ذلئقبةك ةسداؤلةت، اقئن: ماعان سالسا، ةندئ ءمذشايرا بايگةسئنة تذسپةيمئن

استانا. 2- قاراشا. قازاقپارات- بةلگئلئ اقئن، مةملةكةتتئك سئيلئقتئث يةگةرئ ذلئقبةك ةسداؤلةتپةن بولعان سذحباتتئ ذسئنامئز.
None
None

- سوثعئ ؤاقئتتا ارناؤ ولةثدةرگة قوماقتئ جذلدة تئگئلئپ ءجذر. الدئ دجيپ ماشينةسئ، بولماسا 1 ميلليون تةثگة. ايتةؤئر ادةبيةتتئ قولداپ جاتئر عوي دةپ بذعان دا قؤانامئز. الايدا، ارناؤ ولةث ادةبيةتتئث جذگئن قانشالئقتئ ارقالاي الادئ؟ جالپئ داستارحان باسئندا بولماسا ارناؤ ولةثگة ةمةشةگئمئز ةزئلة قويمايتئنئ راس قوي. ءسئزدئث ارناؤ ولةثگة كوزقاراسئثئز قانداي؟

- بذل سذراعئث ارناؤ ولةثنةن گورئ ءمذشايرا جانرئنئث تابيعاتئنا قاتئستئ سياقتئ. سةبةبئ، ءمذشايرا قانداي تاقئرئپقا جاريالانسا، اقئندار سول تاقئرئپتئ جئرلايدئ. بذل تذرعئدان العاندا ءمذشايرا تاقئرئپتئق ايتئسپةن توقايلاسئپ، ارنالاسادئ. ءمذشايرا مةن ايتئسقا تئگئلگةن جذلدة ارناؤ ولةثگة تئگئلة بةرمةيدئ. ةكةؤئن شاتاستئرماعان ابزال. مئسالعا استاناعا، وسكةمةنگة ارنالئپ جاريالانعان ءمذشايرالار سول شاهارلار، سول ولكةلةر تؤرالئ نةبئر تاماشا جئرلاردئث دذنيةگة كةلؤئنة ئقپال ةتتئ. سةنبةسةثئز، مئسالعا، بيئل «تذران» باسپاسئ شئعارعان، اقئن قازئبةك يسا قذراستئرعان «شئعئس شئنارئ» اتتئ جيناقتئ پاراقتاپ كورئثئز. ارناؤ ولةث ءسئز بةن ءبئز قانشا تئجئرئنعانئمئزبةن بذرئن دا بولعان، ءالئ دة بولا بةرةرئ ايان. ءار اقئن ءوز شاما-شارقئنشا جئرلايدئ. نةبئر دذلدذلدةر دة كةيدة جاؤهار تؤئندئ بةرة الماؤئ مذمكئن.

ورئس پوةزياسئنئث تاريحئنا كوز جذگئرتسةك ارناؤ ولةثنئث نةگئزئن سالعان پؤشكيننئث ذستازئ دةرجاأين، ال بئزدة - ماحامبةت پةن اباي. بةلگئلئ ءبئر تذلعاعا ارنالعان شئعارما ماداق بولسا دا، شةنةؤ بولسا دا ارناؤ جانرئنا جاتادئ. داستارحان باسئنداعئ ارناؤ ولةثدئ كةيدة مةن دة جازامئن، ءبئراق كئتابئما قوسا بةرمةيمئن.

- ارينة، ادةبيةتتةگئ ارناؤ جانرئن بئلةمئز. ابايدئث ءوزئ كةزئندة كوكپايعا ولةث ارنادئ. اقئنداردئث «گ-عا»، «ج-عا» دةگةن سذيئكتئ ادامئنا ارناعان ولةثدةرئن وقئپ تا ءجذرمئز بذرئننان. قازئر بةلگئلئ ءبئر وبلئسقا، سول وبلئستئث اكئمئنة، بةلگئلئ ءبئر ادامدارعا ارنالعان ولةثدةر كوبةيئپ كةتتئ. قالاي ويلايسئز، وسئنداي قارةكةتتةردةن قانشالئقتئ شئنايئ پوةزيا تؤادئ؟

- كةزئندة بالا كةزئمئزدة ءبئز كوكشةتاؤ مةن جةتئسؤدئ كورمةسةك تة، ولاردئ قاستةرلةيتئن ولةث-جئرلار ارقئلئ كوزگة ةلةستةتئپ، ءبئر كورؤگة قذمار بولعانئمئز راس قوي. سونداي-اق ءمذزافار اعا جازعان «مارالدئم» قانداي!

اكئمئن بئلمةيمئن، ءوثئرئ جئرلاؤعا لايئق بولسا شابئتئ كةلگةن اقئننئث جئرلاؤئنا كئم قارسئ بولماق؟!. ونئث ذستئنة جذلدة تئگئپ، ءمذشايرا جاريالاپ جاتسا... ال ول جازعانئ شئنايئ پوةزيا بولئپ شئعا ما، جوق پا، ول ةكئنشئ ماسةلة.

