ادامدار نةگة وتئرئك ايتادئ؟
ةث ذلئ وتئرئكتةر «مةن ةشقاشان وتئرئك ايتپايمئن» دةگةننةن باستالاتئن سةكئلدئ. ةشقاشان وتئرئك ايتپاؤ دةگةن ءارقاشان شئندئقتئ ايتؤ دةگةندئ بئلدئرمةسة كةرةك. ال شئندئق دةگةنئمئزدئث ءوزئ نة ةدئ؟ شئندئق تؤرالئ وتئرئك ايتقاننان گورئ كةيدة وتئرئك تؤرالئ شئندئقتئ ايتقان دا جاقسئ. شئندئق تؤرالئ شئندئق پةن وتئرئك تؤرالئ وتئرئكتئث اراسالماعئ شامالاس ةكةنئن بايقاؤ قيئن ةمةس. شئندئق تؤرالئ شئندئقتئ ايتؤعا بولادئ، ءبئراق وتئرئك تؤرالئ وتئرئك ايتؤعا بولمايدئ. نةگة دةسةثئز، بئرةؤدئث شئندئعئ وزگةگة وتئرئك، ال بئرةؤدئث وتئرئگئ وزگةنئث شئندئعئ. جالپئ ادامزاتتئق شئندئقتار جةكة ادامدئق وتئرئكتةردةن قذرالاتئن سةكئلدئ. ويتكةنئ تاريحتئ ادامدار جازادئ. كةي وتئرئكتةردئث تؤؤ ءداؤئرئ تئم ةسكئ، تئم كونة بولعاندئقتان، ونئث تؤؤ سةبةبئ ذمئتئلئپ ذلگةرگةندئكتةن ونئث سالدارئ ةث ذلئ شئندئق سةكئلدئ كورئنة بةرةدئ. بايقاپ كورئثئز، مامانداردئث زةرتتةؤئنشة ةث ءبئر شئنشئل ادامنئث ءوزئ ءبئر كذندة ءتورت وتئرئكتةن ةلؤ وتئرئككة دةيئن، ال اسئلئندة ادام ءبئر كذندة ةكئ ءجذز وتئرئككة دةيئن ايتادئ ةكةن. ءتئپتئ ونئسئن ءوزئ دة بايقاماي قالادئ. الپئس جئل ءومئر سذرگةن ادام سةكسةن سةگئز مئث وتئرئكتئ قولدانؤئ انئق بولئپ وتئر. سوندا تذتاس ءبئر حالئقتار ءوزئنئث ءومئر ءسذرؤ كةزةثئندة قانشا وتئرئككة دةيئن ايتؤئ مذمكئن؟ ماسةلةن، پسيحولوگتاردئث پايئمداؤئنشا، باتئستئقتار وتئرئكتئ كوبئرةك ايتادئ ةكةن. ارينة، وتئرئكتئ ايتؤدئث ءارتذرلئ سةبةپتةرئ جانة وتئرئكتئث تذرلةرئ بار. پلاتونشا ايتقاندا «ئزگئ وتئرئك» («كئناراتسئز مةملةكةتتة بيلئك قوعامنئث يگئلئگئ ءذشئن «ئزگئ وتئرئككة» بارؤئ ءتيئس») ياعني ءار الؤان ادامداردئث ءبئر-بئرئمةن تذسئنئستئگئ ءذشئن زيانسئز دةپ تانئلادئ. باتئس قانا ةمةس، شئعئس حالئقتارئ دا «ئزگئ وتئرئكتئ» ةرةكشة قولدانا بئلةدئ. ال باتئستا «ئزگئ وتئرئك» ايتؤدان ءبئرئنشئ ورئندا يتالياندئقتار، سودان كةيئن فرانسؤزدار، نةمئستةر، اعئلشئندار جانة ءتئزئم سوثئندا گوللاندئقتار تذر. قازاق حالقئ وتئرئكتئ قانشالئقتئ ايتادئ؟ قازاقتا وتئرئكشئنئ مئناداي ذعئمدارمةن بةرةدئ: سؤايت، بوسپة، سؤدئر، الدامپاز، سؤجذقپاس ت.ب. سونداي-اق «وتئرئك ورگة جذزبةس»، «وتئرئكشئنئث كؤاسئ قاسئندا»، «وتئرئكتئ شئنداي، شئندئ قذداي ذرعانداي...»، «وتئرئكتئث قذيرئعئ ءبئر تذتام» سةكئلدئ ماقال-ماتةلدةرمةن ايقئندايدئ. وسئدان بايقاعانئمئزداي، قازاققا اثعال وتئرئك ءتان سةكئلدئ. الدامپاز كةيئپكةرلةرئ ءوز وتئرئگئنة ءوزئ الدانئپ قالاتئن مئسالدار بةك كوپ. بئلايشا ايتقاندا، ءبئز كوبئنة وزگةنئ الدادئق دةپ، ءوزئمئزدئ الداپ وتئرامئز.
