اقتوبەلىك جەلتوقسانشى 39 جىلدان كەيىن قالاي اقتالدى

اقتوبە. KAZINFORM - جەلتوقسانشى دۇيسەنعالي بوزجىگىتوۆ بيىل جازدا عانا سوت شەشىمىن قولىنا الدى. ول - ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇربانى. وقۋدان شىعارىلدى، جۇمىسقا ورنالاسا المادى. ءبارى دە سوتتا ءوز دالەلىن تاپتى.

جەلتوقسان وقيعاسىنىڭ كۋاگەرى دۇيسەنعالي بوزجىگىتوۆ بيىل جاز ايىندا عانا اقتالدى. ءىس اقتوبە قالاسىنىڭ № 3-سوتىندا قارالدى.

ارىز بەرۋشى دۇيسەنعالي بوزجىگىتوۆ بولسا، مۇددەلى تۇلعا رەتىندە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ سالاسىنداعى رەتتەۋ جانە باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ اقتوبە وبلىسى بويىنشا دەپارتامەنتى تانىلدى.

ءىس ماتەريالىنا سۇيەنسەك، ارىز بەرۋشى 1984 -جىلدىڭ 29-ماۋسىمىندا گۋريەۆ وبلىستىق پارتيا كوميتەتىنىڭ جولداماسىمەن قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ساياسي ەكونوميكا ماماندىعىنا وقۋعا بارادى. سونىمەن بىرگە ماقات لوكوموتيۆ دەپوسى مەن ونىڭ كاسىپوداق كوميتەتى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ دايىندىق كۋرسىندا وقۋعا جولداما تابىستادى.

ءسويتىپ دۇيسەنعالي بوزجىگىتوۆ الدىمەن دايىندىق كۋرسىندا وقىپ، 1985 -جىلى فيلوسوفيا - ەكونوميكا فاكۋلتەتىنە قابىلداندى. ال 1986 -جىلى جەلتوقسان وقيعاسى بولدى.

- جەلتوقسان وقيعاسىنا قازاق جاستارى قاتىستى. ونىڭ ىشىندە اۋىل بالالارى الاڭعا باردى. ەنەرگەتيكا، ەكونوميكا سالاسىن تاڭداعاندار ەمەس، اۋىل شارۋاشىلىعى، پەداگوگيكا فاكۋلتەتىنىڭ ستۋدەنتتەرى جينالدى الاڭعا. 16-جەلتوقسان كۇنى ءبىر جىگىت كەلىپ، ميتينگ بولاتىنىن حابارلادى. سول كەزدە جىگىتتەر نە بولاتىنىن سۇراپ جاتتى جان-جاقتان. ءوزىم توپ جەتەكشىسى ەدىم. مەن بارساق وقۋدان شىعارىلاتىنىمىزدى، سوتتالاتىنىمىزدى ايتتىم. ءال وزىم باردىم. 16، 17 جانە 18-جەلتوقسان كۇندەرى سوندا بولدىم. 17 سىنەن باستاپ وقۋ ورىندارىندا، جاتاقحانالاردا ەشكىمدى شىعارمادى، جىبەرمەدى. بۇل بۇيرىق بولدى جانە كۇزەتتى كۇشەيتتى. 18-جەلتوقسان كۇنى اسكەر، ارنايى جاساق بولدى الاڭدا. جاستار تۇرعان الاڭ جان-جاقتان قورشالدى. ال مەن سول كەزدە اۋرۋحانادا جاتقان ايەلىمە بارىپ، كەرى قايتار جولدا سول ماڭمەن ءجۇردىم. سۇراعاندارعا دا سولاي ايتتىم. الايدا قۋىس-قۋىستى جاعالاي جۇرگەندە ارنايى جاساق ۇستاپ الدى. اۆتوبۋسقا تيەگەندە ميليتسيا قىزمەتكەرى ءبىزدىڭ كەسىرىمىزدەن ءۇش كۇن جۇرگەنىن ايتتى.

مەن «ءبىز ءۇشىن ەمەس، قىزمەتىڭ بولعان سوڭ ءجۇرسىڭ» دەدىم. راسىندا سولاي ەمەس پە؟ ول قىزمەتى، جۇمىسى. سۇيرەپ الىپ شىعىپ، تەمىر تورعا قاماپ تاستادى. فرۋنزە ميليتسيا بولىمىندە ءتۇنى بويى قابىرعاعا تاقاپ قويىپ فوتوعا ءتۇسىردى. شىداماي نە بۇلدىرگەنىمدى سۇرادىم.

«كىم ايتتى؟ كىم شاقىردى؟ نەگە باردىڭ؟» دەگەن كوپ سۇراق قويىلدى. ەشكىم ايتپاعانىن، ءوزىم بارعانىمدى عانا قايتالادىم، - دەپ ەسكە الدى سول كۇندى جەلتوقسانشى.

1986 -جىلى 17-جەلتوقسان كۇنى الاڭ لىق تولدى. ميليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ دە سانى ارتىپ، جان-جاقتان قىسپاققا الدى. ءورت ءسوندىرۋ كولىگىمەن سۋ شاشتى، كوزگە جارىق ءتۇسىرىپ، باس كوتەرتپەدى.

سول شاقتا جاستار دا قاراپ قالمادى. جان-جاقتان تاس قارماپ لاقتىردى. دۇيسەنعالي بوزجىگىتوۆ بولسا ءوزى تۋرالى حابار 20-جەلتوقسان كۇنى اۋىلداعى اتا-اناسىنا جەتكەنىن ءبىلدى. ولار دا ەسكەرتۋ ايتىپ، كەرى قايتپاۋىن سۇرادى.

