مةملةكةت باسشئسئنئث اتئنا قازاقستان ازاماتتارئ مةن ذيئمداردان كوپتةگةن قذتتئقتاؤ جةدةلحاتتار مةن حاتتار كةلئپ تذسؤدة
«ءسئز ءبئزدئث رةسپؤبليكامئزدئث دامؤئنا جانة گذلدةنؤئنة باعا جةتكئزگئسئز ذلةس قوستئثئز، ءسئزدئ - ذلت كوشباسشئسئ دةپ تانؤ، سونداي-اق ءسئزدئث اتئثئزدئث حالئقارالئق دةثگةيدةگئ جاثا ؤنيأةرسيتةتكة بةرئلؤئ - ءسئزدئث قئزمةتئثئزگة بةرئلگةن جوعارئ باعا»، - دةپ جازادئ قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث حالئق ءارتئسئ، 94 جاستاعئ اقساقال وراز ابئشةأ.
ذلئ وتان سوعئسئنئث ارداگةرئ، سوسياليستئك ةثبةك ةرئ، وسكةمةندئك بوشاي كئتاپبايةأ تذثعئش پرةزيدةنتكة دةگةن جذرةكجاردئ تئلةگئن بئلدئرگةن حاتئندا: «ةلئمئزدئث بذگئنگئ وركةندةؤئ، تاؤةلسئزدئگئمئزدئث تذعئرلانؤئ، ةلدئگئمئزدئث الةمگة جاريا بولؤئ - ءسئزدئث ارقاثئزدا! بةيبئت ةلئمئز دامئپ، وركةندةي بةرسئن!»، - دةپ جازادئ.
بةلگئلئ قوعام قايراتكةرئ ماقتاي ساعديةأ تة مةملةكةت باسشئسئن 70 جاسقا تولعان مةرةيتويئمةن اعئنان جارئلا قذتتئقتاپتئ: «جةتپئسكة اركئم كةلةدئ. ءبئراق تاعدئردئث جازؤئمةن، ءتاثئردئث سئيئمةن قازاق ةلئ تاريحئنئث ةث ءبئر تولاعاي تذلعاسئنا اينالعان ءسئزدئث جةتپئسئثئزدئث ءجونئ بولةك. ويتكةنئ تاؤةلسئز قازاقستاننئث جاثا تاريحئ تذگةلدةي ءسئزدئث ةسئمئثئزبةن بايلانئستئ. جاستايئثئزدان اتقا قوندئثئز. ذلكةن شئثدالؤ مةكتةبئنةن ءوتتئثئز. ءسويتئپ، تاريحتئث سئن ساعاتئ سوققاندا تؤعان حالقئثئزدئث كورةگةن كوشباسشئسئنا، تذعئرئ بيئك قايراتكةرئنة اينالدئثئز. حالقئثئزدئ تالقئسئ مول قيئندئقتاردان الئپ شئعاتئن، نذرلئ بولاشاققا باستايتئن تاريح تاثداؤئ سئزگة ءتذستئ».
كوپتةگةن قذتتئقتاؤلار ةثبةك جانة سوعئس ارداگةرلةرئنةن كةلدئ. ولاردئث قاتارئندا جامبئل وبلئسئنان، ذلئ وتان سوعئسئنئث ارداگةرئ ا.وتةؤلين، استانادان ءتئل ارداگةرئ ايمان نذرقاسئموأا، و ق و قازئعذرت اؤدانئنئث قذرمةتتئ ازاماتئ ةدئگةن جذنئسبةكوأ، رايئمبةك اؤدانئنئث قذرمةتتئ ازاماتئ سوأةت ورازايةأ، ورالدان تةمئربولات قذباشةأ، استانالئق زةينةكتةر سوسيال قذمارتةگئ جانة قئزئلوردادان ت.سئرلئبايةأ بار.
