ءيمانوأ امانگةلدئ ذدةرباي ذلئ

(1873-1919) - حالئق باتئرئ، قازاق حالقئنئث 1916 جئلعئ ذلت-ازاتتئق كوتةرئلئسئن ذيئمداستئرؤشئلاردئث ءبئرئ، كةنةسارئ قاسئموأتئث ذزةثگئلةس سةرئگئ ءئيمان باتئر دؤلات ذلئنئث نةمةرةسئ.
None
None

بذرئنعئ تورعاي ؤةزئ قايداؤئل بولئسئندا تؤعان. اكةسئ شارؤا باققان، مومئن كئسئ بولعان. شةشةسئ قالامپئر قاقؤقئزئ مةدرةسة بئتئرگةن. امانگةلدئ اؤةلئ اؤئل مولداسئنان 2 جئل وقئپ، كةيئن تاسئباي، تاشماعامبةت ءئيشانداردئث مةدرةسةسئنة ءتذستئ. مةدرةسةدة 4 جئل وقئعان ول تذرئك، پارسئ، اراب تئلدةرئن مةثگةردئ.

اكةسئنةن 7 جاسئندا جةتئم قالئپ، جوقشئلئق تاؤقئمةتئن ةرتة تارتتئ. ةل ئشئندةگئ داؤ-شارعا ةرتة ارالاسئپ، سول سةبةپتئ رةسةي ءئيمپةريياسئنئث جةرگئلئكتئ بيلةؤشئلةرئنئث قؤدالاؤئنا ذشئراپ، 1896-1911 جئلدارئ ارالئعئندا بئرنةشة رةت تذرمةگة قامالدئ.

امانگةلدئ باتئردئث ذيئمداستئرؤشئلئق جانة قولباسشئلئق تالانتئ 1916 جئلعئ رةسةي ئيمپةراتورئنئث ماؤسئم ايئنداعئ جارلئعئنا نارازئلئق رةتئندة تورعاي دالاسئندا بذرق ةتكةن ذلت-ازاتتئق كوتةرئلئس بارئسئندا ايقئن كورئندئ. 2-3 اي ئشئندة ةلةؤلئ كذشكة اينالعان كوتةرئلئسشئلةر قوعالئ كولدة باس قوسئپ، ءابدئعاپار جانبوسئنوأتئ حان، امانگةلدئنئ كوتةرئلئس قولباسشئسئ (ساردار) ةتئپ سايلادئ. ءابدئعاپار مةن امانگةلدئنئث ذيئمداستئرؤشئلئق ئسكةرلئگئنئث ناتيجةسئندة كوتةرئلئس ساياسي سيپات الدئ جانة اسكةري-ذيئمدئق جاعئنان نئعايئپ، وعان قاتئسؤشئ ساربازدار قاتارئ 50 مئث ادامعا جةتتئ. امانگةلدئ تورعاي قالاسئن 27 كذن بويئ قورشاؤعا الدئ. ول كوتةرئلئسشئلةردئث شوشقالئ، كذيئك قوپالارئنداعئ شايقاستارئنا، پودپولكوأنيك تؤرگةنةأتئث جاراقتئ ذلكةن جاساعئنا قارسئ 1917 جئلئ اقپاننئث 21-23-ئندةگئ قذم كةشؤ-دوعال-ذرپةكتةگئ سوثعئ ايقاسئنا تئكةلةي باسشئلئق جاسادئ. جازالاؤشئلار تورعايداعئ ذلت-ازاتتئق كوتةرئلئستئ تذنشئقتئرا المادئ. كوتةرئلئس رةسةيدةگئ اقپان توثكةرئسئنة جالعاستئ.

امانگةلدئ 1918 جئلئ ناؤرئزدئث 21-ئ مةن ساؤئردئث 2-ئ ارالئعئندا ورئنبوردا وتكةن تورعاي كةثةستةرئنئث تذثعئش سيةزئنة قاتئسئپ، تورعاي ؤةزئنئث اسكةري كوميسسارئ بولئپ تاعايئندالدئ. 1919 جئلئ ساؤئردئث 20-ئندا تورعايدا كةثةس وكئمةتئ قذلاپ، امانگةلدئ تذتقئنعا الئنئپ اتؤ جازاسئنا كةسئلدئ. ءمايئتئ ءبئر جئلدان كةيئن اؤةلئ الاكولگة، كةيئن اؤدان ورتالئعئنا اكةلئنئپ جةرلةندئ. قابئرئنئث باسئنا جانة 1947 جئلئ الماتئ قالاسئندا ةسكةرتكئش ورناتئلدئ. باتئردئث ةسئمئ قازاقستاننئث كوپتةگةن قالالارئنداعئ كوشةلةرگة، قوستاناي وبلئسئنئث ءبئر اؤدانئنا بةرئلدئ. 1939 جئلئ «لةن فيلم» كينوستؤديياسئ «امانگةلدئ» فيلمئن ءتذسئردئ. بذل كوركةمونةر تؤئندئسئ قازاقتئث تذثعئش دئبئستئ فيلمئ بولدئ.

امانگةلدئنئث ةرلئككة تولئ عذمئرئ كوپتةگةن اقئن-جازؤشئلاردئث، سؤرةتشئلةر مةن كومپوزيتورلاردئث شئعارمالارئنا ارقاؤ بولعان.

دةرةككوزئ:

قازاقستان ذلتتئق ةنسيكلوپةديياسئ، 1 توم

سوڭعى جاڭالىقتار