الماس احمةتبةك ذلئ: «كوزئمنئث قاراسئ» كوزئمنئث قاراشئعئ ةمةس

None
None
استانا. 26- قازان. قازاقپارات. ءبئز اباي شئعارماشئلئعئنئث سئرئ مةن كوركةمدئك بولمئسئنا ءالئ دة تولئق قانئعا الماي كةلةمئز. بذل پئكئردئ اشئق ايتساث كةيبئر «بئلگئشتةر» ساعان: «شئنئمةن - اق وسئ بئردةثة ءبئلئپ ايتئپ وتئر ما؟» دةگةندةي تئكسئنة قاراپ ، سالدةن سوث ةزؤئنة مئسقئل ذيئرةدئ:

« سةن دة ابايدئث ماثئنان كورئنگئث كةلدئ مة؟» دةيتئن سياقتئ. وسئدان كةيئن كئنامشئل جانئث ءبئر جاسئپ، ءبئر قايرالادئ. «قورلئعئن-اي» دةيسئث ئشثنةن. مذنداي ساتتةردة سوزگة شاقئراتئن، زةكئپ ةمةس، ءذنسئز عانا ئممةن، يشراتپةن جئگةرئثدئ جانيتئن، ءبئراق، ذنةمئ قاتال ءبئر ئشكئ قذبئلئس، تئلسئم قذدئرةت سةنئ وزئنة تارتادئ. ول - اباي الةمئ، سول اباي رؤحئنان ءنار العان ءوز «جذرةگئثئث قالاؤئ»، ءوز «جانئثنئث قايراتئ» (اباي).

ءتئل دةگةن تةلةگةي تةثئزدةن ءبئر ءسوزدئ ويئثا ذستاعان ساتتة ونئث سان ساققا تارتار ماعئناسئن كوثئلمةن تةرمةلةگةيسئث. بةينةلةنگةن زاتئنئث مانئنة بةيئمدةلئپ، قئرلئ الماسشا قذبالماي ما، سيپات ساؤلةسئ. سوندايدا ءمان اؤئسئمةن سةزئنئپ، ويدئث تةرةثدئك دةثگةيئن ءداپ باسا الارسئث با؟ ةندةشة، ادامنئث قذبئلعان بذلئنعئر تذتقاسئز ئشكئ دذنيةسئن سوزبةن ذستاعان، «سذرعئلت تارقان بةيؤاققا» «كذثگذرت كوثئلدئث» سوزئمةن ارلاسقان، «كوك تذمان» باسقان بولاشاققا «ءذمئتتئث ساؤلةسئن» ءتذسئرئپ، سانانئث «كوزئن قاداعان» شئثئراؤ ابايدئث ولةثدةرئن قذنتتاپ وقؤ زةردةثئزگة وسال جذك ةمةس. ءار ءسوزدئث ءمانئن ءداپ باسئپ، بةينةلةگةن كولةمئن تولئق سةزئنؤ ءذشئن سول ءسوزدئث ولةثنئث بئتئمئندةگئ، نة شؤماقتاعئ كوثئل قيسئنئ مةن ءسوز كةلئسئمئنة تايانا وتئرئپ، دئتتةي وقؤ جذيكةلئ اباي وقؤشئسئنئث ادال پارئزئ.

ةگةر قذنتتاپ وقئساثئز: «ابايدئث ولةثدةرئن مئث قايتارا وقئپ، جاتتاپ جذرگةن ادامداردئث دا، ابايدئث كةيبئر ولةثدةرئنئث ماعئناسئن ءتذسئنئپ جةتپةي جذرگةندةرئن بايقاعانئم بار» - دةپ احمةت بايتذرسئن ذلئنئث بذدان عاسئر بذرئن ايتقان ءسوزئن قايتالار ةدئثئز.

ابايدئث كةي ولةثدةرئن جاتقا بئلمةيتئن قازاق كةزدةسكةنئمةن، «كوزئمنئث قاراسئ» دةگةن ءانئن بئلمةيتئن قازاق جوق» دةسةك ةل سةنةر. بذكئل حالئق جاتقا بئلةتئن وسئناؤ اؤةندئ ولةثنئث ءبئرئنشئ جولئنان اؤئزعا تذسةر ءسوزدئ قالاي تذسئندئك؟ «كوزئمنئث قاراسئ» دةگةن ءسوزدئث سول ولةثدةگئ، سول شؤماقتاعئ ماعئناسئن ولةث مادةنيةتئندةگئ ورنئن دذرئس ذعئنا الدئق پا؟ ءبئر رةتئ كةلگةندة كورنةكتئ اباي تانؤشئ عالئم - تذرسئن جذرتبايةأتان وسئ ولةثنئث ورئس تئلئنة قالاي اؤدارئلعانئن سذراعانئم بار:

«تئ - زرياچوك گلاز مويح،

پلامةن دؤش زولوتئح»، - دةپ اؤدارعان ةكةن (م. پةتروأئح). ياعني «سةن مةنئث كوزئمنئث قاراشئعئسئث» - دةگةن ماعئنادا بةرئلئپتئ. وسئ اعاتتئق اباي ولةثئن قئتاي تئلئنة اؤدارعاندا دا قايتالاندئ:

«ؤو ءيان ءجذثدئ توث رئن،

شين شئدئ ميث دئث» («كوزئمنئث قاراشئعئ - كوثئلئمنئث ساؤلةسئ» دةگةن ماعئنادا). (پةكين. «ذلتتار» باسپاسئ 1992- جئل «اباي قذنانبايةأ تاثدامالئ شئعارمالارئ» 1 - باسئلئمئ، 149 - بةت، قاباي اؤدارماسئ). زيالئ بئتكةن ورئس ءتئلئن سؤداي ساپئرعان قازاقستاندا اؤدارما الگئندةي بولعاندا، قئتايشاسئنا سوگئس ايتقالئ وتئرعانئمئز جوق.

اباي بذل جةردة «كوزئمنئث قاراسئ» دةپ كوزدئث قاراشئعئن ايتقانئ جوق ةدئ. جئگئتتئث كوز جانارئنان قذشتارلئق نذرئن توگئلتة، عاشئعئنا كوز شؤاعئن تذسئرة قاراعانئن ايتئپ ةدئ.

اباي بذل جةردة «كوزئمنئث قاراسئ» دةپ، كوزدئث قاراقاتتاي ءمولدئر قارالئعئن جازعانئ جوق ةدئ. سذلؤلئققا قذلار جئگئتتئث جان - تانئندةگئ ئستئق جالئندئ جانارئنا جيئپ، عاشئعئنا ءمانسذق جذرةك تالپئنئسئن قئزعا كوزئمةن سةزدئرة قاراعانئن جازئپ ةدئ.

اباي «كوزئمنئث قاراسئ» دةپ، جارئق الةمدئ وزئنة سيدئرار تارئداي عانا كوز قاراشئعئن ايتپاپ ةدئ. جئگئتتئث جان دةرتئن جانارئنان شئعارا، عاشئعئنا ذمسئنعان اياؤلئ كوزقاراسئن (قاراؤئن) ايتئپ ةدئ.

اباي «كوزئمنئث قاراسئندا» ليريكالئق «مةننئث قئزعا ءبئر قاراي قالعانداعئ سئرتقئ بةينةسئ - تئنئش قالئپتا كوز سؤارعان ئثكار سؤرةتتئ سالدئ. مذندا اقئن «مةننئث» عاشئعئنا قاراعان كوزئنئث كوثئل ساناسئمةن تذتاسئپ جاتقان قذبئلئسئن وزگةشة شةبةر سؤرةتتةلةدئ. وسئ جئردئ وقئعاندا ءبئزدئث سؤرةتشئ سانامئزدا عاشئقتئقتان جارالئ بولعان جذرةكتئث، ئنتازارلئققا كذپتئ كوثئلدئث، ساعئنعان سانانئث سيپاتئن جيناپ عاشئعئنا قاراي قالعان «مةننئث» جانارئ نذسقالانسا ءجون ةدئ.

«كوزئمنئث قاراسئ»، «كوزئمنئث قاراشئعئ» ةمةس. ونداعئ بةينةلةؤشئ زات ةمةس، قيمئل. «ايجاننئث ءان شئرقاسئ بولةكشة شابئتتا»، «قاراتوبةلدئث اياق تاس-تاسئ ارئندئ» دةگةن سويلةمدةردةگئ «شئرقاسئ»، «تاستاسئعا» ذقساس «قاراسئ» دا قيمئلدان تؤئنداعان ءسوز. اقئننئث - «كوزئمنئث قاراسئ» دةگةن ولةثئنة تذتاستاي زةر سالؤدئث تابالدئرئعئندا ءبئز وسئ ولةثنئث ءبئرئنشئ ءسوزئنئث ماعئناسئ تؤرالئ پئكئرئمئزدئث سالماسئن بذراي ءتذسؤدئ ءجون كوردئك.

«كوزئمنئث قاراسئ» «كوزئمنئث قاراشئعئ ةمةس». سوزگة باعئثئز، ءبئز وسئ ءسوزدئث ولةثدةگئ ورنئنا، كةيئنگئ سوزدةرمةن قيسئنئنا، وي جةلئسئندةگئ كةلئسئمئنة، ذثئلة ءتذسئپ، بئرنةشة قئرئنان ءسوز ساباقتايئق.