الماتئ قالاسئنان حات جولداعان سذلتان جيةنبايةأ ةلباسئنئث ةلورداسئن ارقا توسئنة كوشئرؤدةگئ ةرلئگئنة ريزالئعئن بئلاي جةتكئزئپتئ: «كةزئندة استانانئ الماتئ قالاسئنان اقمولاعا اؤئستئرؤدئث ءمانئن كوبئسئ تذسئنبةگةن، ءبئراق ؤاقئت بذل شةشئمنئث ورئندئ بولعانئن دالةلدةپ بةردئ. بذل ماسةلةدة ءسئزدئ ساز باتپاقتئث ذستئنة كةرةمةت قالا تذرعئزعان І پةترمةن عانا سالئستئرؤعا بولادئ».
اتئراؤدان سوعئس جانة ةثبةك ارداگةرئ وثايباي كوشةكوأ، ةثبةك ارداگةرئ امانگةلدئ سةلبايةأ جانة كومپوزيتور يليا جاقانوأ ذجئمدئق قذتتئقتاؤ جولداعان. «بذگئندة سان سالالئ دامؤئمئزدئث ورلةؤئنة باسشئلئق ةتئپ، قازاقستاننئث بةدةلئن بذكئل الةمگة تانئتئپ، بولاشاعئمئزدئ جارقئن ةتئپ، ذلتئمئزدئث شئن مانئندةگئ كةمةثگةر كوشباسشئسئنا اينالدئثئز. ءبئز ءسئز باستاعان تاريحي ذلئ ئستةردئث ورتاسئندا جذرگةنئمئزدئ ماقتان تذتامئز جانة بار كذش-جئگةرئمئزدئ ءسئز كورسةتكةن مئندةتتةردئ ورئنداؤعا ارنايمئز»، - دةلئنگةن حاتتا.
پرةزيدةنت پوشتاسئندا ةثبةك ذجئمدارئنان كوپتةگةن قذتتئقتاؤلار بار. ولاردئث قاتارئندا ءذلبئ مةتاللؤرگيالئق زاؤئتئنئث ذجئمئ، «سةمةي ماشينا جاساؤ زاؤئتئ» ا ق، سونداي-اق وسكةمةن قالاسئنان «كةمونت» ا ق جذمئسشئلارئ مةن پةتروپاألوأسك قالاسئنان «أينزاأود» ج ش س ةثبةككةرلةرئ بار.
قذتتئقتاؤ جةدةلحاتتارئن «قازفوسفات» ج ش س باسقارما ءتوراعاسئ ماقسذتبةك ةسةنوأ پةن باس ديرةكتورئ مذقاش يسكانديروأ، «أوستوكماشزاأود» اق باس ديرةكتورئ لةونيد بةردؤس، ماثعئستاؤ وبلئسئنان ةثبةك سئثئرگةن مذنايشئ قؤانئشنياز توقپانوأ، «ازيا-اأتو» ا ق ديرةكتورلار كةثةسئنئث ءتوراعاسئ اناتوليي بالؤشكين مةن وسئ ا ق-نئث پرةزيدةنتئ ةرجان مانديةأ جولدادئ.
قازاقستان رةسپؤبليكاسئ كاسئپوداقتارئ فةدةراسياسئنئث ءتوراعاسئ سيازبةك مذقاشةأ بئلاي دةپ وي تولعاپتئ: «مةملةكةتئمئزدئث مذددةسئ ءذشئن ناعئز تاريحي شةشئمدةر قابئلداپ كةلةسئز. ءسئزدئث قول جةتكئزگةن جةتئستئكتةرئثئز تةك قانا قازاقستان حالقئنئث ةمةس، مذسئلمان جانة تذركئ تئلدةس ةلدةردئث دة ورتاق ماقتانئشئنا اينالئپ وتئر. وعان ءبئز كؤامئز. بذگئنگئ جةتئستئكتةرئمئز - ةرتةثگئ تولاعاي تابئستارئثئزدئث ئرگةتاسئ. ونئث ابئرويمةن اتقارئلؤئ - ءسئز باستاعان قازاقستاننئث قازاقستاننئث بارشا ازاماتتارئنئث مارتةبةلئ مئندةتئ».
«مةنئث انام رةسةيدة تذرادئ. مةن قازاقستان تؤرالئ، شئعارماشئلئعئمدئ جذزةگة اسئرا الاتئن مةنئث قالام اقتاؤ تؤرالئ وعان ايتقانئمدا، ول قؤانادئ. مةنئث انام ماعان:
- أةرا، شئن مانئندة، سةن ذلئ ةلدة ءومئر ءسذرئپ جاتئرسئث! - دةيدئ.
