اقتايلاق ءبي ايتقان ءسوز

 استانا. قازاقپارات - قازاقتىڭ بوياۋى قانىق، بەينەلى شەبەر تىلمەن ايتىلعان شەشەندىك سوزدەرىنەن ۇزىندىلەر. شەشەندىك سوزدەر مازمۇنى مەن قۇرىلىسى جاعىنان ماقال-ماتەل، اڭىز-اڭگىمەلەر، تولعاۋلار مەن ايتىستارعا جاقىن كەلەدى.

دۇنيەدە نە جەتىم؟

(اقتايلاق ءبي ايتقان ءسوز)

- بۇل دۇنيەدە نە جەتىم؟

ساناي بەرسەڭ كوپ جەتىم

ۇيرەك، قاز قالقىپ ۇشپاسا

داريا - شالقار كول جەتىم.

ەل جاعالاي قونباسا،

بەتەگەلى بەل جەتىم.

ۇلىعى ءادىل بولماسا،

تورەسىن ءتۇزۋ بەرمەسە،

بولادى بايتاق ەل جەتىم

ءوز بەتىمەن بىلمەسە،

ايتقان سوزگە ەرمەسە،

ۇقپاسقا ايتقان ءسوز جەتىم.

زامانداسى بولماسا

وكەي جاستىڭ ىشىندە

قاريا بولار تەز جەتىم.

قارا قاستى، قىپشا بەل

سىلاڭداسا الدىندا،

ءسوزىڭدى قابىل الماسا،

قۇر قاراعان كوز جەتىم.

ەڭبەگى ەش، تۇزى سور،

كورگەنسىز بولسا قاتىنى،

ءومىر بويى ەر جەتىم.

جامان بولسا بارعانى،

شىندە كوپ ارمانى

نادانعا بارعان جاقسى ايەل،

بىلەر بولساڭ بۇل جەتىم.

بابىن بىلمەي يەسى

اياعىنا قان تۇسكەن،

ۇلى ءدۇبىر جيىندا

قوسىلماعان ات جەتىم.

دۇنيەدەن وتسە ءدانىشپان

جۇيرىكتەرمەن جارىسقان،

وقيتىن يە بولماسا

جازۋلى قالعان حات جەتىم.

انىقتاما ءۇشىن: اقتايلاق بايعارا ۇلى (اقتايلاق ءبي) 1720-1816 - جىلدارى ارالىعىندا عۇمىر سۇرگەن، قازاق حالقىنىڭ اتاقتى شەشەن ءبيى، ءارى توكپە اقىن. اقتايلاق ءبيدىڭ تۋعان اۋىلى، شىققان اتا-تەگى جونىندە ونىڭ بۇگىنگى ۇرپاقتارىنىڭ ءبىرى، ادەبيەت زەرتتەۋشىسى سەرىكقازى قورابايەۆ ءوزىنىڭ اقتايلاق بيگە ارناعان كىتابىندا بىلاي جازادى: ... «اقتايلاق ءبي ءتۇرلى جيىنداردا كەز كەلگەن اداممەن ءسوز قاعىستىرعا قالعان جاعدايدا ءبىر اۋىز ماقالمەن نەمەسە تولعاۋ جىرىمەن ەل توقتاتاتىن قابىلەتكە يە بولاتىن. سوندىقتان ول باليعات جاسقا كەلمەي جاتىپ-اق قازاقتىڭ قارا ءتىلى اتانعانتىن. اقتايلاق ءبي شامامەن 1720 - جىلى قازىرگى سەمەي وبلىسىنىڭ اباي، جارما اۋداندارى ورتاسىنداعى قۇندىزدى وڭىرىندە تۋىپ، جۇزگە قاراعان شاعىندا دۇنيەدەن وتكەن».