نذرسذلتان نازاربايةأ: مةن ةؤروپانئث بولاشاعئ ءبئزدئث ةؤرازيالئق وداقپةن ئنتئماقتاستئققا تئكةلةي بايلانئستئ ةكةنئنة كامئل سةنةمئن

ارات - بذدان بذرئن حابارلانعانئنداي، قازاقستان پرةزيدةنتئ نذرسذلتان نازاربايةأ رةسةيدئث «ريا نوأوستي» جانة «ينتةرفاكس» اقپارات اگةنتتئكتةرئنة سذحبات بةردئ. قازاقپارات مةملةكةت باسشئسئنئث وسئ سذحباتئنئث ءماتئنئن وقئرماندار نازارئنا ذسئنادئ.
None
None

پرةزيدةنت نذرسذلتان نازاربايةأ وتكةن اپتادا بولعان ماسكةؤدةگئ جذمئس ساپارئنئث اياسئندا رةسةيدئث جةتةكشئ اقپارات اگةنتتئكتةرئنة سذحبات بةردئ. اثگئمةگة باستئ ارقاؤ بولعان ماسةلة شئن مانئندةگئ تاريحي وقيعا - كةدةندئك «ذشتئك» - قازاقستان، رةسةي جانة بةلارؤستئث ينتةگراسيالانؤدئث بارئنشا جاثا جوعارئ ساتئسئنا شئعؤئ تؤرالئ بولئپ وتئر. مةملةكةت باسشئلارئنئث كةزدةسؤئ بارئسئندا ةؤرازيالئق ةكونوميكالئق كوميسسيا قذرئلئپ، 2012 - جئلدئث 1 - قاثتارئنان باستاپ ء بئرتذتاس ةكونوميكالئق كةثئستئكتئث (ب ة ك) جذمئس ئستةؤئ ءذشئن قذقئقتئق نةگئز قالايتئن شةشؤشئ قذجاتتارعا قول قويئلدئ.

ةؤرازةق-تةن كةدةن وداعئنا جانة ب ة ك-كة دةيئن، ودان ءارئ ةؤرازيالئق ةكونوميكالئق وداققا كئرئگؤگة دةيئن كةزةث بويئنشا دايةكتئلئكپةن ءجذرئپ كةلة جاتقان ءذش مةملةكةتتئث ةأوليؤسيالئق ئنتئماقتاستئق جولئ وسئنداي. «ريا نوأوستي» اگةنتتئگئ اتاپ جازعانئنداي، قازاقستان پرةزيدةنتئ نذرسذلتان نازاربايةأ بذرئنعئ ك س ر و اؤماعئنداعئ اسا زور جانة بارئنشا ءتيئمدئ ينتةگراسيالئق جوبانئث اأتورئ بولئپ تابئلادئ. 1994 - جئلئ، ك س ر و تؤرالئ ةستةلئك ءالئ سانادا جاثعئرئپ تذرعان كةزدة، ك س ر و-نئث كذيرةؤئنة بايلانئستئ ةكونوميكالئق جانة ساياسي اپاتتار بةلةث العان شاقتا ةؤرازيالئق وداق قذرؤدئ تذثعئش رةت ةلباسئ ذسئنعان بولاتئن. ءبئز وقئرماندار نازارئنا ذسئنئپ وتئرعان بذل سذحباتتا پارلامةنت ءماجئلئسئنئث ءوزئن-ءوزئ تاراتؤئ تؤرالئ باستاماسئنان باستاپ، رةسةيدة وتةتئن الداعئ سايلاؤ ناؤقانئنا دةيئنگئ جانة باسقا دا كوپتةگةن ماسةلةلةر ءسوز بولدئ.

- نذرسذلتان ءابئش ذلئ، ءبئزدئث مةملةكةتتةرئمئزدئث اؤماعئندا ةؤرازيالئق قاؤئمداستئق قذرؤ تؤرالئ سوناؤ 1994- جئلئ ايتقان ءسئزدئث يدةياثئزدئث جذزةگة اسؤئمةن قذتتئقتاپ قويؤعا رذقسات ةتئثئز. ءسئزدئث باستاماثئز ناق وسئ كةزةثدة جئلدام ءارئ ءتيئمدئ جذزةگة اسؤئ نةگة بايلانئستئ؟ ءبئزدئث مةملةكةتتةرئمئزدئث اؤماعئنداعئ بذرئنعئ ذلتتئق قذرئلئمداردان جوعارئ قذرئلئمدار قذرؤ كةزئندةگئ جئبةرئلگةن قاتةلئكتةردئ ةندئ قايتالاماؤ ءذشئن نة ئستةؤ كةرةك؟

- يدةيانئث كوبئنة ءوز ؤاقئتئنان بذرئن جذرةتئندئگئ بةلگئلئ. بةلگئلئ كلاسسيك ايتقانداي، يدةيالار تاجئريبة جذزئنة اسؤئ ءذشئن بذقارانئ باؤراپ الؤعا ءتيئس. كةثةستةر وداعئ كذيرةگةننةن كةيئن بارلئق مةملةكةتتةردئث ءوز تاؤةلسئزدئگئن سةزئنؤئ ءذشئن، ولار بذدان ءارئ قالاي داميتئندئعئن، ولاردئث ءارقايسئسئ باستئ مذددةسئنئث نة ةكةنئن ءتذسئنؤئ ءذشئن، جان-جاقتارئن باعدارلاپ الؤئ ءذشئن ؤاقئت كةرةك بولعان شئعار.

