امانگةلدئ كةثشئلئك ذلئ، سئنشئ، حالئقارالئق «الاش» ادةبي سئيلئعئنئث لاؤرةاتئ: ادةبيةت رؤحئن جوعالتسا - ذلت ولةدئ
- توعئزئنشئ سئنئپتا وقئپ جذرگةنئمدة ءبئر كذنئ مةنئث قولئما سةرأانتةستئث «دون كيحوتئ» ءتذستئ. رومانداعئ بئرئنةن-ءبئرئ اسئپ تذسةتئن دون كيحوت پةن ونئث كومةكشئسئ سانچو پانسانئث باسئنان كةشكةن وقيعالاردئث قئزئقتئرعانئ سونشاما، كئرپئشتئث قالئثدئعئنداي كئتاپتئ ءبئر دةمدة، قالاي تةز وقئپ تاستاعانئمدئ دا بايقاماي قالدئم. «دون كيحوتتئ» وقئپ شئققان سوث بالالئق قيالئم بذل روماندئ ادةمئ ءومئر سذرگةن، تاعدئردان ةش تةپةرئش كورمةگةن ادام جازعان شئعار دةگةن ويدئث مذنارئنا باتئردئ. كةيئن ةسةية كةلة سةرأانتةستئث ومئرئمةن تانئسقانئمدا، تذتقئنعا دا ءتذسئپ، ءبئر قولئنان ايئرئلسا دا مويئماي، زئنداندا وتئرئپ تا عاجايئپ شئعارماسئن جازعان ذلئ جازؤشئنئث قايسار رؤحئنئث الدئندا باسئمدئ ءيدئم.
سةرأانتةستئث دون كيحوتئ سول ؤاقئتتاعئ ادةبيةتتةگئ قاپتاپ كةتكةن رئسارلئق روماندارعا ساتيرا رةتئندة جازئلعان تؤئندئ بولاتئن. ءبئراق بئرتة-بئرتة بذل رومان اأتوردئث ئقتيارئنسئز ادام تابيعاتئن تةرةث زةردةلةگةن پسيحولوگيالئق شئعارماعا اينالئپ شئعا كةلدئ. مذنئ ايتئپ وتئرعان سةبةبئم، تالانت تابيعاتئنداعئ تاكاپپارلئق سةرأانتةستئث شئعارماشئلئق تابيعاتئنا ءتان بولعانئمةن، كةدةيشئلئكتئث دة، تاعدئردئث دا تاؤقئمةتئن كوپ تارتقان ذلئ جازؤشئ جةكة باسئنداعئ ازاپتئ، بةلشةسئنةن كةشكةن قاسئرةتتئ جئرلاؤدئ قوش كورمةدئ. كةرئسئنشة، ماتةريالدئق مذقتاجدئققا اسا ءزارؤ بولماعان تولستوي مةن ابايدئث ذلئ تؤئندئلارئن وقي وتئرئپ، ولاردئث قذسالئققا شالدئققان ومئرئندةگئ بذكئل ازاپ پةن قورلانؤدئ شاراينادان كورگةندةي اسةر الاسئث. تولستوي ءتئپتئ زايئرلئ قوعامنئث ورتاسئندا جذرگةننةن قينالدئ؛ دذنيةنئث تذكپئر-تذكپئرئنةن اعئلئپ جاتقان زةرئكتئرةتئن قوناقتاردان؛ سؤقانئ سذيمةيتئن امةريكالئقتار مةن كورسةقئزارلاردئث كةلئپ-كةتؤئنةن؛ ماجبذرلئكتةن وتباسئندا الئپ جذرؤگة تؤرا كةلگةن سالتاناتتئ ومئردةن دة ازاپ شةكتئ. وعان بارعانداردئث ايتؤئنا قاراعاندا، ول تئم جذپئنئ ءسان-سالتاناتتئ قاناعات تذتقان، ذيئندة ارزانقول جيهاز، تةمئر كةرةؤةت، قابئرعالارئ جالاثاش قذيتتاي بولمةسئندة قاراپايئم ورئندئقتارئ عانا بولعان. الايدا مذنداي جايلئلئقتئث ءوزئ ونئ قامئقتئرئپ - ذنةمئ ار-ازابئن تارتقئزدئ.
