اقپاراتتئق قازاقستاندئ قالاي قالئپتاستئرامئز؟

راسئندا، قازاقستان الةمدةگئ الةؤةتتئ ةلگة اينالؤئ ءذشئن ةلباسئ اتاپ وتكةندةي، ءبئز قوعامدئ تولئقتاي كومپيؤتةرلةندئرؤ، اقپاراتتئق كةثئستئكتئ سيفرلاندئرؤ مئندةتتةرئن قويؤئمئز كةرةك. ولاي بولسا، بذگئنگئ اقپاراتتئق داؤئردة اقپاراتتئق قازاقستاندئ قالئپتاستئرامئز دةگةن ماسةلة وزةكتئ بولئپ وتئر.
اقپارات - دةموكراتيانئث باستئ أاليؤتاسئ
باتئستئق بةلگئلئ عالئم ة.توففلةردئث «ءذشئنشئ تولقئن» دةپ اتالعان ةثبةگئنة سذيةنسةك، ادامزات بالاسئ ءوز تاريحئندا اگرارلئق، يندؤستريالدئ جانة اقپاراتتئق داؤئرلةردئ باستان وتكةرگةن. جةر، ةثبةك، كاپيتال، شيكئزاتقا قاراعاندا اقپارات اسا ماثئزدئ مانگة ية بولادئ. بذگئنگئ اقپاراتتئق داؤئرگة عالئمدار ءار ءتذرلئ اتاؤ بةرةدئ. مئسالئ، ك.فلةكسنةر «اعارتئلعان قوعام» دةسة، ؤ.بةك «قاتةر قوعامئ» دةپ اتايدئ، پ.درؤككةر «پوستكاپيتاليستئك قوعام» دةگةن ايدار تاقسا، دج. سوروس «اشئق قوعام» دةگةن اتاؤ قولدانادئ. مارشال ماكليؤةن عالامدئق اقپاراتتئق قوعامدئ «عالامدئق دةرةأنيا» رةتئندة قاراستئردئ. ال اقپاراتتئق قوعامنئث بةلگئلةرئ قانداي؟ اقپاراتتئق قوعامنئث باستئ ةرةكشةلئگئ - ادام ومئرئندة ءوندئرئس ةمةس، قئزمةت كورسةتؤ الدئثعئ قاتارعا شئعادئ. اقپارات الؤ ادامنئث باسقا ءئس-ارةكةتتةرئنة قاراعاندا باسئمدئققا ية بولادئ؛ ادامنئث بارلئق باعئتتاعئ ءئس-ارةكةتئنئث نةگئزئ - اقپارات بولئپ سانالادئ؛ اقپارات قازئرگئ ادامنئث ءئس-ارةكةتئنئث ءونئمئ بولئپ ةسةپتةلةدئ؛ اقپارات تازا كذيئندة الؤ-ساتؤ تاؤارئنا اينالادئ؛ مةملةكةتتئك اقپاراتتئق تةحنولوگيالاردئث جاردةمئمةن باسقارئلادئ؛ مةملةكةت، قوعام، ادام اراسئنداعئ بايلانئس اقپاراتتئق تةحنولوگيالار ارقئلئ جذزةگة اسادئ.
قازئرگئ كةزدة ءبئرئثعاي الةمدئك اقپاراتتئق كةثئستئك قالئپتاستئرؤ جاهاندئق دامؤ فاكتورئنا اينالئپ وتئرسا، ال اقپارات مةملةكةتتئث ماثئزدئ ستراتةگيالئق رةسؤرسئ بولئپ تابئلادئ. اقپاراتتئق قوعام قذرؤدئث نةگئزگئ قذرالئ رةتئندة اقپاراتتئق-كوممؤنيكاسيالئق تةحنولوگيالار العا شئعئپ وتئر. اقپاراتتئق قوعام قذرؤ 1980 - جئلداردئث اياعئندا بارلئق دامئعان ةلدةردئث ستراتةگيالئق ماقساتتارئنئث بئرئنة اينالدئ. ذلكةن سةگئزدئك ةلدةرئ 2000 - جئلئ شئلدةنئث 22 سئندة قابئلداعان «عالامدئق اقپاراتتئق قوعامنئث وكيناأالئق حارتياسئندا»: «اقپاراتتئق-كوممؤنيكاسيالئق تةحنولوگيالار ХХI عاسئرداعئ قوعامنئث قالئپتاسؤئنا ئقپال ةتةتئن اسا ماثئزدئ فاكتورلاردئث ءبئرئ بولئپ تابئلادئ» دةپ تذجئرئمدالدئ. اقپاراتتئق قوعامدا بيلئكتئث، ونئث ينستيتؤتتارئنئث دامؤئنا مذمكئندئك بةرةتئن، ةث الدئمةن، وزئق اقپاراتتئق تةحنولوگيالار نةگئزئندة قذرئلاتئن بارلئق دةثگةيدةگئ كوممؤنيكاتيأتئك ءوزارا قاتئناستئث جاثا جذيةسئن جاساؤ بولئپ تابئلادئ. اقپاراتتئق قوعام - بذگئنگئ دامؤدئث كةلبةتئ بولسا، ال اقپارات - دةموكراتيانئث باستئ أاليؤتاسئ. اقپاراتتئق قوعامدئ دامئتؤدئث، اقپاراتتئق داؤئردة مةملةكةتتئ وثتايلئ باسقارؤدئث جولئ - ةلةكتروندئ ذكئمةت جذمئسئن جولعا قويؤ بولئپ سانالادئ. وسئ رةتتة ةلئمئزدةگئ نةگئزگئ ستراتةگيالئق باعئتتار باستئ ون باستامالاردئ ئسكة اسئرؤعا باعئتتالدئ: 1. سةرأيسكة باعئتتالعان ةلةكتئروندئ ذكئمةت. 2. ةلةكتئروندئ مةديسينا. 3. ةلةكتئروندئ ءبئلئم. 4. ةلةكتئروندئ ساتئپ الؤ. 5. ةلةكتئروندئ ليسةنزيالاؤ. 6. ةلةكتئروندئ قاؤئپسئزدئك. 7. ةلةكتئروندئ يندؤستريا. 8. اقپاراتتئق تةثسئزدئكتئ تومةندةتؤ. 9. اقپاراتتئق-كوممؤنيكاسيالئق تةحنولوگيالاردئ جاپپاي ةنگئزؤ ارقئلئ بيزنةستئث باسةكةگة قابئلةتتئگئن ارتتئرؤ. 10. قازاقستاننئث باسةكةگة قابئلةتتئ 50 مةملةكةت قاتارئنا كئرؤئ.