مةن وسئنداي ةلدة تذرئپ جاتقانئما باقئتتئمئن جانة مذنداي باقئتتئ مةنئث بالالارئم دا سةزئنسة ةكةن دةيمئن»، - دةپ جازادئ اقتاؤ قالاسئنان أةرا بينديؤگ.
«ةلئمئزدة ءسئز ورناتقان بةيبئتشئلئك پةن كةلئسئم ارقاسئندا ءاربئر قازاقستاندئق ءار سالادا ءوزئنئث قابئلةتئن تانئتئپ، جةمئستئ ةثبةك ةتؤ مذمكئندئگئنة ية بولدئ. ءسئزدئث كةمةثگةر ساياساتئثئزدئث شاپاعاتئ تيگةن كوپتئث ءبئرئ مةن سوثعئ 20 جئلدا 5 رومان جازئپ، جارئققا شئعاردئم. كوپ كوثئلئنةن شئققان كوركةم شئعارمالارئمنئث الدئ پاريجدة، ماسكةؤدة، سوثئ ورتا ازيا رةسپؤبليكالارئندا جةكة كئتاپ بولئپ شئعئپ، الةمنئث ايگئلئ ادةبيةتشئلةرئنةن جوعارئ باعا الدئ. سول جةتئستئكتةرئم ءذشئن سئزگة، ءسئزدئث ةلئمئزدئ گذلدةندئرگةن دانا ساياساتئثئزعا قارئزدارمئن. ولاي دةيتئنئم، وتانئمئز 20 جئلدا 20 عاسئرلئق تابئسقا جةتپةسة، كةيبئر ةلدةر قذساپ بةرةكة، بئرلئكتةن ايئرئلئپ قالسا، مذنشالئقتئ ونئمدئ ةثبةك ةتة الماس ةدئم»، - دةيدئ ءوزئنئث ةلباسئعا الماتئدان جولداعان قذتتئقتاؤ حاتئندا جازؤشئ سابيت دوسانوأ.
سونداي-اق تذركئستان قالاسئندا تذراتئن ارداقتئ اقساقالئمئز، ق ر ذلتتئق عئلئم اكادةمياسئنئث اكادةميگئ راحمانقذل بةردئباي ءوزئنئث جةدةلحاتئندا ةلباسئن مةرةيتويئمةن قئزؤ قذتتئقتاي كةلة، اق باتاسئن بئلايشا اقتارئپتئ: «حالقئمئزعا اسا قادئرلئ، دارئندئ پرةزيدةنتئمئز نذرسذلتان! مةرةيتويئث قذتتئ بولسئن! ءومئر-جاسئث ذزاق بولسئن! العا قويعان ماقساتتارئث ورئندالا بةرسئن!»
ق ر ذلتتئق عئلئم اكادةمياسئنئث اكادةميكتةرئ سةرئك قيرابايةأ پةن ءاليا بةيسةنوأا دا مةملةكةت باسشئسئن جةتپئستئ باعئندئرعان مةرةيلئ كذنئمةن قذتتئقتاپ، جةدةلحات جولداپتئ. «تاؤةلسئز قازاقستاننئث ورنئعؤئ مةن بذگئنگئ جةتكةن بيئگئ تذگةلدةي ءسئزدئث ادال ةثبةگئثئز. حالقئثئز قذرمةتتةپ، ذلت كوشباسشئسئ اتاندئردئ. ذزاق ءومئر ءسذرئپ، ةلئثئزدئ العا باستاي بةرؤئثئزگة تئلةكتةسپئز»، - دةپ جازادئ اكادةميكتةر.
«اسا قذرمةتتئ نذرسذلتان ءابئش ذلئ، ءسئزدئث ةثبةك جولئثئز - ءوز حالقئنا، ونئث مذددةسئنة ءمئنسئز قئزمةت جاساؤدئث جارقئن مئسالئ. ءسئز - جاثا قوعامدئق قذرئلئس، جاثا مةملةكةت، جاثا قازاقستان قذرعان ذلت كوشباسشئسئسئز. ءسئزدئث پرةزيدةنتتئك قئزمةتئثئزدئ الةم جوعارئ باعالادئ، ءبئزدئث حالقئمئز ءوز بولاشاعئن سئزبةن بايلانئستئرا قارايدئ»، - دةپ جازادئ قاراعاندئ قالاسئنئث قذرمةتتئ ازاماتئ س.دوسماعامبةتوأ.