«مةركيؤر دة فرانستا» جارئق كورگةن ءبئر اثگئمةسئندة ول جانئ كذيئپ، ءذيئنئث ءسان-سالتاناتئن جان-جاعئنداعئ قايئرشئلئقپةن سالئستئرادئ. ءبئز ئلعي دا دذنيةگة كةلةتئن ذلئ اقئنداردئث قاسئرةتكة بةلشةسئنةن باتئپ، ازاپ شةگئپ، جارئق دذنيةدةن جاقسئلئق كورة الماي ءوتؤئنئث سةبةبئن ءومئردئث زاثدئلئعئمةن تذسئندئرؤگة تئرئسامئز. شئندئعئندا مذنئث باسقا دا سةبةپتةرئ بار. ذلئ اقئنداردئث مئنا ءبئز سياقتئ قاراپايئم پةندةلةردةن ءبئر ذلكةن ايئرماشئلئعئ تابيعات تا، تئرشئلئك تة ولاردان تئس جةردة ةمةس، ئشئندة ءومئر سذرةدئ. تابيعاتتئث دذلةي داؤئلدارئ ولاردئث كةؤدةسئندة سوعئپ، ذسكئرئك ايازدارئ جذرةگئن توثدئرئپ، اپتاپ ئستئقتارئ جانئن كذيدئرئپ جاتادئ. حالئقتئث قابئرعاسئنا باتقان ادئلةتسئزدئكتةر، قايعئ-قاسئرةتتةر، ولاردئث جذرةگئن جارالايدئ. سوندئقتان دا ذلئ تالانتتئث تاعدئرئنداعئ ازاپتئ حالئقتئث باسئنداعئ قايعئ-قاسئرةتتةن ءبولئپ قاراؤعا بولمايدئ. حالئق باقئتتئ بولماعان جةردة، اقئن دا باقئتتئ بولا المايدئ. حالئقتئث رؤحئنا كئسةن سالئنسا، اقئننئث جانئ ازاتتئقتئ اثساپ قينالادئ.
- ادةبيةتتة «ارئثدئ جاسئثنان ساقتا!» پرينسيپئ بار. اردئ ساقتاؤ نةدةن باستالادئ؟ جالپئ، ار دةگةنئمئز قازئرگئ قوعامنئث گؤمانيزمئ جانة مورالئمةن قانشالئقتئ سايكةسةدئ؟
- كةشةگئ نةمةسة بذگئنگئ قوعام دةگةن ذعئمداردئ ءوز باسئم قابئلداي المايمئن. 20- عاسئردئث باسئنداعئ قوعام بذگئنگئدةن اناعذرلئم سذمپايئ، ءارئ زئميان ةدئ. ءبئراق ذلتئمئزدئث ءبئرتؤار پةرزةنتتةرئ احمةت، مئرجاقئپ، ءاليحان، ماعجاندار ار-ذياتئن ساتقاننئث ورنئنا، اتئلئپ كةتكةندئ قوش كوردئ ةمةس پة؟! نةگة ءبئز سولاردان ذلگئ الؤدئث ورنئنا، ءبارئن قوعامعا جاؤئپ، ار-ذياتئمئزدئث الدئندا وتئرئك اقتالعئمئز كةلةدئ؟ نةگة ءبئز ار-ذياتئن ساتقان جازؤشئنئث ذرلئق جاساعان، ايةل زورلاعان، ءتئپتئ ادام ولتئرگةن قئلمئسكةردةن دة اؤئر كذناعا باتاتئنئن تذسئنبةيمئز. دذنيةدة ءسوز قئلمئسئنئث قوعامعا تيگئزةتئن زاردابئ سوعئستان دا جامان. مئنة، سوندئقتان ار-ذياتئن ساتقان جازؤشئنئ «مةن مذنداي ارةكةتكة بالا-شاعامنئث قامئ ءذشئن باردئم» دةگةن سوزدةرئ دة اقتاپ الا المايدئ. مذنداي ولشةممةن باؤكةسپة ذرئنئ دا، ادام ولتئرگةن قئلمئسكةردئ دة مورالدئق تذرعئدان اقتاپ الؤعا بولادئ. سةبةبئ ولاردئث كوبئسئ دة وتباسئنا ءناپاقا تاؤئپ بةرؤ ءذشئن اؤئر قئلمئسقا بارادئ ةمةس پة؟ ءسوز قئلمئسئ ارقئلئ ءبئز ميلليونداعان ادامداردئ قوعامنان جيئركةندئرئپ، جذرةكتةرئندةگئ ئزگئلئكتئث شئراعئن سوندئرةمئز، جاس ذرپاقتئ اداستئرئپ، كةلةشةككة قيانات جاسايمئز. ةگةر ءبئز شئن ماعئناسئنداعئ وركةنيةتكة قول جةتكئزگةن مةملةكةتتةر سياقتئ رؤحاني كاتارسيستئث، ياعني تازارؤدئث سذزگئسئنةن وتكئمئز كةلسة، ةلئمئزدةگئ رةسمي بيلئك- جاعئمپازدانئپ، وزدةرئن وتئرئك ماقتاعان زيالئلاردئ قولپاشتاعانئن دوعارئپ، ار-ذياتتئث ءسوزئن سويلةپ، اششئ شئندئقتئ ايتقان ازاماتتارعا حالئق جاؤئ سياقتئ قارايتئن كوزقاراسئنان ايئرئلؤئ قاجةت. بيلئكتةگئلةر ةگةر ادةبيةت رؤحئن جوعالتسا- ذلتتئث ولةتئنئن ءتذسئنؤئ كةرةك.
ءبئر ءدئني كئتاپتان ءسوز قئلمئسئن جاساعان ادامنئث توزاقتئث ةث اؤئر قاباتئنا باراتئنئ تؤرالئ وقئعانئم بار. مئنة، سوندئقتان قولئنا قالام ذستاعان كةز كةلگةن مذسئلمان بالاسئ، ةث بولماعاندا و دذنيةدة توزاقتئث وتئنا كذيئپ كةتپةؤئ ءذشئن، وزگةلةر تذگئل ءوزئ دة سةنبةيتئن كةزةكتئ وتئرئگئن جازارئنئث الدئندا «مةن وسئ وتئرئكتئ ايتؤ ارقئلئ قذدايدئث الدئندا كذناعا باتئپ جاتقان جوقپئن با؟» دةگةندئ مئقتاپ ءبئر ويلانئپ السا ارتئق بولماس ةدئ.