تاؤةلسئزدئكتئث جيئرما جئلئندا ءبئزدئث اقئن-جازؤشئلار قالاماقئسئز قالدئ. جازعان شئعارماسئ مةن كئتابئنا سوقئر تيئن المايدئ، الا قالسا - جارئتئمسئز. ولار دا ادام بالاسئ، ولار دا ءارقايسئسئ ءبئر ءذيلئ جاندئ اسئراؤئ كةرةك. شئعارماشئلئق ادامئنا قالاماقئ قاجةت ةمةس دةپ كئم ايتتئ؟ مئنة، ءمذشايرالاردئث جذلدةسئن بةلگئلئ ءبئر دةثگةيدة سول قالاماقئنئث وتةؤئ دةؤگة بولادئ. ءبئراق ءبارئبئر جذلدة قالاماقئنئ الماستئرا المايدئ، ارينة.

ارناؤ ولةثنئث حاس شةبةرئ دةپ ءبئز ادةتتة تذمانباي مولداعاليةأ اعامئزدئ ايتاتئن ةدئك. جاقئندا ءجذرسئن ةرمانوأ تا «ارنادئم ساعان» دةگةن اتپةن ارناؤ ولةثدةرئنئث جةكة كئتابئن شئعارئپ، وسئ جانردئ جاثا ءبئر بةلةسكة شئعارئپ تاستاعانداي بولدئ. جالپئ، بئزدة ارناؤ ولةثدةر مةن سانسئز ءمذشايرالاردا دذنيةگة كةلگةن جئرلار ءالئ زةرتتةلگةن ةمةس، عئلئمي، كوركةم سئننان ءوز باعاسئن العان جوق.

قاسئم امانجولوأتئث «ابدوللا» پوةماسئن، قادئر مئرزا ءالئنئث «دانئشپان» پوةماسئن، تولةگةن ايبةرگةنوأتئث «ماثعئستاؤ مذنارالارئ»، «پراأدا» گازةتئ تؤرالئ وي» سياقتئ ولةثدةرئن، مذقاعالي اقئننئث «ماأر»، «يليچ»، «اپپاسسيوناتا»، «چيلي - شؤاعئم مةنئث» سياقتئ داستاندارئن، «ءابدئلداعا» سياقتئ ولةثدةرئن، جاراسقاننئث «قذلپئتاس» توپتاماسئن، نةسئپبةكتئث قاهارماندئق داستاندارئن، ةسةنعاليدئث مذحامةد-سالئق باباجانوأقا ارنالعان «سارئ وزةن» پوةماسئن، عالئم جايلئبايدئث جاياؤ مذسا ءومئرئن جئرعا قوسقان «اق سيسا» پوةماسئن، ابؤباكئر قايراننئث «حان كةنة» پوةماسئن، مارالتايدئث كةيئنگئ تؤئندئسئن ارناؤ جانرئنا بالاپ، پوةزيا ةمةس دةپ ةشكئم دة ايتا الماس. أةرديدئث «ايداسئنئث» ءماتئنئ دة، اؤةنئ دة تاپسئرئستان تؤعان، سؤةس كانالئنئث ئسكة قوسئلؤئنئث سالتاناتئنا ارنالئپ جازئلعان. ناعئز دارئن نةنئ تولعاسا دا جذرةك دومناسئنان وتكئزئپ جازادئ. دةي تذرساق تا، سةنئث سذراؤئثنئث دا جانئ بار - ارناؤ جانرئندا ءبئر قايناؤئ كةم تذسكةن مئسالداردئ كوبئرةك تابؤعا بولادئ. البومدئق دةثگةي دةگةن بار. جذمةكةن ناجئمةدةنوأ اعامئزدئث: «ذلئ اقئندار جازسا دا، «ولةث-ءيتئث» ناشار بولئپ تؤؤعا ذيالمايدئ» دةگةنئ سياقتئ. وندايدا تايبؤرئلدئث دا قئرئق كذندئك كةمدئگئ ءبئلئنئپ قالادئ...

