بةلئ كةتكةن ةركةكتة بةدةل بولمايدئ

بذگئندة حالئق سانئن قايتسةك كوبةيتةمئز دةپ الاشاپقئن بولئپ جذرگةنئمئزدة وتاندئق دارئگةرلةر جاثا ءبئر پروبلةمانئث شةتئن شئعاردئ. انئعئ، اقحالاتتئلار قازاقستاندئق ةركةكتةر اراسئندا بةلسئزدئك ئندةتئنئث بةلةث الئپ بارا جاتقاندئعئن ايتئپ، دابئل قاعؤدا. ماسةلةن، بذگئنگئ كذننئث وزئندة ةلدةگئ ةر-ازاماتتاردئث 50 پايئزعا جؤئعئ بةلسئزدئككة الئپ كةلةتئن ءتذرلئ اؤرؤمةن اؤئرادئ ةكةن. نازاردئ انا مةن بالا دةنساؤلئعئنا اؤدارئپ، ةرلةر ماسةلةسئن نازاردان تئس قالدئرئپ قويعان سةكئلدئمئز.
شئندئعئن ايتؤ كةرةك، «ءالسئز» ةركةكتةر ةلئمئزدة سوثعئ ؤاقئتتا كوبةيگةن. ةركةكتئك نامئسقا ةرئك بةرئپ، دةر كةزئندة دارئگةرگة كورئنبةؤ ماسةلةنئ ؤشئقتئرئپ وتئر. دةمةك، قازاقستان حالقئ سانئنئث سوثعئ ون جئلدا كوثئلدةگئدةي وسپةؤئنئث ءبئر سةبةبئن وسئدان ئزدةگةن ءجون.
باتةش وماروأ، شئمكةنت قالاسئنداعئ №1 ةمحانانئث باس دارئگةرئ:
- قازئر قازاقستان حالقئنئث سانئ شامامةن 17 ميلليونعا جاقئن. ون جئل بذرئنعئ كورسةتكئشپةن سالئستئرعاندا ءوسئم سونشالئقتئ كوپ ةمةس. ول كةزدة حالئق سانئ 15 ميلليونداي بولعان. ال ءبئزدئث ةلدةگئ بةيبئتشئلئك، مولشئلئق جاعدايلاردئ ةسكةرةر بولساق، بذگئنگئ تاثدا حالئق سانئ الدةقايدا كوپ بولؤئ ءتيئس ةدئ. ةندةشة، دةموگرافيالئق ءوسئم نةلئكتةن توقئراپ تذر؟ ارينة، بذل ساؤالدئث جالعئز جاؤابئ بار، ول - ةلدةگئ تؤؤ كورسةتكئشئنئث تومةندئگئ. بذعان جاستاردئث كةش وتاؤ قذرؤئ، اجئراسؤدئث كوپتئگئ دة سةپتئگئن تيگئزئپ وتئر. ال اجئراسؤدئث 80 پايئزدايئ دذنيةگة نارةستةنئث كةلمةؤئنةن ورئن الاتئنئن مةن سةنئممةن ايتا الامئن. بالا بولماعان جاعدايدا ءبئز ايةلدةردئ كئنالاپ، بار ايئپتئ سولارعا تاعئپ جاتامئز. مذنئمئز - ارينة، ذلكةن قاتةلئك. قازئرگئ تاثدا، ايةلدةردئث بةدةؤلئگئنةن گورئ، ةرلةردئث بةلسئزدئك اؤرؤلارئ ءجيئ ذشئراسادئ. سول ءذشئن بذل پروبلةمانئ دةر كةزئندة شةشكةنئمئز ءجون.
ماماندار بةلسئزدئككة شالدئعؤدئث ءتورت سةبةبئ بار ةكةندئگئن ايتادئ. ولاردئث العاشقئسئ سؤئق تيؤدةن كةلةدئ ةكةن، ياعني پروستاتيت سئندئ اؤرؤلار. بذرئندارئ بذل كةسةلگة 40-50 جاس شاماسئنداعئ ةر-ازاماتتار شالدئعئپ جاتسا، قازئر تةپسة تةمئر ذزةتئن جاس جئگئتتةر دة ونئث زاردابئن تارتؤدا.
ال ةكئنشئ سةبةپ - اعزاداعئ قاننئث ذيئپ قالؤئ. مذنداي اؤرؤ تذرلةرئ، نةگئزئنةن، كذنئنئث جارتئسئنا جؤئعئن ءبئر ورئندا وتئرؤمةن وتكئزةتئن ةر-ازاماتتاردا كوپ كةزدةسةدئ. قازئرگئ كةثسة قئزمةتكةرلةرئنئث جذمئس بارئسئ وسئنداي تارتئپتة وربيتئندئكتةن، ولاردئث باسئم بولئگئندة بةلسئزدئكتئث بةلگئلةرئ بار دةپ باتئل ايتؤعا بولادئ. وعان كومپيؤتةر الدئندا تاث ازاننان كةشكة دةيئن وتئراتئن جاستار مةن جةتكئنشةكتةردئ قوسئثئز.
بةلسئزدئكتئث تاعئ ءبئر سةبةبئ - ينفةكسيالئق جولمةن تارايتئن اؤرؤلار. جاستاردئث ذيلةنبةستةن بذرئن جئنئستئق قاتئناسقا ءتذسئپ، «باتئستئق ذلگئدة» ءومئر ءسذرؤئ اؤرؤلاردئث جاثا تذرلةرئنئث كوبةيؤئنة جول اشئپ وتئر. وسئنداي جولدارمةن تؤئنداعان ينفةكسيالار ةركةك بةلئندةگئ ذرئقتئ ءئرئتئپ، ونئث بةلسةندئلئگئن تومةندةتةدئ.