ءبئرئنشئ: قازاقتا «كوزئمنئث قاراشئعئ»، «كوزئمنئث قاراشئعئنداي» دةگةن سوزدةر بار. ول تةثةلةر ماعئناسئندا اياؤلئلئقتئ ، قامقورلئقتئ، اسا مذقياتتئقتئ مةثزةيدئ. ءبئز اقئندئ كوزدئث قاراسئن كوزدئث قاراشئعئ ماعئناسئمةن الئپ، «كوثئلئنئث ساناسئن» كوزدئث قاراشئعئنداي اياؤلئ سةزئندئ دةيئك، وندا، وسئ شؤماقتئث كةيئنگئ ةكئ جولئن قاي سوزئمةن قيئستئرامئز؟ «كوثئلئنئث ساناسئن» (بذل جةردة «سانا» ئثكار ساعئنئش دةگةن ماعئنادا بولار). «كوزئمنئث قاراشئعئنداي اياؤلئ ةدئ»، - دةپ ءبئر كةتئپ، ونئث ذستئنة «بئتپةيتئن جارا ةدئ» دةپ تاعئ كيلئكتئرة مة؟ نةمةسة، اباي كوزئمنئث قاراشئعئ دةسة ولةثدئك بؤئننان اسئپ كةتئپ، ئرعاققا تذسپةيتئن بولعان سوث، ةكئنشئ جاعئنان «ساناسئ» مةن «جاراسئنا» ذيقاستئرؤ ءذشئن «قاراشئعئ» دةگةندئ «قاراسئ» دةپ الا سالدئ دةمةكسئث بة؟ جوق مذلدة ولاي ةمةس! بذل ولةث جازئلعان تذستا (1891ج.) اقئندئق شةبةرلئگئ كةمةلئنة كةلئپ، ءتئل ونةرئنئث ولةث ءسوز بولمئسئنئث كوثئل مةن قيمئل كةلئسئمئنئث تابيعاتئن ابدةن عئلئمي، قاپتال مةثگةرگةن اباي اؤئلدئث ولةثشئلةرئندةي (قازاق ولةث شئعاراتئن ادامدئ «اقئن» جانة «ولةثشئ» دةپ ةكئگة بولگةن) كةلسة-كةلمةس ذيقاس قؤالامايدئ. ةندةشة، «قاراشئعئ» دةگةن ءسوزدئث ورئنئنا «قاراسئ» دةپ الدئ دةگةن پئكئر بئزشة قاتة.

ةكئنشئ: وسئ ولةثنئث «كوزئمنئث قاراسئ - كوثئلئمنئث ساناسئ» دةپ باستالؤئ تةگئن ةمةس. ول تذتاس ولةثدةگئ ئثكارلئكتئ ئشكة تارتئپ، ونداعئ ءاربئر ءسوز بةن قيمئلدئ ذياثدئققا، ادةپكة، كوزبةن عانا وقيتئن بييازئ لةپكة مولدئرةتئپ، دئرئلدةتئپ، ذيئتئپ تذرادئ. ةگةر، «كوثئلئثئزدة الاث باسئلعان» شابئتتئ ءبئر ساتتةرئثئزگة وسئ ولةثدئ ئشكئ جذمساق، جئلئ لةبئنة كةنةلة وقئساثئز، نة، مامئرلاتئپ انگة سالساثئز ولةثدةگئ ءذنسئز قارايلانعان قوس جانار - ئنتئزارلئققا تولئ جئگئت «كوزئمنئث قاراسئ» شئعارمانئث ءون بويئنان كوز تارتادئ.

مئسالئ:

«كوزئمنئث قاراسئ

كوثئلئمنئث ساناسئ،» (ءبئرئنشئ شؤماقتا)

«تةرةثدةپ قارايسئث،

تةلمئرئپ تذرمايسئث» (بةسئنشئ شؤماقتا).

«قاراساث جان تويماس» (10- شؤماقتا).

«قالقامنئث نذسقاسئن

كور، كوزئم، ءبئر كةنةل» (12-شؤماقتا)

«بولامئن كورسةم ءماز» (13-شؤماقتا).

«كورگةندة بوي ةرئپ،

سذيةگئم بالقئعان». (15-شؤماقتا)

«ورتةنگةن جذرةككة

ءبئر كورگةن بولار سةپ». (18-شؤماقتا).

«بايقاپ قاراساث» (اباي) ولةثنئث تذتاس تذلعاسئندا «مةننئث» قئزعا قاراؤمةن ءوتئپ كةلة جاتقانئن سةزةسئث. «ئشتةگئ عاشئقتئق جاراسئ بئتپةي»، «كوثئل ساناسئ» عاشئعئنا قاراتا بةرةدئ جئگئتتئ. «كورگةن سايئن بوي ةرئپ»، «سذيةگئ بالقئپ»، «جانارئ تويماي»، قارايدئ. عاشئقتئق ماستئعئمةن ارپالاسقان سابئرلئ جئگئت. «ورتةنگةن جذرةگئنة ءبئر كورگةنئ دة سةپ بولئپ» «كوثئل كةنةلئپ» سابئرئن ذستانادئ.

ةندئ ولةثگة دةن قويا وقئساثئز قئزدئ «مةننئث» ءار «قاراؤئ» مةن «كورؤئنئث» اراسئ قئز بةينةسئن سذيئنة نذسقالاؤمةن، قئز مئنةزئن تابئنا سيپاتتاؤمةن بولادئ.

