الەمدىك ب ا ق-تاعى قازاقستان: قازاق- تۇرىك قارىم-قاتىناسى، كيىك، كومىر جانە كادر ماسەلەسى

استانا. KAZINFORM - تامىزدىڭ سوڭىندا قازاقستانعا قاتىستى جاھانداعى ينتەرنەت-باسىلىمداردا جاريالانعان جاڭالىق از بولمادى. پرەزيدەنتتىڭ تۇركياعا ساپارى، وزبەكستانمەن اراداعى كيىك كەلىسىمى جايىنداعى اقپار ءجيى ۇشىراستى. اراسىندا ەلدەگى كەلەشەك مامان تاپشىلىعى مەن ەۋروپاعا قايتا تاسىمالدانعان كومىر ماسەلەسى دە ايتىلىپتى. تولىعىراق Kazinform ءتىلشىسىنىڭ شولۋىنان وقىڭىز.

Anadolu: قاسىم-جومارت توقايەۆقا تۇركيانىڭ ەڭ جوعارى وردەنى بەرىلدى

مەملەكەت باسشىسىنىڭ تۇركياعا ساپارى ءساتتى بولعانىن بىلەمىز. ەكونوميكالىق كەلىسىمدەر جاسالىپ، ينۆەستيتسيالىق الەۋەت ۇلعايدى. الەمدىك ب ا ق مەملەكەتارالىق ۋاعدالاستىقتى قاپى جىبەرمەي، ءاربىر كەزەڭگە قاتىستى جاڭالىقتى كەڭىنەن تاراتتى. ساپار سوڭىندا قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭ جوعارى مەملەكەتتىك ناگراداسى - «Devlet Nişani» وردەنىن الۋى ەرەكشە اتالعان. تۇركيالىق Anadolu اگەنتتىگى ماراپات جايىندا جازدى.

قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ قۇرمەتىنە ۇيىمداستىرىلعان كەشكى اس الدىندا مەملەكەتتىك ناگرادانى تاپسىرۋ ءراسىمى ءوتتى. قاسىم-جومارت توقايەۆ «Devlet Nişani» وردەنىن الۋ زور مارتەبە ەكەنىن اتاپ، پرەزيدەنت رەجەپ تايىپ ەردوعانعا جانە بارشا تۇرىك حالقىنا شىنايى العىسىن جەتكىزدى. وعان قوسا رەجەپ تايىپ ەردوعاندى الەمدىك دەڭگەيدەگى كورەگەن، ىقپالدى، اسا كورنەكتى ساياساتكەر، وڭىرلىك جانە جاھاندىق تۇراقتىلىقتى نىعايتۋعا ۇلەس قوسقان تاريحي تۇلعا دەپ اتادى.

- تۇركيانىڭ الەم مويىنداعان جەتىستىكتەرى، قارقىندى دامۋى، حالىقارالىق قاۋىمداستىقتاعى بيىك بەدەلى مەن زور ىقپالى ءسىزدىڭ اتىڭىزبەن تىكەلەي بايلانىستى. بۇگىندە ەلىڭىز ەكونوميكالىق دامۋى بويىنشا الەمنىڭ جەتەكشى 20 مەملەكەتىنىڭ قاتارىندا. ساراپشىلاردىڭ بولجامى بويىنشا تۇركيانىڭ بولاشاعى - جارقىن، ال دۇنيەجۇزىندەگى ىقپالى ارتا بەرمەك. ءسىزدىڭ كوشباسشىلىعىڭىزبەن تۇعىرى بيىك تۇركيا ءوزىنىڭ جاڭا التىن داۋىرىندە بيىك بەلەستەردى باعىندىرا بەرەتىنىنە كامىل سەنەمىن. ءبىز تۇركيانىڭ قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگىن تانىعان العاشقى مەملەكەت بولعانىن ەش ۋاقىتتا ۇمىتپايمىز. بۇل ەگەمەن قازاق ەلىنىڭ جىلناماسىندا ساقتالاتىن وشپەس تاريحي دەرەك، - دەدى پرەزيدەنت.

ت ا س س: قازاقستان رەسەيلىك پورتتار ارقىلى ە و-عا كومىر جەتكىزەدى

ەۋرووداق 18-سانكتسيا پاكەتى اياسىندا قازاقستاننان رەسەي پورتتارى ارقىلى كومىر تاسىمالداۋعا قاتىستى سالىنعان شەكتەۋدى ءبىرشاما جۇمسارتتى. ءتيىستى كەلىسىم ەلدىڭ ەكسپورت قۋاتىن ءبىرشاما ىلگەرىلەتپەك. جاڭالىقتى رەسەيلىك ت ا س س اقپارات اگەنتتىگى حابارلادى.

