اقبوكەن قاپتادى: اقمولا وبلىسىنىڭ شارۋالارى توتەنشە جاعداي جاريالاۋدى ۇسىندى

كوكشەتاۋ. KAZINFORM - اقمولا وبلىسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارىن وندىرۋشىلەرى كيىكتەردىڭ ەگىنگە قاۋىپ توندىرگەنىن ايتىپ، ماسەلە كوتەردى.

فەرمەرلەردىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا اقبوكەن ماسەلەسىن ءتيىمدى شەشۋگە ارنالعان ناقتى باعدارلاما جوق. القابى جانۋارلاردىڭ ميگراتسياسى جولىندا ورنالاسقان شارۋاشىلىقتارعا قولداۋ شارالارى جونىندە وبلىستىق ءماسليحاتتىڭ اگرارلىق ماسەلەلەر جانە يندۋستريالىق- يننوۆاتسيالىق دامۋ جونىندەگى تۇراقتى كوميسسيا وتىرىسىندا تالقىلاندى.

كيىك سانى كۇرت كوبەيگەن

ورمان شارۋاشىلىعى جانە جانۋارلار دۇنيەسى اۋماقتىق ينسپەكتسياسىنىڭ وكىلدەرى كيىكتەر اقمولا وبلىسىنىڭ اتباسار، ەگىندىكول، جاقسى، جارقايىڭ، قورعالجىڭ، استراحان جانە تسەلينوگراد اۋداندارىندا كەزدەسەتىنىن ايتتى. اقبوكەن سانىنىڭ كۇرت ارتۋى اۋىل شارۋاشىلىعى القاپتارىنا قاۋىپ توندىرە باستاعان. قازىرگى تاڭدا وبلىستا ءارتۇرلى ۆەدومستۆولاردىڭ 76 قىزمەتكەرىنەن 28 موبيلدى توپ قۇرىلىپ، ولار 14-مامىردان باستاپ جۇمىس ىستەپ جاتىر. اۋدان دەڭگەيىندە جەدەل شتابتار دا جاساقتالعان.

كيىكتى اتۋ قاجەتتىلىك پە؟

«ەن دالا» ج ش س باس ديرەكتورى، «مانشۇك- ا ە» ج ش س ديرەكتورى جانە وبلىستىق ءماسليحات دەپۋتاتى تيمۋر پىشەنوۆ كيىكتەردى، اسىرەسە تەكەلەرى مەن تولدەرىن اتۋعا رۇقسات بەرۋدى ۇسىندى.

- ەگەر ءبىز ميلليون كيىكتى اتىپ الساق، حالىقتى ارزان، ساپالى، ديەتالىق ەتپەن قامتاماسىز ەتەر ەدىك. ونى نە ءۇشىن سونشالىقتى كوبەيتىپ جاتىرمىز؟ ەگىندىكول اۋدانىندا - 600 مىڭ، اتباساردا - 120 مىڭ باس. ول جەگەننەن بۇرىن، ءبارىن تاپتاپ تاستايدى. سوندىقتان جانۋارلاردى اتۋعا زاڭدى تۇردە رۇقسات قاجەت. بۇل كيىكتى ۇركىتۋ ءۇشىن كەرەك. قازىر ولار ەشتەڭەدەن قورىقپايدى. جانۋارلاردان القاپتى قورعاۋ ءۇشىن بىزدە تەحنيكا دا، جانارماي دا جەتپەيدى. قازىر بارلىق كۇش ەگىن ەگۋگە ەمەس، كيىكتى قۋۋعا جۇمسالىپ جاتىر. بۇل - دابىل قاعارلىق جاعداي، - دەدى تيمۋر پىشەنوۆ.

ونىڭ ايتۋىنشا، كيىكتەردى ۇركىتۋ نەمەسە ايداپ شىعۋ شارالارى ۋاقىتشا عانا ناتيجە بەرىپ وتىر، جانۋارلار قايتادان ەگىس القاپتارىنا ورالادى. وسىعان بايلانىستى قازىر كيىكتەردى اتۋ تۋرالى ۇسىنىسقا قول جينالىپ جاتىر.

ەپيزووتيا قاتەرى جانە مال شارۋاشىلىعىنا تونەتىن قاۋىپ

تيمۋر پىشەنوۆ جانۋارلاردىڭ تىعىز شوعىرلانۋى سالدارىنان الداعى 3- 4 ايدا كيىكتەر اراسىندا جۇقپالى اۋرۋ تارالۋى مۇمكىن ەكەنىن دە ەسكەرتتى.