- «ادةبيةتتة ءبارئ جازئلئپ قويعان، بذگئنگئ ادةبيةتشئلةر - قايتالاؤشئلار» دةگةن پئكئر بار. بئرةؤلةر ادةبيةتتة وتئز جةتئ عانا سيؤجةت بار دةيدئ. جازؤشئلار سول وتئز جةتئ سيؤجةتتئث فورماسئ مةن مازمذنئن تذرلةندئرئپ قايتالايدئ ةكةن. پروزانئث جاعدايئ وسئنداي دةيتئن بولساق، پوةزيانئث تاقئرئپ اياسئ مذلدة تار دةگةن ءسوز عوي وندا. اقئندار تابيعات ليريكاسئندا ءتورت مةزگئلدئ جئرلادئ دةيئك. ءذش ءجذز ةلؤ اقئن بولسا ماسةلةن، سولاردئث ءبارئ دة ءتورت مةزگئلدئ ولةثگة قوسادئ. جانة شئعارماشئلئعئندا «كوكتةم» مةن «كذزگة» ءبئر ةمةس، بئرنةشة رةت سوعادئ. ايتپاعئم، اقئندار تاقئرئپتان تارشئلئق كورئپ جذرگةن جوقسئزدار ما؟

- ماسكةؤدئث ادةبيةت ينستيتؤتئنئث جوعارعئ كؤرستارئندا وقئپ جذرگةن كةزئمئزدة، سوناؤ سةكسةن ءتورتئنشئ جئلئ، ورئستئث اتئشؤلئ اقئنئ ةأگةنيي ةأتؤشةنكومةن كةزدةسكةنئمئز ةسئمة ءتذسئپ وتئر. ول: «ورئس پوةزياسئندا جازئلؤعا ءتيئستئنئث ءبارئن ءبئز جازئپ قويدئق، ةندئگئلةرگة تذك تة قالعان جوق» دةگةندئ شئمئرئكپةي ايتقان ةدئ. ءبئراق سول ةأتؤشةنكومةن ورئس پوةزياسئ اياقتالئپ قالعان جوق قوي. ءوزئثئز ويلاپ قاراثئزشئ، ءبئر ادامنئث ءومئر جولئ مةن تاعدئرئ ةكئنشئ ادامعا ذقساي ما؟ جةر بةتئندة قانشا ادام بولسا، سونشا تاعدئر بار، سونشا پةرسوناج بار. بذل - سونشاما كةيئپكةر، سونشاما سيؤجةت بار دةگةن ءسوز. تةك سونئ تاپ باسئپ تاؤئپ، تامئرئن سولقئلداتئپ جازا ءبئل. «37 سيؤجةت» دةگةندةي اثئزدئ ومئرئندة وتئز جةتئ كئتاپ وقئماعان ادام دا ايتا بةرةدئ. ول نةگة جيئرما جةتئ، نةمةسة قئرئق جةتئ، ةلؤ جةتئ ةمةس؟ بئرةؤدئث ساركازممةن اسئرةلةپ ايتقان پئكئرئن شئندئققا بالاي بةرؤگة بولمايدئ.

اقئندار ءتورت مةزگئلدةن باسقانئ جازبايدئ دةگةن پئكئر قايدان پايدا بولدئ؟ اقئندار، كةرةك بولسا، بةس مةزگئلدئ دة جازا بةرةدئ قيالدان ويلاپ تاؤئپ... بئرةؤگة تاپتاؤرئن بولعان تاقئرئپ ةكئنشئ اقئنعا تئث ءورئس بولؤئ مذمكئن. وسئ جةردة، ةرةكشة اقئن وتةجان نذرعاليةأ اعامئزدئث ءبئر ءسوزئ ةسئمة ءتذسئپ تذر: «مةن ةشقاشان تاقئرئپ ئزدةپ تاؤسئلئپ، شارشامايمئن. كةز كةلگةن ورتا قول اقئننئث تاپقان تئث تاقئرئبئن الامئن دا، ءوز پةشئمة سالئپ، قايتا قورئتئپ شئعارا سالامئن. ةشكئم دة مةنئ وتةجان پالةنشةنئث تاقئرئبئن ذرلاپ الئپتئ دةپ ايتا المايدئ. ويتكةنئ مةن ولاردئث كةز كةلگةنئنةن اسئرئپ جازامئن»، - دةيتئن ةدئ ول كئسئ. بذل - ءازئل-شئنئ ارالاس ءسوز. «تاقئرئبئ تار» دةگةن سئن سوناؤ سوأةت ادةبيةتئنئث، سوسياليستئك رةاليزم ءداؤئرئنئث سارقئنئ.

- تاقئرئپتان تارشئلئق كورئپ جذرمةگةن بولساثئزدار وندا بذگئنگئ پوةزيادا قذبئلئس بولار، جاثالئق بولار وقشاؤ ولةثدةر نةگة جوق؟ باسقا اقئنداردئ ايتپاعاندا، ءسئزدئث «قارا پيماثئز» ءالئ كذنگة حالئقتئث ةسئندة. «قارا پيماداي» قذبئلئس بولار ولةثئثئز سوثعئ ؤاقئتتا نةگة جوق؟

