اراب تۇبەگىندە تابيعي كليمات وزگەرىپ بارادى

استانا. قازاقپارات - شولەيتتى ايماقتاردا سۋ تاسىپ، ءجيى جاۋىن سەلدەتەتىن بولدى. جىل 12 اي ادام اياعى ارىلمايتىن دۋباي مۇنداي كەزدە كولكىپ شىعا كەلەدى. قۇمداعى قۇرعاق كليماتقا ۇيرەنگەن جۇرت بۇل كۇندەرى ابىگەرگە سالىنىپ ءجۇر.

شىعاناقتا ادەتتە ءبىر تامشى سۋ تاپپاي ۇزدىگەتىن جۇرت ءۇشىن ىلعالدىڭ ارتۋى ءبىر ەسەپتەن ەكولوگيالىق تۇرعىدا وڭ وزگەرىس بولعانىمەن، ەكىنشى جاعىنان ينجەنەرلىك جەلىگە قوسىمشا اۋىرتپالىق تۋعىزاتىن جاعداي. اراب جەرىندەگى قورشاعان ورتا ماسەلەلەرىن تەرەڭىنەن زەرتتەپ جۇرگەن حالىقارالىق ۇيىم ماماندارى وسىلاي دەيدى. دەرەككە ساي، جاۋىن-شاشىننىڭ مولدىعىنان امىرلىك قالالارى ءبىرشاما زيان شەگىپ وتىر.

مامانداردىڭ ايتۋىنشا، قالالار مەن ەلدى مەكەندەر مۇنداي تابيعي قۇبىلىسقا دايىن ەمەس.

 فاراح ناز، ەكولوگ، ازياداعى قالالار مەن ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ جونىندەگى كومپانيا وكىلى:

- كوپتەگەن ايماقتا كليمات وزگەرىپ جاتىر. ءتىپتى بۇرىن-سوڭدى ءبىر تامشى تامباعان شولەيتتى مەكەندەر جاسىل-جەلەكپەن كومكەرىلۋدە. وعان قوسا، داۋىل مەن بوران جيىلەدى. سالدارىنان بيوالۋاندىلىق وزگەرىسكە ۇشىرادى.

ناسا ۇيىمىنىڭ دەرەگى بويىنشا مىنا ءبىز تۇرعان اراب تۇبەگىنە الداعى ۋاقىتتا كەيىنگى 10-15 جىلدا بولماعان جاۋىن جاۋادى. وسى تۇرعىدا سۋعا قاتىستى ساياساتتى قايتا قاراپ، كەشەندى شارالار قابىلداۋ قاجەت دەپ ەسەپتەيمىن. دۋباي تۇرماق، قاسيەتتى مەككە مەن ءمادينا كوشەلەرى دە جاۋىن جاۋسا، لەزدە كولكىپ شىعا كەلەدى. بىرەر كۇن بۇرىن امىرلىك تۇرعىندارى وسىنداي نوسەردەن سوڭ ابىگەرگە ءتۇسىپ، ءبىراز سۇرلىگىپ قالعان. قازىر جاعداي قالپىنا كەلدى.

مۇندايدا ەل بيلىگى ۋاقىتشا شەكتەۋ شارالارىن ەنگىزىپ، كولىك قوزعالىسىن تەجەيدى. مەملەكەتتىك جانە جەكە مەكەمەلەر قاشىقتان جۇمىس ىستەۋگە كوشەدى. جەرگىلىكتى اقپارات قۇرالدارىنىڭ حابارلاۋىنشا، دۋبايداعى وقىس جاعدايعا ءبىر ەسەپتەن ارنايى درەناج جۇيەسىنىڭ بولماۋى سەبەپ.

فاراح ناز، ەكولوگ، ازياداعى قالالار مەن ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ جونىندەگى كومپانيا وكىلى:

- ۇكىمەت جاۋىن سۋىن كادەگە جاراتۋ ءۇشىن ءبىرقاتار ماڭىزدى ستراتەگيا قابىلدادى. كوپشىلىگىڭىزگە ءمالىم، ىشۋگە جارامدى تىرشىلىك ءنارى بۇل جاقتا وتە تاپشى. ول ءتىپتى كەلەشەكتە مۇنايمەن پارا-پار رەسۋرسقا اينالۋى مۇمكىن. تەڭىز سۋىنا كەلسەك، ول - اشى. تۇشىتۋ قىمبات ءارى قيىن. سوندىقتان ءبىز ءبىر جاعىنان جاڭبىردىڭ كوپ بولعانىنا دا قۋانا ءبىلۋىمىز كەرەك. جالپى كليماتقا قاتىستى وزگەرىستەر تەك اراب ەلدەرىن ەمەس، تۇتاس الەمدى الاڭداتىپ وتىر.

 بولجام بويىنشا الداعى جىلدارى شولەيتتى مەكەندەردە تاعى سۋ تاسىپ، جاۋىن سەلدەتۋى ىقتيمال. احۋال وسىلاي جالعاسا بەرسە، تابيعي تەپە- تەڭدىك بۇزىلىپ، وسىمدىك ورتاسى ودان ءارى وزگەرە مە دەگەن قاۋىپ بار. سوندىقتان عالىمدار ءىرى قالالار اكىمشىلىگىن جاعدايعا قازىردەن بەيىمدەلىپ، دابىل قاعۋ كەرەگىن ەسكەرتكەن. قازىردىڭ وزىندە، بۇدان ءتيىستى قورىتىندى شىعارعانداردىڭ ءبىرى - دۋباي. امىرلىك ۇكىمەتى بيىل 8,2 ميلليارد دوللار قارجى ءبولىپ، جاڭا درەناج جەلىسىن سالۋعا كىرىسىپ كەتتى.

 24.kz