بذگئنگئ جاهاندانؤ الةمئندة ءوز شةكاراسئنئث شةثبةرئندة تذيئقتالئپ قالعان مةملةكةتتئ ةلةستةتؤ مذمكئن ةمةس. بذل تئعئرئق، بذل كةز كةلگةن مةملةكةت ءذشئن تذرالاپ قالؤمةن بئردةي. بذگئندة الةمدة 240 ينتةگراسيالئق بئرلةستئكتئث ءومئر ءسذرئپ وتئرعاندئعئ دا تةگئن ةمةس. ولاردئث ئشئندةگئ ةث ئرئلةرئ - ةؤروپالئق وداق، سولتذستئك امةريكالئق NARTA ، وثتذستئك امةريكالئق MERCOSUR، شاثحاي ئنتئماقتاستئق ذيئمئ، ا ت ة س. ال پوستكةثةستئك كةثئستئك ئشئندةگئ ءئرئ دة ةث ساليقالئسئ - كةدةن وداعئ، ةندئ، مئنة، ءبئرتذتاس ةكونوميكالئق كةثئستئك بولئپ وتئر.

مةن ماسكةؤ مةملةكةتتئك ؤنيأةرسيتةتئنئث قابئرعاسئندا ينتةگراسيالئق يدةيا تؤرالئ ايتقاننان بةرئ دة 17 جئل ؤاقئت ءوتتئ. ناق سول كةزةثدة، بذل يدةياعا حالئقتار ذنةمئ قولداؤ كورسةتئپ كةلسة دة، ءبئزدئث بارلئق مةملةكةتتةرئمئزدئث ةليتالارئ جانة مةملةكةت باسشئلارئ ونئ قولدامادئ. مئنة، اقئرئندا ول ءئس جذزئنة استئ. ونئث تاجئريبة جذزئندة ئسكة اسؤئ رةسةي پرةزيدةنتئ دميتري مةدأةدةأتئث بةلسةندئ قولداؤئ ارقاسئندا مذمكئن بولدئ. تاعئ ءبئر اتاپ ايتاتئن ماسةلة، سوناؤ 2005- جئلئ ألاديمير پؤتين پرةزيدةنت بولئپ تذرعان كةزدة سوچيدة ءبئز كةدةن وداعئن قذرؤ تؤرالئ پئكئرلةسكةن بولاتئنبئز. ياعني، ةؤروپالئق وداق 40 جئل ؤاقئت جذمساعان جولدئ ءبئز 5 جئل ئشئندة ةثسةردئك. بذل ءذشئن وراسان كوپ زاثدار قابئلداؤعا جانة راتيفيكاسيالاؤعا تؤرا كةلدئ. ةندئ ءبئز ينتةگراسيانئث ةكئنشئ كةزةثئنة: ءبئرتذتاس ةكونوميكالئق كةثئستئك قذرؤعا كوشتئك. وسئ ماقسات ءذشئن 17 كةلئسئم قابئلداندئ، ولاردئث ورئندالؤئ ب ة ك-تئث جذمئس ئستةؤئ ءذشئن قولايلئ جاعداي تؤعئزادئ. ةندئ بئزگة مونوپوليالئق ينفراقذرئلئمدئق قئزمةتتةردئث ءبئرتذتاس تاريفئن كةلئسؤ، جذمئسسئزدئق دةثگةيئ، ينفلياسيا دةثگةيئ، مةملةكةتتئك قارئز مولشةرئ سياقتئ ماكروةكونوميكالئق كورسةتكئشتةردئ بئرئزدةندئرؤ تؤرالئ زاثدار قابئلداؤ كةرةك. بذل ذدةرئس 2015 - جئلئ اياقتالادئ. سوندا ءبئز ةؤرازيالئق ةكونوميكالئق وداق قذرؤ كةزةثئنة اياق باسامئز. ءدال قازئرگئ كةزةثدة بئزدةر ءذشئن وتة قاجةت وداق قذرؤعا ءذش مةملةكةت قانا قابئلةتتئ بولدئ جانة ساياسي جئگةر تانئتتئ.