- بذگئنگئ پوةزيادا قذبئلئس بولار ولةث جوق دةپ كئم ايتتئ؟ قذبئلئس بولاتئن ولةث تاقئرئپ تاثدامايدئ. تةمئرحاننئث «كوك تذرئكتئث سارئنئ» قذبئلئس ةمةس پة؟ سةرئكتئث «قاسقئر بابالارئ»، تئنئشتئقبةكتئث «اقشام حاتتارئ»، ةسةنعاليدئث «قذستار مةن پةرئشتةلةرئ» قذبئلئس ةمةس پة؟ نذرلان ماؤكةن ذلئ مةن گذلنار سالئقبايدئث ولةثدةرئ شة؟ مارالتايدان، كةيئنگئ اقبةرةن مةن ةرلان جذنئستةن دة قذبئلئس بولاتئن ولةثدةر تاؤئپ بةرؤگة بولادئ. قذبئلئس كذندة تؤمايدئ. دذنيةگة كةلگةن قذبئلئستئ كورةتئن كوز، سةزةتئن كوكئرةك كةرةك. بئزدةگئ ادةبي سئن - كوش سوثئنداعئ ءئلبئپ كةلة جاتقان اقساق تذية سةكئلدئ. تالعاجاؤ ةتةتئن جانتاق تاؤئپ جةي الماي ءجذرئپ، ول نةنئ كورسئن؟ جاثا زامان ءوز قذبئلئسئن ءوزئ جاسايدئ. ونئث تاقئرئبئ قانداي بولاتئنئن ءبئز ءالئ بئلمةيمئز. مذمكئن ول ازامات تاسقارانئث قالامئنان، بالكئم باسقا ءبئر تالانتتئث شابئتئنان تؤار؟ بذل ءبئر قذدايعا عانا ايان.

ال ءوز باسئما كةلةتئن بولسام، ولةث سيرةدئ. بذرئن اعئل-تةگئل ءوزئ كةلةتئن. كذشةنئپ جازعئم كةلمةيدئ. سوثعئ ون جئلدا جازعانئم ءجذز شاقتئ بولا ما، بولماي ما؟ كةيئنگئ كةزدة ةستةلئك-ةسسةلةر جازئپ ءجذرمئن. استانادان «ءابئلحايات» دةگةن ءبئرئنشئ كئتابئم جارئق كوردئ. ةندئ ةكئنشئسئن قولعا الدئم.

- پوةزيانئ، اقئنداردئ جوققا شئعارئپ وتئر دةمةسسئز. ايتسةدة اقئنداردئث ءذنئ باسةثسئپ بارا جاتئر. ةسئمدةرئ دة بذرئنعئداي ةمةس، سيرةك اتالادئ. وتكةندة «اينالئستاعئ اقئندار» دةپ، اينالئستا جذرگةن اقئندار جايلئ ماقالا جازئپ ةدئك، اقئنداردئث اياعئن باسئپ كةتكةندةي بولدئق. كوبئسئ كةيئپ، رةنئشئن ءبئلدئردئ.

- ماعان دا اقئندار ءذنئ باسةثسئپ بارا جاتقانداي كورئنئپ ةدئ. جاقئندا مذراتحان شوقان، باقئت بةدةلحان، ادالبةك احمادي ذلئ، قذرالاي ومار سياقتئ اقئنداردئث جاثا كئتاپتارئن وقئپ، كوثئلئم ءوسئپ قالدئ.

ال «اينالئستاعئ اقئندار» دةگةن ماقالاعا كةلةر بولساق، ونداعئ ايتئلعان پئكئرلةردئث مةن كةلئسةتئن دة، كةلئسپةيتئن دة تذستارئ بار. مذقاعالي ءمذشايراسئنئث توثئرةگئن ءسوز ةتة وتئرئپ، وسئنداي جارئستاردئث جذلدةلةرئنة نةلئكتةن بةلگئلئ ءبئر اقئنداردئث قولئ ئلئگةتئنئنة جاؤاپ ئزدةگةن ةكةن. ماقالا اأتورئ ايگذل احانباي قئزئنئث: «ءمذشايرا دةگةننئث جذرتتئ جالئقتئراتئنداي ءجيئ بولا بةرمةيتئن بايگة ةكةنئن ةسكةرؤ كةرةك. مئقتاسا، جئلئنا ءذش-ءتورت مارتة عانا ذيئمداستئرئلاتئن بولار. سول ءتورت الامانعا وداقتا مذشةلئككة تئركةلگةن ايتؤلئ اقئنداردئث تةث جارتئسئنا جؤئعئ قاتئسادئ. «بايگةنئ كئم الار ةكةن؟» دةپ قذلاعئن قايشئلاپ وتئرعاندار ولاردئث ورئن العاندارئنئث عانا ةسئمئن ءبئلئپ، ورئن الماعاندارئنان بةيحابار كذيئ قالا بةرةدئ. سول سةبةپتئ بولار، ءمذشايراعا ءجيئ قاتئساتئندار دةپ، ءبئز ءجيئ ورئن الاتئنداردئ ايتامئز» دةگةن پئكئرئنئث جانئ بار.