- وسىنشا كوپ كيىكتەردىڭ ءبىر جەردە تۇرۋىنان مىندەتتى تۇردە اۋرۋ شىعادى. سول كەزدە ءبىز جانۋارلاردى ەت رەتىندە پايدالانباعانىمىزعا وكىنەمىز. ول قازىر حالىقتى ازىقپەن قامتاماسىز ەتەتىن رەسۋرس بولا الار ەدى. ال كەيىن اۋىرىپ قىرىلعان كەزدە ورتەۋگە ءماجبۇر بولامىز. بۇل مەنىڭ ەمەس، بيولوگتاردىڭ بولجامى. بۇل اۋرۋ كەيىن جۇرتتىڭ قوراسىنداعى مالىنا جۇعۋى مۇمكىن، - دەيدى فەرمەر.

شارۋالار ەگىندى كيىكتەردەن قورعاۋدى سۇرايدى

وبلىستىق ءماسليحات دەپۋتاتى جانە «سەپە-1» ج ش س باسشىسى عالىمحان ساحانوۆ كيىك سانىن رەتتەۋمەن قاتار، ەگىس القاپتارىنىڭ ماڭىنا قورعانىس قورشاۋلار سالۋ قاجەتتىگىن ايتتى.

- كوكتەمدە اقبوكەندەر بەتپاقدالادان كەلەدى، سەبەبى وندا سۋ قويمالارى تارتىلعان. بۇل كۇردەلى ماسەلەنى شەشۋ قاجەت. سونىمەن قاتار، كيىكتەن زارداپ شەككەن شارۋاشىلىقتارعا نەسيە مەرزىمىن ۇزارتۋ قاجەت، - دەدى دەپۋتات.

ونىڭ ايتۋىنشا، شارۋاشىلىق باسشىلارى جانايقايىن جەتكىزىپ، دەپۋتاتتاردان كومەك سۇراپ جاتىر. كوكتەمگى ەگىس قولايلى جاعدايدا ءوتىپ، جاقسى تۇقىم سەبىلگەنىمەن ديقاندار قازىردىڭ وزىندە مول ءونىم الۋدان ءۇمىت ۇزگەن. كيىكتەر القاپتاردى تاپتاپ جاتىر.

مەملەكەتتىك دەڭگەيدە باعدارلاما قاجەت

ءماسليحاتتىڭ اگرارلىق ماسەلەلەر جونىندەگى تۇراقتى كوميسسيا ءتوراعاسى ءابىلقايىر وشاقبايەۆ ارىپتەستەرىنىڭ كيىك سانىن رەتتەۋ قاجەتتىگى تۋرالى ۇسىنىسىن قولدادى جانە ولاردىڭ ناقتى ەسەبى جۇرگىزىلمەي وتىرعانىن اتاپ ءوتتى.

- وبلىستا 1,5 ميلليون استام اقبوكەن بار. ەگەر تولدەگەندەرىن قوسساق — بۇل سان ەكى ەسەگە ارتادى. قازىردىڭ وزىندە 700 گەكتاردان استام ەگىس القابىنا زاقىم كەلدى، بۇل - 700 مىڭ توننا استىقتىڭ شىعىنى. بۇل ماسەلەنى شەشۋگە ارنالعان ناقتى باعدارلاما جوق. قازىر ادام ەمەس، جانۋار باستى ورىنعا شىعىپ وتىر - بۇل دۇرىس ەمەس، - دەدى ءابىلقايىر وشاقبايەۆ.

دەپۋتات ەكولوگيا جانە اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىكتەرىنە كيىكتەن كەلەتىن زياندى وتەۋ، ەگىس القاپتارىن قورعاۋ جانە جانۋارلاردى تابيعي ورتاسىنا قايتارۋ بويىنشا مەملەكەتتىك باعدارلاما ازىرلەۋدى ۇسىندى. ال ەگىسكە كوپ زالال كەلگەن اۋدانداردا توتەنشە جاعداي جاريالاۋ قاجەت دەپ سانايدى.

بۇعان دەيىن اقتوبەدە شارۋانىڭ جەرىن كيىك تاپتاپ جاتقانىن جازعان ەدىك.

كيىك سانىن رەتتەۋ ءىس- شارالارى كۇزدە باستالۋى مۇمكىن.

 

اقەركە داۋرەنبەك قىزى