شال مةن شؤ. توقتارءالئ تاثجارئق

None
None
استانا. قازاقپارات - ةرمةك تذرسئنوأتئث «شال» فيلمئ ةكرانعا شئقپاي تذرئپ-اق شؤ تؤدئردئ.

«كةلئننةن» كةيئن كةيئستئك تانئتقان كوپتةگةن مادةنيةتتانؤشئ-ءدئنتانؤشئ، زيالئ ورتا ةرمةكتئث بذل فيلمئنة دة جةككورئنئشئن جاسئرئپ قالعان جوق (اسئلئندة «كةلئننئث» كةرمةسئنة جةتكةن فيلم از بئزدة).

 ةرمةككة بايلانعان قوثئراؤ ةلئمئزدئث تذتاس كينوسئنا دا تاثئلدئ. قانداي فيلم كورسةك تة ودان ذلتتئق قذندئلئقتار، ءدئني وزةك ئزدةي باستادئق.

زاتئندا، «ونةر - ونةر ءذشئن» دةگةن قاعيدانئ مذلدةم ذمئتقاندايمئز. ءيا، ءاربئر ونةر تؤئندئسئنان ذلتتئق قذندئلئقتئ ئزدةؤ زاثدئ قذبئلئس. ءبئراق، ونئث دا شةتئ مةن شةگئ بار.

جؤئردا وسئ فيلم «قازاقستان» ذلتتئق ارناسئنان كورسةتئلدئ. ءبئز كوركةم فيلم اياسئنداعئ بارلئق تالداؤلار مةن مئنةؤلةردئ ءبئر شةتكة ءذيئرئپ قويئپ، تازا نيةتپةن، پاك كوثئلمةن اسئقپاي قارادئق. «كةلئننةن» كةيئنگئ كةرئ پئكئردئث ذستةمدئگئ دة باسئلماعانئن، سونئث سالدارئنان نةگة بولسا دا جاؤئعا قاراؤ، قازاق كينوسئنئث كةثئسئن كةرةناؤ پيعئلمةن ءبئرجاقتئلئ باعامداؤ ادةتكة اينالئپ بارا جاتقانئن سةزدئك، شئن مانئندة تذرسئنوأ قازاق كينوسئنئث جاثا تئنئسئن اشقانئن مويئنداعئمئز كةلمةيدئ.

بالكئم، ءبئز بايقاماعان، ءبئز ةسكةرمةگةن تذستارئ بار شئعار دةپ، اؤئلداعئ كئسئلةرگة دة قوثئراؤلاتتئق. ءومئرئ قوي باعؤمةن وتكةن قاراپايئم كئسئلةر كينودان دئنگة قايشئ، ذلتقا قارسئ ةشتةثة كورمةگةندةرئن جةتكئزدئ. «تؤرا ءبئزدئث ءومئرئمئزدئ ءتذسئرئپتئ عوي» دةستئ.

مذنداعئ مولا مةن اؤلية اعاشتئث سيمأولدئق استارئ بارئن ءبئز ايتقانمةن، ول كئسئلةر ونداي بايلام جاسامادئ. قازاق - تابيعاتئمةن قازاق، ونئث دالاسئندا مولادان كوپ دذنية جوق، «اداسساث مولاعا تذنة» دةگةن ةسكئ كوزقاراس بار. مذندا ارؤاققا تابئنؤ ءذشئن ةمةس، ةسكئ زيراتتاردئ ةل قورعاشتايدئ، ءبئر ءسات ءوزئنئث جالعئزدئعئن ذمئتئپ، تاؤبة-شذكئرئن كةلتئرةدئ.