دةگةنمةن وسئندايدا ايتئس تا ةسكة تذسةدئ. «ءبئر ءوزئ ون شاقتئ ماشينا مئنةتئن بةلگئلئ ايتئس اقئندارئ، «ءجذرسئننئث جذيرئكتةرئ» شة؟ ولاردئ دا «اينالئستاعئ اقئندار» قاتارئنا جاتقئزامئز با؟» دةگةن ويدئث دا قذلاعئ قئلتيادئ. سذرانئس بار جةردة قذلشئنئس بولادئ. مةنئثشة، ءمذشايراعا قاتئسقان مئقتئ اقئنداردئث ولةثدةرئ قايتكةندة دة ءبئر جذلدةنئ جةثئپ الماي قويمايتئنئ اقيقات. ال اقئنداردئث ءمذشايراعا نةلئكتةن قاتئسؤعا ءذيئر بولاتئنئن جوعارئدا ايتئپ كةتتئم. كةيبئرةؤئ ءذشئن بذدان وزگة تابئس كوزئ جوق. ولةثئمةن بالا-شاعاسئن اسئراماسا دا، ءبئر كةتئگئن بذتئندةيدئ. بذل تؤرالئ «حالئق سوزئندةگئ» ماقالادا جاقسئ ايتئلعان.

وتكةن جولئ ءبئر ارئپتةسئم: «جاركةن بودةش ذلئ بيئلعئ ءذش ءمذشايرادان العان جذلدةسئن قوسقاندا ميلليوننان ارتئق اقشا تاؤئپتئ. بارئنةن وزعان - سول!» دةپ ازئلدةپ وتئردئ. وزسئن، السئن، تاپسئن! ءوز تالانتئ! ءوز ةثبةگئ! مةيلئ ونئ سئزدةر «اينالئستاعئ اقئن» دةسةثئزدةر دة، ول شاؤئپ كةلة جاتقان جذيرئك. بابئ كةلئسپةي جذرگةن قذلاگةر. مةنئثشة، قوساعئ ناؤقاستانئپ جاتقان، زةينةتاقئسئ جذتاث، جذمئسسئز، قالاماقئسئز، ءوزئ اسا دارئندئ جاركةن اقئننئث ءمذشايرالارعا قاتئسئپ جذلدة العانئن دا كورة الماعانداي ءسوز قئلئپ جازؤ ءجون ةمةس. ول تالانتتئث نازئك جذرةگئنة وق اتقانمةن بئردةي. ءبئر ءبئرئمئزدئ قادئرلةيئك. ادام - ادامعا اؤلية. وتكةندة تذماعاثا دا جوسئقسئز ءتيئسئپ، جذرةگئن تئرناي بةرگةن كةيبئرةؤدئث دة، ول كةنةتتةن دذنيةدةن وزعاندا، «ةت جاقئن سئرلاسئ ةدئم» دةپ ةمةشةگئ ءذزئلئپ جازعاندارئن وقئدئق.

جالپئ ءمذشايرا - تاپسئرئسپةن جازئلاتئن ولةثدةر جارئسئ. سوندئقتان قاتئسقان اقئننئث جذلدة العان ولةثئنئث ءوزئ ونئث پوةزياسئنئث دةثگةيئ مةن مذمكئندئگئن تولئق بئلدئرة الماؤئ مذمكئن. دةگةنمةن جالپئ ءمذشايرا كوبةيئپ، جذلدة قوماقتئراق بولعان سايئن «بايدئث اسئن بايقذس قئزعانئپتئ» دةگةندةي ئشئمئزدةگئ قئزعانئشتئث قئزئل ءيتئ دة شئنجئرئن ءذزئپ، وزعانداردئ تالاپ تاستاؤعا ذمتئلا تذسةتئنئن مويئندايئق.

- اعا، بذل ساؤالدئ قالاي قويارئمدئ بئلمةي وتئرمئن. ءمذشايرادان جذلدة العانئمدئ جئر ةتتئثدةر عوي دةپ رةنجئرسئز، بالكئم. ايتسة دة ءمذشايرا وتكةن سايئن «اجئك-كذجئك» اثگئمة بئزدة ءبئرازعا دةيئن ايتئلادئ. قاسئمنئث تويئنداعئ ءمذشايرانئث اثگئمةسئ دة ءالئ باسئلعان جوق. اقئنداردئث اراسئندا «ءمذشايرا - اقئندار اراسئنداعئ جذلدة ايئرباسئ» دةگةن ءسوز بار. «الدئندا ءبئر ءمذشايرادا ذلئقبةك اعامئز ءادئلقازئ بولئپ سةرئك اقسذثقار ذلئ باس جذلدة الئپ ةدئ. سةرئك اقسذثقار ذلئ تورةلئك ةتكةن قاسئمنئث ءمذشايراسئندا ذلئقبةك ةسداؤلةت جذلدة الدئ»، - دةپ جذر بئرةؤلةر. بذعان نة دةيسئز؟