ە و-نىڭ 2025 - جىلدىڭ اقپانىندا قابىلدانعان 16-سانكسيا پاكەتى اياسىندا ءبىرقاتار رەسەيلىك پورتپەن كەز كەلگەن مامىلەگە تىيىم سالعان بولاتىن. بۇل شەكتەۋ قازاقستان كومىرىن ەۋروپاعا تۇراقتى جەتكىزۋگە قاۋىپ ءتوندىردى. اتاپ ايتقاندا، ۋست- لۋگا پورتى ەۋروپاعا تاسىمالداناتىن قازاق كومىر ترانزيتىنىڭ نەگىزگى نۇكتەسى بولعان. سوندىقتان قازاقستان ە و - وسى باعىتتا كەلىسسوز جۇرگىزىپ، كومىردى رەسەي پورتتارى ارقىلى تاسىمالداۋعا رۇقسات العا تىرىسىپ كەلدى.

قالىپتاسقان جاعدايدى رەتتەۋ ماقساتىندا ساۋدا جانە ينتەگراتسيا مينيسترلىگى، سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى جانە ق ر ەۋروپالىق وداق جانىنداعى تۇراقتى وكىلدىگى بىرلەسىپ، ەۋروپالىق تاراپپەن ءتۇرلى دەڭگەيدە كونسۋلتاتسيا جۇرگىزدى. ەۋروپالىق كوميستسيانىڭ اتىنا ەو سانكتسيالىق رەجيمىنە ءتيىستى وزگەرىستەر ەنگىزۋ تۋرالى رەسمي ءوتىنىش جىبەرىلگەن.

مينيسترلىكتىڭ مالىمەتىنشە، قازاقستان كومىرى ەۋروپاعا ەكسپورتتاۋ ءۇشىن ونىڭ شىعۋ تەگى قازاقستاننان بولۋى ءتيىس. سونداي-اق كومىرگە يەلىك ەتەتىن تاراپ ە و-نىڭ شەكتەۋ قويعان ەلدەرى قاتارىنان بولماۋى كەرەك. رەسەيلىك پورتتار تەك ترانزيت، تيەۋ نەمەسە جونەلتۋ ءۇشىن عانا قولدانىلۋى ءتيىس، ول جەردە كومىر ءوندىرىلىپ نەمەسە ساتىپ الىنباۋى كەرەك.

قابىلدانعان شارالار قازاقستاندىق كومىردى ە و-عا جەتكىزۋدى قالپىنا كەلتىرۋگە، سونداي- اق لوگيستيكالىق باعىتتاردىڭ ورنىقتىلىعىن نىعايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

2024 - جىلى ە و-عا ەكسپورتتالعان قازاقستاندىق كومىردىڭ كولەمى 5,2 ميلليون توننان بولدى. بۇل ەلدەگى جالپى كومىر ەكسپورتىنىڭ 51,8 پايىزىنا تەڭ. 2025 - جىلعى قاڭتار - مامىردا ەكسپورت 1,6 ميلليون توننا نەمەسە كومىر ەكسپورتىنىڭ جالپى كولەمىنىڭ 38,5 پايىزىنا جەتكەن ەدى.

Uza: وزبەكستان مەن قازاقستان كيىكتى ساقتاپ قالۋ جونىندە مەموراندۋمعا قول قويادى

الداعى ۋاقىتتا وزبەكستان مەن قازاقستان كيىك پوپۋلياتسياسىن قالپىنا كەلتىرۋدە بىرلەسە جۇمىس ىستەيدى. ەكى ەلدىڭ جاۋاپتى مينيسترلىكتەرى جويىلىپ كەتۋ قاۋپى تونگەن كيىكتى ساقتاۋ بويىنشا مەملەكەتارالىق ىنتىماقتاستىقتى جۇيەلى تۇردە دامىتۋدى قولعا ءالدى. قازىرگى تاڭدا كيىكتى ساقتاۋ بويىنشا ءوزارا تۇسىنىستىك تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويۋ جوسپارلانعان. ماڭىزدى قۇجات تۋرالى Uza باسىلىمى تارقاتتى.

مەموراندۋم اياسىندا بىرنەشە بىرلەسكەن ءىس-شارالار كوزدەلگەن. ونىڭ ىشىندە كيىكتەردىڭ ءداستۇرلى كوشى-قون باعىتتارىندا ەركىن قوزعالىس پەن قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋدىڭ ماڭىزى ەرەك. وسى ماقساتتا شەكارا ماڭىنداعى قورعالاتىن اۋماقتار مەن كوشى-قون دالىزدەرىن قۇرۋ جوسپارلانىپ وتىر. ال تابيعي جايىلىمدار، سۋ قويمالارى مەن ەكوجۇيەلەردى قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن كەشەندى جوسپار تۇزىلەدى.

كيىكتى تابيعي ورتاعا قايتا كوشىرۋ (رەينترودۋكتسيا) باعدارلاماسىن ازىرلەنىپ، عىلىمي زەرتتەۋلەر، مونيتورينگ جانە تاجىريبە الماسۋ جۇمىس جالعاساتىن بولادى. ول ءۇشىن ەكسپەديتسيالار، رەيدتەر، مامانداردى وقىتۋ جانە پوپۋلياتسيا تۋرالى دەرەكتەر الماسۋ جوباسى بار.

