ساقال قويؤ ءسان بة؟

كذندةردئث كذنئندة كئشكةنتاي نةمةرةمئز شار ةتة ءتذستئ. سئنئپتاستئث شوشاثداعان ساقالئنان شوشئدئ. ازةر جذباتتئق. كلاستاسئمئز كذلئپ، اثگئمة ايتا باستاپ ةدئ، نةمةرةمئز قايتا جئلادئ. «ساعان ساقال ءوسئرؤ كةرةك، نةمةرةلةر سوندا ذيرةنةدئ. ساقال قويماق - سذننةت»، - دةيدئ سئنئپتاس دوس. ونئكئ وتة ورئندئ. الايدا، الداركوسة اتامئزدئث ارعئ جاق، بةرگئ جاعئنان تابئلاتئن ءسئزدئث ءتئلشئثئز ساقال جاعئنان ءماز ةمةس. سةلدئر-سيرةك بئردةثةنئ قالاي وسئرةرسئز؟! نة ئستةمةك كةرةك؟ «سةن ساقالئثدئ جارتئلاي قئسقارتقئن، سوندا سةلتةثدةمةيدئ»، دةيمئز ءبئز كلاستاستئ تذقئرتپاققا تئرئسئپ. «بئلة-بئلسةث، ساقال ءتورت ةلئدةن كةم بولماؤئ ءتيئس»، دةيدئ سئنئپتاس قذرداس.
جةزدةلةرئمئز جةتةرلئكتةي. سولاردئث ءبئرئ ساقالئنئث سونشاما سيرةكتئگئنة قاراماي، جان-جاعئنا دا، ومئراؤئنا قاراي دا وداعايلاندئرا ءوسئرئپ جئبةرةدئ. قانشاما قاتتئ قالجئثداسقانئثئزبةن، جةزدةثئز بولعانئمةن، ساقالعا جارماسقان قايبئر جاقسئ دةيسئز. ءبئراق شئداي المايسئز. رةتسئز ءوسئپ، رةپةتئن بذزادئ. ميئقتارئن مئسقئل تذرتةتئندةر بئزگة - بالدئزئنا ئمدايدئ. «ءسال-ءپال رةتتةثكئرةسةثئز قايتةدئ؟» دةپ، جذمساق جئميؤعا جؤئقتايمئز. «قانشا جةردةن وقئعان اتانعانئثمةن، ساقالدئ قئرقؤعا بولمايتئنئن بئلمةيسئث. كذناعا باتئپ وتئرسئث»، دةپ جةثئستئك بةرمةيدئ جةزدةمئز.
سونئمةن، ساقال قويؤ مادةنيةتئ حاقئندا از-كةم عانا وي قوزعاساق، ايئپ كورمةگةيسئزدةر. ءارتذرلئ ادةبيةتتةر مةن ماعلذماتتارعا قاراساثئزدار، ساقال ماسةلةسئنئث تاريحئ مةن تاعدئرئ تةرةثدة. بةرتئنئرةك بةتكةيلةرئنة عانا شاعئن شولؤ جاسايئقشئ. ءبئزدئث داؤئرئمئزگة دةيئن ءتذرلئ-ءتذرلئ ةلدةردة ءتذرلئ-ءتذرلئ ساقال قويؤ سالتتارئ بولئپتئ. شؤمةرلةر شال-شاؤقاندئعئنا نةمةسة جالئنداعان جاستئعئنا قاراماي-اق ساقال-مذرت ءوسئرئپتئ. ءتئپتئ بذيرالاپ، بوياپ، باپتايتئن بولئپتئ. ساندةپ تاراؤدئث تاسئلدةرئن ويلاپ تاپقان. ساقالدئث الؤان قاسيةتتةرئ، جاماندئقتان ساقتايتئن كيةسئ بار دةپ ءتذسئنئپتئ.
كةيبئر ةلدةردئث ةركةكتةرئ، جيهانكةز جاؤئنگةرلةرئنة دةيئن ذزئن ساقالدئ بوپتئ. ال قارسئلاس دذشپاندارئ ساقالدئث كيةسئنةن قورئقپاي، اياؤسئز ايقاستار مةن شايقاستار كةزئندة «ءتيئمدئ» پايدالانعان. ساقالدان ذستاپ، باس كةسكةندئ قولايلئ كورگةن. مذنئ بئلگةن ماكةدونسكيئثئز، ياكي ةسكةندئر زذلقارنايئن بذكئل اسكةرلةرئنة ساقال-مذرت قئرعئزؤدئ زاثعا اينالدئرعان.
