قاتةلئكتةن ساباق الؤ ءذشئن اقيقاتتئ ايتا ءبئلؤئمئز قاجةت

  استانا. 13- قاثتار. قازاقپارات-  ادةبيةت سئنشئسئ، فيلولوگيا عئلئمئنئث دوكتورئ، پروفةسسور تذرسئنبةك كاكشةأپةن وتكةن سذحباتتئ ذسئنامئز.
None
None

 - قئلئشئنان قان تامعان كةثةستئك جذية تذسئندا نةبئر قذندئ تاريحي-ادةبي جادئگةرلةرئمئز جويئلئپ، ونئث ورنئن يدةولوگيالئق شئعارمالار باستئ. جاستارئمئز ءالئ كذنگة دةيئن وسئنداي ساياساتتئث ئقپالئمةن جازئلعان ادةبيةتتةر ارقئلئ ءوز تانئم-تذسئنئكتةرئن قالئپتاستئرئپ وتئرعان جوق پا؟

- قازاق تاؤةلسئزدئككة دةيئن ءذش عاسئر بويئ قانشاما زذلماتتئ باستان كةشئردئ. سويتسة دة تابيعاتئمئز ةشقاشان ةشكئمگة تاؤةلدئ بولئپ كورمةگةن ةدئ. كةث دالامئز ةركئندئككة جول اشتئ. ورئس يمپةرياسئ، ودان كةيئن كةثةس وكئمةتئ ةركئندئگئمئزدةن ايئردئ. جوعارئ جاقتان جةتكةن بذيرئقتئ اسئرةسة قازاقتار قالتقئسئز جذزةگة اسئرئپ وتئردئ. وسئعان بايلانئستئ كوپتةگةن قذندئلئقتارئمئزدئ جوعالتئپ الدئق. ةندئ ءبئر 30 جئلدا تئلئمئزدةن دة ايئرئلئپ قالؤئمئز عاجاپ ةمةس ةدئ. كةثةس وكئمةتئ تاراعان تذستا ةلئمئزدةگئ ورئس تئلدئلةر 40 پايئز بولسا، ةندئ ول كورسةتكئش 60 پايئزعا كوتةرئلئپتئ. ءبئزدئ ةشكئم ورئس تئلئندة سويلة دةپ زورلاپ وتئرعان جوق قوي. الايدا ورئسشا وقئعان قئزدارئمئز ميسسيونةرلةردئث مئندةتئن اتقارؤدا. قئزمةتتة جذرگةن قئز-كةلئنشةكتةردئث باسئم بولئگئ بالاسئن تاربيةلةؤگة ؤاقئت تاپپايدئ. ءالئ كذنگة دةيئن ءوزئمئزدئث ذلتتئق كةلبةتئمئزدئ قالپئنا كةلتئرة الماي جذرگةنئمئز وكئنئشتئ. راس، قازاقستاننئث الةمگة اتئن شئعاراتئن، حالئقارالئق بةدةلئمئزدئ كوتةرةتئن تالاي جذمئستار اتقارئلدئ. ءبئراق اؤةلئ ذلتتئق بولمئسئمئزدئ بةكةمدةؤئمئز قاجةت دةپ ةسةپتةيمئن. «باتپانداپ كئرگةن اؤرؤ مئسقالداپ شئعادئ».