- ةؤرازيالئق ةكونوميكالئق وداقتئ جانة ة و-نئ ءجيئ سالئستئرادئ. وسئ ورايدا ة و - رةسةي، قازاقستان جانة بةلارؤس العا ماقسات رةتئندة قويعان ةؤرازيالئق ةكونوميكالئق وداق قذرؤدئث بةلگئلئ ءبئر دارةجةدةگئ فلاگمانئ بولدئ دةپ ايتؤعا بولا ما؟

- مةن ءوزئمنئث جةكة پئكئرئمدئ بئلدئرةيئن. ةؤروپالئق وداق بئزبةن - ءبئرتذتاس ةكونوميكالئق كةثئستئكپةن جانة ءبئز قذرعالئ وتئرعان ةؤرازيالئق وداقپةن ئنتئماقتاستئق جاساؤعا ءارقاشان مذددةلئ بولؤعا ءتيئس. سةبةبئ، مذندا رئنوك جانة رةسؤرس كوزدةرئ مول. ناق وسئ جةردةن ةؤروپا ةنةرگورةسؤرستار «ءنارئن» الؤدا. بارلئعئ ةؤروپالئق جةتةكشئلةردئث جئگةرئنة بايلانئستئ بولادئ. الايدا، مةن ةؤروپانئث بولاشاعئ ءبئزدئث ةؤرازيالئق وداقپةن ئنتئماقتاستئققا تئكةلةي بايلانئستئ ةكةندئگئنة كامئل سةنةمئن.

- ةؤرازيالئق وداقتا قانداي أاليؤتا ءجذرؤئ مذمكئن؟ ول قازئر قولدانئستاعئ نةمةسة باسقا ءبئر جاثا أاليؤتا ما؟

- ءبئز بذل تؤرالئ ءالئ اثگئمة قوزعاعانئمئز جوق. ينتةگراسيالئق بئرلةستئك ةركئن ساؤدا ايماعئن، كةدةن وداعئن، ءبئرتذتاس ةكونوميكالئق كةثئستئك قذرؤدان باستالادئ. ودان كةيئن ةكونوميكالئق وداق قذرئلادئ جانة سودان كةيئن بارئپ قانا ةؤروپاداعئ «ةكيؤ» (European Currency Unit - ةؤرو قابئلدانعانعا دةيئن ة و ئشئندة ةسةپ ايئرؤ ءذشئن قولدانئلعان كليرينگتئك أاليؤتا، ةؤروپالئق أاليؤتا بئرلئگئ - «ريا نوأوستي») سياقتئ ةسةپ ايئرئسؤ بئرلئگئ كئرگئزئلةتئن بولادئ. ةث الدئمةن، ينتةگراسيانئث ءبئرئنشئ كةزةثئنةن ءوتؤئمئز قاجةت. سودان كةيئن ءبئرتذتاس أاليؤتا تؤرالئ ويلاناتئن بولامئز. الايدا، قازئردئث وزئندة قازاقستان مةن رةسةي اراسئندا ءئرئ تاؤار كولةمئ بويئنشا ساؤدا دوللارمةن ةمةس، رؤبلمةن جانة تةثگةمةن جذرگئزئلؤئ ءذشئن نةگئز قالانؤدا. ءبئز أ ت ب بانكئندة بولدئق. وسئ بانك ارقئلئ تاؤلئك سايئن 600-800 ميلليون تةثگة اينالئمعا تذسةدئ. قازاقستاندئق أاليؤتا رؤبلدةن كةيئن ةكئنشئ دارةجةنئ يةلةنةدئ. ءبئز ءوزارا ساؤدا جاساعان كةزدة ذلتتئق اقشالارئمئزدئ پايدالانؤئمئز كةرةك. بذل ءبئرئنشئ قادام بولئپ تابئلادئ. الدئمةن ءبئز ءوزئمئزدئث ةكونوميكالئق كةثئستئگئمئزدئث تةث قذقئلئعئن جانة پايدالئلئعئن ءوزئمئز ءذشئن دالةلدةؤئمئز كةرةك. سودان كةيئن ءبئرتذتاس أاليؤتا تؤرالئ ماسةلة ءسوزسئز تؤادئ. الايدا، مةن بذل رولدئ ورئنداؤعا ءبئر دة ءبئر ذلتتئق أاليؤتا، ونئث ئشئندة ةث قؤاتتئ دةپ سانالاتئن رؤبل دة جارامايدئ دةپ ةسةپتةيمئن. باسقا أاليؤتا، باسقا اتاؤ قاجةت.

- قازاقستان پارلامةنتتئك سايلاؤ قارساثئندا تذر. ءسئز نةلئكتةن دةپؤتاتتاردئث پارلامةنتتئ تاراتؤ جونئندةگئ ذسئنئسئن قولدادئثئز؟ ذكئمةتتة اؤئس-ءتذيئس بولادئ دةپ كذتئلئپ وتئر ما؟