2008 -جئلئ بةلگئلئ ءبئر حالئقارالئق كومپانيا الةمنئث 19 ةلئندة جذرگئزگةن ساؤالناما ناتيجةسئن ذسئندئ. سونداعئ ذيعارئم بويئنشا، ادامدار وتكةن ونجئلدئقتارعا قاراعاندا قازئر وتئرئكتئ ةرةكشة كوپ ايتاتئن بولئپ شئققان. ونئمةن قويماي، وتئرئك ايتؤدا ةرلةر ايةلدةردةن اسپاسا، كةم تذسپةيدئ ةكةن. مذنئ نةمةن تذسئندئرؤگة بولار ةدئ؟ ءار ءداؤئر، كةزةثدةر ءبئر يدةيامةن نةمةسة پالسافالئق ذعئممةن اشئلئپ، انئقتالئپ وتئرادئ. ءذمئت ءداؤئرئ، سةنئم ءداؤئرئ، كةك ءداؤئرئ دةگةن سةكئلدئ. بذل ذيعارئمعا سذيةنسةك، الدا جالعاندئق ءداؤئرئ كةلة جاتقان سئثايلئ. ادامدار بارلئق قذندئلئقتاردان باس تارتئپ، الدامشئ، وتپةلئ يدةيالارعا بوي ذرؤئ مذمكئن. وعان نةگئزگئ سةبةپ ساناعا بةرئك ورناي باستاعان اقئرزاماننئث جاقئنداپ قالؤئ تؤرالئ تذسئنئك دةسةك قاتةلةسة قويماسپئز. سوندئقتان دا ادامدار تةك بذگئنمةن ءومئر سذرؤگة داعدئلانؤدا. ةرتةث - ابستراكسيا، بذگئن - ؤتوپيا. بذگئن وتئرئك ايتؤ ءومئر ءسذرؤدئث تاسئلئنة اينالئپ ذلگةرگةن. كارئ شئندئقتاردان جاپ-جاس وتئرئكتةر سذيكئمدئ. ءومئردئث شئندئعئن، ءولئمنئث شئندئعئن، زاماناقئردئث شئندئعئن، عالامدئق جئلئنؤدئث شئندئعئن، جةردةگئ بيوقورلاردئث تاؤسئلؤ شئندئعئن ءبئلؤ جالپئ العاندا ادامعا قاجةت پة؟ ادام ونسئز دا ونئ بئلةدئ. ال ادام بالاسئنئث تابيعات الدئنداعئ جةثئمپازدئعئ، ءولئمدئ دة جةثةتئنئ، بيوقوردئ باسقا عالامشارلاردان الؤعا بولاتئنئ تؤرالئ ادةمئ وتئرئكتةر ءومئر سذرؤگة دةگةن قذشتارلئقتئ وياتادئ. دةگةنمةن ءاركئمنئث قانداي شئندئقتئ بولماسئن بئلؤگة حاقئسئ بار. ءتئپتئ جازئلماس دةرتكة شالدئققانداردئث ءوزئ قانشا ءومئرئ قالعانئن بئلؤگة قذقئلئ. ءبئراق كةيدة بةلگئلئ ءبئر شئندئقتاردئ بئلمةي-اق قويعان جاقسئ. ءومئر تئنئش بولادئ. كذندةلئكتئ ومئرئمئزدةگئ وتئرئكتةرگة قاتئستئ قاراپايئم عانا مئسالدار كةلتئرةلئك. ةكئ ادام ءوزارا اثگئمةلةسئپ وتئر دةلئك. ءبئرئنشئسئ: «ايتشئ، وسئ ايتقانئم وتئرئك پة؟»، ةكئنشئسئ: «جوق، وتئرئك ةمةس»؛ «راس پا؟» «راس»؛ مذندا نةگئزگئ باسئمدئق كوثئلگة قاراؤدا. ةكئنشئ ادام ئشتةي كةلئسپةي تذرؤئ مذمكئن، ءبئراق ءدال سودان دذنية توثكةرئلئپ كةتپةسئن بئلگةندئكتةن، بارئنة ماقذل. ةكةؤئنئث كةز كةلگةنئ ءبئر-بئرئنة «ءسئزدئ كورگةنئمة قؤانئشتئمئن!»، «و، قذلپئرئپ كةتئپسئز»، «مةن ءسئزدئ كوپ ويلايمئن»، «سئزدةي ادامدار سيرةك تؤادئ عوي» دةيدئ. وسئ توركئندةس تاعئ دا باسقا كوپتةگةن كوثئل ءذشئن ايتئلاتئن سوزدةردئ تولئق شئندئق دةي المايسئز. كةزةكتئ سوزدةر.
