ۆاليۋتا باعامى مەن ينفلياتسيا: ۇلتتىق بانك بازالىق مولشەرلەمەنى نەلىكتەن كوتەردى؟

استانا. KAZINFORM - ۇلتتىق بانك بازالىق مولشەرلەمەنى %15,25- كە دەيىن كوتەرۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. سونداي-اق ۇلتتىق بانك ۆاليۋتا باعامىنىڭ قالىپتى جۇمىسىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن ينتەرۆەنتسيالار جۇرگىزۋدى جالعاستىرۋعا دايىن.

 بۇل تۋرالى ۇلتتىق بانك ءتوراعاسى تيمۋر سۇلەيمەنوۆ ءمالىم ەتتى.

بازالىق مولشەرلەمەنى كوتەرۋگە اسەر ەتكەن فاكتورلار

قازان ايىندا جىلدىق ينفلياتسيا ۇزاق ۋاقىت باياۋلاعاننان كەيىن %8,5- كە دەيىن قايتا كوتەرىلدى. ازىق-تۇلىك باعاسىنىڭ تومەندەۋى بايقالادى، ال ازىق-تۇلىككە جاتپايتىن تاۋارلار باعاسى ءبىرشاما ارتتى. دەمەك ينفلياتسيانىڭ كوتەرىلۋىنە اقىلى قىزمەتتەر باعاسى اسەر ەتىپ وتىر. سونىمەن قاتار قازاندا كوممۋنالدىق قىزمەتتەر، بايلانىس پەن كولىك قىزمەتتەرىنىڭ باعاسى دا ايتارلىقتاي ءوستى.

«قازاندا باعانىڭ ءبىر ايداعى ءوسۋ قارقىنى %0,9- كە جەتتى. بۇل ورتاشا ديناميكادان ءبىرشاما جوعارى، بۇرىن قازان ايىندا اتالعان كورسەتكىش %0,7 بولاتىن. بازالىق جانە ماۋسىمدىق فاكتورلاردان تازارتىلعان ينفلياتسيانىڭ كورسەتكىشتەرى بيىل شىلدەدەن باستاپ جوعارى بولىپ قالدى. بۇل ەكونوميكاداعى پروينفلياتسيالىق قىسىمدى جانە ينفلياتسيالىق ۇردىستەردىڭ تۇراقسىزدىعىن بىلدىرەدى»، - دەدى تيمۋر سۇلەيمەنوۆ.

بازالىق مولشەرلەمەنى كوتەرۋگە اسەر ەتكەن ەكىنشى فاكتور، ىشكى ەكونوميكالىق ۇردىستەر. ەلىمىزدە ىسكەرلىك بەلسەندىلىك ارتىپ كەلەدى. ونى قىسقامەرزىمدى ەكونوميكالىق ينديكاتوردىڭ ديناميكاسىنان كورۋگە بولادى. ايتالىق، بيىل 10 ايدا ينديكاتور %5,3- كە دەيىن جەدەلدەدى.

تاعى ءبىر جايت تۇتىنۋشىلىق سۇرانىس قايتا جەدەلدەدى، بۇرىن ايتارلىقتاي تۇراقتى ەدى. جەدەلدەۋ ءساتىن بولشەك ساۋدا دەرەكتەرى راستاپ وتىر. جوعارى سۇرانىس بيۋدجەت شىعىستارىنىڭ ارتۋىنان جانە ناقتى جالاقىنىڭ وسۋىنەن بولىپ وتىر، ياعني باعالارعا قىسىم ارتتى.

ەكونوميكانىڭ شيكىزاتقا جاتپايتىن سەكتورلارىنداعى ينۆەستيتسيالىق بەلسەندىلىك ساقتالۋدا. ال كولىك، اقپارات پەن بايلانىس سالالارىندا جانە جەكەلەگەن قىزمەتتەر سەكتورىندا ينۆەستيتسيالىق بەلسەندىلىك ايتارلىقتاي ءوستى.

ۇلتتىق بانك ءتوراعاسى مالىمدەمەسىندە سىرتقى فاكتورلارعا ەرەكشە توقتالىپ، ونىڭ اسەرى كەلەسى جىلى دا ساقتالۋى مۇمكىن دەپ وتىر. نەگىزگى سەبەپ - الەمدە ازىق-تۇلىك باعاسىنىڭ ءوسۋى جانە قازاقستاننىڭ نەگىزگى ساۋدا سەرىكتەسى رەسەيدەگى جوعارى ينفلياتسيا.

ازىق- تۇلىك جانە اۋىل شارۋاشىلىعى ۇيىمىنىڭ (FAO) يندەكسى بويىنشا ەتتەن باسقا ازىق- تۇلىك باعاسىنىڭ ايتارلىقتاي قىمباتتاۋى جالعاسىپ كەلەدى. سول سياقتى ءداندى داقىلدىڭ باعاسى ەكى اي قاتارىنان ءوستى، بۇل ءۇردىس الداعى ۋاقىتتا ساقتالادى دەگەن قاۋىپ تە بار.