- باسقاشا ايتقاندا، پوةزيا- ءاربئر پوةتيكالئق ءداؤئردئث كورگةن ءتذسئ، ال پروزا- ءوثئ سةكئلدئ كورئنةدئ. كوركةم سئن بولسا- ءوث مةن ءتذستئث اراسئنداعئ بةيمازا حالئ. ةگةر وسئلاي ايتا الساق، ادةبي سئننئث ءبارئ ذنةمئ شئنشئل بولا ما؟
- اقيقاتئندا ونةر - حالئقتئث جانئ. ادةبيةت حالئقتئث جانئن ءتذسئنؤدئث كئلتئ. ءبئز بوتتيچةليدئث، رافاةلدئث، رؤبةنستئث، أةلاسكةستئث، رةمبراندتتئث، دةلاكرؤانئث، ايأازوأسكيدئث، پيسسارونئث، مانةنئث، أاسنةسوأتئث، پول گوگةننئث، أينسةنت أان گوگتئث... نةمةسة ءوزئمئزدئث قاستةةأتئث كارتينالارئن تاماشالاعانئمئزدا حالئقتئث جانئن كورگةندةي بولامئز. موسارت، بةتحوأةن، باح، أاگنةر، برامس، شؤبةرت، گةندةل، چايكوأسكيي، أةردي، گايدن، شؤمان، شوپةن، ليست، مةندةلسون، تاتتئمبةت پةن قذرمانعازئنئث عاجايئپ مؤزئكاسئن تئثداعانئمئزدا حالئقتئث جانئن ةستئگةندةي اسةر الامئز. ال گومةر، أةرگيليي، گوراسيي، ورتا عاسئرداعئ فيردوؤسي، ومار حاييام، سةرأانتةس، شةكسپير....ادةبيةتتئث التئن داؤئرئندةگئ أولتةر، گةتة، بةرنس، بايرون، پؤشكين، بالزاك، ماحامبةت پةن ابايدئ، 20- عاسئرداعئ بؤنين، رةمارك، حةمينگؤةي، فولكنةر، احماتوأا، اكؤتاگاأا، ماعجان مةن مذقاثدئ (اؤةزوأ) وقئعانئمئزدا حالئقتئث جانئن تذسئنگةندةي بولامئز.
الةمدئك ادةبيةتتئث ذدةرئسئن جاقسئ بئلمةگةندئكتةن، دذرئسئ تةرةث تذسئنبةگةندئكتةن پوةزيا مةن پروزانئ ادةبيةتتئث تورئنة شئعارئپ، سئندئ وگةي شةشةدةن تؤعان بالاداي شةتتةتكئمئز كةلئپ تذراتئن جامان ادةتتةن ارئلا الماي كةلةمئز. اقيقاتئندا ناعئز سئنشئ جازؤشئدان دا، اقئننان دا بيئكتةپ كةتئپ، شئعارمالارئنداعئ ولاردئث وزدةرئ دة بايقاماعان قذندئلئقتاردئ اشادئ. سئنشئعا قيئن. سئنشئنئث اقئن نةمةسة جازؤشئ سياقتئ سةزئمگة بةرئلؤگة قاقئسئ جوق. ونئث ءسوزئن جذرت اقيقات دةپ قابئلدايدئ. شئعارماداعئ كورگةن كةمشئلئگئن ايتؤ ءذشئن دة ول اقئنعا نةمةسة جازؤشئعا قيانات جاساپ الماؤدئث جولئن قاراستئرئپ، ءجذز ويلانئپ، مئث تولعانئپ شئندئقتئ جةتكئزؤدئث فورماسئن ئزدةيدئ. ءتئپتئ عاجايئپ شئعارما تؤعئزعان ذلئ جازؤشئلاردئث وزدةرئ سئن جازعاندا سةزئمگة بةرئلئپ، كوپ نارسةنئث استارئن پارئقتاي الماعان.
- مئسالئ.