اؤلية اعاشتئث اتئ سولاي بولعانئمةن، وعان تابئنؤ كينودا بئلئنبةيدئ. ءبئرئنشئ رةت ءوزئنئث اداسقانئن سول اعاش ارقئلئ بولجايدئ، جانة ءوزئنئث ايدالاعا كةتئپ قالعانئن ءتذسئنئپ، جول نذسقاؤشئ بولعانئ ءذشئن راقمةتئن ايتادئ. اعاشقا شذبةرةك بايلاؤ ءدئني تذرعئدان الساثئز دا قيعاش ارةكةت ةمةس، اعاشقا ءومئر تئلةؤ، ساياسئن اينالاسئنا توگئپ، ذزاق تئرشئلئك كةشؤئن اللادان سذراؤ. ءار نارسةنئث وزئندئك كيةسئ بار، اللا تاعالا ةشنارسةنئ تةكتةن-تةك جاراتپاعان. جاپاندا وسكةن جالعئز اعاشتئ قازاق جولاؤشئ-عذمئردئث ءبئر ذزئك سذحباتتاسئ، ساياسئن پانالاتؤشئ رةتئندة جاراتقاننئث حيكمةتئ ءذشئن قادئرلةگةن.

ال كينو بارئسئندا وسئ اعاشقا ةكئنشئ رةت اينالئپ كةلةتئنئ بار. سول كةزدة شالدئث جةر تةپكئلةپ، بذل ومئردةن باز كةشةتئنئن قاپةرگة المايمئز دا، قايتا-قايتا كةلة بةرةدئ دةيمئز. ةگةر ويئندا تابئنؤ بولسا، «و، اؤليةاعاش، پاناثا الا گور، ءوزئث قذتقارا گور» دةسة كةرةك-تئ. ةگةر سةناريست ءسال داثعويلاؤ بولعاندا، رةجيسسةردئث «ةسكئشئلدئگئ» مةنمذندالاپ تذرعاندا، سولاي ةتةرئ داؤسئز ةدئ.

ةرمةكتئث ةرةكشةلئگئ، سةزگئرلئگئ سوندا، ونداي قيئس قادامعا بارمايدئ. شال نة دةدئ؟ كوككة  قاراپ: «مةن سةنئث ةشبئر اياتئثدئ جاتتاعان ةمةسپئن، سول ءذشئن جازالايسئث با مةنئ؟ ةگةر وسئ جولئ جانئمدئ امان الئپ قالساث، ةث ءئنجؤ اياتتارئثدئ جاتتاپ،  جالبارئنؤعا ءازئرمئن» دةگةن سئثايداعئ ادال-اق ءسوزئن جةتكئزدئ. ذرلئق-قارلئقپةن  تاپقان اقشاسئنا مةشئت سالئپ جانة سونئسئن مئندةتسئنئپ جذرگةندةرگة قاراعاندا، ايدالادا قوي باقسا دا، ءوزئنئث تؤئپ-وسكةن جةرئنةن الئسقا ذزاپ شئقپاسا دا، ادال اقئ، ماثداي تةرئمةن كذن كةشئپ جاتقان قاراپايئم، كئشكةنتاي شالدار جاراتؤشئعا الدةقايدا جاقئن.

كومپيؤتةردئث الدئندا بئلئققان اثگئمة ايتئپ، ئلئققان وسةك تةرگةن ءسئز بةن بئزدةن دة جاقئن، سةبةبئ جذرةكتةرئ پاك. رةجيسسةر بذل ويدئ دا ادةمئ جةتكئزةدئ. اثشئنئث ءئس-ارةكةتئنة، سوزئنة جيئركةنئشپةن قارايدئ. «ةگةر مةنئ قذتقارساث بار جاعدايدئ جاسايمئن، ساعان نة كةرةك؟» دةگةندة: «ماعان سةنئث اؤزئثدئ جاپقانئث كةرةك»، - دةيدئ شال ويلانباستان. جاؤاپ - وسئ.