ورئستارئثئزدا ساقال بذرئننان-اق بار. قالئث. قابا. مذرت تا، ساقال دا اسا ذزئن بولعان. ناتاليا دوروجكينا دةيتذعئن تاريحشئ مذعالئمنئث جازؤئنا قاراعاندا، ورئستار ءبئر زامانداردا جاپپاي ساقالدئ، كةلةسئ ءبئر كةزةثدةردة ءدئندارلارئنان باسقالارئنئث ءبارئ ساقالسئز جاعدايلاردئ باستان كةشكةن. شئثعئس حاننئث شاپقئنشئلئعئ داؤئرئندة بذرئنعئ سالا قذلاش ساقالدارئ مةن سالبئراعان مذرتتارئنان ارئلئپ، جاپپاي قئرماققا كئرئسكةن. ءبئراق ةستةرئن تةز جيئپ، حريستياندئق نةگئزدةرئنة قايتا ورالعان. ءبارئبئر، ءار پاتشانئث تذسئندا ءارقيلئ كةپتئ وتكةرگةن.
نةبئر پاتشالار بئرةسة مذرت پةن ساقال ءوسئرؤ، بئرةسة ءبئرئن الئپ، ةكئنشئسئن قالدئرؤ، كةيدة تذگةلدةي سئپئرئپ تاستاؤ تؤراسئندا پارمةندةر بةرئپ، جارلئقتار شئعارعان. 1757- جئلئ ذلئ تذلعا م.أ.لومونوسوأ «ساقال تؤرالئ گيمن» جازئپ، جئرلاعان. ХІХ عاسئرئثئزدئث وزئندة ورئس يمپةراتورلارئ ساقال-مذرت ماسةلةسئنة قايتا-قايتا نازار جئققان. دأورياندار، شةنةؤنئكتةر جانة ستؤدةنتتةر ساقالدارئن قئرئپ جذرؤگة مئندةتتةلگةن. تةك كةيبئر اسكةر تذرلةرئنئث وفيسةرلةرئنة عانا مذرت وسئرؤگة مذرسات بةرئلگةن.
بارشاثئزعا دةمةي-اق قويالئق، كوپشئلئگئثئزگة ايان-ءدذر، كةثةس وكئمةتئنئث تذسئندا مذرت ماسةلةسئ ءبئراز-ءبئراز شةشئلئثكئرةدئ. ورئستاردا دا، وزگة ذلتتاردا دا. مذرتتئ كوسةمگة بايلانئسسئز ةمةس، ارينة. ال، ساقال نةگئزئنةن الئس اؤئلدارداعئ قاريالاردا عانا قالعان. ءبئر تاثدانارلئعئ، سولاردئث ساقالدارئ مذنتازداي تاپ-تازا، قاپ-قارالارئ دا، بؤرئلدارئ دا، اق كذمئستةيلةرئ دة ساؤلةلئ سةزئلةتئندةي ةدئ. بيئك-بيئك مايالاردئ جينايتئن شةبةر شالداردئث ءوزئ شةكةلةرئن شارت تاثعان ورامالدارئن شةشئپ، ساقال-مذرتتارئن ماپةلةي سذرتكةندة شة، سذيكئمدئ دة سذيئكتئ كورئنةتئن-دئ. كولحوزدئث قئرمانئندا قئزئل قاؤئزداپ جذرسة-داعئ، ساقالدارئنا شاث جؤئتپاستاي شاثقان شالدار-اي! دةسةثئزشئ. وكئنئشكة قاراي، بةرتئنئرةكتة، اراق دةگةن بالةگة قذنئعئپ، قذدالئقتاردا سالبئراعان مذرتتارئن مايلئ سورپاعا مالئپ سورعئشتاپ، ساقالدارئن ساتپاقتاپ وتئراتئنداردئ دا كوردئك ةمةس پة؟ وبال-اي...
ءالحامدؤللا، مذسئلمانبئز. الاش ارئستارئ ايتقانداي. ساقالدئث قادئر-قاسيةتئ تؤرالئ ماقال-ماتةل جذدا كوپ. ارعئ اتا-بابالارئمئزدئث ساقال-مذرت قويؤئندا ذلگئ-ونةگة از ةمةس. قازاقستان مذسئلماندارئ ءدئني باسقارماسئنداعئ ءتيئستئ كئسئلةردةن پئكئر تارتساثئز، پايعامبارئمئز (س.ا.س) ساقالدئ ءوزئنئث بةت-جذزئنة، بولمئسئنا جاراسئمدئ ةتئپ، جان-جاعئن، ذزئندئعئن قئسقارتئپ قويعان. حاديستةردة «اللا ةلشئسئ (س.ا.س) ساقالدئث جاندارئن قئسقارتقاندا، ذزئنئن دا قئسقارتاتئن» دةلئنةدئ.
ءال-فارابي، قوجا احمةت ياساؤي، تاؤكة حاننئث، تولة، قازئبةك، ايتةكة بيلةردئث، بذقار جئراؤ مةن ابئلاي حاننئث، ماحامبةت پةن ابايدئث، شاكارئم قاجئنئث، ئبئراي التئنساريننئث، اقان سةرئ، ءبئرجان سال، جامبئل مةن كةنةننئث، تاعئ باسقا دا تةكتئ تذلعالاردئث ساقالدارئنان حاباردارسئز. كذنئ كةشةگئ الاش اسئلدارئنئث زيالئ دا زياتتئ كةلبةتتةرئنة ساقال-مذرتتارئ كةرةمةتتةي كةلئسةدئ-اق.