- كةثةستئك ذعئمداعئ ادةبيةتكة تئيئم سالؤ كةرةك دةپ ويلايسئز با؟

- جالپئ، قازاق تاريحئ ءوزئنئث كوزئمةن جازئلعان تاريح ةمةس. قازئرگئ كةزدةگئ كوپشئلئك تاريحشئلار ةسكئ سوراپپةن كةتئپ بارادئ. بذرئنئراق ةرمذقان بةكماحانوأ ءتارئزدئ ةكئ-ءذش تاريحشئ بولماسا، ارعئ داؤئرگة بارؤعا ةشكئم باتا المادئ. ءبارئ جابئلئپ كةثةس وكئمةتئ مةن ورئس يمپةرياسئن ماداقتاؤدان اسپادئ. ةرمذقان، ةسماعامبةت ءتارئزدئ شئنايئ عالئمدار ذلتشئل دةپ تئنئمسئز مذيئزدةلدئ، اقئرئ اباقتئعا توعئتئلدئ. ةرمذقاننئث جازئعئ - كةنةسارئ قوزعالئسئن قوزعاعانئ. بولشةأيزمنئث ءبئر بةتئ - ينتةرناسيوناليزم، ةكئنشئ بةتئ شوأينيزم بولدئ. تذپتةپ كةلگةندة، ورئس يمپةرياسئنئث ءسوزئن سويلةدئ، مذددةسئن كوكسةدئ. وزبةكستان سياقتئ كورشئلةرئمئز ءوز تاريحئن ذمئتقان جوق. ءبئزدئث عالئم-جازؤشئلارئمئزداي جاعئمپازدئققا بوي الدئرمادئ. اعئلشئنداردئث وتارشئلدئعئن باستان كةشكةن ءذندئستاننئث مةملةكةتتئك تئلئنةن ايئرئلئپ وتئرعانئ بئزگة دة ساباق بولؤئ ءتيئس.

- قازاقتئث وتباسئلئق داستذرلةرئن ءمانسذقتاعان، ياعني «ايةلدةر تةثدئگئن» كوكسةگةن كوركةم شئعارمالار قازاق ذلتئنئث تاعدئرئنا كةرئ ئقپال ةتكةنئ جاسئرئن ةمةس قوي...

- ايةلدةردئث وقئپ-توقئعانئ، سانالئ بولعانئ كةرةك. تةك قانا وتباسئ، وشاق قاسئندا عانا جذرة بةرؤ قئز بالاعا جاراسپايدئ. ءبئراق ءبئز ونئ ارتئعئمةن جذزةگة اسئرئپ جئبةردئك. 1890- جئلدارئ رةسةيدئث كيةلئ سينودئ «بذراتانا حالئقتاردئث ذلدارئن وقئتقاننان قئزدارئن وقئتقان پايدالئراق. ايةلدةر وتباسئندا ءوز بالالارئنا ورئستئث رؤحئن سةبةدئ» دةگةن شةشئم قابئلدايدئ. قازئر دة سول ساياساتتئث سالدارئن كوزبةن كورئپ وتئرمئز. مةن فرانسيا، گةرمانيا ءتارئزدئ دامئعان ةلدةردة بولدئم. ولاردئث ادةبيةتتةگئ ايةلدةر بةينةسئ تاماشا عوي، شئن مانئندة، ولار تئم ةركةكشورالانئپ كةتكةن. باتئستان ذلگئ الؤ كةرةك دةگةن - بوس ءسوز. ا ق ش-تئث 60 پايئز حالقئ قول قويئپ، اقشا الؤدئ عانا بئلةدئ. ولاردئث باسقا ةلدئث مئقتئ عالئمدارئن اقشاعا ساتئپ الئپ، وزدةرئنة جذمئس ئستةتئپ وتئرعانئ وتئرئك ةمةس. سونئث ارقاسئندا جاهاندئ وزئنة قاراتقان الپاؤئت ةلگة اينالدئ. مئسالئ، 1992- جئلئ كةثةستئك بيولوگيالئق قارؤ ءوندئرئسئ جةتةكشئلةرئنئث ءبئرئ، اتالعان سالادا الةمدئك دةثگةيدةگئ وقئمئستئ سانالاتئن ميكروبيولوگ، پولكوأنيك شةندئ قاناتجان الئبةكوأ بذگئندة ا ق ش-تئث بيوقورعانئس جونئندةگئ ذلتتئق ورتالئعئندا جذمئس ئستةيدئ. سويتكةن، قئرئق قذرامدئ ةلدئث بايئرعئ تذرعئندارئ - ذندئستةر ةث لاس جذمئستارعا جةگئلةدئ. سول ادئلةتتئلئك پة؟

- بذگئنگئ قئز بالالاردان ار-ذيات، ادةپ، يناباتتئلئق ءتارئزدئ يگئ قاسيةتتةر جويئلئپ بارا جاتقانداي كورئنةدئ...