- مئسالئ، ذلئ تولستوي. ايتالئق، گراف تولستوي شئعارماشئلئقتارئ ذلئ قذرمةتكة لايئق يبسةن مةن بةتحوأةنگة تيئسةدئ. شةكسپير «سؤرةتكةر بولعان جوق» دةگةندئ ايتؤعا دةيئن باردئ. ذلئ جازؤشئنئث «ونةر دةگةنئمئز نة؟» دةگةن ةثبةگئن وقئساثئز، ونئث ونةر تؤرالئ تذسئنئگئنئث دة اسا تةرةث بولماعانئن اثعاراسئز. سوندئقتان دا ول پيؤأيز دة شاأاننا، مانة، بةكلين، شتؤكا، كلينگةرلةردئ دةكادةنتتةردئث قاتارئندا ارالاستئرئپ ايتادئ؛ ميكةلاندجةلونئ جةك كورةدئ، ادامنئث جانئن كورسةتكئسئ كةلگةن سؤرةتشئلةردئ ايتا كةلئپ رةمبراندت تؤرالئ جذمعان اؤزئن اشپايدئ. تولستوي مؤزئكانئ ءبئر ادامداي جاقسئ تذسئنگةنئمةن، ونئ مذلدة بئلمةيدئ. كةيدة تولستوي شالعا كذلكئث كةلةدئ. ريحارد شتراؤس پةن برامستئ ءبئر قاتارعا قويئپ، ذلئ كومپوزيتور بةتحوأةنگة شذيلئگةدئ، «زيگفريدتئث» ءبئر كورئنئسئن، ونئث ءوزئن كةشئگئپ كةلئپ كورئپ أاگنةر تؤرالئ «مذنداي قويئلئمدئ شئعارعان اأتوردان ةشتةثة كذتپةسة دة بولادئ، مذنداي اأتور نة جازسا دا جامان شئعادئ» دةگةن سئثايداعئ پئكئردئ ايتؤعا دةيئن باردئ.
- مذنئث سةبةبئ نةدة؟
- باسقاسئن ءسوز قئلماعاندا تولستويدئث الةمدةگئ ذلئلاردئث ءبارئ مويئنداعان شةكسپيرگة سونشاما شذيلئگؤئ راسئندا دا ادام تاثعالارلئق جاعداي. تولستويدئث 28 تومدئق بذكئل جازعاندارئ مةن شةكسپيردئث درامالئق تؤئندئلارئن وقئپ شئققان سوث دا بذل جذمباقتئث سةبةبئن تابا الماي مةنئث باسئم قاتتئ. ءبئر كذنئ گوركيدئث ذلئ جازؤشئ تؤرالئ ةستةلئگئن وقئپ شئققانئمدا عانا ونئث سئرئن تذسئنگةندةي بولدئم. تولستويدئث الةم مويئنداعان ذلئ شةكسپيردئث تاس-تالقانئن شئعارعان ماقالاسئ جارئق كورگةن سوث گوركيي مةن چةحوأ كةزدةسئپ، ءوزارا سئرلاسادئ.
- شالدئث سئنايتئن ادام تاپپاعانداي شةكسپيرگة شذيلئككةنئ نةسئ؟
- دةيدئ گوركيي. سوندا ءبئراز ويلانئپ الئپ، چةحوأ وعان بئلاي دةپ جاؤاپ بةرةدئ: - بئلةسئث، بة تولستويعا ءبئزدئ ماقتاي سالؤ تذككة دة تذرمايدئ. ويتكةنئ ءبئز ونئث تالانتئنئث قاسئندا ةرگةجةيلئمئز. ونئث ونةردةگئ ناعئز باسةكةلةسئ - شةكسپير. ول - ذلكةن. ول - ونئث جئنئنا تيةدئ. تولستويدئث ذلئ كومپوزيتورلار تؤرالئ كوزقاراسئنا بايلانئستئ ذزاق جئلدار بويئ ذلئ جازؤشئ مؤزئكانئ سذيگةن جوق دةگةن سئثايداعئ پئكئر ايتئلئپ كةلةدئ. شئندئعئندا، بذل مذلدة ولاي ةمةس. قايتا كةرئسئنشة، مؤزئكانئ قاتتئ سذيگةندئكتةن ول ونئث قذدئرةتئ مةنئ بيلةپ اكةتةدئ مة دةپ قورئقتئ. «بالالئق شاقتا»، اسئرةسة «وتباسئلئق باقئتتا» ماحاببات كةزةثئ، ونئث كوكتةمئنئث دة، كذزئنئث دة بةتحوأةن شئعارعان سوناتاسئنئث مؤزئكالئق شؤئنئث جايلاؤئندا جارقئراپ سالا بةرةتئنئن ةسئثئزگة ءتذسئرئپ كورئثئزشئ. سونئمةن قاتار نةحليؤدوأ پةن قازا بولار الدئنداعئ، تذندةگئ پةتيا روستوأتئث جان الةمئندة ويناعان عاجايئپ سيمفونيانئ ةسئثئزگة الئثئز. تولستويدئث مؤزئكا تؤرالئ حابارئ شامالئ بولسا دا، ءومئرئنئث ءبئر مةزگئلدةرئندة قاتتئ دةن قويئپ، وعان قئزئققان كةزدةرئ دة بولدئ. 1858 - جئلئ ول كةيئننةن ماسكةؤ كونسةرأاتورياسئنئث قذرئلؤئنا نةگئز بولعان مؤزئكالئق قوعام قذردئ.