سئرتتاي زةر سالؤدان، ءذنسئز كوثئل قذلاتؤدان تؤعان تذثعيئق ولةث جئگئت جذرةگئندةگئ عاشئقتئق ارپالئسئن ئشتةي تئندئرا كةلة ةث سوثعئ جولدارئندا دا:

«قذداي-اؤ، بذل كوثئلئم

كذن بار ما ءبئر تئنار؟»-

دةپ، ءوز-ءوزئن تئنئشتئققا ، سابئرعا شاقئرئپ ، ءذنسئز قالدئرادئ.

ءسئز وسئ ساتتة:

«عاشئقتئق ءتئلئ - ءتئلسئز ءتئل،

كوزبةن كور دة ، ئشتةن ءبئل» - دةپ باستالاتئن ابايدئث تاعئ ءبئر ولةثئن ةسكة الئثئزشئ: وندا دا ذنسئزدئك، ءتئلسئز سةزئم، كوزبةن قاراؤئ مةن كورؤئنةن عانا بةينةلةنةتئن ئشكئ عاجايئپ قذبئلئس مةثزةلةدئ.

ءذشئنشئ: بئزدة «كوزئمنئث قاراسئ» دةگةن سوزبةن ماندةس (سينونيم) باسقا سوزدةر دة جةتةرلئك. مئسالعا: «تةلمئرؤ»، «قادالؤ»، «سذقتانؤ»، دةگةن سوزدةردئ الايئق. اباي وسئ ولةثئندة بذل سوزدةرگة جؤئمادئ. تةك «قاراؤ» مةن «كورؤدئ» عانا تاثدادئ. ةگةر، «تةلمئرؤ»، «قادالؤ»، «سذقتانؤلاردئ»، قولدانسا ول وسئ ولةثنئث ذياث، جئلئ تابيعاتئن بذزار ةدئ. ولةثدةگئ ءبئرئنشئ جاق - «مةننئث» ادامدئق قاسيةتئنة دة، ادال ئنتئزارلئعئنا دا كئنارات كةلتئرةر ةدئ. سةبةبئ، «سذقتانؤ»، «تةلمئرؤلةردة» ادةپسئز قذمارتقان پيعئل، وبئر كوثئلدئث ارانئ بةينة بةرةدئ. اقئننئث بذل سوزدةرگة جولاماعانئ سونان.

«تةرةثدةپ قارايسئث»

تةلمئرئپ تذرمايسئث»، - دةپ «مةننئث» كوز الدئنداعئ عاشئعئ دا وعان كوز قيئعئمةن قاراپ، «بةك قاتتئ سئنايدئ».

«تةلمئرئپ تذرمايدئ».

وسئعان ذقساس ХVIII - عاسئردا جاساعان ءارئ باتئر، ءارئ اقئن، شابئتتئ جئراؤ اقتانبةردئ دة ءبئر جئرئندا:

جارلاؤعا بئتكةن جاپئراق،

جامئلساق توثار ما ةكةنبئز؟

«جازئققا بئتكةن بذلدئرگةن-

سذقتانساق تويار ما ةكةنبئز»، - («بةس عاسئر جئرلايدئ» ةكئ تومدئق. 1-توم 64-بةت) دةگةن ةدئ. ويئثدئ عاجايئپ مانگة تارتار شئثئراؤ جولدار عوي بذل. «قاراساق تويار ما ةكةنبئز» دةمةيدئ جئراؤ. بذل جةردة «سذقتانؤدئث» ورنئنا «قاراؤدئ» قولدانسا قيسئنئ كةلمةس ةدئ.

زةر سالساث، ابايدئث «كوزئمنئث قاراسئ» مةن اقتانبةردئ جئراؤدئث مئنا جئر جولدارئنان ورتاق ءبئر قاسيةت بايقالادئ: «قاراؤدان»، «سذقتانؤدان»، «تةلمئرؤدةن» جان دا، ءتان دة تويمايدئ. قايتا، قاراعان سايئن، سذقتانعان سايئن «جانقذمارئ» دا، «ءتان قذمارئ» دا ارتا تذسةدئ، ورشةلةنة، وزةلئنة تذسةدئ. اقتانبةردئ جئرئندا بذلدئرگةنگة سذقتانعان، قول ذستاپ جةمةگةن. اباي شئعارماسئنداعئ «مةن» دة «الاقانئما ءتذستئث اياؤلئم، قذشاعئمداسئث» دةمةيدئ. قارايدئ، قذمارتادئ، كورةدئ، كوثئل سؤارادئ مذندايدئ اقئن مةن جئراؤدئث كوثئل تةثئزئنئث تذبئندة ءتذيلئسؤئ دةپ ذققان ءجون.