 ةگةر فيلمدئ دذرئستاپ قايتا قاراساثئز، قازئرگة دةيئنگئ تاققان مئندةرگة ءوز ئشئندة جاؤاپ بةرئلگةن. ءبئر جؤرناليستةر قاسقئردان جادئگويلئك ئزدةدئ. سونداعئسئ نة دةيسئز عوي: «ةرمةك قاسقئرلاردئ ةرةكشة ماحابباتپةن نئساناعا الادئ». ءيا، كينو ءتئلئ پؤبليسيستيكالئق مازمذنعا كونبةيدئ ءارئ كينو ةشقاشان كوركةم ادةبيةتتئث باعئنئشتئ قذلئ ةمةس، ونداعئ قيمئل-قوزعالئستئث ماثئزئ جوعارئ.

قاسقئرلاردئث شابؤئلئن، اسئرةسة انا قذرتقانئث بولمئسئن وزگة قاسقئرلاردان دارالاپ بةرمةسة، كينونئث تذپكئ ءمانئ، ذرپاق ءذشئن باسئن بايگةگة تئككةن عازيز يدةياسئ بذركةمةلةنئپ قالار ةدئ. ونئث ذستئنة ةرنةست حةمينگؤةيدئث «شال مةن تةثئز» پوأةسئنئث جةلئسئ بويئنشا تذسئرئلگةنئن ةسةپكة الساثئز، ونداعئ اكؤلانئث ورنئنا قاسقئر الئنعانئن سةزةسئز. دةمةك، شال مةن قاسقئردئث اراسئنداعئ ارپالئس كينونئث نةگئزگئ وزةگئ بولماق، سول ءذشئن دة قاسقئرلاردئ تاعئلئعئمةن، تاباندئلئعئمةن، وزئندئك كيةسئمةن ةكرانعا شئعارؤ تذسئنئكتئ جايت.

تاعئ قايتالايمئز، اللا ءاربئر جاندئ-جانسئز دذنيةنئ وزئندئك كيةسئمةن جاراتقان. فيلم باسئندا اثشئلارعا بذل كةزدة قاسقئر اتؤعا بولمايتئنئن، ولاردئث كذشئكتةپ جاتقانئن ايتاتئن تذسئ بار شالدئث. تاعئ بئردة اتئلعان مئلتئق داؤسئن ةستئپ:

«سةندةردئ دة اثشئ دةيدئ-اؤ» دةپ كةييدئ. ال ءوزئ كةزئككةن جارالئ اثشئعا، الگئ ءبئر اؤئلعا مةشئت سالئپ، اللامةن تئلدةسةتئن جةكة مةشئتئ بارلئعئنا ماستانعان كةؤدةمسوققا: «بولتئرئكتئ نةگة اتاسئثدار؟» دةگةن سذراق قويادئ. جانة «بةكةر جول سئلتةدئم سةندةرگة...» دةيدئ.   فيلمنئث تذپكئ وزةگئ وسئ سوزگة ماتالئپ تذر. تورعاي ةكةش تورعايدئث ءوزئ بالاپانئ ءذشئن جانئن بةرؤگة دايار.

ةندةشة، انا-قاسقئردئث كةك الؤعا ذمتئلؤئ تابيعي زاثدئلئق. باياعئدا ءبئزدئث اكةلةرئمئز دة سولاي دةيتئن. كةز كةلگةن جان-جانؤار، حايؤان ذرپاق ورگئزةر تذستا اشؤلئ، ئزالئ كةلةدئ. ول كةزدة جؤاستئث وزئنةن وزگةشة مئنةز شئعادئ. ءاربئر جان-جانؤاردئث، تابيعاتتئث قئبئر ةتكةن بولشةگئنئث ءبارئ ارتئنا ذرپاق قالدئرؤ ءذشئن جانتالاسادئ. ادام بالاسئ ءوز ذرپاعئنئث باقئتئ ءذشئن وزگة دذنيةگة شابؤئلداؤمةن كةلةدئ، بذل شابؤئل زامان وتكةن سايئن سذرقايلانئپ، قاتئگةزدةنئپ بارادئ. ءبئز ءوزئمئزدئث باقئتئمئز ءذشئن (باقئت دةپ ايتؤعا بولار ما ةكةن؟)، ءارقانداي زذلئمدئقتان تايئنبايتئن بولدئق. تابيعاتتئث بذلجئماس زاثدارئنا پئسقئرمايتئن ادةت تاپتئق.