- ءوزئمئزدئث قازاقئ بولمئسئمئز بذزئلئپ، كورئنگةنگة ةلئكتةپ-سولئقتاؤدئ شئعاردئق. تةمةكئ شةگؤ، ئشئمدئك ءئشؤ دةگةن جايئنا قالئپ، تئرداي جالاثاش سؤرةتكة ءتذسئپ، ةفيرگة شئعاتئندار كوبةيدئ. كئندئگئن اشئپ جذرةتئن جاستار ةرتةث بالا تابا المايتئن بةدةؤگة اينالادئ. جاقئندا بةلگئلئ ءبئر ساياساتتانؤشئ كةلةسئ ساياساتتانؤشئعا جالاثاش قازاق قئزداردئث سؤرةتئنةن تذراتئن كذنتئزبة سئيعا تارتئپتئ. بةتكةذستارلارئمئزدئث سئقپئتئ وسئ بولعاندا، وزگةلةردةن نة كذتةمئز؟

- تاؤةلسئزدئگئمئزدئث 20 جئلدئعئندا ادةبي سالاداعئ اؤئز تولتئرئپ ايتارلئقتاي قانداي جةتئستئكتةردئ اتار ةدئثئز؟

- كةزئندة كوركةم شئعارمالاردا ذلگئ الاتئن يدةالدئ كةيئپكةرلةر سومدالدئ. بارلئعئ سول بوتاگوز، اسقار، توعجان، امانتاي ءتارئزدئ كةيئپكةرلةرگة ذقساپ وسكئسئ كةلدئ. سودان ذلگئ الئپ، مئنةز-قذلقئن، بولمئسئن تذزةؤگة تئرئستئ. ال ةندئ تاؤةلسئز زاماننئث بةت-بةينةسئن كورسةتةتئن كةيئپكةرلةر قايدا؟ ادةبيةت ءوز زامانئنئث الدئندا ءجذرئپ، اينالاسئنا جارئق شاشئپ، ذلگئ كورسةتؤئ ءتيئس. «ءذيئرئ جوق كوكجال» رومانئن جازعان جازؤشئ عابيدةن قذلاحمةتتةن كوپ ذمئتتةنئپ ةدئم، مارقذم دذنيةدةن ةرتة وزئپ كةتتئ. سوسئن جاستاردئث پوةزياسئن وقئپ وتئرسام، ةرتةدةن قارا كةشكة دةيئن جئلاپ-سئقتاؤدان ءبئر تانبايدئ. نةعئلعان قايعئ-قاسئرةت؟ ةركئندئك العانئمئزعا جئلاي ما؟ قازئر ءبئزدئث پوةزيامئز ادةبيةتتةگئ باسقا جانرلاردئث الدئندا تذر. وعان قذدايعا شذكئر دةيمئز. دةگةنمةن ءومئردئث جاقسئ جاقتارئن بةينةلةپ، وقئرماندئ ئزگئلئككة ذمتئلدئرؤ قاجةت قوي.

- سئزدئثشة قالاي، ةل بيلةگةن شةندئ-شةكپةندئ ازاماتتار قازاق ادةبيةتئن وقي ما؟

- قازئرگئ كوزئ ءتئرئ كلاسسيكتةرئمئزدئث ءبئرئ ءابدئجامئل نذرپةيئسوأ قوي. اتقامئنةرلةر «قان مةن تةردئ» وقئدئ دةگةنگة سةنبةيمئن. ايتةؤئر، داثقئ شئققان شئعارمانئ ةستئگةنئ بولماسا... ءسابيت مذقانوأتئث كئتابئن «عاجايئپ تذلعالار سةرياسئمةن» ماسكةؤدةن شئعارماق بولئپ سولتذستئك قازاقستان وبلئسئندا ءبئر دوكةيگة بارعان ةدئم، «ءسابيت مذقانوأ ءابدئجامئل نذرپةيئسوأتئث قاي جاعئنداعئ ادام؟ ودان وزئق پا، كةم بة؟» دةپ تذيةدةن تذسكةندةي ساؤال قويدئ ول. سابةثنئث تؤعان جةرئن باسقارئپ وتئرئپ، ونئث كئم ةكةنئن بئلمةؤ ذيات ةمةس پة؟

-    تاؤةلسئزدئك جئلدارئ شةشئمئن تاپپاي كةلگةن قانداي ماسةلةلةر ءسئزدئ تولعاندئرادئ؟

- قازاق تئلئندةي سورلئ ءتئل الةمدة جوق. ءوز ةلئمئزدة وتئرئپ باسقالاردئث تئلئنة كذنئمئز قاراعانئنا قانشاما جئل بولدئ. مةن قازاق ءتئلئ قوعامئنئث العاشقئ بةلسةندئلةرئنئث ءبئرئمئن. مةملةكةتتئك تئلگة بايلانئستئ زاثعا دا ءوز ذلةسئمدئ قوسقان ةدئم. قازاق ءتئلئنئث تاعدئرئ قاتتئ الاثداتادئ.