ءتورتئنشئ: «كوزئمنئث قاراسئ» دةگةن تئركةستئث ءبئز ايتئپ وتئرعان ماعئناسئن ايقئنداؤعا وسئ كورنةؤ بةينةدةن تؤعان «كوزقاراس» دةگةن كومةسكئ (اأستراكتئ) پالساپالئق ذعئمدئ دا كؤاگة تارتؤعا جارايدئ. « ول قانداي كوزقاراستا؟»، «وزئندئك كوزقاراسئث بولسئن!» دةگةن سويلةمدةگئ «كوزقاراس» پةن ابايدئث «كوزئمنئث قاراسئن» ةپتةپ جاناستئرؤعا بولادئ.

م. اؤةزوأ «كوزئمنئث قاراسئن» ابايدئث شئن مانئندةگئ ةأروپالئق ليريكالئق دةثگةيدةگئ مادينةتئ بيئك شئعارمالارئنان تئس قالدئرئپ بذل ولةثدئ اقئننئث «شئعئستئق» ذلگئدةگئ شئعارمالارئنئث قاتارئنا جاتقئزعان ةدئ.

م. مئرزاحمةتوأ م. اؤةزوأتئث وسئ پئكئرئنة ءسوز جالعاپ: «كوزئمنئث قاراسئ» ولةثئندة عاشئقتئق سةزئمدئ «اللانئث راحمةتئ» دةپ تانؤئ، نةمةسة، قئز بويئنداعئ كوز تذندئرار سذلؤلئقتئ « كورئك - ءتاثئرئ داؤلةتئ» دةپ ذعئنؤدئث ارعئ توركئنئ شئعئس كلاسسيكتةرئ جئرلاعان عازةلدةردةن اؤئسقان بةلگئ رةتئندة ةلةس بةرةدئ ( «مذقتار اؤةزوأ جانة اباي تانؤ پروبلةمالارئ»، 181- بةت) دةيدئدة ءبئرلئ - ةكئلئ ولةثئندة بولماسا اقئن شئعارمالارئندا بذل تانئمنئث تامئرلانئپ، شوعئرلانباعانئن ايتئپ، اقئنعا ارا تذسكةندةي پيعئل اثعارتادئ. سول تذستاعئ(قئزئل كةثةستئك زامانداعئ) سانا - تذسئنئككة ولةثدةگئ وسئ ةكئ جول قازاقئ، مذسئلماني ءسوزدئث ءمئن سياقتئ كورئنگةنئن ازئرشة تذسئنؤگة بولار. ال، 88 جولدئق وسئناؤ ايگئلئ ماحاببات جئرئنا 68-،69- ةكئ جولئندا قولدانئلعان ءسوزدئث «كةسئرئنةن»، «ةأروپالئق» دةثگةيگة بارماعان «شئعئستئق» شئعارما دةگةن انئقتاما بةرئپ ءداريانئث ارعئ جاعئندا قالدئرؤ اقئلعا قيعاش كةلةدئ.

«كوزئمنئث قاراسئندا» ولةثنئث تذتاس تذلعاسئ «مةننئث» ئشكئ سةزئمئنة قذرئلاتئنئن باعانا «قاراؤئنا» بايلاي بايانداپ ةدئك. ولةث دة ءبئز ةشكئمنئث دة ايقايلاعان داؤئسئن ةستئگةنئمئز جوق. ءبارئ دة «مةننئث» كوكةيئندة ارپالاسئپ جاتقان ارمان، لاپئلداعان ئنتئزارلئق سئرتقا دئم شئعارماعان بويدا تئنئپ قالئپ وتئرادئ.

شئعارمانئ تذتاس بويئمةن ئشكئ دذنيةگة توعئتئپ، ئشكئ تارتئسقا قذرؤدئ قايسئ شئعارماشئلئق ادئسكة جاتقئزساق ةكةن؟

باتئستئث جاثاشا جاسامپازدئق اعئمئنداعئ سانا مةن جذيةنئث رولئن دارئپتةپ، ادامنئث تئكة تذيسئكتةرئن كوركةم ادةبيةتتئث ماقسذتئ ةسةپتةيتئن كوزقاراس (مودةرنيزم) «كوزئمنئث قاراسئ» سياقتئ شئعارمانئث مةثزةؤئنةن تؤعان جوق پا؟

فرانسيالئق انري بةرگسوننئث سوزئمةن ايتقاندا «سانا شئعارمالارئنداعئ ءبئزدئ قئزئقتئرئپ، وزئنة تارتاتئنئ - سئرتقئ دذنيةدةن قولعا تذسپةيتئن قانداي ءبئر ءتذرلئ تةرةث تئنئستئ كوثئل - كذي، نةمةسة، ئشكئ جان دذنيةنئث تارتئسئ بولماق» (بةرگسون 1857-1941جئلدارئ جاساعان. 1928- جئلئ نوبةل سئيلئعئن العان، ادةبيةتتةگئ مودةرن شئعارماشئلئق اعئمئنئث كوش باسشئلارئنئث ءبئرئ).