- بيئلعئ جئلئ ةلئمئزدئث ساياسي ومئرئندة كوپ وقيعالار بولدئ. بئرئنشئدةن، تومةننةن باستالعان باستاما بويئنشا مةنئث وكئلةتتئگئمدئ ذزارتؤ تؤرالئ رةفةرةندؤم وتكئزؤ جونئندة ذسئنئس جاسالدئ. مةن قازاقستاننئث بارلئق ازاماتتارئنا العئسئمدئ ءبئلدئردئم، دةگةنمةن، رةفةرةندؤمعا بارعانئم جوق، مةرزئمئنةن بذرئن پرةزيدةنت سايلاؤئ وتكئزئلدئ. بذل ماسةلةلةر 3 - ساؤئردة بولعان ةدئ. سول كةزدئث وزئندة-اق دةپؤتاتتار جذمئس ئستةپ تذرعان پارلامةنتتئ مذمكئندئگئنشة تاراتؤ كةرةكتئگئ تؤرالئ اثگئمة قوزعاي باستاعان بولاتئن. بذل ورايداعئ ولاردئث باستئ دالةلئ ةلئمئزدئث كونستيتؤسياسئنا ةنگئزئلگةن وزگةرئستةر مةملةكةتتئث ةث باستئ زاث قابئلداؤشئ ورگانئندا كةمئندة ةكئ پارتيا بولؤئ كةرةك ةكةندئگئنةن تؤعان ةدئ. قازئر ءارتذرلئ ساياسي قوزعالئستار بار. الايدا، ءبئر پارتيا - «نذر وتان» عانا باسئمدئققا ية. ةكئنشئ ايعاق - ءبئزدئث بارلئعئمئز داعدارئستئث ةكئنشئ تولقئنئ كةلة جاتقانئن كورئپ وتئرمئز جانة بولادئ دةپ ةسةپتةيمئز. ونئ ءبئز دةنةمئز تئتئركةنة سةزئنؤدةمئز. داعدارئستئث بولماؤئ دا مذمكئن. دةگةنمةن، ةؤروپاداعئ، امةريكاداعئ جانة باسقا مةملةكةتتةردةگئ بولئپ جاتقان جاعدايلارعا قاراعاندا، ونئث بولؤئ ابدةن مذمكئن. وسئعان بايلانئستئ پارلامةنتاريلةر 2012 - جئلئ سايلاؤعا الاثداؤدان گورئ، ناقتئ ئسپةن شذعئلدانؤ كةرةكتئگئن العا تارتتئ.

ذشئنشئدةن - قازاقستان قؤاتتئ يندؤستريالاندئرؤ باعدارلاماسئن جذزةگة اسئرؤدا. تةك ةكئ جئل ئشئندة عانا 350 جاثا كاسئپورئن ئسكة قوسئلادئ. قازئردئث وزئندة ةكونوميكامئزدا وثدةؤ ونةركاسئبئ باسئمدئق الئپ كةلةدئ. بذل بذكئل ةلئمئز ءذشئن جانة بارلئق ازاماتتار ءذشئن اسا زور جذمئس. دةپؤتاتتار ونئ جذزةگة اسئرؤدا جاثا زاثدار قابئلدايتئن پارلامةنتكة جاثا ادامداردئ اكةلؤ قاجةت دةپ ةسةپتةيدئ. مةن بذل دالةلدئ تذجئرئمدارمةن ساناسپاي تذرا المادئم. ونئث ذستئنة بذل پارلامةنت ءوزئنئث سوثعئ سةسسياسئ بويئنشا جذمئس ئستةدئ.

مةن تاراتؤ جونئندةگئ ايعاقتئ دالةلدةرمةن كةلئستئم. كونستيتؤسيا بويئنشا پرةزيدةنتتئث دةپؤتاتتار ذسئنئس جاساماي-اق پارلامةنت ليدةرلةرئنئث كةلئسئمئ بويئنشا دا تاراتؤعا قذقئ بار. بذل قالئپتئ، كونستيتؤسيالئق، زاثدئ قذبئلئس.

- رةسةي مةن قازاقستان ءوزارا ذيلةسئمدئ ءذردئس ارقئلئ ب س ذ-عا مذشة بولئپ كئرة المادئ. رةسةي ءبئرئنشئ كئرگةلئ وتئر. بذل رةسةي مةن قازاقستاننئث بايلانئستارئنا جانة ةؤرازيالئق كةثئستئكتةگئ ينتةگراسيالئق ذدةرئستةرگة اسةر ةتپةي مة؟

- ءبئز كةدةن وداعئن قذرؤدئث العاشقئ كذندةرئنةن باستاپ بذل تاقئرئپتئ كوتةردئك. قازئر ءئس جذزئندة كةلئسئمدةردئ بئتئردئك: 2012 - جئلدئث سوثئندا ذيئمعا قابئلداؤ ءذشئن قازاقستان دا دايئن بولادئ. الايدا، ب س ذ-عا ذجئمدئق تذردة كئرؤ ذلگئسئ جوق.

قازاقستان ءذشئن رةسةيدئث ب س ذ-عا الدئمةن كئرؤئ وتة ماثئزدئ. ءبئزدئث ةؤروپاعا شئعاتئن بارلئق كولئك دالئزدةرئمئز رةسةي فةدةراسياسئنئث اؤماعئ ارقئلئ وتةدئ. ةگةر رةسةي كئرمةيتئن بولسا، ءبئز قئرعئزستاننئث جاعدايئنا تاپ بولامئز. ول ب س ذ-عا كئردئ، الايدا بذل ذيئمعا مذشة ةمةس مةملةكةتتةردئث ورتاسئندا قالدئ. سونئمةن بئرگة، ءبئز ذشتئك (رةسةي، قازاقستان، بةلارؤس) كةلئسكةنبئز جانة قازاقستان مةن رةسةي اراسئندا دا ب س ذ-عا مذشة بولعاننان كةيئن ماسكةؤ ءبئزدئث مذشةلئگئمئزدئ بارلئق جاعئنان قولدايتئندئعئ تؤرالئ كةلئسئم بار. رةسةيدئث ذيئمعا مذشة بولئپ كئرئپ وتئرعان جاعدايئ قازاقستان ءذشئن وتة ءتيئمدئ. ويتكةنئ، رةسةي تاراپئ قازئر بئزدة قولدانئستاعئ تاريفتةردةن گورئ وزئنة بارئنشا جوعارئ تاريفتةردئ كةلئسئپ الدئ. سوندئقتان قازاقستاننئث ب س ذ-عا رةسةيدةن كةيئن مذشة بولؤئ قالئپتئ جاعداي دةپ ةسةپتةيمئن. بذل ءبئزدئث كةدةن وداعئنا ةشقانداي اسةر ةتپةيدئ.

