كوش باستالسا، كوركىمىز كىرەر ەدى

استانا. قازاقپارات - ءماجىلىستىڭ الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ كوميتەتىنىڭ حاتشىسى مايرا ايسينانىڭ جەتەكشىلىگىندەگى كەڭەيتىلگەن كوميتەت وتىرىسىندا ىشكى كوشى-قون ماسەلەسى ءسوز بولدى.

مەملەكەت باسشىسى ارتا تۇسكەن دەموگرافيالىق تەڭسىزدىك جاڭا كوشى-قون تولقىنىن قالىپتاستىرىپ، الەۋمەتتىك شيەلەنىستى كۇشەيتەتىنىن اتاپ وتكەنى بەلگىلى.

دەموگرافيالىق ۇدەرىستەردى وزگەرتۋ - ەلىمىزدەگى كوشى-قون ساياساتىن ايقىندايتىن باستى باعدارلاردىڭ ءبىرى.

ول حالىقتىڭ تابيعي ءوسۋىنىڭ جانە كوشى-قونىنىڭ قالىپتاسقان ۇردىستەرىنىڭ اسەرىنەن پايدا بولادى.

سوڭعى ەكى جىلدا قازاقستانداعى كوشى-قون باسەڭسىگەن. 2012 - جىلى ورالمانداردى قابىلداۋعا كۆوتا بەرۋدى توقتاتقان سوڭ كەلۋشىلەر سانى 2011 - جىلى 41,7 مىڭ ادامنان، 2013 - جىلى 33,9 مىڭ ادامعا قىسقارعان.

ەكونوميكا جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ ۆيتسە-ءمينيسترىنىڭ بايانداۋىنشا، ىشكى كوشى-قون ماسەلەسىندە ەڭبەك رەسۋرستارى مەن دەموگرافيا جاعىندا وڭتۇستىك پەن سولتۇستىك ايماقتار اراسىندا تەڭسىزدىك ورىن الىپ كەلەدى.

حالىقتىڭ ءوسۋىنىڭ تومەندەۋى اسەرىنەن ەڭبەك ماماندارىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگى تۋىندايدى. 2050 - جىلى وسى جاعدايدا سولتۇستىك ايماقتىڭ حالقى ميلليون ادامعا ازايۋى مۇمكىن. ال سول كەزدە وڭتۇستىك ايماقتا ادام سانى 5,2 ميلليونعا ءوسۋى مۇمكىن.

وسىنىڭ ءبارى جۇمىس ورىندارىندا جۇمىس كۇشىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگىن تۋعىزادى. سودان بارىپ ەڭبەك ميگرانتتارىن جۇمىس كۇشى جەتىسپەيتىن ايماقتارعا شاقىرىپ، ىنتالاندىرۋدىڭ جاڭا جولدارىن ىزدەۋگە تۋرا كەلەدى.

ورالمانداردى ەلگە قايتارۋ ماسەلەسىندە ايماقتاردىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق قاجەتتىلىگىن ەسكەرمەۋدەن وزىندىك قيعاشتىقتار ورىن الدى. ەلۋ پايىز ورالماندار ونسىز دا الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمدارى مەن جۇمىس ورىندارىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگىندە، دەموگرافيالىق تىعىزدىقتا وتىرعان وڭتۇستىك قازاقستان، الماتى، ماڭعىستاۋ، جامبىل وبلىستارىنا جايعاستىرىلعان.

ەكونوميكا جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ ۆيتسە-ءمينيسترى ءمادينا ءابىلقاسىموۆا 2050 - جىلعا قاراي قازاقستان وڭىرلەرىندەگى حالىق سانىنا قاتىستى ورىن الۋى مۇمكىن دەگەن بولجامىن ورتاعا سالدى.

«ەگەر قازىرگى كەزدەگىدەي ەلىمىزدىڭ قوستاناي، پاۆلودار، سولتۇستىك قازاقستان، شىعىس قازاقستان سەكىلدى وبلىستارىندا قالىپتاسىپ وتىرعان دەموگرافيالىق قۇلدىراۋ ۇدەرىسى وسى كۇيىندە ساقتالاتىن بولسا، كەلەشەكتە جۇمىسشى كادرلار تاپشىلىعى ورىن الۋى ىقتيمال» دەيدى ول.

ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ۆيتسە-ءمينيسترى قايرات ءابساتتاروۆ: «2050 - جىلعا قاراي ەل اۋماعىنداعى تۇرعىندار تەپە-تەڭدىگىن ساقتاۋدىڭ بىردەن-ءبىر ءتاسىلى رەتىندە، جاستاردى سولتۇستىك وبلىستاردا وقىتۋ كەرەك دەگەن ۇسىنىس بىلدىرگەن بولار ەدىك. ونىڭ سەبەپ-سالدارى بارشامىزعا ايقىن ەمەس پە؟ ! جاس بولعاندىقتان جاڭا ورتانى اسا قاتتى جاتىرقاماي تەز بەيىمدەلىپ، قوعامعا تەز ءسىڭىسىپ كەتەدى. ونىڭ ۇستىنە وقىپ ءجۇرىپ-اق، ءومىرىنىڭ بولاشاعىن سول ورتامەن بايلانىستىرىپ، تۇپكىلىكتى تۇراقتاپ قالۋ مۇمكىندىگى دە جوعارى بولادى مۇنداي جانداردىڭ. ال ولاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ قاجەتتىلىكتەرىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ارينە، بىزدەر ايماقتىق دەڭگەيدەگى قالا، كەنتتەردە كوپتەپ ءوندىرىس ورىندارىن اشىپ بەرۋىمىز كەرەك.

قىزمەتكە ورنالاسىپ، وتباسىلى بولۋىنا مۇمكىندىگىنشە جاعدايلار جاساساق، جەرگىلىكتى جەرلەردەگى ەڭبەك ميگراتسياسى مەن كوشى-قون جانە دەموگرافيا ماسەلەسىنىڭ ءبىر ءتۇيىنى شەشىلگەندەي بولادى. سونىمەن قاتار ايماقتاردان كاسىپورىن سالىپ، جۇمىس ورنىن اشىپ، ءونىم وندىرەمىن دەگەن ينۆەستورلارعا قانداي دا ءبىر جەڭىلدىكتەردى ۇكىمەتتىك دەڭگەيدە قاراستىرساق قۇبا-قۇپ بولۋشى ەدى» دەدى ۆيتسە-مينيستر.

قالاي دەسەك تە، كوشتىڭ سولتۇستىككە قاراي ويىسۋى - جاقسىلىقتىڭ نىشانى. ەل ىرىسىن ەسەلەۋگە دە، جۇمىس ورىندارىن اشۋعا دا، اۋىلدى دامىتۋعا دا، تەڭسىزدىكتى ساقتاۋعا دا، ەل تىنىشتىعىنىڭ كەپىلى رەتىندە دە سولتۇستىككە حالقىمىزدىڭ جەدەل قونىستاندىرۋىمىز قاجەت.

باستاما باياندى بولعاي!

 

جامبىل قىرعىزباي

«ايقىن»