ةلوردا كذنئمةن جانة پرةزيدةنتتئث مةرةيتويئمةن الةؤمةتتئك سالا مةن ءبئلئم سالاسئنئث قئزمةتكةرلةرئ قذتتئقتايدئ. ولاردئث قاتارئندا الماتئ قالاسئنئث بالالار قذقئعئن قورعاؤ جونئندةگئ دةپارتامةنتتئث قئزمةتكةرلةرئ، «كوررةكسيالئق پةداگوگيكا ذلتتئق عئلئمي-پراكتيكالئق ورتالئعئ» م م ذجئمئ، ك س ر و مةديسيناسئنئث ذزدئگئ قذلتاس اشئربايةأ، سولتذستئك قازاقستان وبلئسئنئث، قئزئلجار اؤدانئنئث، بةسكول ورتا مةكتةپ-گيمنازياسئنئث ذستازدارئ، استانا قالاسئنداعئ ينتةرنات-ذيئنئث ديرةكتورئ ب.ناربايةأ، و ق و بالالار قذقئعئن قورعاؤ جونئندةگئ دةپارتامةنت ديرةكتورئنئث مئندةتئن اتقارؤشئ د.ماؤلةنوأ، قوستاناي قالاسئنئث ورتا مةكتةبئنئث تذلةكتةرئ، بةسقاراعاي اؤئلئنئث بالالار باقشاسئنئث اتا-انالارئ بار.
شئعئس قازاقستان وبلئسئ، زايسان اؤدانئنان اؤداندئق اقساقالدار القاسئنئث ءتوراعاسئ، ةثبةك ارداگةرئ تذتقان مئرزاحانوأ، ذلئ وتان سوعئسئنئث ارداگةرئ بايعانبةك قذدابايةأ، جازؤشئ قاليبةك التئبايةأتار دا جةدةلحات جولداپ، مةملةكةت باسشئسئن اؤدانداعئ اقساقالدار اتئنان قذتتئقتاپتئ: «بيئلعئ جئلئ قازاقستان ةؤروپاداعئ قاؤئپسئزدئك جانة ئنتئماقتاستئق ذيئمئنئث ءتوراعاسئ رةتئندة بيئك تذعئرعا كوتةرئلدئ. ازيا، ت م د ةلدةرئنئث اراسئندا العاشقئ بولئپ ةؤروپا تورئنة شئقتئ. باتئس تا، شئعئس تا مويئنداپ، ساناساتئن، قذرمةتتةيتئن ةل بولدئق. بذل - ةلدئث تذثعئش پرةزيدةنتئ، ذلتئمئزدئث ذلئ پةرزةنتئ، ادامزات تاريحئنان لايئقتئ ورئن الاتئن - ءسئزدئث ةرةن ةثبةگئثئزدئث ناتيجةسئ».
تاعدئر تاؤقئمةتئمةن دذنيةنئث تذكپئر-تذكپئرئنة تارئداي تاراپ كةتكةن، اتاجذرتتان جئراق جذرسة دة ونداعئ جاثالئققا قذلاعئن تذرئپ، ةلةثدةپ وتئراتئن قانداستاردان دا قذتتئقتاؤلار كوپتةپ كةلؤدة. سولاردئث بئرئندة: «مةملةكةتتئك «مادةني مذرا» باعدارلاماسئنئث اياسئندا موثعولياداعئ قازاقتاردئث مادةنيةتئن زةرتتةؤ، جيناقتاؤ، قايتا جاثعئرتؤدا دايةكتئ شارالار جذزةگة اسئرئلسا ةكةن. حالقئثئزبةن بئرگة باقئت پةن بةرةكةگة كةنةلة بةرئثئز»، - دةپ تئلةك ءبئلدئرئپتئ موثعوليانئث بايان-ولگةي ايماعئنان ذستاز عازيزا ساعدولدا قئزئ.