- قازاقستان شاثحاي ئنتئماقتاستئق ذيئمئن كةثةيتؤ بولاشاعئنا، اتاپ ايتقاندا، وعان يراننئث مذشة بولؤئنا قالاي قارايدئ؟

- قازئر شاثحاي ئنتئماقتاستئق ذيئمئنا يراندئ قوسقاندا التئ مةملةكةت باقئلاؤشئ نةمةسة سةرئكتةس بولئپ تابئلادئ. ارينة، پروبلةمالار جوق ةمةس، بار. سوندئقتان مذنداي ماسةلةلةر بارلئق مةملةكةتتةردئث ءوزارا پاتؤالاسؤئمةن بئرئگئپ شةشئلؤئ كةرةك. ءوز باسئم ءذندئستان مةن پاكستاننئث، كةيئن مذمكئن يراننئث قابئلدانؤئن قالار ةدئم. بذل باعئتتار بويئنشا ساياسي پروبلةمالاردئث بار ةكةنئن جوققا شئعارؤعا بولمايدئ. جةكة پئكئرئمة كةلسةك، ش ئ ذ-نئث كةثةيؤئنة قارسئ ةمةسپئن، تاعئ قايتالاپ ايتامئن، ماسةلةلةردئث وثتايلئ شةشئلؤئنة بارلئق مةملةكةتتةر اتسالئسؤئ قاجةت. شاثحاي ئنتئماقتاستئق ذيئمئنئث ون جئلدئعئن اتاپ وتكةن تذستا استانادا بذل تاقئرئپ توثئرةگئندة اثگئمة بولئپ، ذيئمعا قابئلداؤدئث ءتارتئپ-شارتتارئ كةثئنةن قوزعالعان. ذيئمنئث بةرئك، ورنئقتئ بولعانئن تئلةيمئن.

- سوثعئ كةزدةرئ كوپتةگةن ةلدةردئ، اسئرةسة، اراب ةلدةرئ اؤماعئن ذكئمةتتةرگة قارسئ باعئتتالعان جاپپاي تولقؤلاردئث شارپئپ وتكةنئ ءمالئم. بذل وقيعالاردان بذرئنعئ پوستكةثةستئك رةسپؤبليكالار قذرامئنداعئ ةلدةر ذكئمةتتةرئ قانداي قورئتئندئ شئعارعانئ ءجون؟

- ءبئز جاپپاي تولقؤلاردئ سولتذستئك افريكادان عانا ةمةس، سونئمةن قاتار، ا ق ش، ذلئ بريتانيا، ةؤروپانئث باسقا ةلدةرئنةن دة كةزدةستئرئپ وتئرمئز. اثگئمةنئث ءبارئ ادئلةتتئلئككة كةلئپ تئرةلةدئ. ةركئندئك پةن ادئلةتتئلئك - اجئراعئسئز ذعئم. ازاتتئقتئث، تةثدئكتئث قاجةتتئگئ تذسئنئكتئ. قازئرگئ اثگئمة وتة اؤقاتتئلار مةن جارلئ-جاقئبايلار اراسئن ودان ءارئ ةكئگة جاراتئن ادئلةتتئلئك تؤرالئ بولئپ وتئر. داعدارئس وسئ ةكئ الةؤمةتتئك توپتار اراسئنداعئ ايئرماشئلئقتئث بةت-پةردةسئن ايقارا اشئپ بةردئ. ادامداردئث ءومئر ءسذرؤ دةثگةيئنئث تومةندئگئ وسئنداي تولقؤلاردئ تةزدةتتئ. سوندئقتان دا الةؤمةتتئك تةثدئك، حالئقتئث ءومئر ءسذرؤ ساپاسئنئث جوعارئلئعئ ةكونوميكانئث باستئ فاكتورئ ةكةنئن ةستةن شئعارماعان ءجون.

