پاك كىن حە ساپارى قارساڭىندا: كورەيانىڭ ازياداعى ەكونوميكالىق ساياساتىنىڭ باستى نازارىندا - قازاقستان

وڭتۇستىك كورەيلىك سىرتقى ساياسي ۆەدومستۆوسىنىڭ الدىن الا تاراتقان اقپاراتىندا بۇل ساپاردىڭ ماقساتى «ورتا ازيانىڭ ءۇش ەلىمەن ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ جانە پاك كىن حەنىڭ اتالعان مەملەكەتتەردىڭ كوشباسشىلارىمەن جەكە بايلانىستى نىعايتۋ» دەپ كورسەتىلگەن.
وڭتۇستىك كورەيا ءۇشىن ورتا ازيانىڭ ماڭىزى
الەمدىك ەكونوميكاداعى داعدارىس كورىنىستەرى، ەنەرگيا رەسۋرستارى مەن باسقا دا كوپتەگەن پايدالى قازبالارعا قاجەتتىلىكتىڭ ارتۋى، سونىمەن قاتار ءوز ونىمدەرىن شىعاراتىن نارىقتاردى كەڭەيتۋ اياسىندا سەۋل ءۇشىن ازيا ءوڭىرىنىڭ ماڭىزى جىلدان- جىلعا ارتىپ كەلە جاتقاندىعى بەلگىلى. وعان 2007 - جىلى «تاڭعى شىق» ەلىنىڭ «ورتالىق ازيا - كورەيا رەسپۋبليكاسى» فورۋمىنا، سونىمەن بىرگە وڭىردەگى مەملەكەتتەرگە جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالار بەرۋ ارقىلى ولاردان مينەرالدى رەسۋرستار الۋعا باعىتتالعان وڭتۇستىك كورەيانىڭ «جاڭا ازيالىق ديپلوماتياسى» تۇجىرىمداماسى دا جارقىن دالەل بولا الادى.
پرەزيدەنت پاك كىن حە اكىمشىلىگىنىڭ جاھاندىق ستراتەگيالارىنىڭ ءبىرى وتكەن جىلدىڭ قاراشاسىندا ەلدىڭ ءبىرىنشى حانىمى ۇسىنعان «ەۋرازيالىق باستاما» ەكەندىگىن ايان. بۇل باستاما كورەيا رەسپۋبليكاسىنان باستاپ، ءسىبىر، ورتالىق ازيا، شىعىس جانە باتىس ەۋروپانى قامتيتىن قيىر شىعىس «ەنەرگەتيكالىق جانە لوگيستيكالىق ماگيسترالىن» بىرىكتىرۋگە باعىتتالعان.
بۇل رەتتە ونى جۇزەگە اسىرۋدىڭ باستى تەتىگى رەتىندە «ۇلى جىبەك جولىن جاڭعىرتۋ» اتالۋدا. ءالى وزىمىزگە دە بەلگىلى بولىپ وتىرعانداي، بۇل جول ورتا ازيالىق ەلدەردىڭ بارلىعىن باسىپ وتەدى. ءىس جۇزىندە سەۋلدىڭ بۇل نيەتى قىتايلىق «ۇلى جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋ باستاماسى» اتتى اۋقىمدى جوباسىمەن قابىسىپ جاتىر. سونىمەن بىرگە سەۋلدىڭ وڭىردەگى ۇستانىمىن نىعايتىپ، ەكونوميكالىق وسىمىنەن پايدا تابۋدى كوزدەيتىندىگى ايقىن.
قازاقستان وڭتۇستىك كورەيانىڭ ورتالىق ازيا وڭىرىندەگى ەكونوميكالىق ساياساتىنىڭ باستى نازارىندا
پاك كىن حەنىڭ ورتالىق ازيا ەلدەرى بويىنشا «ۇشۋ تراەكتورياسىنا» كوز سالار بولساق، سەۋلدىڭ تاشكەنتكە، استانا مەن اشحاباتقا قانشالىقتى ءرول بەرەتىندىگىن بايقاۋعا بولادى. قازىرگى كەزەڭدە وڭتۇستىك كورەيانىڭ وزبەكستان (2 ميلليارد دوللاردان استام) جانە قازاقستانمەن (1 ميلليارد دوللاردان استام) ساۋدا اينالىمى بارىنشا جوعارى بولىپ تۇر.