ةلئمئز جئلدان-جئلعا كوركةيئپ جاتئر. ةثبةك ةتپةسةث، ةشكئم اؤئزئثا اس توسپايدئ عوي. سونئ تذسئنگةن ةل-جذرت تئرشئلئگئن جاساؤدا. جاستارئنئث ءبارئ جاپپاي قالاعا ذدةرة كوشكةن اؤئلدئث احؤالئ دا - وزةكتئ ماسةلة. بئر كةزدةرئ كولحوز-سوأحوز تاراعان ساتتة ةلدئ باسقارعان اكئمقارالار مةملةكةت مذلكئن تالاپايعا ءتذسئرئپ تالاپ الدئ. سونئث سالدارئنان قايسئبئرةؤلةر شئلقئعان باي بولسا، ةندئ بئرةؤلةر كةدةي قالپئندا قالدئ...

سونداي-اق، ءسوزدئ دذرئس پايدالانباي، اسئرا سئلتةيتئن كةزدةرئمئز از ةمةس. بئزدة ون ادامنان عانا تذراتئن «ذلتتار» بار ةكةن. ويباي-اؤ، ول ةتنوستار مةن دياسپورالار عوي. قايداعئ ذلت بذل جةردة؟

-    الاش قايراتكةرلةرئنئث اثساعان يدةيالارئ بذگئنگئ ازات ةلدة جذزةگة اسئپ جاتئر ما؟

 - كةثةس وكئمةتئن جاقتاعان ساكةن، سابيتتةر قازاققا زياندئق ويلاعان جوق، حالقئمدئ قايتسةم كوركةيتئپ، قاتارعا قوسامئن دةپ ارماندادئ. ءبئراق ولاردئث كذرةسؤ جولدارئ باسقاشا بولدئ. الاش قايراتكةرلةرئنئث باستئ اثساعانئ تاؤةلسئزدئك ةدئ. سول ماقساتقا جةتتئك. ازات ةل اتاندئق. ءبئراق ءسوز جذزئندة عانا ةمةس، ءئس جذزئندة اتقاراتئن شارؤامئز - شاش-ةتةكتةن.

-    ساكةن سةيفؤلليندةي قانشاما تذلعالارئمئز كوممؤنيزمگة يمانداي ذيئپ سةندئ عوي. ءبئراق كةيئن سةنئم ارتقان جذيةنئث قئساستئعئنا كوز جةتكئزگةندة وكئنئش بئلدئرگةن جوق پا؟

- ساكةننئث جازعاندارئندا قئلاؤداي وتئرئك جوق. جازؤشئلئققا، اقئندئققا سالئپ جازئپ جئبةرگةن شئعار دةپ تالاي كذماندئ تذستارئن تةكسةردئم، ءتذبئ اقيقات ةكةنئنة كوزئم جةتتئ. شاكارئمنئث «مذتئلعاننئث ءومئرئ» دةگةن شئعارماسئن وقئعان بولارسئزدار. سوندا ول الاشوردالئقتاردئث ساپئندا حالئق سوتئ بولئپ جذرةدئ، اقئرئ بارئنةن وقشاؤلانئپ جاپادان-جالعئز باز كةشئپ كةتةدئ. بارلئق الاش قايراتكةرلةرئنة توپئراق شاشؤدان اؤلاقپئن. ءبئراق الگئ شئعارمادا ولاردئث ءبئر-بئرئمةن ءتئل تابئسا الماي، بيلئككة تالاسؤئ ناقتئ سيپاتتالادئ. زةرتتةؤشئلةردة وتئرئك كوپ. ةرتةثگئ ذرپاق قاتةلئكتةن ساباق الؤ ءذشئن اقيقاتتئ ايتا ءبئلؤئمئز قاجةت.

