قازاقستان ورىسشا ۇيرەنگىسى كەلەتىن شەتەلدىكتەردى قىزىقتىرادى

استانا. قازاقپارات - الماتىدا ورىس ءتىلىن ۇيرەنىپ جۇرگەن ازيالىق ستۋدەنتتەردى باعانىڭ ارزاندىعى، قاۋىپسىزدىك پەن ءتىل مەڭگەرۋگە ءتيىمدى ورتا قىزىقتىرادى.

قوس ءتىلدى قوعام بولىپ ەسەپتەلەتىن قازاقستاننىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىنا ورىس ءتىلىن ۇيرەنۋ ءۇشىن تۇسەتىن شەتەلدىك، نەگىزىنەن ازيالىق ستۋدەنتتەر سانى كوبەيىپ كەلەدى.

ولاردى وقۋ باعاسىنىڭ ارزاندىعى قىزىقتىرادى جانە كەيبىرى «اسىرەۇلتشىلدار تاراپىنان ازيالىقتارعا قاتىستى زورلىق- زومبىلىق بايقالىپ قالاتىن» رەسەيدىڭ ءىرى قالالارىنان گورى قازاقستاندا وقۋ قاۋىپسىز دەپ سانايدى.

«ورىسشا بىلسەڭ، جۇمىس تابۋ وڭاي»

 اۋعانستاندىق ماحدي زارتوشتىڭ قازاقستاندا وقىپ جاتقانىنا ءۇش جىل تولعان. ول قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ اۋعانستان ستۋدەنتتەرىنە بولگەن 2000 گرانتىنىڭ ءبىرىن يەلەنگەن.

«قازاقستانعا كەلگەندە ءبىز ءبىر جىل ءتىل كۋرسىن وقىدىق. بىزگە قازاق نەمەسە ورىس ءتىلىن ۇيرەنۋدى ۇسىندى. مەن ورىس ءتىلىن وقۋدى تاڭدادىم. كەيىن وقۋىمدى ورىس تىلىندە جالعاستىردىم. بيىل جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ ماگيستراتۋراسىن بىتىرەمىن. ورىس تىلىندە جەتكىلىكتى دەڭگەيدە سويلەيمىن» دەيدى ول.

 وڭتۇستىك كورەيالىق كيم سيولونگ تا ماحدي زارتوشت سياقتى ۇكىمەت گرانتىمەن قازاقستانعا ورىس ءتىلىن ۇيرەنۋگە كەلگەن شەتەلدىكتەردىڭ ءبىرى. ونىڭ پايىمداۋىنشا، قازاقستان - ورىس ءتىلىن ۇيرەنۋگە ىڭعايلى ەل.

«ورىس ءتىلىن ەكى جىل ۇيرەندىم. قازىر جازىپ، ورىس تىلىنەن كورەي تىلىنە اۋدارا الامىن. مەن قازاقستان مەن وڭتۇستىك كورەيا ۇكىمەتتەرى اراسىنداعى كەلىسىم بويىنشا گرانتتا وقىپ جاتىرمىن. قازاقستانعا كەلگەندە ورىس ءتىلى ماماندىعىن تاڭدادىم» دەيدى كورەيالىق ازامات.

ءبىراق قازاقستانعا ورىسشا ۇيرەنۋگە كەلگەندەردىڭ كوپشىلىگى ماحدي مەن كيم سياقتى گرانت يەلەنگەندەر ەمەس، ءوز بەتىمەن كەلىپ، وقۋعا تۇسكەندەر.

قازاقستاندا ورىس ءتىلىن ۇيرەنىپ جۇرگەن قىتايلىق ما ۆۋن تسزي.

​ەكى جىل بۇرىن قازاقستانعا كەلگەن قىتايلىق ما ۆۋن تسزي دە ءوز اقشاسىنا ورىس ءتىلىن ۇيرەنىپ ءجۇر.

«بۇل جاققا ورىس ءتىلىن ۇيرەنۋ ءۇشىن كەلدىم. قازىر ءبىراز سويلەي الامىن. قىتايدا ورىس ءتىلى ماماندارى كەرەك. ورىس ءتىلىن بىلسەڭ، قىتايدا جۇمىس تاۋىپ الۋ وڭايىراق» دەيدى ول.

قىتايلىق ستۋدەنتتىڭ ءسوزىن جەرگىلىكتى شىعىستانۋشى ولجاس قاناتبەكوۆ تە راستايدى. ونىڭ ايتۋىنشا، قىتايدا ورىس ءتىلىن بىلەتىن مامانعا سۇرانىس بار.

«قازاقستانعا كوبىنە قالتالى قىتاي ازاماتتارى كەلەدى. ولار ورىس ءتىلىن ۇيرەنىپ الىپ، بيزنەسپەن اينالىسۋدى ويلايدى. قىتايدا ورىس جانە اعىلشىن ءتىلىن بىلەتىن ازاماتتارعا جۇمىس وڭاي تابىلادى. قىتايلىقتار ەڭبەك نارىعىنداعى باسەكەلەستىكتە ءتىل ۇيرەنۋ ارقىلى جەڭۋدى ويلايدى. وڭتۇستىك كورەيا مەن جاپونيا ازاماتتارى ءبىر ەمەس، بىرنەشە ءتىل بىلەدى. ولار باتىس ومىرىنە بەيىمدەلۋ ءۇشىن اعىلشىن، نەمىس، ورىس تىلدەرىن ءبىلۋدى وزدەرىنە مىندەت سانايدى» دەيدى مامان.