ةشكئم كذتپةگةن داعدارئس ةكونوميكانئ كذرت قذلدئراتئپ جئبةردئ، الةؤمةتتئك شئعئندار قئسقارؤدا، قاراپايئم ادامدار زاردابئن كوپ تارتؤدا. ةث باستئ ماسةلة بذل. مذنئمةن قوسا، بذكئل الةمدة لاثكةستئك ارةكةتتةر دة كذشةيئپ كةلةدئ. ءوزئثئز بئلةتئندةي، مذنداي كةلةثسئز وقيعالار قازاقستاندا دا ورئن الدئ. ارينة، ولاردئث ذيئمداسقان ةشقانداي ءتذپ تامئرئ دا، وپپوزيسيالئق توپتارعا قاتئسئ دا جوق. جذرتشئلئق تاراپئنان قاتاث سئنعا ذشئراؤدا. تةرروريزم شةكارا دةگةندئ بئلمةيدئ، سوندئقتان وعان قارسئ مةملةكةت بولئپ كذرةسكةن ءجون.

- باتئستئث تةهرانعا قارسئ سانكسيا جاريالاؤ جونئندةگئ ذستانئمئنا ءسئزدئث كوزقاراسئثئز قانداي؟ ويتكةنئ، ورنالاسؤئ جاعئنان يران كورشئ ءوثئر بولئپ تابئلادئ عوي.

- يرانعا قانشا رةت سانكسيا جاريالانعانئن جاقسئ بئلةمئز. الايدا، ةل رةتئندة ءومئر ءسذرئپ تة، ةثبةك ةتئپ تة جاتئر. مةملةكةت رةتئندة دة ورنئقتئ. يراننئث يادرولئق باعدارلاماسئنا كةلةتئن بولساق، ديپلوماتيالئق كةلئسئمدةردئ ودان ءارئ جالعاستئرؤدئ قولداؤشئلاردئث ءبئرئمئن. ةگةر يراننئث يادرولئق باعدارلاماسئ تؤرالئ ءسوز قوزعايتئن بولساق، وندا نةگة پاكستان، يزرايل توثئرةگئندة ماسةلة كوتةرمةسكة؟ ولاردا شئن مانئندة يادرولئق قارؤ بار عوي. ماسةلةگة ءبئرجاقتئ قاراؤعا بولمايدئ. يران اتومدئ بةيبئت ماقساتقا پايدالانئپ وتئرعانئن، ماگاتة دة جاعدايدئث قالئپتئ ةكةنئن مالئمدةيدئ. كةنةت الدةبئر جاسئرئن پيعئل-ماقساتتار تؤرالئ اقپارات ورئستةيدئ. سوندئقتان كةلئسسوزدةردئ ودان ءارئ جالعاستئرئپ، ماگاتة ينسپةكتورلارئن بارلئق وبيةكتئلةرگة جئبةرؤدئ تالاپ ةتؤ كةرةك. وسئلايشا يادرولئق باعدارلامانئ بةيبئت ماقساتقا پايدالانئپ جاتقانئن الةمگة دالةلدةسئن. يران ماسةلةسئن كذشپةن شةشؤگة بولمايدئ. ونئث سوثئ الةم ءذشئن دة، ايماق ءذشئن دة اؤئر زارداپتارعا سوقتئرؤئ ابدةن مذمكئن.

- قازئر تةهرانعا عانا ةمةس، سونئمةن قاتار، سيرياعا قارسئ سانكسيا قولدانؤ ماسةلةسئ تالقئلانؤدا. ءسئزدئث تذسئنئكتةمةثئز؟

- ءبارئمئز دة ب ذ ذ ليأياعا قاتئستئ قانداي شةشئم قابئلداعانئنا كؤامئز. ونئث اقئرئ كاددافيدئث ولئمئمةن اياقتالدئ. مةن كاددافيدئث جاقتاسئ ةمةسپئن، ونئ قورعاؤ نيةتئم دة جوق. الايدا، ب ذ ذ قاؤئپسئزدئك كةثةسئ شةشئمئنئث بذرمالانعانئن نازاردان تئس قالدئرؤعا استة بولمايدئ. مةملةكةتتئث ئشكئ ئسئنة ءجونسئز ارالاسؤعا جول بةرئلدئ. بذل اششئ وقيعا مذنداي ارةكةتتةردئ باسقا تاؤةلسئز ةلدةرگة قولدانؤعا بولمايتئنئن كورسةتتئ. ماسةلةن، سيرياعا. بئتئمگةرشئلئك قاؤئمداستئق ادامداردئث وپات بولئپ جاتقانئن اشكةرةلةؤدة. سوندئقتان دا پروبلةمالاردئث وثتايلئ شةشئلؤئمةن اينالئسؤئمئز كةرةك. قازاقستان يسلام ئنتئماقتاستئعئ ذيئمئنا ءتوراعالئق ةتةدئ. ءبئزدئث جةتةكشئلئگئمئزبةن ي ئ ذ-نئث ءماجئلئسئ وتةدئ. وندا بذل ماسةلةنئ تالقئلايتئن بولامئز.

- قازاقستان - قؤاتتئ ةنةرگةتيكالئق مةملةكةت. ءسئز قالاي ويلايسئز، رةسةي مةن قازاقستان الةمدئك ةنةرگةتيكالئق رئنوكتا ارئپتةس پة الدة باسةكةلةس پة؟

- رةسةيدئث مذناي، گاز وندئرةتئن الئپ دةرجاأا ةكةنئ بةلگئلئ. جئلئنا 500 ميلليون توننا مذناي جانة 500 ميلليارد تةكشة مةتردةي گاز شئعارادئ. قازاقستان 20 جئل بذرئن 20 ميلليون توننا مذناي وندئرسة، قازئرگئ مةجةمئز - 80 ميلليون توننا. 25 ميلليارد تةكشة مةتر گاز وندئرةمئز. 2020 - جئلعا قاراي بذل كورسةتكئش 100 ميللياردتئ قذرايتئن بولادئ. سوندئقتان قازئرگئ مةزةتتة باسةكةلةستئكتئ كورئپ وتئرعان جوقپئن.