بذل كذنئ مذستافا شوقايدان اسقان دانئشپان جوق... مئسالئ، 1917- جئلدئث جةلتوقسان ايئندا II قذرئلتاي ءوتتئ. سوندا الاش اأتونومياسئن قذرؤ جونئندة باستاما كوتةرئلدئ. باتئستئقتار «شذعئل تذردة قذرايئق» دةسة، ارقالئقتار «قذرئلتايعا قاتئسپاي قالعان جةتئسؤ، سئر بويئ، تذركئستان ازاماتتارئنئث پئكئرئمةن ساناسئپ، ءبئر ايدان كةيئن قذرايئق» دةپ پئكئرلةر ةكئگة جارئلادئ. جةتئسؤ ول كةزدة تذركئستان اأتونومياسئنئث قذرامئندا بولاتئن. اقئرئ داؤئسقا سالئنئپ، باسئم داؤئسپةن اأتونوميانئ قذرؤ ءبئر ايعا كةيئنگة شةگةرئلةدئ. بولماشئ عانا نارسة عوي، وسئنئث وزئندة اؤئزبئرشئلئك بولمادئ. وسئ جولئ داؤئس بةرؤدةن قالئس قالعان ءذش ادامنئث ءبئرئ مذستافا شوقاي ةدئ.

 1918- جئلئ 8- قاثتاردا تذركئستان قالاسئندا مذستافا شوقاي قذرئلتاي وتكئزئپ، كذن تارتئبئنة «الاش اأتونومياسئنا قوسئلامئز با، جوق پا؟» دةگةن ماسةلة قويدئ. ونداعئ حالئقتئث باسئم بولئگئ «ازئرشة تذركئستان اأتونومياسئندا بولا بةرةيئك، الاش كذشةيسة، قوسئلؤئمئز قاشپايدئ عوي» دةگةن بايلام جاسادئ. ارتئنشا مذستافا شوقاي قوقان رةسپؤبليكاسئنئث باستئعئ بولدئ. سول سياقتئ دوسمذحامةدوأتةر 1918- جئلئ ؤفا قالاسئندا الاشتئقتاردان ويئل وكئمةتئ (باتئس الاشوردا) بولئپ رةسمي تذردة بولئنةدئ. ال سةندةر تةك كةثةس وكئمةتئن سئناي بةرةسئثدةر. راس، كةثةس وكئمةتئ قولدان اشتئق ذيئمداستئرئپ، بةتكة شئعار قايماقتاردئ رةپرةسسياعا ذشئراتئپ زالال كةلتئردئ. دةگةنمةن سول وكئمةت قازاقتئ دا، ورئستئ دا جةتكئزئپ كةتتئ. ستالين ولگةندة چةرچيلل «ستالين رةسةيدئ سوقامةن قابئلداپ الئپ، راكةتامةن قالدئرئپ كةتتئ» دةپ كوثئل ايتقان ةكةن. كةثةس وكئمةتئنئث جاقسئلئعئ مةن جاماندئعئ قاتار بولدئ.

-    بذرئن ءبارئ ءبئر عانا كوممؤنيستئك پارتيادا بولؤشئ ةدئ عوي. ءسئز قازئر بةلگئلئ ءبئر پارتياعا مذشةلئككة ءوتتئثئز بة؟

- كوممؤنيست بولعانئم راس. قازئر ةشقانداي پارتيادا جوقپئن. بةرةكةسئز وپپوزيسيادان دا كوثئلئم قالؤدا. ولاردئث ئشئنةن التئنبةك سارسةنباي ذلئ ءتارئزدئ ةل ءسوزئن سويلةيتئن ءبئرئن كورمةي كةلةمئن.

-    ماعجان مةن ساكةننئث ءومئرئ مةن شئعارماشئلئعئن شةندةستئرئپ «سايئس» دةگةن كئتاپ جازدئثئز. مذنداي قادامعا نةلئكتةن باردئثئز؟