«كوزئمنئث قاراسئنداعئ» ئشكئ دذنيةگة زةر سالا ءوزئمئزدئ «كوكئرةگئندة وتئ بار ويلئ ادام» (اباي) دةپ تانئپ، اقئننئث كوثئلدئك بذلئنعئر الةمئنة سانامئزدئث ساؤلةسئن تذسئرة قذنتتاپ قاراساق، «بذل ءسوزئمنئث سؤرةتئ تذرار دايئن» دةپ اباي ءوزئ ايتقانداي ءذنسئز ويمةن قايراتئ قايئسا ارپالئسئپ، سارعايعان ساناسئ كوز قاراسئنان عانا ساثلاؤلاپ، سابئرعا دةس بةرئپ ءذنسئز ءوتئپ بارا جاتقان اقئن كةيئپكةرئ كوز الدئثدا ماثگئ قالئپ قويادئ.

ءسوزئمئزدئث سذبةلئ جاعئ «كوزئمنئث قاراسئ» دةگةن ولةثنئث ءبئرئنشئ جولئنا - ولةثنئث اتئ بولعان تئركةسكة ءتان بولعاندئقتان، وسئ ءسوزدئ جاثساق ذعئنؤعا نة سةبةپ بولدئ دةگةنگة جاؤاپ ئزدةيئك.

ارينة، بذعان كوپ ادامدار: «قاراسئ دةگةن ءسوزدئث اؤئسپالئ (ومونيم) ماعئناسئنان تؤعان جاثئلئس» - دةپ كئنانئث جارتئسئن اقئنعا اؤدارا جةپ- جةثئل جاؤاپ قاتا سالعئسئ كةلةر.

بذل - كئسئ قاناعاتتانارلئق جاؤاپ ةمةس.

سةبةبئ: «كوزئمنئث قاراسئسئث» دةپ قازاق ايتپايدئ عوي. ال «كوزئمنئث قاراشئعئسئث» - دةپ اباي ايتقانئ تاعئ جوق. ونئث ذستئنة، بذل تئركةس ولةث جولدارئنئث اراسئندا ةمةس، ةث باسقئ جولئ ةكةنئن ويلا، ولةثنئث اتئ دا سول.

اباي ولةثنئث ةث باسقئ سوزئنة سةلسوق قارايتئن كئسئ ةمةس. ةسةسئنة ءار ولةثنئث باستاؤ ءسوزئن ولةثدةگئ بار ويدئ باعئنتار ءتذپ قازئق ةتئپ، شئمئر الادئ. «قارتايدئق، قايعئ ويلادئق، ذيقئ سةرگةك»، نةمةسة «كذلئمسئرةپ اسپان تذر»، «الئستان سةرمةپ» ت.س.

مئسالئ: «الئستان سةرمةپ» دةپ باستالاتئن، وي جةلةگئن ءار شؤماق سايئن الئسقا سةرپئپ وتئراتئن وسئناؤ ةكئ ءجذز جولدئق ولةثنئث ءوزئ ءبئر كوك جيةگئنةن كوز تالعان قويناؤلئ، سئرلئ القاپ عوي.

تالايدان سوزگة اينالماي، كوكةيگة شايقالعان سذراپئل شابئتتئث بةلگئسئز سةزئمدةرئ جئرعا قذيئلار ساتتةگئ العاشقئ سةركة ءسوز عوي ول - ولةثنئث ءبئرئنشئ جولئ دةگةنئثئز. وعان كوز كئدئرئپ، كوثئل توقتاتپاي، «اكة-اؤ، بذل نةگة بذلاي؟» دةمةي، جةثئل وتة شئقساق، ول - وقؤشئ بولعان ءوزئمئزدئث كئناسئز، ءوزئمئزدئث ذقئپسئزدئعئمئز! ول عانا ةمةس، ةث اقئرئ، اباي شئعارماسئنا بولعان تذسئنئكتئث كةمدئگئ.

اباي شئعارمالارئ ةشقاشاندا ويعا جةثئل بولعان ةمةس. اباي «جةثئلدئك» تؤرالئ ايتتئ - وندا تةك تئلگة جةثئل بولؤئن عانا دارئپتةدئ. اباي شئعارمالارئنئث وثاي جاتتالئپ قالاتئنئ سول «تئلگة جةثئل» كةلگةنئنةن؛ كورةر كوزگة وثاي جازئلعانداي ءوز - وزئنةن قيئسئپ، ذيقاسئپ تذرعانداي بولعانئنان. كوپ ادامداردئث جاتتاپ الئپ، شئعارمانئث شئن مانئندةگئ قاسيةتئنة جةتپةي جذرةتئنئ، تذسئنبةي جذرگةنئن وزدةرئ دة بايقامايتئنئ اباي ولةثدةرئندةگئ تئلگة جةثئلدئكتئث قاسيةتئ.