اشئقتئق پةن ةسةپتئلئك، قولجةتئمدئلئك - اقپاراتتئق قوعام قذرؤدئث العئشارتئ
اقپاراتتئق قوعام قذرؤ - قازاقستاننئث دا باستئ دامؤ باعئتتارئنئث ءبئرئ. ق ر بايلانئس جانة اقپارات مينيسترلئگئنئث 2011 - 2015 - جئلدارعا ارنالعان ستراتةگيالئق جوسپارئ، قازاقستان رةسپؤبليكاسئندا اقپاراتتئق جانة كوممؤنيكاسيالئق تةحنولوگيالاردئ دامئتؤ جونئندةگئ 2010- 2014 - جئلدارعا ارنالعان باعدارلاما قابئلدانعانئن اتاپ وتكةن ءجون. قازاقستاندا اقپاراتتئق قوعام قذرؤدا ءبئرقاتار قيئندئقتار بار: ينتةرنةت جةلئسئنة كةثجولاقتئ قولجةتئمدئلئكتئ دامئتؤ جاعئ جةتكئلئكسئزدئگئ، اؤئلدئ ةلدئ مةكةندةردئث پوشتا بايلانئسئ بولئمشةلةرئمةن جةتكئلئكتئ قامتاماسئز ةتئلمةؤئ؛ 4) حالئقتئث كومپيؤتةرلئك ساؤاتتئلئعئ دةثگةيئنئث جةتكئلئكسئزدئگئ جانة حالئقتئ كومپيؤتةرلئك تةحنيكامةن قامتاماسئز ةتؤدئث السئزدئگئ، اقپاراتتئق كوممؤنيكاسيالئق تةحنولوگيالار قذرالدارئنئث وتاندئق ءوندئرئسئ دةثگةيئنئث تومةندئگئ جانة ونئث يمپورتقا تاؤةلدئلئگئ جانة ت.ب. وسئ رةتتة اشئقتئق پةن ةسةپتئلئك، قولجةتئمدئلئك - اقپاراتتئق قوعام قذرؤدئث العئشارتئ ةكةنئن ةسكةرسةك، ةلئمئزدة بذل باعئتتا ءبئرقاتار ئستةر اتقارئلئپ جاتقانئن كورةمئز. قازئرگئ كةزدة قازاقستاندا ينتةرنةتتئ پايدالانؤشئلار سانئ 3،9 ميلليون ادامعا كوبةيگةن. بايلانئس جانة اقپارات ءمينيسترئ ا.جذماعاليةأتئث ايتؤئنشا، 2014 - جئلئ بايلانئس جانة اقپارات سالاسئنئث جالپئ ئشكئ ونئمدةگئ ذلةسئ 3،8 پايئزعا، ينتةرنةتتئث كةث جولاقتئ ابونةنتتةرئنئث تئعئزدئعئ 100 تذرعئن ءذشئن 22 گة، رةسپؤبليكا اؤماعئن ساندئق تةلةارنامةن قامتؤدئ 95 پايئزعا دةيئن ارتتئرماق.
اقپاراتتئق قازاقستانعا اينالؤئمئز ءذشئن نة ئستةؤئمئز كةرةك:
1. مةملةكةتتئك قئزمةتتةردئ ذسئنؤ ذدةرئسئن اأتوماتتاندئرؤ، ةلةكتروندئق ذكئمةتتئث اقپاراتتئق جذيةلةرئنة تةحنيكالئق سذيةمةلدةؤ جانة جاثا باسةكةگة قابئلةتتئ دةثگةيدةگئ ذلتتئق ءئ ت-ماماندارئن دامئتؤ؛
2. ينتةرنةت جةلئسئنة قول جةتكئزؤ باعاسئن تومةندةتؤ، سونداي-اق ذسئنئلاتئن اكت قئزمةتتةرئنئث ارتذرلئلئگئن جانة ساپاسئن جاقسارتؤ ماقساتئندا تةلةكوممؤنيكاسيالار نارئعئندا باسةكةلةستئكتئ نئعايتؤ؛
3. اقپاراتتئق كوممؤنيكاسيا سالاسئندا ءبئلئم بةرؤ قئزمةتتةرئنة سذرانئستئ تذراقتئ ارتتئرؤ؛
4. داتا ورتالئقتارئنئث دامؤئن كذشةيتؤ؛
5. قازاقستاننئث اقپاراتتئق سالاداعئ حالئقارالئق ئنتئماقتاستئعئن دامئتؤ.
اأتور: قذباش ساعيدوللا ذلئ
دةرةككوزئ:«الاش ايناسئ» گازةتئ