ءبئز رةسةيدئث گاز جةلئلةرئن پايدالانامئز. ال رةسةيگة گاز شيكئزاتتارئن ساتامئز، ولار ودان ءارئ سئرتقا جئبةرةدئ. بذدان تئسقارئ قئتايعا گاز جانة مذناي تاسئمالدايتئن جةلئلةرئمئز بار. بئزدة ءبئر-بئرئمئزگة بوگةت جاساؤ، رئنوك كوزدةرئن جابؤ سةكئلدئ جاعدايلار بولعان ةمةس. كةرئسئنشة، ةكئ ةل بئردةي ونئمدةر وندئرةدئ. بيئلعئداي استئق مول جئلئ قيئندئقتئ بئرگة وتكةردئك. رةسةيدة دة، قازاقستاندا دا شةتكة استئق تاسيتئن تةرمينالدار جةتئسپةيدئ. ءبئراق مذمكئندئك بار. ءبئرتذتاس ةكونوميكالئق كةثئستئك شةثبةرئندة ماكروةكونوميكالئق جانة سئرتقئ ساؤدا بايلانئستارئ كةلئسئلئپ، ورتاق مامئلةلةرگة قول جةتكئزةتئن بولامئز. سوندا باسةكةلةستئك تة جايئنا قالادئ.

- قازاقستان ءذشئن گاز تاسئمالداؤدئث قاي جولئ باسئمدئققا ية؟ ترانسكاسپيلئك پة، الدة كاسپي بويئلئق جةلئ مة؟

- قازاقستان بذگئندة بذل باعئتتار بويئنشا رةسةيمةن تئعئز قارئم-قاتئناس ورناتقان. قازاقستان ارقئلئ «ورتا ازيا - ورتالئق»، «ورتا ازيا - ؤرال» گاز قذبئرئ جةلئلةرئ، تذركئمةن، وزبةك گازدارئ وتةدئ. قازاقستان گازئ دا رةسةي ارقئلئ وتةدئ. الايدا، كةز كةلگةن مةملةكةت ءذشئن ةكونوميكالئق مذددة قاشاندا ماثئزدئ. ةگةر بئزگة گازدئ رةسةي ارقئلئ تاسئمالداؤ ءتيئمدئ بولسا، وسئ باعئتتا جذمئس ئستةي بةرةمئز. ءتيئمسئز دةپ سانالعان جاعدايدا، قئتاي جاعئنا جونةلتةتئن بولامئز. ءبئز قازئردئث وزئندة كاسپيدةن ةلئمئزدئث وثتذستئگئنة دةيئن گاز قذبئرلارئن سالؤدامئز. كةيئن بذل جةلئ «تذركئمةنستان - وزبةكستان»، «قازاقستان - قئتاي» گاز جةلئلةرئمةن تذيئسةتئن بولادئ.

- ءسئز رةسةيدئ اينالئپ وتةتئن تذركئمةنستان - ازةربايجان باعئتئنداعئ بولاشاق ترانسكاسپي گاز قذبئرلارئ جةلئلةرئن قالاي باعالار ةدئثئز؟

- شئنئن ايتسام، جوبانئث بولاشاعئ وتة كذماندئ. ازئرگة ءسوز جذزئندة عانا تالقئلانؤدا. كاسپي تةثئزئ تذبئنةن باكؤگة گاز جةلئلةرئن تارتؤ قاراستئرئلعانئمةن، ماسةلة ءالئ شةشئلگةن ةمةس.

رةسةيدئث تذركئمةن گازئن ءوز اؤماعئ ارقئلئ وتكئزؤ جونئندةگئ كةلئسئمئ توقتاتئلدئ. سةبةپتةرئ ماعان تذسئنئكسئز. تذركئمةنستان دا رةسةيگة گاز بةرؤدئ توقتاتتئ.

بذگئندة تذركئمةنستاننان قازاقستان ارقئلئ قئتايعا دةيئن وتكئزؤ مذمكئندئگئ 30-40 ميلليارد تةكشة مةترگة تةث گاز قذبئرئ جةلئسئ سالئندئ. مةنئث بئلؤئمشة، تذركئمةنستان گازدئ اؤعانستان جانة پاكستان ارقئلئ جونةلتؤدئ كوزدةپ وتئر. جؤئردا، قيئندئقتارعا قاراماستان، كةلئسئمدةرگة قول قويئلعانئن بئلةمئز. بذل قادامدار تذركئمةنستانعا ءوز پروبلةمالارئن شةشؤگة مذمكئندئك بةرةدئ.