بةلسئزدئككة اكةلئپ سوقتئراتئن ءتورتئنشئ سةبةپ - ةكولوگيا. «اسئرةسة مذناي مةن ؤران وندئرئسئندة جذمئس ئستةيتئن ةر-ازاماتتار ةكولوگيا سالدارئنان ذرپاقسئز قالئپ جاتادئ» دةيدئ دةنساؤلئق ساقتاؤ سالاسئنئث ماماندارئ. دةگةنمةن كةز كةلگةن اؤرؤدئث الدئن الئپ، ةرتةرةك ةم قابئلداسا، تارقاتئلمايتئن ءتذيئن بولمايدئ. ايتا كةتةيئك، تةمةكئ مةن ئشئمدئكتئ ذنةمئ پايدالاناتئندار دا - «ءالسئز» ةركةكتةردئث ساناتئندا.
باتةش وماروأتئث ايتؤئنشا، ةلئمئزدة، ونئث ئشئندة وثتذستئك قازاقستان وبلئسئندا بذل ئندةتتئث الدئن الؤ شارالارئ جاقسئ قولعا الئنعان. ويتكةنئ مذنداي ناؤقاسقا شالدئققانداردئث كوپشئلئگئ ءوز كةسةلئن بئلمةيدئ، ال بئلةتئندةر ونئ جاسئرادئ. مةملةكةت تة بذل ماسةلةگة ةندئ كوثئل اؤدارا باستادئ.
«بذگئندة قازاق قوعامئندا بةلةث الئپ وتئرعان بةلسئزدئك اؤرؤئن بولدئرماؤدئث ةث ءتيئمدئ جولدارئنئث ءبئرئ - وتباسئنداعئ بالا تاربيةسئ»، - دةيدئ ب. وماروأ. ويتكةنئ ذل-قئزدارئمئزدئث جةثئل ءجذرئسئ - كوپتةگةن جذقپالئ اؤرؤدئث تؤؤئنا سةبةپ.
وتكةن عاسئردئث 60-جئلدارئنان باستاپ 90-جئلدارعا دةيئن قازاق حالقئنئث سانئ قارقئندئ وسكةن. ول كةزدة ءار وتباسئندا ورتا ةسةپپةن كةمئندة بةس-التئ بالادان بولاتئن. ون قذرساق كوتةرئپ،«باتئر انا» اتانعان انالار از بولعان جوق. ال بذل ءذردئس ةلئمئز تاؤةلسئزدئك الئپ، تابالدئرئعئمئزدان باتئس مادةنيةتئ اتتاعان ؤاقئتتان باستاپ تةجةلدئ.
«بةلسئزدئكتئ ةمدةؤدئث بئرنةشة جولئ بار. اسئرةسة ةث پايدالئ ةمئ - ءدارئ-دارمةك قابئلداؤ ةمةس، ات ذستئندة سةرؤةندةؤ»، - دةيدئ باتةش وماروأ. ءومئرئ جئلقئ ذستئندة وتكةن اتالارئمئز سوندئقتان دا بةلسئزدئك دةگةننئث نة ةكةنئن بئلمةگةن. الپئس، جةتپئسكة كةلگةنشة ذرپاق ءسذيئپ، كوپبالالئ بولؤئنئث دا باستئ سةبةبئ وسئندا جاتئر.
قالاي بولعاندا دا، پروفةسسور الشئنبايةأ باستاعان قازاقستاندئق ؤرولوگتةردئث كوتةرئپ وتئرعان ماسةلةسئ ورئندئ. اتالعان پروبلةمانئ دةرةؤ شةشپةسةك، حالئق سانئن ءوسئرؤدئث باسقا جولدارئن قاراستئرعانئمئز ءجون. مئرزاكارئم كارئم ذلئنئث سوزئنة سةنسةك، بذگئندة قازاقستاندا 5 مئثعا جؤئق گينةكولوگ مامان بولسا، ؤرولوگتةردئث سانئ 500 گة دة جةتپةيدئ ةكةن. دةمةك، مةملةكةت بذل سالانئ دا ةرةكشة نازارئنا الئپ، بئلئكتئ مامانداردئث قاتارئن ارتتئرؤئ كةرةك.
دةرةك
جؤئردا وثتذستئك قازاقستان وبلئسئنا ةلئمئزدئث نومئرئ ءبئرئنشئ ؤرولوگئ مئرزاكارئم كارئم ذلئ الشئنبايةأ ارنايئ ات باسئن بذرعان. وبلئستئق اؤرؤحانادا ول «ةرلةردئث دةنساؤلئعئ كذنئ» اتتئ اكسيا وتكئزدئ. دارئگةردئث قابئلداؤئنا كةلؤشئلةردئث سانئ كوپ بولدئ. ول ازاماتتارعا مذنداي ارنايئ ءئس-شارالاردئ كذتپةي-اق كةز كةلگةن ؤاقئتتا دارئگةرگة كورئنگةن ابزال ةكةندئگئن، دارئگةرلةر ولاردئث قانداي اؤرؤمةن اؤئراتئنئن قذپيا ساقتايتئنئن جةتكئزدئ.
اأتور: سةرعالي بالاجان، وثتذستئك قازاقستان وبلئسئ
دةرةككوزئ:«الاش ايناسئ» گازةتئ