ءبئز ءسوز ةتئپ وتئرعان ولةثئنئث («كوزئمنئث قاراسئ») ءبئرئنشئ شؤماعئنداعئ تئنئس بةلگئ اباي شئعارمالارئ قانشاما قايتا باسئلعاندا دا، دذرئستاپ قويئلماعان قالپئندا كةلةدئ. بذل دا اباي شئعارمالارئن زةرتتةؤشئلةردئث وسئ ءسوزدئث ءمانئن ءداپ باسپاعانئنان، نةمةسة، اباي شئعارمالارئنا دةن قويؤئمئزدئث جةتكئلئكسئزدئگئنةن دةرةك بةرةدئ.

كوزئمنئث قاراسئ،

كوثئلئمنئث ساناسئ،

بئتپةيدئ ئشتةگئ

عاشئقتئق جاراسئ. (اباي قذنانبايةأ شئعارمالارئنئث ةكئ تومدئق تولئق جيناعئ، І توم الماتئ، قازاق ك س ر -ئنئث «عئلئم» باسپاسئ، 1977ج. 172-ب).

الدئثعئ ةكئ جولدئث سوثئنا قويئلعان ذتئرلةر ةكئ جولدئ ءبئر -بئرئنة قيئستئرماي، جارئستئرئپ قاتار جئبةرگةن. سودان دا ءبئر شؤماقتاعئ ءتورت جول قيسئن تاپپاي، ءدال ماعئناسئنان شةتتةپ تذر. ولةثنئث ءدال ماعئناسئن تذسئنؤگة ول دا كةسئرئن تيگئزگةن.

زاتئ وسئ شؤماقتئث سوثعئ ءذش تارماعئ دا الدئثعئ جولدئث (بةينةسئن) ءمانئن اشا - ايقئنداي ءتذسؤدئث قامئندا. ةندةشة، ءبئز تئنئس بةلگئنئ بئلايشا قويار ةدئك (ءبارئ - ءبئر، بذل دا اأتوردئث ءوزئ قويعان تئنئس بةلگسئ ةمةس):

كوزئمنئث قاراسئ-

كوثئلئمنئث ساناسئ:

بئتپةيدئ ئشتةگئ

عاشئقتئق جاراسئ.

(ءبئرئنشئ جولدئث سوثئنا سئزئق، ةكئنشئ جولدئث سوثئنا قوس نذكتة ).

شئعارماسئ ءذشئن بيئك سئنشئ ابايدئث ءوزئ ةكةنئنة ةشكئم تالاسپاس. ةندةشة ابايدئث «كوزئمنئث قاراسئنا» ءان شئعارعانئ، ءارئ ونئث ايتاقالسئن تاماشا اؤةن بولعانئ دذنيةگة ماعذلئم. سونئث ءوزئ ابايدئث بذل ولةثدئ ءوزئ وزگةشة باعالاعانئن ذعئندئرادئ.

اباي ولةثدةرئ - سذلؤلئق الةمئ ءوزئ ايتقانداي تةرةثئنة ساؤلة بويلاماس سانا تةثئزئ بةينةلئ. ونئث ءار ولةثئ سول تةثئزدئث ءار تذسئ. كةيئ ءيئرئمدئ، كةيئ تولقئندئ، كةيئ سؤ استئ مارجاندارئن بذركةگةن سئرلئ - سئرلئ ايدئندار.

اباي ولةثدةرئ ءارقانداي وقؤشئنئث، نة زةرتةؤشئنئث «مةن بئلةمئنة» كةلة بةرمةيتئن، تالداؤعا تاؤسئلماس قازئنا. ءان تئثداؤ مادينةتئ، اباي ولةثدةرئندةگئ كوركةمدئك قالقالاعان اشؤ - ئزا «التئن شئققان جةردئ بةلدةن قاز» دةپ بذرئنعئلار ايتقان ءسوزدئ ذستاندئرادئ. «كوك تذمان» اراسئندا الدة ءبئر اسئلئثدئ، جوعئثدئ ئزدةتةدئ. «كوزئمنئث قاراسئ» «باتئسشا ما، الدة شئعئسشا ما» دةگةن سوزگة تاعئ ءبئر ويئمئزدئ كولدةنةث تارتالئق.

1990 - جئلئ مةكسيكا اقئنعا وتتولية پازعا نوبةل سئيلئعئن تاپسئرعان سالتاناتتئ داستارحان باسئندا شأةسيا نوبةل سئيلئعئ كوميتةتئ ونئث قئسقا ءبئر ولةثئن وقئپ ةدئ:

مةن كورؤ مةن ءتئل قاتؤدئث،

ءتئل قاتؤ مةن ذنسئزدئكتئث،

ذنسئزدئك پةن قيالئمنئث

قيالئم مةن ذمئتؤدئث اراسئندا

- ولةث. (قئتايشاسئنان سوزبة ءسوز اؤدارئلدئ).