- سذراقتئ سارالاپ، ءبئلئپ قويعان ءجون. ماسةلةنئث باسئن بئردةن اشئپ الالئق: قاسئمنئث ءمذشايراسئندا تورةلئك ةتكةن - ةشقانداي دا سةرئك اقسذثقار ذلئ ةمةس، توپئراعئ ءالئ سؤئپ ذلگةرمةگةن، مارقذم، اقئن تذمانباي مولداعاليةأ اعامئز بولاتئن. ايتئثئزشئ، بولماعاندئ بولدئ دةپ، قاراعاندئلئق بولعانئ ءذشئن، قاسئم تويئنا جذگئرگةنئ ءذشئن عانا سةرئكتئ اعاش اتقا مئنگئزئپ كذستانالاؤعا بولا ما؟ ال شئعئستاعئ باس جذلدةنئ ول ءبئراؤئزدان توپ جارئپ الدئ. ءوزئثئز ويلاثئزشئ، جةتئ كئسئلئك جيؤريدة قارقاراداي بولئپ قاسقايئپ توردة وتئرعان قادئر مئرزا ءالئ، تذمانباي مولداعاليةأ، تةمئرحان مةدةتبةك سياقتئ ءمذيئزئ قاراعايداي مئقتئ دوكةيلةر مةنئث دةگةنئمة كونة قويا ما؟ كئمنئث بولسئن بذرا تارتؤئنا جول بةرئپ، ةركئنة جئبةرة مة؟ سول كئسئلةر باس جذلدةگة سةرئكتئث ولةثئن وزدةرئ ذسئندئ، مةن قولدادئم.

وسكةمةندة سةرئك اقسذثقار ذلئ جارقئلداپ ولةثئن وقئدئ. تومةندةؤ ورئن الئپ قالعان ةكئ اقئننان باسقا، جذلدةگةر 14 اقئن تذگةل مويئندادئ. سئرتئنان «ءپئش-ءپئشتاپ» جذرگةندةر سةرئك اقسذثقارذلئنداي كلاسسيك اقئننئث ءبئر ولةثئندةي ولةث جازئپ بةرسئن، قولئنان كةلسة! ةشكئمگة دة «ءپئش-ءپئش» جاراسپايدئ. ال جانئ جانناتتا بولعئر جارئقتئق تذمانباي اعا قاسئم اقئننئث تويئنا بارعاندا ماعان: «ءمذشايرادا «امانجول قذدئعئنا» جةتةتئن ولةث بولعان جوق. وقئلعاندا قازئلار القاسئ ءبئراؤئزدان باس جذلدة بةرؤگة ذيعاردئق. سةنئث ولةثئث ةكةنئن ابسوليؤتنو بئلگةن جوقپئن. كونأةرتئن اشقاندا ءبئر-اق ةستئپ قؤاندئم»، - دةگةنئن ذمئتپايمئن.

ءوز ولةثئم جونئندة ءوزئم نة ايتا الامئن؟ ولاي دةسةم ماقتانئپ جاتئر، بئلاي دةسةم اقتالئپ جاتئر دةپ شئقپايسئزدار ما تاعئ. ءبئزدئث قازاققا جاعؤ قيئن. انئق-قانئعئن ةندئگئ تذماعاثنان سذراي الماساثدار، قاسئم ءمذشايراسئنداعئ قازئلار القاسئنئث باسقا كوزئ ءتئرئ مذشةلةرئ كورنةكتئ اقئن اقذشتاپ باقتئگةرةيةأا، اكادةميك سةيئت قاسقاباسوأ، ءبئزدئث وكشةمئزدئ باسئپ قالعان جاراس سارسةك جةر باسئپ ءجذر عوي، انة، سولاردان سذراپ العاندارئثئز ءجون بولار دةپ ويلايمئن. نةمةسة «قاسئم.ك ز» سايتئنداعئ اكادةميك عاريفوللا ةسئمنئث «قاسئم ساباعئ» اتتئ ةسسةسئندةگئ مةنئث ولةثئم تؤرالئ پئكئرئن وقئپ شئعؤعا كةثةس بةرةمئن. وندا ول: «تويدان كةيئنگئ جئلداردا ةستة قالارلئق جاي، اقئن ذلئقبةك ةسداؤلةتوأتئث «قاسئم قذدئعئ» دةپ اتالاتئن ولةثئ، ول - شئن مانئندة ءبئرتؤما ذلگئ (شةدةأر). قاسئم ارؤاعئنا ناعئز تارتؤ. ةندئگئ جةردة «قاسئم قذدئعئ» رامئزدئك مازمذنعا ةنئپ، ةل باراتئن جةرگة اينالارئ ءسوزسئز. بذل - اقئن تويئنئث تابارئگئ» دةپ جازعان ةكةن.