ءبىراق ۋنيۆەرسيتەت قابىرعاسىنداعى ءبىر جينالىستا جاس جىگىتتىڭ تاعدىرى شەشىلدى. ءوزى وقۋدان، فاكۋلتەت دەكانى جۇمىستان شىعارىلدى. قولداۋشى جوق، تەك كىنالى كوزقاراستى كوردى.

سوت كابينەتىندەگى ماتەريالعا سۇيەنسەك، جەلتوقسانشى دۇيسەنعالي بوزجىگىتوۆ 1986 -جىلى 23-جەلتوقساندا قوعامدىق ءتارتىپتى بۇزدى جانە ميليتسيا قىزمەتكەرلەرى ۇستادى دەگەن جەلەۋمەن ۋنيۆەرسيتەتتەن شىعارىلدى. ول ءوزىن نە ۇشىن وقۋدان شىعارعانىن بىلمەككە ميليتسياعا دا باردى.

تۇسىندىرگەن ەشكىم جوق، تەك بەيتانىس قىزمەتكەر الماتىدان كەتۋىن سۇرادى. وزىنە عانا ەمەس، ايەلىنە دە ەسكەرتۋ جاسادى. شىنىندا دا الماتىدا ەرلى-زايىپتىنى ەشكىم جۇمىسقا قابىلدامادى. اۋىلعا قايتا ورالىپ، جۇمىس ىزدەدى، ءبىراق تاپپادى.

كەيىن اقتوبە قالاسىنا قونىس اۋدارىپ، جان-جاقتان جۇمىس سۇرادى. ارادا 5-6 اي وتكەندە عانا ەڭبەك كىتاپشاسىنداعى وقۋدان شىعارىلعانىن حابارلايتىن «قارا تاڭبانى» جويۋ ءۇشىن جاڭا ءبىر جۇمىس ورنىنىڭ ءمورىن باستىرىپ، قولىن قويدىرىپ الادى.

ءارى-ءسارى كۇي كەشىپ، تەمىرجول سالاسىندا جۇمىس ىستەگەن سوڭ ەرلى-زايىپتى الماتىعا ورالدى. 1990 -جىلى 22-اقپاندا ۋنيۆەرسيتەت قايتا وقۋعا قابىلدادى، ستۋدەنتتىك بيلەتىن قولىنا ۇستاتتى. 1993 -جىلى ەكونوميست ماماندىعىن الىپ شىقتى.

- نە ۇشىن قايتا باردىم؟ ءوز قۇقىعىمدى قورعاعىم كەلدى. الماتىعا ورالىپ، ۋنيۆەرسيتەتكە بارعاندا دەكاناتتاعىلار مەنى تاپپاعانىن ايتتى. بۇل مۇمكىن ەمەس. كەز كەلگەن ادامنىڭ تىركەۋدەگى قۇجاتى ارقىلى مەكەنجايىن بىلۋگە بولادى. سول جىلى سىناق كىتاپشاسىن، ستۋدەنتتىك بيلەتتى قايتاردىم. ال پارتيالىق بيلەتتى المادىم. مەنىڭ ويىمشا، كۇرەسكەر بولۋ ءۇشىن ءبىلىم كەرەك. ءوزىم كۇن سايىن تىرەسىپ وتىرامىن. قازاقتىڭ قولىنان ءبارى كەلەتىنىن دالەلدەپ كەلەمىن. جۇرگەن جەرىمدە قازاقتىڭ ءتىلىن قورعاۋعا تىرىسامىن، - دەدى ول.

اقتوبە قالاسىنىڭ № 3-سوتىندا قارالعان ءىس قۇجاتىنا سۇيەنسەك، وقۋ بىتىرگەن سوڭ دا دۇيسەنعالي بوزجىگىتوۆ الماتىدا قالىپ، جۇمىسقا ورنالاسا المادى. مۇنى سوت وتىرىسىنا قاتىسقان ەكى كۋاگەر دە راستادى.

سونىمەن بىرگە سوتتا ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 2021 -جىلى بەرگەن انىقتاماسى دا نەگىزگى قۇجات رەتىندە سانالدى. سونىمەن قاتار الماتى قالاسىنىڭ پروكۋرورى انىقتاما بەردى.

وندا جەلتوقسان وقيعاسىنا بايلانىستى ساياسي قۋعىن- سۇرگىن قۇربانى دەپ تانىلعانى جازىلعان. سوت ارىزدى نەگىزدى جانە قاناعاتتاندىرۋعا جاتادى دەگەن تۇجىرىمعا كەلدى.

- اقتاۋ قۇجاتىن الۋدى 2017 -جىلى باستادىم. انىقتاما الدىم، ادۆوكات تا جالدادىم. وكىنبەيمىن، تەك بىردەڭە جەتىسپەي تۇرادى. جانىپ تۇرعان شاعىمدا ءومىرىم كۇرت وزگەردى. ءبىر كۇننىڭ ىشىندە ءبارى جوق بولىپ كەتتى. كوتەرىلىسكە شىعۋ ءۇشىن ميدا، سانادا بىردەڭە بولۋى كەرەك. ەشكىمدى ايداپ الاڭعا اپارا المايسىڭ. ءوز سانا-سەزىمىمەن بارادى، قۇقىعىن سانالى قورعايدى، - دەدى ول.

دۇيسەنعالي بوزجىگىتوۆ بۇگىندە زەينەتكەر. زەينەت دەمالىسىنا شىقسا دا جۇمىس ىستەپ ءجۇر.

اۆتور

التىناي ساعىندىقوۆا