تةك ءوزئمئزدئث تويئمسئزدئعئمئزبةن، قذلقئنئمئز ءذشئن «كذرةسكةرلئگئمئزبةن» العا جئلجئپ كةلةمئز. باقئت ءذشئن! كةرئسئنشة، تابيعاتتئث قارعئسئن الؤدامئز. ةندئ ولار دا بئزگة قارسئ شابؤئلعا كوشتئ. جةر-انا جةتئمةك كذيدة. «قئزئل كئتاپتئث» بةت سانئ جئل وتكةن سايئن قالئثداپ بارادئ. كانة، شئققان ذشپاعئمئز؟ قئمبات كولئك پة، زاماناؤي قذرئلعئلار ما، تةحنولوگيالئق دامؤ ما؟ «شايتاننئث شاپالاعئ». بالكئم، ويلانارمئز؟..

مةنئ كةي جؤرناليستةر مةن «كينوتانؤشئلاردئث» شولاق ويلاعانئ قايران قالدئردئ. قاسئم مةن شايتانبةكتئث جيئنتئق وبرازدار ةكةنئن تذسئنبةگةن. مةنئث پايئمئمشا قاسئم -قازاق، شايتانبةك -  ذرپاعئ. ناشاعا ةلئتكةن، ةتةگئ كةلتةلةنگةن، تذنگئ كلؤبتاردئث تذتئنئنة تذنشئققان، يبا مةن يناباتتئ ذمئتقان، تئلئنةن جةرئنگةن، دئنئنةن دذمشة، ءازازئل ارباؤئنا تذسكةن  - ذرپاق. شال ءوز بويئنداعئ كةمئستئكتئ جويا ءجذرئپ، نةمةرةمدئ دة تامئرئنان اجئراتئپ الماسام دةپ جذلقئنادئ.

بذل جةردة اؤلية اعاش سيمأوليكالئق تذرعئدا ءوزئن تاعئ اقتايدئ. سةبةبئ نةمةرةسئ اتاسئ بايلاعان بةلگئنئ سول اعاشتئث بذتاعئنان كورةدئ.  ال قاسقئر -دالا كيةسئ، پةرزةنتئنةن قورلئق، وپاسئزدئق كورئپ ؤ جذتقان دالا-انانئث  كيةسئ. قاندئ قياناتتئ تةك انا كةشئرة الادئ؟!  كيةدةن قورئققان، كيةنئ قادئرلةگةن قازاقپئز... بذدان ءدئني استار ئزدةگةندةردئث ورةسئنة كذمانمةن قاراسام،  سوكپةس.      

ءيا، فيلمدة كةيبئر دةتالداردئث جاراسئمسئزدئعئ دا بار. قويدئث سانئ بئردة ازايئپ، بئردة كوبةيةدئ. ءبئراق، باستان-اقئر قاراساثئز، بذل وعاشتئق تا ونشالئقتئ سةزئلمةيدئ. كينو باستالا سالعانداعئ اؤئلدئث جذپئنئ حالئ جذرةك سؤئتارلئقتاي. وتئرئك دةپ ورةكپيتئن ةشتةثةمئز جوق. اؤئلدئث شئن حالئ وسئ. ءارئ بوز دالادا ماثداي تةرئ سورعالاپ قوي باققان تالاي قازاقتئث بوراندئ تذندة اداسقانئ اقيقات. قازئر دة ونداي جاعداي بار.