- الاش قايراتكةرلةرئ اقتالعاننان كةيئن: «ماعجان - تاؤدئث بيئك شئثئندا تذرعان ذلئ تذلعا، ال ساكةن، سابيتتةر - ةتةكتةگئ، ايتةؤئر ءبئر پةندةلةر. سوندئقتان ولار شئن تالانتتاردئ جةك كوردئ»، - دةپ مذزافار الئمبايةأ، قادئر مئرزا ءالي ةسئمدئ اقئندار ماقالا جازدئ. ماعجاننئث «باتئر بايانئ» مةن ساكةننئث «كوكشةتاؤئن» سالئستئرشئ. بايان باتئر قالماق قئزئمةن قاشئپ بارا جاتقان ءئنئسئن دة، ونئث سذيئكتئسئن دة ولتئرةدئ. كةيئن ابئلاي حاننئث قوسئنئندا ءجذز شاقتئ اسكةرمةن جاؤعا ءتيئپ، ءوزئ دة اجال قذشادئ. ال ساكةننئث «كوكشةتاؤئ» قانداي؟ وندا دا تذتقئنعا تذسكةن قالماق قئزئ ايتئلادئ. تذتقئن قئز وزئنةن دامةلئ جئگئتتةرگة اؤةلئ «وقجةتپةس تاؤئنا كئم جةبةسئن جةتكئزةدئ؟» دةپ، سوسئن «جذمباق تاسقا كئم ءبئرئنشئ كوتةرئلةدئ؟» دةپ ءتذرلئ شارت قويادئ. اقئرئ ءوزئنئث ءومئرئن جذمباق ةتةدئ. بارلئق سئناقتان سذرئنبةي وتكةن باتئر قئزدئث ازاماتتئعئنا رازئ بولئپ باسئنا بوستاندئق سئيلايدئ. قازاق ةلئنئث ار-ذجدانئن ساقتاپ قالادئ. ةندئ قاراشئ، قاي شةشئم دذرئس؟ كةيدة بئرةؤدئ ماقتاساق، اسئرا سويلةپ، كةلةسئ تذلعاعا كذية جاعؤدان دا تايئنباي جاتامئز. ساكةن سورلئ اقئن با؟ قازاق پوةزياسئنا تونيكالئق زاثدئلئقتار قوستئ. 1927- جئلئ «تار جول، تايعاق كةشؤ» دةرةكتئ رومانئ جارئق كورگةندة بئردة-ءبئر الاش قايراتكةرئ «ساكةن، مذنئث قالاي؟ نةگة بئزگة ناقاقتان-ناقاق جالا جاؤئپ وتئرسئث؟» دةگةن جوق. كةيئنگئ ذرپاق جةردةن جةتئ قويان تاپقانداي «جاثالئق» اشئپ جاتئر.

-    ساكةن سةيفؤلليننئث قايراتكةرلئگئ جونئندة قئسقاشا ايتئپ بةرسةثئز...

- ساكةننئث ذلتجاندئلئعئن مةن ةرتة بايقادئم. سوأناركوم ءتوراعاسئ بولعان كذننئث ةرتةثئنة احمةت بايتذرسئنوأتئث 50 جئلدئعئندا «ول - ذلتئن سذيگةن شئن ذلتشئل» دةدئ. سونداي-اق 1923- جئلئ 15- اقپاندا «قازاقتئ قازاق دةيئك، قاتةنئ تذزةتةيئك» دةپ ءبئزدئ قئرعئز اتاؤئنان قذتقاردئ. كةثسة ئستةرئن قازاق تئلئندة جذرگئزؤ، ءسويتئپ، مةملةكةتتئك تئلگة اينالدئرؤ ءذشئن دةكرةت قابئلداتقان ساكةن سةيفؤلليننئث ةثبةگئن باسقالارعا ذلةستئرة بةرمةيئك.

-    ماعجان مةن ساكةن ءبئر قئزعا تالاسئپ، ءدذرداراز بولعان دةيدئ...

- اقئن-جازؤشئلار اراسئ قاي ؤاقئتتا تاتؤ بولعان ةدئ؟ باسةكةلةستئك پةن باقاستئق دارئندئ ادامدار اراسئندا ةجةلدةن بار ةمةس پة؟ ماعجان 1913- جئلئ ساكةن وقئپ جذرگةن وقئتؤشئلار سةمينارياسئنا دايئندئق كؤرسئنا تذسكةن. ؤفادا «شولپان» اتتئ جيناعئن شئعارئپ كةلگةن ول ساكةننةن ءبئر كؤرس تومةن وقيدئ. ماعجان مئنةز جاعئنان ةشكئمنةن وسال تذسپةگةن. ساكةننئث دة ولةثگة دةن قويا باستاعان شاعئ. 