بۇل رەتتە، الداعى ۋاقىتتا ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ وڭتۇستىك كورەيانىڭ وڭىردەگى باستى ساۋدا- ەكونوميكالىق جانە تەحنولوگيالىق سەرىكتەسى بولۋىنا بارلىق مۇمكىنشىلىگى جەتكىلىكتى. وعان ينۆەستيتسيالىق احۋال مەن بيزنەس جۇرگىزۋ شارتتارىن تۇراقتى تۇردە جەتىلدىرىپ وتىرۋ، ساياسي تۇراقتىلىق، ەكى ەل اراسىنداعى 1 ايلىق مەرزىمگە دەيىن ۆيزاسىز رەجىممەن ساپارلاۋ ەرەجەسىنىڭ ەنگىزىلۋى، ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق نارىعىنىڭ تارتىمدىلىعى جانە باسقا دا فاكتورلار سەپتىگىن تيگىزەتىن بولادى.
تۋريزم، مەديتسينا، ەكولوگيا، اقپاراتتىق، بيو- جانە نانوتەحنولوگيالار، ماشينا جانە كەمە جاساۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى، ءبىلىم بەرۋ، كولىك جانە كوممۋنيكاتسيا سالالارىنداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا دا تىڭ سەرپىن بەرىلەدى.
قازاقستان مەن كورەيا اراسىنداعى ەكىجاقتى ءىرى جوبالار - بالقاش ج ە س- ءى، اتىراۋ وبلىسىنداعى گاز- حيميا كەشەنى جانە جامبىل مۇناي كەن ورنىن يگەرۋ. قازىرگى ۋاقىتتاعى ۋاعدالاستىقتار اياسىندا تارتىلعان وڭتۇستىك كورەيلىك ينۆەستيتسيانىڭ كولەمى شامامەن 8 ميلليارد دوللارعا جەتىپ جىعىلادى. ال بۇل كورسەتكىش سەۋل ينۆەستيتسياسىن تارتۋدا قازاقستاننىڭ پوست كەڭەستىك كەڭىستىكتە كوشباسشى ەكەندىگىن دالەلدەي تۇسەدى.
قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاندا وڭتۇستىك كورەيلىك كاپيتالدىق قاتىسۋىمەن 700دەن استام بىرلەسكەن كاسىپورىن جۇمىس ىستەۋدە. "Hyundai" (الماتى) جۇك كولىكتەرى، "SsangYoung" (قوستاناي) جەڭىل كولىگى شىعارىلۋدا، Samsung , LG Electronics, SK Corporation سىندى ءىرى كاسىپورىندار دا ەلىمىزدە ءوز ءوندىرىسىن ءتيىمدى جولعا قويعان.
استانانىڭ سەۋلمەن ساياسي ىنتىماقتاستىعى
قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ءوزىنىڭ كورەيا رەسپۋبليكاسىنا العاشقى مەملەكەتتىك ساپارىن 1995 - جىلدىڭ مامىرىندا جاساعان بولاتىن، سول مەزەتتەن بەرى ەكى ەلدىڭ اراسىنداعى جوعارى دەڭگەيدەگى بايلانىستار تۇراقتى جۇزەگە اسىرىلۋدا. 2012 -جىلدىڭ جەلتوقسانىندا وتكەن سايلاۋدا جەڭىسكە جەتىپ، لاۋازىمدى قىزمەتىنە 2013 - جىلدىڭ اقپان ايىندا كىرىسكەن وڭتۇستىك كورەيانىڭ قازىرگى پرەزيدەنتى پاك كىن حەمەن ەلباسى ن. نازاربايەۆ بۇعان دەيىن دە سانكت- پەتەربور قالاسىندا (2013 - جىلدىق قىركۇيەگى) وتكەن G20 سامميتى اياسىندا جۇزدەسكەن بولاتىن.
وڭتۇستىك كورەيا قازاقستاندىق نەگىزگى باستامالارعا (ا ءو ى س ش ك، 2017-2018 - جىلدارعا ارنالعان ب ۇ ۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ تۇراقتى ەمەس مۇشەسى مارتەسىن الۋ ءوتىنىمى، ەكسپو-2017 جانە ت. ب. ) تۇراقتى تۇردە قولداۋ كورسەتىپ كەلەدى. ارينە، مۇنداي جايتتاردىڭ ورىن الۋىنا ەلىمىزدىڭ جانە ەلباسىمىز ن. نازاربايەۆتىڭ جاھاندىق يادرولىق قارۋسىزدانۋ جانە تاراتپاۋ ماسەلەسىندەگى كوشباسشىلىق ءرولى ءوز سەپتىگىن تيگىزسە كەرەك. ايتپاقشى، وتكەن جىلدىڭ ساۋىرىندە وڭتۇستىك كورەيا پرەزيدەنتى پاك كىن حە پحەنياندى «يادرولىق قارۋدان ءوز ەركىمەن باس تارتىپ، ورلەۋ جولىنا قاراي بەت العان قازاقستاننان ۇلگى الۋعا» شاقىرعانى ەستە.
اۆتور: مارلان جيەمباي