ادامدار وتئرئكتئ وزگةنئ نةمةسة ءوزئن قورعاؤ ءذشئن، شئندئقتئ مويئنداؤدان قورئققاندا نةمةسة ءئستئث ئثعايئندا قاجةت دةپ تاپپاعاندا، ءسوزئن وتكئزؤ ءذشئن، جاؤاپكةرشئلئكتةن باس تارتقاندا، جازادان، جابئرلةؤدةن ءوزئن اراشالاؤ ءذشئن، وزگةنئث مذددةسئن ءيا ءومئرئن ساقتاپ قالؤ ءذشئن، مةملةكةت ئشئندةگئ ءيا ءبئر اؤلةت ئشئندةگئ ذيلةسئمدئ ذستاؤ ءذشئن، تاعئ دا باسقا سةبةپتةرمةن ايتادئ. زيانسئز، كئناسئز، ياعني وتباسئنئث بةرئكتئگئن ساقتايتئن، كئسئنئ اجالدان الئپ قالاتئن وتئرئكتةر دئندة دة جوققا شئعارئلمايدئ. ال جاس بالالاردئث وتئرئك ايتؤئن قازئرگئ زامان پسيحولوگتارئ «وتئرئك» دةگةن ذعئممةن انئقتاؤعا قارسئلئق ءبئلدئرئپ وتئر. ويتكةنئ بالا ناقتئلئق پةن ةلةستةتئلةتئن دذنيةلةردئث اراجئگئن تولئق بئلمةيدئ. سوندئقتان دا ونئث وتئرئگئ - كذناسئز. ءبئراق ذلكةن ادامنئث، كوپ جاعدايدا اتا-اناسئنئث بالاعا وتئرئك ايتؤئ، شئندئقتئ جاسئرؤئ وث ناتيجة بةرة بةرمةيدئ. ول ءتئپتئ بارا-بارا پاتولوگيالئق الدامشئلئققا دةيئن جةتكئزؤئ مذمكئن. بالانئث جان-دذنيةسئن زةرتتةؤشئ ماماندار بالاعا سذراق قويعاننئث وزئندة ول وتئرئككة سذرانئپ تذراتئنداي بولماؤئن قاداعالاؤدئ وتئنةدئ. مئسالئ سذراق «ويئنشئقتارئثدئ جينادئث با؟» دةگةنگة قاراعاندا «ويئنشئقتارئثدئ جيناماعانئثدئ بايقادئم» دةگةن سةكئلدئ بولؤئن تالاپ ةتةدئ. كاليفورنيا ؤنيأةرسيتةتئنئث عالئمدارئ پاتولوگيالئق (وتئرئك ايتپاسا تذرا المايتئن جانة ءوز وتئرئگئنة ءوزئ سةنةتئن) وتئرئكشئلةردئث ميئنئث جاي ادامدار ميئننان وزگةشة ةكةنئن بايقاعان. ولاردئث ميئندا جذيكة جاسؤشاسئنئث نةگئزگئ ةلةمةنتئ - نةيرونداردئث (سذر زات) كولةمئ كئشئرةيئپ، كةرئسئنشة اق زاتتئث (جذيكة تالشئقتارئنئث) ذلعايعانئن انئقتاعان. دةمةك، ادامداردئث شئندئقتئ نةمةسة وتئرئكتئ ايتؤئ - ميداعئ اق جانة سذر زاتتاردئث ويئنئ، كذرةسئ. قايسئسئ باسئم تذسسة، ادام سوعان قاراي ئثعايلانادئ. سونئمةن، ادامدار نةگة وتئرئك ايتادئ؟ وعان ءبئر عانا جاؤاپ بار سةكئلدئ: ادامدار شئندئقتئ قورعاؤ ءذشئن وتئرئك ايتادئ. تذسئنئكتئ ذعئممةن ايتقاندا - ءومئر ءسذرؤ ءذشئن. ال ءومئر بذگئنمةن ولشةنگةن كةزدة، ول دا بالا قيالئنداعئداي وتئرئككة اينالادئ. ءبئر كذندئك ءومئردئ ءسذرؤ ءذشئن ايتئلعان وتئرئك ةرتةثگئ كةلگةن كذنمةن اشكةرةلةنةدئ. بذدان شئعاتئنئ، وتئرئك - شئندئقتئ اشؤشئ قذبئلئس.
ةرلان ءجذنئس
دةرةككوز: «ايقئن» گازةتئ