ال شالدئث فؤتبولعا قذمارلئعئ، قويلارئن ايدئك فؤتبولشئلاردئث اتئمةن اتاؤئ سوكةت كورئنبةؤگة ءتيئس. اؤئلداعئ شالداردئث  اراسئندا فؤتبول دةسة ئشكةن اسئن جةرگة قويتئندارئ از ةمةس. ءبئزدئث الةمنةن تئس ءومئر سذرگةندةي سةزئنگةنئمةن،  ءبئز ولاردئ ذمئتقانئمئزبةن، ولار ءبئزدئ ذمئتقان ةمةس. قازاقتئث قاراثعئ شالئنئث ءوزئ الةمنئث ايگئلئ ويئندارئن قذمارئن قاندئرا كورةدئ ءارئ بذل ونةرگة دةگةن قئزئعؤشئلئقتئث استارئندا ذلكةن سئر بار:

«ادامنئث باسئ - اللانئث دوبئ» - ءبارئمئز ويئنشئمئز، ءبارئمئز ذلئ الاماندامئز، ءبئراق ونةردئ ذمئتتئق، كاسئبيلئكتئ، شةبةرلئكتئ اسپةتتةسةك تة، شئن ونةردئث قادئرئن قاشئردئق، ءبارئبئر شال فؤتبولدئث وتكةنئن دة، بذگئنئن دة بئلةدئ، دةمةك قازاق الةمنةن جئراقتا ةمةس، تارعالاث تاعدئرئ بولسا دا، انا ءبئر ؤلئ-شؤلئ دذنيةگة ئنتئزار، وعان ءوزئنئث كوزقاراس-پايئمئمةن قارايدئ، ةشكئم ساناسپاسا دا، ءوز كوكجيةگئنئث نذرئمةن ءتئل قاتادئ.

فيلمدة ءبئر قوزئ بار، قاسقئرلار شابؤئلئ كةزئندة تؤاتئن قارا قوزئ. اتئ - مارادوننا. قوزئ تذمانداعئ اداسؤدان، قاسقئر شابؤئلئنان، تاسئعان قارا سؤدان امان قالادئ. شالدئ نةمةرةسئ قذتقارئپ، قوزئسئن قورجئنعا سالئپ، كةتئپ بارادئ. ةكئنشئ ءبئر قيئردا انا قذرتقا بولتئرئگئن ةرتئپ ماثئپ بارادئ. فيلم وزگةشة ءبئر قامئرئقتئ كذي ارقئلئ اياقتالعان. تابيعاتتئث جاراسئمدئلئعئ، ءتئل تابئسؤئ بار ءارئ مةيلئنشة ءبئر تاؤبةشئلدئك سارئنئ ةسةدئ. وسئ تذستا شالدئث امان قالعانئنا، نةمةرةسئنئث قايئرئلئپ، ونئ  قذتقارؤعا ذمتئلعانئنا شئن نيةتپةن شذكئر ةتةسئث. تذرسئنوأتئث تةنتةك شالئ، قيقار شالئ، كئشكةنتاي شالئ قازاق كوركةمدئگئنة وزئندئك قؤات اكةلگةنئنة سذيئنةسئث. كؤلميناسيا - نذكتةنئ كوزدةؤ. ءساتتئ، ءوتة ءساتتئ.

تذرسئنوأ «شالئ» ارقئلئ كوپ دذنيةنئ اثعارتتئ. ايعايلاپ ايتقان جوق، قازاقئ بولمئس ارقئلئ ذنسئزدئكپةن جةتكئزدئ. حةمنئث سانتياگوسئ - ةگويست. ول ءوزئنئث قارت بالئقشئ ةكةنئن، كةزئندة نةبئر ذلكةن بالئقتاردئ ولجالاعانئن، سول كةزدة جذرتتئث ءبارئ بذعان القاؤ ايتقانئن ةسكة تذسئرؤمةن عذمئر كةشةدئ. ةرمةكتئث شالئ - كوپشئل. ول ةشكئمنئث دذنيةسئ كةمئمةؤئن تئلةيدئ، قاجةت بولسا كورشئسئنة دة كومةكتةسؤگة بار، باستئ كذناهار ةكةنئنة قاراماستان اثشئنئ ارقالاپ ءجذرئپ، قاسقئردان اراشالايدئ.