ا ق ش پەن ەۋرووداقتا ينفلياتسيا بەلگىلەنگەن نىسانالى باعدارعا جاقىنداپ كەلەدى. بۇل ورتالىق بانكتەردىڭ اقشا- كرەديت شارتتارىن بىرتىندەپ جەڭىلدەتۋىنە ىقپال ەتۋدە.

«مۇناي نارىعىنداعى جاعداي ءبىرشاما ناشارلادى. قىتاي تاراپىنان سۇرانىس تومەندەپ كەلەدى. ا ق ش-تىڭ جاڭا پرەزيدەنتىنىڭ قانداي ساياسات ۇستاناتىنى ازىرگە بەلگىسىز. دەگەنمەن، سولتۇستىك جانە وڭتۇستىك امەريكادا مۇناي ءوندىرىسىنىڭ وسۋىنەن ۇسىنىس ارتادى دەگەن بولجام بار. وسى فاكتورلاردى ەسكەرىپ، ءبىز بازالىق سسەناري اياسىندا Brent ماركالى مۇناي باعاسىن تومەندەتىپ، بولجامدى كەزەڭنىڭ سوڭىنا دەيىن 70 دوللار دەڭگەيىندە بەلگىلەدىك»، - دەپ ءتۇسىندىردى ۇلتتىق بانكتىڭ ءتوراعاسى.

ينفلياتسيا تومەندەي مە؟

قاراپايىم تۇرعىنداردى قىزىقتىراتىن كەلەسى ماسەلە - ينفلياتسيا. ول - حالىقتىڭ قالتاسىنا، جالپى ەكونوميكانىڭ ورنىقتىلىعىنا اسەر ەتەتىن نەگىزگى فاكتور. تۇراقسىز جانە جوعارى ينفلياتسيا ازاماتتاردىڭ جيناقتارى مەن ەڭبەك تابىسىنىڭ قۇنسىزدانۋىنا، شەتەلدىك اكتيۆتەرگە كوشۋگە اكەلەدى. سونىمەن قوسا بيزنەسكە دە اسەرى بار، ياعني ۇزاق مەرزىمگە جوسپارلاۋدى قيىنداتىپ، ينۆەستيتسيالاۋعا ىنتالانۋدىڭ تومەندەۋىنە اكەلەدى، سالدارىنان ەكونوميكانىڭ ءوسۋ قارقىنى باسەڭدەيدى. ينفلياتسيانى قايتا قاراۋ ىشكى جانە سىرتقى فاكتورلار تاراپىنان كەلەتىن قىسىمعا بايلانىستى.

وسى ورايدا ۇلتتىق بانكتىڭ الداعى جىلدارعا بولجامىن ۇسىنساق، بيىل ينفلياتسيا بولجامى %8-9- كە دەيىن ناقتىلاندى. 2025 -جىلى %6,5-8,5 ءدالىزى ارالىعىندا كۇتىلەدى. 2026 -جىلى ينفلياتسيا ۇستانىمىن % 5,5-7,5- كە دەيىن باسەڭدەۋ بولجامىن جاساپ وتىرمىز، ال %5- تىك ماقساتقا جەتۋ 2027 -جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا كۇتىلەدى.

ۆاليۋتا نارىعىنداعى قازىرگى جاعداي

بۇگىندە ا ق ش دوللارىنا شاققانداعى تەڭگە باعامى 500-دەن استى. ءتول تەڭگەنىڭ السىرەۋىنە سىرتقى فاكتورلارمەن قاتار ىشكى فاكتورلار دا اسەر ەتتى.

كەشە بيرجاداعى ساۋدا- ساتتىق كەزىندە باعام 519,7 تەڭگەگە جەتىپ، ساۋدا- ساتتىق جابىلعانداعى كورسەتكىش 512 تەڭگە بولدى. قازىر دوللار KASE- دە 507 تەڭگە دەڭگەيىندە ساۋدالانىپ جاتىر.

«جاعدايدى تۇراقتاندىرۋ، باعامنىڭ كۇرت ءوسۋىن تەگىستەۋ جانە نارىقتى ۆاليۋتامەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ۇلتتىق بانك سوڭعى كۇندەرى ۆاليۋتالىق ينتەرۆەنتسيالار جۇرگىزدى. قابىلدانعان شارا ۆاليۋتا باعامىنىڭ تۇراقسىز اۋىتقۋىنا جول بەرمەۋگە مۇمكىندىك بەردى جانە نارىقتاعى جاعدايدى تۇراقتاندىرۋعا ىقپال ەتتى»، - دەدى تيمۋر سۇلەيمەنوۆ.

وسى ورايدا ۇلتتىق بانك جاعدايدى باقىلاۋدى جالعاستىرادى.

«باعامدى قالپىنا كەلتىرىپ، ۆاليۋتا نارىعىنىڭ قالىپتى جۇمىسىن قامتۋ ءۇشىن ۇلتتىق بانك ودان ءارى ينتەرۆەنتسيالار جۇرگىزۋدى جالعاستىرۋعا دايىن»، - دەپ قورىتىندىلادى ءتوراعا.

اۆتور

داۋلەت ىزتىلەۋ