ىنتالاندىرۋعا جۇمساۋعا بولار ەدى. ءبىراق كوزگە ۇرىپ تۇرعان دۇنيە جاسوسپىرىمدەردىڭ اراسىندا قىزعانىش تۋدىرۋى دا مۇمكىن» دەيدى ول.

پسيحولوگ ماماننىڭ سوزىنشە، جاز ايلارىندا ۇ ب ت-عا دايىندىق كۇشەيتىلىپ، بالالاردىڭ جۇيكەسىنە ونسىز دا كوپ قىسىم تۇسەدى.

«ءبىلىمى بولا تۇرا ۇ ب ت- دا ءتۇرلى ساتسىزدىككە ۇشىرايتىن وقۋشىلار دا جەتكىلىكتى. كەيدە ساتسىزدىك وقۋشىنىڭ وزىنەن ەمەس، تەستەگى تەحنيكالىق قاتەلىكتەردىڭ سالدارىنان بولۋى دا مۇمكىن. مۇندايدى ادىلەتسىزدىك دەپ سانايتىن جاسوسپىرىمدەر قىمبات سىيلىق العاندارعا سەنىمسىزدىكپەن قارايدى» دەيدى ءمولدىر ۇزاقباي قىزى.

ۇبت جانە رەيتينگ باسەكەسى

قازاقستاندا جىل سايىن مەكتەپ بىتىرۋشىلەردىڭ ۇ ب ت تاپسىراتىن ۋاقىتى جاقىنداعان سايىن جەرگىلىكتى باسپا سوزدەردە اۋدان مەن اۋىل اكىمدەرىنىڭ، مەكتەپ ديرەكتورلارىنىڭ «ۇ ب ت-عا دايىندىعى» تۋرالى ماتەريالدار كوبەيەدى. ال ۇ ب ت وتكەننەن كەيىن قاي اۋداننىڭ نەمەسە وبلىستىڭ ۇ ب ت-دان قانشا بالل جيناپ، نەشىنشى ورىن العانى اقپارات قۇرالدارىنىڭ باستى تاقىرىپتارىنىڭ بىرىنە اينالادى.

«ۇلت تاعدىرى» قوعامدىق قوزعالىسى جەتەكشىسى دوس كوشىم وسىنداي جايتتاردى «ناۋقانشىلدىق، دۇرمەك» دەپ باعالايدى. ونىڭ پىكىرىنشە، وبلىس اكىمدەرى جوعارى بالل جيناعان مەكتەپ تۇلەكتەرىنە قىمبات سىيلىق تاپسىرۋ ارقىلى ۇ ب ت-نى باسەكەگە اينالدىرعانىن تۇسىنبەيدى.

«وقۋشى ءوزى ءۇشىن وقىدى، ۇب ت-دا ءوزىنىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن كورسەتتى. وبلىستىڭ اتىن شىعارۋ ءۇشىن جارىسقا تۇسكەن جوق» دەيدى دوس كوشىم.

ونىڭ پىكىرىنشە، «اۋدان مەن وبلىس باسشىلارى وقۋشىنىڭ جەتىستىگىن ءوز جەتىستىكتەرىنە اينالدىرعىسى كەلەدى، جەكە وقۋشىنىڭ كورسەتكىشىن مەكتەپتىڭ رەيتينگى، اۋدان مەن وبلىستىڭ كورسەتكىشى دەپ كورسەتەدى».

«مەملەكەتتىك بيۋدجەت ەسەبىنەن قىمبات باعالى سىيلىق تاپسىرۋ وڭاي. ەگەر وبلىس اكىمى ءوز قالتاسىنان اقشا شىعارىپ، كولىك اپەرسە، ءجونى باسقا. وسىنداي اكىمشىلىك جولدارمەن ىنتالاندىرامىز دەپ وقۋشىلاردىڭ اراسىنا جىك، جۇيكەلەرىنە سالماق ءتۇسىرىپ جاتقانىن اڭعارمايدى» دەيدى دوس كوشىم.

قازاقستاندا ۇ ب ت ورتا مەكتەپ بىتىرۋشىلەرىنىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن باعالاۋ ءادىسى رەتىندە 2004 - جىلدان بەرى قولدانىلىپ كەلەدى. سوۆەتتىك كەزەڭدەگى ەمتيحان جۇيەسىن جويىپ، ۇ ب ت ەنگىزىلگەندە بۇل جۇيە «پاراقورلىق پەن تامىر-تانىستىققا جول بەرمەيتىن ءادىس» رەتىندە باعالانعان ەدى. ءبىراق جىل سايىن سىناقتى وتكىزۋ پروتسەسى سىنعا ۇشىراپ، وعان بالاما جۇيە ەنگىزۋ ماسەلەسى ءجيى قوزعالىپ ءجۇر.

ۇلتتىق تەستىلەۋ ورتالىعىنىڭ حابارلاۋىنشا، بيىل 2-9 - ماۋسىم ارالىعىندا وتكەن ۇ ب ت سىناعىن 87593 تۇلەك تاپسىرىپ، ونىڭ 20236 سى قاجەتتى 50 بالدى جيناي الماعان. 13137 تۇلەك 100 بالدان اسىرعان. ەڭ جوعارعى 125 بالدى 4 تۇلەك جيناعان.

اسىلحان ماماش ۇلى

«ازاتتىق» سايتى

سوڭعى جاڭالىقتار