 سانتياگو - ادام بالاسئنئث ءومئر ءذشئن كذرةسؤگة توزئمدئلئگئن، اسقاق رؤحتئ جئرلايدئ. قاسئم - ادام قاجئر-قايراتئنئث ةرةكشة قذبئلئسئن، ذرپاق ءذشئن كذرةسؤ پارئز ةكةنئن ناسيحاتتايدئ. سانتياگو - بالئقشئلئقتئ ونةر رةتئندة كورةدئ، تابيعاتتئث اساؤ مئنةزئمةن كذرةسة ءجذرئپ شئنئعؤعا بولاتئندئعئنا سةندئرةدئ. قاسئم - بولمئستئث ءوز ءمانئ - ادال ةثبةك ةكةنئن، قوي باعؤ، ونئ ءوسئرؤ ءوزئنئث كةشپةگةن قئزئعئن، كورمةگةن الةمئن بالاسئنا، نةمةرةسئنة كورسةتؤگة مذمكئندئك ةكةنئن دارئپتةيدئ، ذرپاق ءذشئن كذرةس - كذرةستئث ذلئسئ ةكةنئن ويعا سالادئ.

حةمنئث شالئ سوثئنان بالئقشئ  تاربيةلةيدئ، ءبئراق ول ءوزئنئث بالاسئ ةمةس، ءوزئنئث ذرپاعئ ةمةس، «كئشكةنة دوسئ». تاعدئرئ توقايلاسقان مةكةندةس قانا، بذل - «باتئستئث اجالئ». ةرمةكتئث شالئ - ءوز نةمةرةسئ ءذشئن وزةگئن جارئپ بةرؤگة دايئن، ول توثباسا، ول قينالماسا ةكةن دةگةن ءازئز تئلةك كوكةيئنةن ءبئر ءسات شئققان ةمةس. بذل - ءبئزدئث تانئم، وشپةس تانئم - قازاقتئث اتار تاثئ.

«مةن كورمةگةندئ سةن كور، مةن بارماعانعا سةن بار». فيلم بارئسئندا اتا مةن نةمةرة قاتئناسئ ئستئق ئنتامةن ورئلگةن. شالدئث نةمةرةگة ماحابباتئ تئپتةن بوتةن. ال نةمةرةسئ اتاسئ ءذشئن اس ئشپةؤگة دايار. اتالارئمئز قانداي اياؤلئ ةدئ! ءوزئنئث قئزئعئ مةن دؤمانئن ذرپاق جولئنا پيدا ةتكةن نةتكةن ةر ةدئ. ولار بذرئن دا سولاي بولاتئن، قازئر دة سولاي!

حةمينگؤةيدئث «شال مةن تةثئزئن» وقئعاندا نوبةل سئيلئعئنئث يةگةرئ، حةمدئ ءومئر بويئنا توعئتپاعان ؤ. فولكنةر: «ول ةندئ ءوز جولئن تاپتئ، شال مةن بالانئ كةيئپكةر ةتتئ» دةپ ئقئلاسئن ءبئلدئرئپتئ. بئزدئثشة، ةرمةك تة ءوز جولئن وسئ فيلمئمةن قالئپتاستئرئپ ذلگئرگةندةي، «كةلئن» كةرمةسئنةن ئركئلگةن جوق، العا ذمتئلدئ. ول ءالئ تالاي جاقسئ كينولارئمةن ءبئزدئ قؤانتار دةگةن ويدامئز. شؤئ كوپ بولار-اؤ، ءبئراق قازاق ونةرئ تولئقپاسا، ورتايا قويماس...

توقتارءالئ تاثجارئق
elsakshy.kz

سوڭعى جاڭالىقتار
telegram