بۇدان وزگە سپۋتنيكتىك باقىلاۋ جانە ۆەتەرينارلىق قاداعالاۋ جۇيەلەرىن ەنگىزۋ، براكونەرلەرگە قارسى كۇرەس، حالىق اراسىندا اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ ناۋقان باستاۋ، ەسەپ جۇرگىزۋ ادىستەمەلەرىن ۇيلەستىرۋ جانە ورتاق دەرەكتەر بازاسىن قۇرۋ قادامىن دا ەرەكشە اتاعان ءجون. سونداي-اق تابيعاتتى قورعاۋ باعدارلامالارىن ىسكە اسىرۋعا حالىقارالىق سەرىكتەستەردى تارتۋ كوزدەلگەن.

ەستە بولسا، وزبەكستاننىڭ ەكولوگيا ءمينيسترى ازيز ابدۋحاكيموۆ قازاقستاننان 500 كيىك لاعىن وزبەكستان اۋماعىنا كوشىرۋدى جوسپارلاپ وتىرعانىن ايتقان ەدى. وسى ارقىلى ماماندار ولاردىڭ جەرگىلىكتى ورتاعا بەيىمدەلۋىن زەرتتەۋدى ماقسات ەتكەن.

Report: قازاقستانعا 3 ميلليون مامان قاجەت بولۋى مۇمكىن

مۇنداي تۇجىرىمدى ۇكىمەت وتىرىسىندا ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ۆيتسە-ءمينيسترى اسقار بياحمەتوۆ مالىمدەگەن بولاتىن. ونىڭ ايتۋىنشا، ەلدەگى رەسمي جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى جىل باسىنان بەرى وزگەرمەگەن. مينيستر ءسوزىن Report اقپارات اگەنتتىگى دە ءبولىسىپتى.

قازاقستاندا ءوزىن- ءوزى جۇمىسپەن قامتىعان 2,1 ميلليون ادام بار. ال جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى - 4,6 پايىز. سول سەبەپتى 2029 - جىلعا دەيىن 3,3 ميلليون ازاماتتى جۇمىسقا ورنالاستىرۋ قاجەت.

- ورتا مەرزىمدى كەزەڭدە كادرلارعا بولجامدى قاجەتتىلىك 3 ميلليونعا جۋىق ادام بولادى. سۇرانىستىڭ سالالىق قۇرىلىمى كۇش- جىگەردى قايدا باعىتتاۋ كەرەكتىگىن كورسەتەدى. مەملەكەتتىك قىزمەتتەر ءبىرىنشى ورىندا - مەملەكەتتىك باسقارۋ، ءبىلىم بەرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ. بۇل - سالالار جۇمىس كۇشىنە جالپى سۇرانىستىڭ 29 پايىزى، ودان كەيىن كاسىپكەرلىك قىزمەت (21 پايىز)، كولىك جانە لوگيستيكا (16 پايىز)، ونەركاسىپ (13 پايىز)، قۇرىلىس جانە اۋىل شارۋاشىلىعى - ءار سالاعا 7 پايىزدان كەلەدى، - دەدى اسقار بياحمەتوۆ.

ءمينيستردىڭ سوزىنشە، اتالعان دەرەكتەر كاسىپتىك ستاندارتتاردى بەكىتۋ، ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن ازىرلەۋ، وقىتۋعا مەملەكەتتىك تاپسىرىستاردى ءبولۋ، مامانداردى قايتا دايارلاۋ جۇيەسىن ۇيىمداستىرۋ كەزىندە ەسكەرىلۋى ءتيىس. اسىرەسە تيفرلاندىرۋ جانە دەموگرافيالىق وزگەرىستەر اياسىندا ماڭىزدى.

- 2024 - جىلدان باستاپ ەڭبەك نارىعىن 2030 - جىلعا دەيىن دامىتۋ تۇجىرىمداماسى جۇزەگە اسىرىلۋدا. بەلگىلى ءبىر كريتەريلەرگە سايكەس كەلەتىن جوعارى ساپالى جۇمىس ورىندارىن ەسەپكە الۋ جۇيەسى ەنگىزىلدى. بۇگىنگى تاڭدا مۇنداي جۇمىس ورىندارىنىڭ سانى 2,6 ميلليون كورسەتكىشتى قۇرايدى. ءبىزدىڭ مىندەتىمىز - 2030- جىلعا قاراي 3,3 ميلليون ادامدى جۇمىسپەن قامتۋ. بيىلعى جىلدىڭ باسىنان بەرى 250 مىڭنان استام ادام جۇمىسقا ورنالاستىرىلدى، - دەپ تولىقتىردى ۆيتسە-مينيستر.

اۆتور

ەرسىن شامشادين