ويتكةنئ توي كةزئندة مةنئث ولةثئمدئ تئثداعاننان كةيئن، جذرت ءذش تئكذشاقپةن كوشةن تاؤئنداعئ امانجول قذدئعئن كورؤگة اتتاندئ. كورگئسئ كةلئپ قئزئققاندار كوپ بولدئ. ةندئ سول اؤليةلئ جةردئ كوركةيتئپ، قاسئم تؤعان ءذيئن قالپئنا كةلتئرئپ، كوپشئلئك زيارات ةتةتئن تؤريستئك ورئنعا اينالدئرماق ةكةن دةپ ةستئدئم. ولةثئم اسةرسئز، ءساتسئز، لايئقسئز بولسا سونشا جذرت ءجذز جئل بويئ ةلةؤسئز جاتقان قذدئقتئ ءبئر كورؤگة اياق-استئنان الئپ-ذشئپ ذمتئلار ما ةدئ؟ ولاردئث اراسئندا قاسئم امانجولوأتئث ءوز ذرپاقتارئ دا بولدئ. ءوز باسئم بذل ولةثدئ شئعارماشئلئعئمنئث شئثئ دةپ ةسةپتةمةيمئن. ول باس جذلدةنئ ناعئز شةدةأر بولعاندئقتان ةمةس، ءمذشايراعا تذسكةن ولةثدةردئث ئشئندةگئ ةث اسةرلئسئ بولعاندئقتان، قاسئم اقئنعا قاتئستئ تاريحقا، ءومئربايانئنا ءذثئلئپ، جان بئتئرگةندئكتةن الدئ دةپ سانايمئن. ادةتتة ذزاق جازبايتئن باسئم، نةگة ةكةنئن بئلمةيمئن، وسئ باللادانئ قئسقارتا المادئم. قئسقارتپاق بولسام، جاثا شؤماق قوسئلئپ كةتة بةردئ. ءبئر جاعئنان ؤاقئت قئسئپ، تةزئرةك وتكئزؤگة ءماجبذر بولعان ةدئم. «اتتةگةن-ايئ» بار بولؤئ مذمكئن. ئشئم سةزةدئ. ئستئق-سؤئعئ باسئلعان سوث، ءمئنئ كوزئمة كورئنةر، سوندا قايتا قولعا السام دةيمئن.

سوسئن، مامان جؤرناليست رةتئندة، وقئرمان رةتئندة سئزدةردةن ءوتئنئشئم، ماقالا، سذحباتتارئثئزدئ وزدةرئثئز ايتقانداي «اجئك-كذجئك»، «قئبئر-سئبئر»، «ءپئش-ءپئشقا» سذيةنئپ جازباؤعا تئرئسساثئزدار ةكةن. جاقسئ جازؤدئث جولئ كوپ قوي. ايتپةسة، «حالئق ءسوزئ» دةگةن جانئمئزعا جاقئن تاماشا اتاؤ كةلة-كةلة قاثقؤ ءسوزدئث بالاماسئنا اينالئپ كةتؤئ مذمكئن.

- ءمذشايرا بولعاسئن، قوماقتئ جذلدة تئگئلگةسئن مذنداي اثگئمةلةر ايتئلا بةرةدئ عوي، كوثئلئثئزگة الماسسئز. دةگةنمةن «كذبئر-سئبئردئ» كوبةيتكةنشة اقيقاتئن ايتقانئثئز دا دذرئس بولدئ حالئققا. ءبئراق اعا بؤئن وكئلئ سانالاتئن اقئنداردئث ءمذشايراعا قاتئسقانئن تذسئنة المايمئن كةيدة. بئزدةگئ ذلكةن اقئندار ءتئسئ سارعايعانشا ءمذشايرادان قالمايدئ. سئزدةر وزدةرئثئزدئ الدةقاشان مويئنداتئپ قويدئثئزدار ةمةس پة؟ ءمذشايراعا قاتئسؤدئث قاجةتئ قانشا؟ جاستارعا جول بةرؤ كةرةك قوي. الدئندا ءمذيئزئ قاراعايداي اعالارئنئث ولةثدةرئ تذرعاسئن، جاستاردئث مئسئ باسئلا بةرةدئ ةمةس پة؟ ءادئل قازئلار دا ذلكةن اقئننئث اتاق-داثقئنان، دارةجةسئنةن اسا الماي جذرگةن جوق پا؟ ءوزئثئز دة ءمذشايرالارعا تورةلئك ةتئپ ءجذرسئز عوي. وسئعان جاؤاپ بةرئثئزشئ....