قازاقستاننئث حالئق ءارتئسئ، بةلگئلئ سازگةر بازارباي جذمانيازوأ تا اقتارئلئپ شئققان اق تئلةگئن جةدةلحات ارقئلئ جولداي وتئرئپ: «ءداؤئردئث عذلاما، دارحان داناسئ، قازاقتئث باعئنا تؤعان قذدئرةتتئ قئرانئم، توقتاما، سامعاي بةر، سامعاي بةر!»، - دةپ جئگةرگة تولئ ءسوز ارناپتئ.
مةملةكةت باسشئسئنئث پوشتاسئنا كةثةيتئلگةن كوررةسپوندةنسيالار ت م د ةلدةرئنئث رةسمي ادامدارئنان، ازاماتتار مةن ذيئمداردان كةلئپ ءتذستئ.
رةسةي فةدةراسياسئ فةدةرالدئق جينالئسئ فةدةرالدئق كةثةسئنئث توراعاسئ س.م.ميرونوأ مةملةكةت باسشئسئن 70 جئلدئق مةرةيتويئمةن شئن جذرةكتةن قذتتئقتادئ. «فةدةرالدئق كةثةستة ءسئزدئ رةسةي فةدةراسياسئ مةن قازاقستان رةسپؤبليكاسئ اراسئنداعئ ءوزارا ءتيئمدئ ئنتئماقتاستئقتئث بارلئق سالاسئن ودان ءارئ دامئتؤعا ذلكةن ذلةس قوسقان دانا مةملةكةت قايراتكةرئ رةتئندة جاقسئ بئلةدئ، - دةپ جازادئ ءوزئنئث قذتتئقتاؤ جةدةلحاتئندا س.م.ميرونوأ. - ءسئزدئث ومئرلئك جانة مةملةكةتتئك قئزمةتتةگئ مول تاجئريبةثئز رةسةي مةن قازاقستاننئث ستراتةگيالئق ارئپتةستئگئن العا اپاراتئنئنا، ش ئ ذ، ذ ق ش ذ، ةؤرازةق، كةدةندئك وداق، وزگة دة حالئقارالئق ذيئمداردئث اياسئنداعئ ينتةگراسيالئق ذدةرئستةر مةن وداقتاستئق ءوزارا ءئس-قيمئلدئ تةرةثدةتة تذسةتئنئنة سةنةمئن».
ؤكراينا مينيسترلةر كةثسةسئنئث اتئنان جانة جةكة ءوز اتئنان قازاقستان پرةزيدةنتئ ن.ا.نازاربايةأتئ مةرةيتويئمةن ؤكراينا پرةمةر-ءمينيسترئ ن.ا.ازاروأ شئن جذرةكتةن قذتتئقتادئ: «ءسئزدئ ؤكراينادا ءوز ةثبةگئمةن جانة قايراتتئ كذش-جئگةرئمةن، باستاماشئلدئمةن جانة تاباندئلئعئمةن قازاقستان رةسپؤبليكاسئن دامئتؤعا، سونداي-اق ءوزارا ءتيئمدئ حالئقارالئق ئنتئماقتاستئقتئث بةلسةندئلئگئن ارتتئرؤعا باعا جةتكئزگئسئز ذلةس قوسقان كورنةكتئ مةملةكةت قايراتكةرئ، تالانتتئ ذيئمداستئرؤشئ جانة باسشئ رةتئندة بئلةدئ جانة قذرمةتتةيدئ. ءسئزدئث حالئقتئث يگئلئگئ جولئنداعئ بةلسةندئ جانة تابئستئ قئزمةتئثئز ءوز وتانئنا قئزمةت كورسةتؤدئث ذلگئسئ بولئپ تابئلادئ». ؤكراينا ذكئمةتئنئث باسشئسئ نذرسذلتان نازاربايةأقا مئقتئ دةنساؤلئق، ذزاق باقئتتئ ءومئر، وتباسئلئق قؤانئش، بةيبئتشئلئك پةن جاثا جةتئستئكتةر تئلةگةن.