جذرگةن جةرئمئزدة جيئرةك ءسوز ةتئلةتئن نارسةنئث ءبئرئ - ساقال. ارينة، اركئمنئث ءوز ةركئندة. ءوز قذقئعئ وزئندة. سوندا-داعئ، پئكئرسايئستئث قاتتئراق قئزئپ كةتةتئن كةزدةرئنة كؤا بولاتئنئمئز راس. جاقئندا عانا كوپ ادامنئث كوزئنشة ساقال جارئقتئقتئث توثئرةگئندةگئ تالاس تاعئ ءورشئدئ.
«ساقال قئرعان ةركةك ايةل ذكئمئندة»، - دةپ سالدئ ءبئر كئسئ. «جوق، گاپ ساقالدا ةمةس، ادامنئث پةيئل-پيعئلئندا، نئساي-نيةتئندة. وسئگذنئ قالئث ساقالدئلاردان قورقاتئن بولدئق قوي. باياعئدا ساقال قويا باستاعان اعا-اتالارئمئزدئث جذزئنةن شؤاق ةسئپ، مةيئرئم توگئلؤشئ ةدئ. قازئر ساقال قويا سالا كةيبئرةؤلةردئث جذزدةرئ، كةرئسئنشة، سذپ-سؤئق بولئپ، قاتئگةزدةنئپ كةتةدئ»، - دةدئ ةكئنشئ كئسئ. «ءيا-ءيا، انةبئر مةيئربان كورئنةتئن ةكئ-ءذش ءئنئمئزدئث جانارلارئ جئلؤارلئ، بةتتةرئ قازاقئ، قايئرئمدئ ةدئ، قابا ساقالدانعان سوث باسقا ذلتتئث وكئلدةرئنة، بوتةن بئرةؤلةرگة اينالعانداي، وشئگة، وشپةندئ قارايتئنداي ما، قالاي؟ وسئ جات اعئمدار جان دذنيةنئ مذلدةم باسقاشالاپ جئبةرةدئ-اؤ»، - دةدئ ءذشئنشئ كئسئ.
«نة دةسةثدةر، و دةثدةر. جاپپاي، جالپئلاما ساقال قويؤعا كوشة المايمئز. ول - اقيقات. دةموكراتيالئق، زايئرلئ، قذقئقتئق مةملةكةتپئز. اتا زاثئمئز بويئنشا»، - دةدئ ءبئر كئسئ جئپ-جئلتئر، جالت-جذلت ةتكةن يةگئن سيپاپ قويئپ. «دذرئس قوي. ءبئراق كةشة التئ جذزدةي ادام قاتئسقان جينالئس بولدئ. ءتورالقانئث ذستةلئندة وتئردئم. اندا-ساندا، ارا-اراسئندا عانا بئرةن-ساران ايةلدةر بار. ةر كئسئلةر بةس جذزدةن اسادئ-اؤ. ءبارئنئث يةكتةرئ سئزدئكئ سةكئلدئ. جاپپاي جئلماعايلئق تا ونشا كةلئسپةيتئندةي كورئندئ»، - دةدئ ةكئنشئ كئسئ كذلئمسئرةپ. وسئناؤ ويلاردئ ءبئراز جةرگة جةتكئزئپ بارئپ توقتاعان جذرت از ؤاقئت ذنسئزدئكتةن كةيئن قايتا قاؤقئلداستئ.
كةيبئرةؤلةردئث ساقالئ بئرةسة باياعئ بؤحاريندةرگة، كاگانوأيچتةرگة، بئرةسة ءبئزدئث الاش اسئلدارئنا ذقساپ كةتةدئ، وزئنة كةرةمةت كةلئسةدئ. سؤرةتشئلةردئ، ساؤلةتشئلةردئ، اقئن-جازؤشئلاردئ، تاعئ ءبئرازداردئ قوسقاندا، ورتا ةسةپپةن ولاردئث وتئز پايئزدايئ ساقال-مذرت وسئرةدئ. جينالعاندار ريزا. «قذدايعا شذكئر، قويامئز دةسة، قاتارداعئ قاراپايئم ادامدارعا دا جاعداي جةتكئلئكتئ. قايشئ-قذرالدار دا، ذستارالاردئث ءتذر-ءتذرئ دة بارشئلئق قوي قازئر»، - دةسئپ، ءباتؤاعا توقتاعانداي بولدئ. بارشاسئ.
ايتپاقشئ، ءبئزدئث باياعئ كلاستاسئمئز دا بذگئندة ءشئلي شوشاثداپ كةتةتئن ساقالئن وزگةرتكةن. بةت-جذزئنة لايئقتاپ، دوثگةلةنتة قيئپ، قئسقارتقان. نةمةرةلةر شوشئمايتئنعا اينالعان.
مارحابات بايعذت.
وثتذستئك قازاقستان وبلئسئ.
دةرةككوز: «ةگةمةن قازاقستان» گازةتئ