وسئندايدا مةنئث ةسئمة سولتذستئك كاسپي مذناي قذبئرئن نوأوروسسيسكئگة جةتكئزؤ ءذشئن بئرنةشة جئل سةرگةلدةثگة تذسكةن وقيعا ورالادئ. بذل ةلسين مةن چةرنومئرديننئث ؤاقئتئندا بولعان. مةنئث رةسةي تاسئمالداؤدان ءبئر جارئم ميلليارد دوللار قارجئ جوعالتاتئنئن دالةلدةؤئمة تؤرا كةلدئ. ءبئز پورت سالئپ، تانكةرلةرمةن ازةربايجانعا مذناي تاسئمالداپ، «باكؤ-جةيحان» باعئتئ بويئنشا جذمئس ئستةي باستادئق. سونئث وزئندة ماسةلة 4-5 جئلدان كةيئن عانا شةشئمئن تاپتئ. ال كةدةن وداعئ، ءبئرتذتاس ةكونوميكالئق كةثئستئك اياسئندا مذنداي پروبلةمالار ورئن المايدئ.

- قاراپ وتئرساق، بذرئنعئ وداقتئ قالپئنا كةلتئرؤ تؤرالئ كةلئسئمدةردئث ءساتسئز اياقتالعانئنا 20 جئل بولئپ قالئپتئ. ت م د-نئث قذرئلعانئنا دا وسئنشا جئل ةكةن. ءسئز وسئ ذدةرئستةردئث باسئ-قاسئندا بولدئثئز عوي.

- كةثةستةر وداعئنئث كذيرةؤئ جونئندة كوپ ايتئلعاندئقتان، وعان ورالماي-اق قويايئق. ول - ءوز الدئنا جةكة تاقئرئپ. وداقتئث تاراؤئ بارلئق مةملةكةتتةر ءذشئن وتة قيئن كةزةث بولدئ. بارلئق بايلانئستار ءذزئلئپ، ةكونوميكا توقئراپ قالدئ. مةن وسئنداي كذردةلئ جاعدايدا، 1991- جئلعئ 21 - جةلتوقساندا الماتئدا باسقا پئشئندةگئ تاؤةلسئز مةملةكةتتةر دوستاستئعئن قذرؤدئ ذسئندئم. (1991- جئلئ 8 -جةلتوقسانداعئ بةلوأةج كةلئسئمئنةن الدةقايدا كةث اؤقئمدا - «ك پ» رةداكسياسئنئث ةسكةرتؤئ). العاشقئ كذننةن ت م د-نئث ءتيئمدئ بئرلةستئك بولؤئن جاقتادئم.

كةيئنئرةك تئعئز ينتةگراسيالئق بايلانئستار ورناتؤ ماقساتئمةن ةؤرازيالئق وداق قذرؤدئ ذسئندئم. وسئ نةگئزدة ةؤرازةق دذنيةگة كةلدئ. 2012 - جئلئ 1- قاثتاردان باستاپ ءبئرتذتاس ةكونوميكالئق كةثئستئك شةثبةرئندة ناقتئ پراكتيكالئق قادامدار باستالادئ. ءسويتئپ، ذدةرئس 2014-2015- جئلدارئ اياقتالاتئن بولادئ. قئسقاشا تاريحئ وسئلاي.

وتة ماثئزدئ شةشئمدئ جاريالاؤ ءذشئن ارنايئ جينالئپ، د.مةدأةدةأكة العئسئمدئ ايتتئم. شئنئ كةرةك، بذل ورايدا رةسةي وتة ماثئزدئ رول اتقاردئ.

مئنا جايت تؤرالئ دا ايتا كةتكةن ءجون. رةسةي قازئر اسا ماثئزدئ ساياسي ناؤقان كةزئندة تذر. الدئمةن دؤما، سوسئن پرةزيدةنت سايلاؤئ وتةدئ.

ألاديمير پؤتيننئث پرةزيدةنتتئككة ذمئتكةر رةتئندة ذسئنئلؤئ ماعان ذنامدئ اسةر قالدئردئ. ول 2000 - جئلئ بيلئككة كةلگةندة رةسةي كذيرةؤ جانة ازامات سوعئسئ قارساثئندا تذرعان بولاتئن. وسئ قيئندئقتاردئ ةثسةرئپ، رةسةي اؤماعئندا ءتارتئپ ورناتتئ. دميتري مةدأةدةأ تة مةملةكةتتئك اقئلدئلئق، كورةگةندئك تانئتا ءبئلدئ دةپ سانايمئن. رةسةي ءذشئن تذراقتئلئق اؤاداي قاجةت. قازئر ةكةؤئنئث اراسئندا الدةبئر تارتئس جذرگئزؤ ؤاقئتئ ةمةس.

ةكئ ساياساتكةر دة رةسةي جانة رةسةيلئكتةر ءذشئن ذلكةن ةرلئك، قايراتتئلئق كورسةتتئ. ولارعا جاثا تابئستار، رةسةيگة تئنئشتئق پةن ءوسئپ-وركةندةؤ تئلةيمئن.

«ةگةمةن قازاقستان» گازةتئ، 2011 - جئلعئ 22 - قاراشا.

سوڭعى جاڭالىقتار