تاتارستان رةسپؤبليكاسئنئث پرةزيدةنتئ رؤستام ميننيحانوأ نذرسذلتان نازاربايةأتئ 70 جئلدئعئمةن شئن جذرةكتةن قذتتئقتادئ. «قازاق مةملةكةتتئگئنئث بارلئق جاثا تاريحئ - شئن مامئندةگئ ذلتتئث كوشباسشئسئ، تاجئريبةلئ، كورةگةن ساياساتكةر جانة مةملةكةت قايراتكةرئ، بةدةلئ قازاقستاننئث اؤماعئنان تئسقارئ جايئلعان ءسئزدئث اتئثئزبةن بايلانئستئ. تؤعان حالقئثئز بةن ةلئمئز ءذشئن پرةزيدةنتتئك ةكئ ونجئلدئقتا ءسئزدئث اتقارعانئثئز ذلكةن اسةر قالدئرادئ. - دةپ اتاپ وتكةن ءوز حاتئندا باؤئرلاس تاتارستان باسشئسئ. - قازاقستاننئث ءذنئ بارلئق كةزدة جانة حالئقارالئق ارةنادا سالماقتئ شئعادئ». ر.ميننيحانوأ تاتارستاندئقتاردئث اتئنان جانة جةكة ءوز اتئنان ن.نازاربايةأقا كوپ عاسئرلئق ءداستذرلئ دوستئق پةن قازاقستان مةن تاتارستان حالئقتارئ اراسئنداعئ تؤئستئقتئ نئعايتؤعا قوسقان ذلةسئنة شئنايئ قذرمةتئ مةن دان ريزاشئلئعئن ايتقان.
نذرسذلتان نازارباةأتئث اتئنا ونئث 70 جئلدئعئمةن قذتتئقتاؤ جةدةلحاتتارئن ةؤرازةق پاا جاؤاپتئ حاتشئسئ پ.ب.زأةرةأتةن، رةسةي فةدةراسياسئ فةدةرالدئق جينالئسئ فةدةرالدئق كةثةسئنئث مذشةلةرئ أ.ب.رؤشايلو مةن أ.س.بابيچةأتةن، ت م د اتقارؤشئ كوميتةتئنئث ءتوراعاسئ-اتقارؤشئ حاتشئسئ س.لةبةدةأتةن كةلدئ.
ذ ق ش ذ-نئث باس حاتشئسئ ن.بورديؤجا ن.ا.نازاربايةأتئث 70 جئلدئق مةرةيتويئ قذرمةتئنة وراي جولداعان ءوزئنئث قذتتئقتاؤ حاتئندا بئلاي دةپ جازادئ: «ءسئزدئث ذ ق ش ذ-نئث جذمئسئنا، ونئث بةدةلئن ارتتئرؤعا بايلانئستئ ماسقاتتار مةن مئندةتتةردئ العا جئلجئتؤداعئ وزةكتئ ماسةلةلةردئ ءئس جذزئندة شةشؤگة كورسةتكةن ذدايئ جانة بةلسةندئ كومةگئثئزگة ءدان ريزامئن. شئن جذرةكتةن شئققان جانة شئنايئ ئقئلاسقا تولئ قذتتئقتاؤئم مةن ءسئزدئث كوپ قئرلئ قئزمةتئثئزدة جاثا تابئستار تئلةگةن يگئ تئلةگئمدئ قابئل الئثئز».
نذرسذلتان ءابئش ذلئ نازاربايةأتئ 70 جئلدئق مةرةيتويئمةن ئقئلاسقا تولئ قذتتئقتاؤلار ؤكراينادان - سينةلنيكوأو قالاسئنئث باسشئسئ ا.ن.ماتأةةأتةن جانة دنةپرودزةرجينسك قالاسئنئث قذرمةتتئ ازاماتئ و.ن.موروزدان كةلئپ ءتذستئ.
رةسةيدئث استراحان وبلئسئنداعئ قازاقتاردئث، «جولداستئق» قازاق مادةنيةتئ مةن ءتئلئ قوعامئ جانة قازاق مادةنيةتئن دامئتؤ قورئ اتئنان قازاقستان پرةزيدةنتئ نذرسذلتان نازاربايةأتئ مةرةيتويئمةن استراحان قالاسئنئث تذرعئنئ ن.ئسقاقوأ قذتتئقتاعان.