ولةثنئث مونولوگئ سياقتانعان وسئناؤ ءبئر شؤماقتئ بذگئنگئ دذنية ادةبيةتئنئث تئنئسئ دةگةنگة داؤ بولماس.

ابايدئث «كوزئمنئث قاراسئنئث» تذتاس قاسيةتئ پازدئث وسئ ولةثئندةگئ ويلارعا ارعئ عاسئردان كةلئپ تذتاسئپ، جارئسا كةتكةندةي. ءسئز ةرئنبةي پازدئث وسئ ءبئر شؤماعئ مةن «كوزئمنئث قاراسئنئث» ءبئرئنشئ شؤماعئن قاتار قويئپ كورئثئزشئ. ةكةؤئ ةكئ عاسئردا، ةكئ زاماندا جازئلعانئنا قاراماستان ءبئر كئسئنئث شئعارماسئنداي، ءبئر دةثگةيلئ سةزئمنئث تئزگئنئن ذستاپ قاتار كوسئلگةن شؤماقتار.

پازدئث شؤماعئندا ولةث ءوزئن كورؤدئث، ءتئل قاتؤدئث، ذنسئزدئكتئث، قيالدئث، ذمئتؤدئث اراسئندامئن»، دةپ يشارات ةتةدئ.

ال، «كوزئمنئث قاراسئندا» ولةث قاراؤدئث، كورؤدئث، قيالدئث ءتئل قاتؤعا جةتپةگةن تذسئنان ويعا ذستالادئ.

ءوزئثئز ويلاثئز....

ولةثدةگئ سئرتقئ ءپئشئندئ (فورمانئ) بولماسا، وي مةن سةزئمدئ «باتئسشا» مةن «شئعئسشاعا» ءبولؤ بئرةر ماقالانئث قارئمئ كوتةرةر جذك ةمةس. بذل جةردة كوثئلگة قيعاش كةلگةنئ «شئعئسشانئ» «باتئسشادان» تومةن دةثگةيدة قالدئرئپ، «كوزئمنئث قاراسئن» شئعئسشاعا قوسقان جاي.

و. سذلةيمةنوأتئث «اينالايئن» دةگةن ولةثئندة ةلةؤسئز وقئلا كةتةتئن مئنا ءبئر جولدارعا كوثئل بولةيئكشئ.

باتئس بولسا-

شئعئسئثنئث شئعئسئ

ال ازيا-

باتئسئثنئث باتئسئ. («اتامةكةن» 162 - بةت).

اقئن عذلاما ولجاستئث وسئناؤ جولدارداعئ سةنشة «باتئس» پةن وزئنشة «باتئستئث» سةنشة «شئعئس» پةن وزئنشة «ازيانئث» ورنئن الماستئرا سويلةسؤئ دة ذلكةن مانگة ية دذنية. ايتارئ جاعئنان ءبئز تالقئعا سالئپ وتئرعان پئكئرگة جاناسئپ، وي قاراماعئن تةرةثگة جئبةرگةن تاريح قويناؤئنان تارتا سويلةگةن جولدار. شئعئس دةگةنئمئز اقئل - سانانئث، ادامدئق سةزئنؤدئث ءالميساعئ ةمةس پة؟ ةندةشة، «شئعئسشاعا» شئنايئ ذثئلمةي، شالقايا قاراؤ اقيقاتتئث، اردئث تةزئنة تذسةر دذنية بولماق. «ويؤ زةرلئ اقئپ تاستئث ئشئنةن قذج-قذج جاحذت عاسئر تاستئث ئشئنةن سئعالاعان» (ولجاس) شئعئستئث شئثئراؤ شئندئق ورنئن ءوز سانامئزدان تابا ءبئلؤ دة لازئم.

الةمدئك دارةجةدة وتةتئن اباي تويئنئث قارساثئندا «كوزئمنئث قاراسئ» قانشاما تئلگة اؤدارئلعان بويدا ءوزئنئث اسقاق اؤةنئمةن دذنيةنئث ءجذزئن بذرئنعئدان ارئ تةربةلتتئ. ءبئز دة ءوزئمئزدئ سول ولةثنئث، سول سذلؤ جان تةربةلئسئنئث يةسئندةي سةزئنئپ، راحاتقا كةنةلدئك.

«كوزئمنئث قاراسئن» ءوز ماعئناسئندا ذعئنئپ، ولةثنئث كةيئنگئ شؤماقتارئن انگة قوسئثئز. جيئرما ةكئ شؤماق كةمةلدئ تولعاؤ ءان ءذشئن كةث مول بايلئق. قاجةتئثئزشة وي مةن سؤرةتتئث قيسئنئنا قاراي ورتاسئنان ويئپ الئثئز دا اؤةلةنئپ اكةتئثئز:

كوزئمنئث قاراسئ-

كوثئلئمنئث ساناسئ:

بئتپةيدئ ئشئمدة

عاشئقتئق جاراسئ.

....

دةرةككوز: «اباي-اقپارات»

سوڭعى جاڭالىقتار
telegram