- ةكةؤمئزدئث وسئ سذحباتئمئز تاقئرئپتان تارشئلئق كورئپ جاتقان جوق پا؟ ءبئر عانا ماسةلةنئ شاثئ شئققانشا شيئرلاپ، وقئرماندئ شارشاتئپ الئپ جذرمةيئك. ءمذشايراعا قاتئسؤ - اقئننئث ءوز مذمكئندئگئن، قؤاتئن بايقاپ كورؤئ. «كذش اتاسئن تانئمايدئ» دةگةن ءسوز ءمذشايراعا دا قاتئستئ. ايتئستا دا سولاي. تذسئنان ءدذبئر شئقسا، شئن جذيرئك ةلةثدةمةي تذرا المايدئ. مذنداي الامان جارئستاردا ةث دارئندئ دةگةن جاستار دا توپ جارئپ شئعادئ. داؤسئز تالانتقا قايدا دا توسقاؤئل جوق. مئسالعا، مذقاعالي ءمذشايراسئندا ماقپال مئسا، «شئعئس شئنارئندا» ءاليا داؤلةتبايةأا، ذلاربةك بايتايلاق، ازامات تاسقارا، دينارا مالئكوأا سياقتئ تالانتتئ جاستار جذلدةلئ ورئنداردئ جةثئپ العانئ ءمالئم. «شئعئس شئنارئ» بايقاؤئ باستالاردا مةن «قاتئسؤشئلاردئث جاسئ 35 كة دةيئن بولسئن» دةگةن شةك قويؤدئ ذسئنئپ ةدئم، وعان ذيئمداستئرؤشئ ءمذشايرا يةلةرئ ئثعاي بةرة قويمادئ. ةرةجةسئندة وسئنداي شارت بولسا، تةك جاستار عانا قاتئسا الار ةدئ. وكئنئشكة وراي، مذنداي شةكتةؤلةر ئلؤدة بئرةؤ، بولماسا، شارتقا كوپ ةنگئزئلمةي ءجذر. ماعان سالسا، ةندئ ءمذشايرا بايگةسئنة تذسپةيمئن. ءبئر رةت باس جذلدة الدئم جةتپةي مة؟ قاناعات كةرةك. ايتپاقشئ، 1994- جئلئ ماعجان اقئننئث ءمذشايراسئنئث دا باس جذلدةسئنئث جةثئمپازئ اتانعانئم بار، ءبئراق اتئ عانا، ويتكةنئ ول جولئ «قازاق ادةبيةتئ» گازةتئنة ولةثئمئزدئ جاريالاعانئ بولماسا، ةشقانداي سئيلئق قورئ بولماعان.

ال جالپئ قازئلار القاسئن «ءادئلقازئلار» دةپ اتاؤعا مةن ءوز باسئم قارسئمئن. جاي عانا «قازئلار القاسئ» دةگةن اتاؤ از با؟ ونئث قارا قئلدئ قاق جارار ادئلدئگئنة كئمنئث كوزئ جةتةدئ؟ بةس ساؤساق بئردةي ةمةس. ءار قازئنئث ءوز پئكئرئ، كوزقاراسئ، تانئمئ بار. سوندئقتان ولار قابئلداعان شةشئمنئث ءبارئ جذرتتئث ويئنداعئداي، نةمةسة ءوز ويلاعانئنداي بولا بةرمةؤئ مذمكئن. راس، ءوزئثئز ايتقانداي، جاسئ مةن اتاعئ ذلكةن اقئننئث الدئندا قازئلاردئث دا كئشئرةيئپ قالاتئن كةزئ كةزدةسةدئ. ذلكةندئ سئيلاپ ذيرةنگةن قازاقئ مةنتاليتةتتئث وسئنداي دا جاعئ بار. كةيدة قانداي دا ءبئر جذلدةنئث تاعدئرئن قازئلار القاسئنئث ئشئندةگئ ةث داؤكةس، نةمةسة ةث بةدةلدئ مذشةسئ-اق شةشئپ كةتةتئنئ بولادئ. مذندايدئ پارلامةنتتة «لوببي» دةمةي مة؟ ءار جذلدةلئ ورئن ءذشئن قئزئل كةثئردةك بولئپ كةرئلدةسة بةرؤدةن كئم دة بولسا تايساقتايتئن ؤاقئت بولادئ. ءوزئث ءتوراعا بولئپ وتئرئپ، كوپشئلئك داؤئستان اسا المايتئن دارمةنسئز كةزئث دة بار. دةگةنمةن قازئلئق قئلعاندا قاشان دا «ذزدئك ولةثگة - ذزدئك جذلدة بذيئرؤئ كةرةك» دةيتئن ءوز كرةدومدئ شامام جةتكةنئنشة ساقتاپ قالؤدامئن دةپ ايتا الامئن.

سذحباتتاسقان - قارلئعا يبراگيموأا

فوتو: ازاتتئقتان (قازاقپارات)

دةرةككوز: «حالئق ءسوزئ» گازةتئ

سوڭعى جاڭالىقتار