ارزانعا ءتىل ۇيرەنۋ

شەتەلدىك ستۋدەنتتەر قازاق جانە ورىس تىلدەرى قاتار قولدانىلاتىن قازاقستاندا ورىس ءتىلىن مەڭگەرۋ قولايلى عانا ەمەس، رەسەيدىڭ كوپتەگەن قالالارىنا قاراعاندا قاۋىپسىز دەگەن دە پىكىر ايتادى. ءبىراق باستى سەبەپتەردىڭ ءبىرى قارجىلىق تارتىمدىلىقتا جاتقان سياقتى. الماتىدا شەتەلدىكتەرگە ورىس ءتىلىن ۇيرەتەتىن ارنايى ورتالىقتاردىڭ بىرىندە جۇمىس ىستەيتىن سامال ساپاروۆانىڭ ايتۋىنشا، بۇل ەلدە ورىس ءتىلىن ۇيرەنۋ ارزان.

«شاعىن ءتىل مەكتەبىمىزدە ءدال قازىر ورىس ءتىلىن ۇيرەنىپ جاتقان 4 قىتاي، 6 كورەيالىق، 2 جاپون جانە 1 تايلاندتىق بار. ماۋسىم ايىنىڭ ورتاسىندا تاعى ءبىراز ازيالىق ستۋدەنتتەردى كۇتىپ وتىرمىز. بىزدە ورىس ءتىلىن ۇيرەنۋ باعاسى ايىنا 30 مىڭ تەڭگە (150 دوللار شاماسى - رەد.). ساباق تاڭعى توعىزدان كەشكى التىعا دەيىن بولادى. جاتاتىن جەرلەرى مەن تاماقتارىن دا ۇسىنامىز. وعان قوسىمشا اقشا تولەيدى. جالپى، قىتاي، وڭتۇستىك كورەيا مەن جاپونيا ازاماتتارى بىزگە تازا ورىس ءتىلىن ۇيرەنۋگە كەلەدى. ولارعا ورىس ءتىلىن رەسەيدەن گورى قازاقستاندا وقىعان ءتيىمدى. شىعىن از كەتەدى. رەسەي مەن قازاقستاندا ورىس ءتىلى كۋرسىنىڭ قۇنى شامامەن بىردەي. ءبىراق رەسەيدە پاتەرگە، تاماققا شىعىن كوپ. ال الاتىن ءبىلىمى مەن تىلدىك تاجىريبەسى رەسەيدەن كەم ەمەس» دەيدى ورىس ءتىلى كۋرسىنىڭ مەنەدجەرى.

الماتىداعى تاعى ءبىر شەتەلدىكتەرگە ورىس ءتىلىن ۇيرەتەتىن ءتىل مەكتەبىندە ساباق بەرەتىن انار بەكوۆا ەسىمدى مۇعالىم قازىر قىتاي، مالايزيا، جاپونيا مەن وڭتۇستىك كورەيا ازاماتتارىن وقىتىپ جاتقانىن ايتتى.

​«كۋرستىڭ 90 مينۋتى - 2500 تەڭگە (12 ا ق ش دوللارى - رەد.). بۇل توپپەن وقۋدىڭ باعاسى. ساباق اپتاسىنا ءبىر جارىم ساعاتتان بەس رەت بولادى. اپتاسىنا ءۇش رەت سويلەۋ شەبەرلىكتەرىن ارتتىراتىن تەگىن سويلەسۋ ساباقتارى بولادى. كۋرسىمىز اشىلعالى ەكى جىلدان استى. ورىس ءتىلىن ۇيرەنىپ جاتقان شەتەلدىكتەر كوپ» دەيدى سۇحباتتاسىمىز.

وسىنداي كۋرستاردىڭ بىرىندە ءتىل ۇيرەنىپ جۇرگەندەردىڭ ءبىرى - قىتايلىق ليۋ تسزي ياو. ول قىركۇيەك ايىنا دەيىن الماتىدا تۇرىپ، ورىس ءتىلىن ۇيرەنبەك.

«رەسەيگە بارسام كوپ شىعىن شىعادى. قازاقستاندا ورىس ءتىلىن ۇيرەنۋ ارزان. مەنىمەن بىرگە تاعى ءتورت قىتايلىق ستۋدەنت كەلدى. بارلىعىمىز قىركۇيەككە دەيىن قالىپ، ورىس ءتىلىن ۇيرەنەمىز» دەدى ول.

ازاتتىق ءتىلشىسى قازاقستانداعى جانە رەسەيدەگى بىرنەشە ورىس ءتىلىن ۇيرەتەتىن كۋرستارعا حابارلاسىپ، وقۋ باعالارىن سۇراپ كوردى. قازاقستاندا ورىس ءتىلىن توپپەن وقۋ - ساعاتىنا 1800-3000 تەڭگەنىڭ اراسى. ال جەكە وقۋ قۇنى - ساعاتىنا 3500-4500 تەڭگە. رەسەيدە دە ورىس ءتىلى كۋرسىنىڭ قۇنى قازاقستانمەن شامالاس: توپپەن وقۋ - 300-400 رۋبل (شامامەن 2000 تەڭگە) ، جەكە وقۋ -  800-1000 رۋبل (شامامەن 4000-5000 تەڭگە) . الايدا رەسەيدىڭ ءىرى قالالارىندا ازىق-تۇلىك، ۇشاق بيلەتى، جاتىن ورىن قازاقستانعا قاراعاندا الدەقايدا قىمبات.

«ازاتتىق» راديوسى