تولستوي شئعارماشئلئعئن زةرتتةگةن كاميل بةللةن «نةلئكتةن تولستوي الةمدةگئ ةث ءمولدئر، مئنةزئ تازا كومپوزيتور بةتحوأةننئث مؤزئكاسئن ادامداردئ ازعئنداتادئ دةپ ايئپتايدئ؟» دةپ سذرايدئ. سةبةبئ وعان بارئنةن دة قاتتئ اسةر ةتكةن ونئث مؤزئكاسئ بولدئ. تولستوي بةتحوأةندئ ةرةكشة جاقسئ كوردئ جانة ونئ ءسذيؤئ ةشقاشان توقتاعان ةمةس. بالالئق شاعئنئث جةكةلةگةن ةستةلئگئ بةتحوأةننئث «پاتةتيكالئق سوناتاسئمةن» بايلانئستئ جانة «ارئلؤدئث» اياعئندا نةحليؤدوأ بةسئنشئ سيمفونيانئ تئثداعاندا، ءوزئن-ءوزئ اياپ، كوزئنئث جاسئن توقتاتا المايدئ. تولستوي بةتحوأةندئ نةگة جازعئرادئ؟ ونئث كذشتئلئگئ ءذشئن. بذل جةردة ول گةتةمةن ئنتئماقتاس. دة-مينور سيمفونياسئنا قايران قالعان گةتة ءوزئنئث ةركئن بيلةپ العان ونئ شئعارؤشئعا بذكئل كارئن توگئپ قارسئ شئققان-تذعئن.
- سئنشئ رةتئندة ايتئثئزشئ - ادةبيةت نة جوعالتتئ، نة تاپتئ؟
- ارتئق نةمةسة اسئلئق سويلةؤدئ ذناتپايتئن چةحوأ ءبئر كذنئ بؤنينمةن اثگئمةلةسكةندة: - ةرتةث تولستوي ولگةن سوث ءبارئنئث دة كذللئ كوككة ذشادئ،- دةيدئ. - سوندا نة، ادةبيةتتئث دة مة؟ - دةپ تاثعالادئ بؤنين. - ءيا، ادةبيةتتئث دة، - دةيدئ چةحوأ مذثايئپ. چةحوأتئث كورئپكةلدئگئ ءدال كةلدئ. ذلئ تولستوي دذنية سالعان سوث جةتئ جئلدان كةيئن رةسةيدة توثكةرئس بولدئ. ادةبيةت - ذلتتئ ادامگةرشئلئككة تاربيةلةؤ ميسسياسئنان ايئرئلئپ، تازا يدةولوگيانئث قذرالئنا اينالدئ. رةسةيدة 20- عاسئردا پؤشكين، لةرمونتوأ، گوگول، تولستوي، دوستوةأسكيي، چةحوأقا پارا-پار ذلئ تذلعانئث تؤماؤئنئث سةبةبئنئث استارئن وسئدان ئزدةؤ كةرةك. بئزدة دة ابايدان سوث ءبئر عاسئردئث شيرةگئندة ازاماتتئق پوزيسياسئ بيئك، وعان پارا-پار تذلعانئث تؤماؤئ ماقتانئش ةمةس - تراگةديا. دةگةنمةن بئزدةگئ ابايدان سوثعئ قازاق رؤحانياتئنئث باسئندا بولعان تراگةديانئ ةسئثة الساث - جذرةگئث قان جئلايدئ. اكةسئنئث قذنئ بارداي كةثةس جةندةتتةرئ قازاق زيالئلارئن قئناداي قئردئ. جانة ولاردئث ءارقايسئسئ ادةبيةت تذگئل، ءبئر ةلدئث پاتشاسئ بولؤعا لايئق قانداي ازاماتتار ةدئ دةسةثشئ! ةگةر اؤةزوأ تة سول جئلدارئ اتئلئپ كةتكةندة ادةبيةتئمئزدئث كةلةشةگئنئث نة بولاتئنئن كوز الدئثا ةلةستةتؤگة شوشيسئث. تاؤةلسئزدئك الساق تا، باسقا حالئقتئث الدئندا قذلدئق ذرعئمئز كةلئپ تذراتئنئمئزدئث ذلكةن سةبةبئ دة وسئنداي ازاماتتاردئث جوقتئعئنان بولئپ جاتئر.