1914- جئلئ مئرجاقئپ دؤلاتوأ ذيلةنةدئ. ول - ماعجاندئ ورئسشا ذيرةتكةن ادام. الاشتئقتار قازاقتئث وقئعان-توقئعان جاستارئن ءوز قاتارلارئنا تارتؤدئ ماقسات تذتتئ. سوندئقتان ماعجان سول تويعا ساكةندئ دة ةرتة باردئ. قوس جئگئتتئث كوزئنة 17-18 جاس شاماسئنداعئ مئرجاقئپتئث ءذرئپ اؤئزعا سالعانداي بالدئزئ گذلشاهرا تذسةدئ. كةيئن ول قئز ساكةننئث جاعئنا شئعئپ كةتةدئ. ماعجان مةن ساكةن بئرئنة- ءبئرئ ءازئل ولةثدةر ارناپ، كةمشئلئكتةرئن ءبئر-ءبئرئنئث بةتئنة باسادئ. ماعجان 1932- جئلئ 10 جئلعا سوتتالادئ. ءسابيتتئث ارالاسؤئمةن اباقتئ مةرزئمئن 10 جئلدان 7 جئلعا قئسقارتادئ. 1937- جئلئ تذرمةدةن شئققان ماعجان: «مذعالئمدئك جذمئسئمنان بوساپ قالدئم. تؤعان-تؤئستارئما كةلئپ ةدئم، سةندةرگة جةتة الماي وتئرمئن»، - دةپ ستةپنياك قالاسئنان ساكةن مةن سابيتكة حات جازادئ. ساكةن 500 سوم اقشا جئبةرةدئ. جازؤشئلار وداعئنئث باستئعئ ءسابيت مذقانوأ قؤعئندالئپ جذرگةن ماعجاندئ ءوزئ قارسئ الادئ. اباقتئدان ازئپ-توزئپ شئققان اقئن سابيتكة ساكةنمةن جولئقتئرؤدئ وتئنةدئ. ءسابيت ةكئ ذلئ اقئننئث كةزدةسؤئن قذپيا تذردة ذيئمداستئرئپ بةرةدئ. مةن مذنئ ساكةننئث ايةلئ گذلبادامنئث اؤزئنان ةستئدئم...

- ءسابيت مذقانوأ الاش قايراتكةرلةرئ جايلئ كئتاپ تا جازدئ ةمةس پة؟

- سابةث 1932- جئلئ احمةت پةن ماعجاندار جايلئ عانا ةمةس، الاش جازؤشئلارئ تؤرالئ دا جازدئ. سول داؤئردة ولار جونئندة سئناي وتئرئپ، تاريحتان اتئ وشپةسئن دةپ كئتاپ شئعارؤدئث ءوزئ ةرلئك قوي. ءيا، راس، ءسوز اراسئندا «بؤرجؤازيالئق ذلتشئلدار» دةپ تة قويادئ ولاردئ. ءوز باسئم ءسابيتتئث كوممؤنيستئگئنة كذمانمةن قارايتئندئعئمدئ ونئث 90 جئلدئعئنداعئ اباي اتئنداعئ وپةرا جانة بالةت تةاترئندا جاساعان باياندامامدا ايتقانمئن. ول، شئندئعئندا، ذلتئن ذمئتپاعان ذلئ تذلعا.

  الاشقا ايتار داتئم...

قازاق جاستارئنا ةث اؤةلئ ءبئلئم كةرةك. اقشاعا تابئنئپ، ونئ قذدايداي كورؤ جاقسئلئققا اپارمايدئ. بيلئك پةن مانساپ تا ماثگئلئك ةمةس. باسشئ دا، قوسشئ دا ادئلدئك جولئمةن ءجذرؤئ ءتيئس. ماثداي تةرمةن تابئلعان دذنيةدةن ارتئق بايلئق جوق، ذرلئق-قارلئقپةن كةلگةن نارسة بةرةكةسئز بولادئ. جاس تولقئننئث ونةرلئ، ءبئلئمدئ، سانالئ، ةلدئث قامئن ويلايتئن ازامات بولعانئن قالايمئن.

    اأتور: ارمان اؤباكئر

  دةرةككوز: «الاش ايناسئ» گازةتئ

سوڭعى جاڭالىقتار