اقتوبەدە عۇن داۋىرىنەن قالعان جۇزدەگەن جادىگەر كورسەتىلدى
اقتوبەدە عۇن داۋىرىنەن قالعان جۇزدەگەن جادىگەر جەتى ەلدىڭ عالىمدارى قاتىسقان حالىقارالىق كونفەرەنسيادا كورسەتىلدى، - دەپ حابارلايدى حابار 24 تەلەارناسى.
ولاردىڭ اراسىندا اتتىڭ التىنمەن اپتالعان ابزەلدەرى مەن قارۋدىڭ نەشە اتاسى بار. تاريحشىلار «حالىقتاردىڭ ۇلى قونىس اۋدارۋى قارساڭىنداعى دالالىق تايپالار» اتتى جيىن اياسىندا سول كەزەڭدەگى وقيعالاردى كەڭىنەن ءسوز ەتتى. حالىقارالىق كونفەرەنسيا ەل تاريحىنداعى ەڭ ماڭىزدى وقيعا - حالىقتاردىڭ ۇلى قونىس اۋدارۋى تاقىرىبىندا وربىگەنىمەن، نەگىزىنەن عۇنداردىڭ كەزەڭى تۋرالى ايتىلدى. سەبەبى شىعىستان باتىسقا قاراي كوش تۇزەۋگە سول تايپانىڭ ۇلەسى مول بولعان.
عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، ولار ەۋرازيا كەڭىستىگىن شارلاپ، شىعىس ەۋروپاعا دەيىن جەتكەن.
«ءبىزدىڭ زامانىمىزدىڭ II-IV عاسىر ارالىعى موڭعوليا، سولتۇستىك قىتاي وڭىرىنەن قونىس اۋدارعان عۇن تايپالارىنىڭ 2,5 عاسىرداي ۋاقىت بويعى نەگىزگى تۇراعى وسى قازاقستان تەرريتورياسى، سونىڭ ىشىندە باتىس قازاقستان ءوڭىرى دەپ قازىر ناقتى ايتا الامىز. سەبەپ وسى سوڭعى جىلدارداعى 2-3 جىلدىق زەرتتەۋلەردىڭ ناتيجەسىندە ءبىز مىڭعا تارتا عۇن ءداۋىرىنىڭ ەسكەرتكىشتەرىن انىقتاپ وتىرمىز. ۇلكەن زەرتتەۋلەر الداعى جىلداردىڭ ەنشىسىندە دەپ ويلايمىن»، - دەيدى وبلىستىق تاريحي-ولكەتانۋ مۋزەيىنىڭ ديرەكتورى مەيرام دۇيسەنعالي.
عۇنداردىڭ ءبىزدىڭ جەرىمىزدە قونىستانعانىنا دالەل، ەلىمىزدىڭ 4 وبلىسىندا جادىگەرلەر تابىلدى. ونىڭ ىشىندە 4 جىل بۇرىن ەلەك وزەنىنىڭ جاعاسىنان تابىلعان التىن اشەكەيلەر وتە قۇندى. قازبا جۇمىستارى كەزىندە ماماندار ەر-توقىم، قىلىش سابى سەكىلدى كوپتەگەن بۇيىم تاپقان. سول زاتتاردىڭ نەگىزىندە اتتى جاۋىنگەردىڭ سۇلباسى جاسالدى.
«مۇنداي دارەجەدە اشەكەلەنۋى وسى زاتتاردى ۇستاعان ادامنىڭ قوعامداعى دارەجەسى وتە جوعارى، بيىك بولعانىن، بۇل كوسەم بە، الدە رۋباسى ما، سونداي بولعان بولۋى كەرەك. ويتكەنى مۇنداي زاتتاردىڭ اشەكەلەنۋ دەڭگەيى - ولاردا قاشاندا قوعامدا ادامنىڭ دارەجەسىنىڭ بەلگىسى»، - دەيدى ءا. مارعۇلان اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتىنىڭ جەتەكشى عىلىمي قىزمەتكەرى قاليوللا احمەتجان.
عۇندار كەزەڭىنەن قالعان جادىگەرلەر نەگىزىنەن ەلىمىزدىڭ باتىس وڭىرلەرىندە كوپتەپ تابىلعان. تەك اقتوبە وبلىسىنىڭ اۋماعىندا سول داۋىردەن سىر شەرتەتىن مىڭعا جۋىق ەسكەرتكىش پەن 200-دەن استام قورىم انىقتالىپتى. وندا جۇرگىزىلگەن قازبا جۇمىستارى بارىسىندا كوپتەگەن زاتتار تابىلعان. ونىڭ اراسىندا سۇيەكتەن، تەمىردەن، قىشتان، التىننان جاسالعان بۇيىمدار دا بار. عۇنداردان وزگە، كونە داۋىردەگى حالىقتاردىڭ بولمىسى مەن مادەنيەتىن زەرتتەۋ - ءبىرقاتار ەل ءۇشىن ورتاق مىندەت.
سوندىقتان عالىمدار ءارى قاراي دا ەڭبەك ەتۋ كەرەكتىگىن ايتادى. بۇعان دەيىن جۇرگىزىلگەن عىلىمي زەرتتەۋلەر بويىنشا جازىلعان 2 كىتاپتىڭ تۇساۋى وسى كونفەرنسيادا كەسىلىپ، الكەي مارعۇلان اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتىنىڭ باتىسقازاقستاندىق فيليالى اشىلدى.