20- عاسئردا قازاقتان كوپ قئرئلعان، ارتئق ازاپ شةككةن حالئق جوق شئعار، ءسئرا. كورگةنئمئز زورلئق-زومبئلئق پةن تةپةرئش بولعان سوث ذلتتئق رؤحئمئز دا السئرةپ، ادةبيةتئمئز دة قوعامنئث شئنايئ بةت-بةينةسئن كورسةتكةن ذلئ تؤئندئلار تؤعئزا المادئ. جذزدةگةن مئث قازاقتار قولدان جاسالعان اشارشئلئقتان ءولدئ. ميلليونداعان باؤئرلارئمئز شةتةلگة قاشتئ. قانشاما زيالئلارئمئز جازئقسئز اتئلدئ. جازئقسئز سوتتالعاندارئ قانشاما. وكئنئشكة قاراي، ءبئزدئث ادةبيةتئمئز ذلتئمئزدئث باسئنداعئ وسئ تراگةديانئ جازا المادئ. (ورئستاردا باسئن ولئمگة تئگئپ بذل تراگةديانئ سؤرةتتةگةن جازؤشئ بار. ول - الةكساندر سولجةنيسئن.) ذلتئمئزعا جاسالعان اياؤسئز گةنوسيد - قازاقتئ قاتتئ شوشئتئپ تاستادئ. كةثةس وكئمةتئ قذلاماي تاعئ جيئرما جئل تذرعاندا ورئسقا ءسئثئپ، قذرئپ كةتؤئمئز دة مذمكئن ةدئ. قذدايعا شذكئر، تاؤةلسئزدئك الدئق. ءبئراق سول جئلدارداعئ ذرةيدئث سالقئنئ ءالئ دة بويئمئزدان كةتة قويماعان سئثايلئ. سورلئلئعئمئز سونشاما، ءالئ كذنگة دةيئن اشارشئلئقتئث زاردابئنان قازاقتئث كةث دالاسئندا سذيةگئ شاشئلئپ قالعان اتا-بابالارئمئزدئث، اتئلئپ كةتكةن الاشتئث اپتالداي ازاماتتارئنئث قذنئن سذراؤدان قورقامئز. ةندئ ةث بولماعاندا عاسئرئمئزدئث باسئنداعئ الاش ازاماتتارئ كوتةرگةن ازاتتئق يدةياسئن ءولتئرئپ الماؤعا تئرئسؤئمئز كةرةك. ةگةر ولار مذرات ةتكةن ازاتتئق يدةياسئن ءولتئرئپ الساق -ذلت رةتئندة بئرتة-بئرتة جويئلئپ كةتؤئمئز دة مذمكئن.
- اثگئمةثئزگة راقمةت! اثگئمةلةسكةن ةرلان ءجذنئس
دةرةككوز: «ايقئن» گازةتئ