الەمدى تاڭعالدىرعان تاعدىرلار

استانا. قازاقپارات - ادامنىڭ اقىلىنىڭ كوپ بولۋى - ءوز باسىنىڭ عانا باقىتى ەمەس، ول وتباسىنىڭ، قالا بەردى، بۇكىل قوعام ءۇشىن قۋانىشتى جاعداي، بايلىقتىڭ باستاۋى. ولار مەملەكەتكە تەك پايدا اكەلەدى.ءتىپتى بولماعاندا وتباسىن اقىلىنىڭ ارقاسىندا اسىراپ، وزگەلەرگە ۇلگى بولۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى.

سوندىقتان كەز كەلگەن اتا-انا دۇنيەگە اكەلگەن نارەستەسىنەن ءۇمىت كۇتىپ، ەلدىڭ الدى بولۋى ءۇشىن ءتۇرلى ىرىم جاسايدى. ءبىراق «بولار بالانىڭ» العاشقى بەلگىلەرى ءسابي كەزىنەن باستالاتىندىعىن كەيدە وتباسى ۇمىتا بەرەتىندىگى وكىنىشتى. سوعان قاراماستان، «بالانى قالاي اقىلدى ەتىپ تاربيەلەۋگە بولادى؟» دەگەن ساۋال ءار شاڭىراقتى تولعاندىرادى.

اقىلدى ادامدار ءتىزىمى

اللەن، IQ 170

مايكروسوفت كومپانياسى قۇرىلتايشىلارىنىڭ ءبىرى. اقىلىنىڭ ارقاسىندا بايىعانداردىڭ ءبىرى. 14،2 ميلليارد دوللارى بار. قالتالىلاردىڭ اراسىندا 48-ورىندا تۇرعان اللەن كوپتەگەن كومپانيالار مەن سپورت كوماندالارىنىڭ يەسى.

ريك روسنەر، IQ 192

وسىعان قاراماستان، تەلەۆيزيادا پروديۋسەر بولىپ ىستەيدى.

گارري كاسپاروۆ، IQ 190

گارري كاسپاروۆ - 22 جاسىندا شاحماتتان الەم چەمپيونى اتانادى. قاراجاتتى شاحماتتان تاپقان بايلاردىڭ ءبىرى.

سەر ەندريۋ ۋايلس، IQ 170

بەلگىلى بريتان ماتەماتيگى. الەمدەگى ەڭ كۇردەلى ەسەپتەردى شەشكەن. ماتەماتيكا سالاسىندا 15 سىيلىقتىڭ يەگەرى.

يۋديت پولگار، IQ 170

ۆەنگر شاحماتشىسى. 15 جاسىندا الەمدەگى ەڭ جاس گروسسمەيستەر اتانعان.

كريستوفەر حيراتا، IQ 225

14 جاسىندا كاليفورنيا تەحنولوگيا ۋنيۆەرسيتەتىندە وقىعان ول 16 جاسىندا ناسا-دا قىزمەت ىستەيدى. 22 جاسىندا استروفيزيكا عىلىمىنىڭ دوكتورى اتانادى.

تەرەنس تاو، IQ 230

2 جاسىندا اريفمەتيكالىق ەسەپتەر شىعارادى. 9 جاسىندا ۋنيۆەرسيتەت دەڭگەيىندەگى ماتەماتيكا كۋرسىنا تۇسەدى. 20 جاسىندا پرينستون ۋنيۆەرسيتەتىندە دوكتور دارەجەسىن الادى. 24 جاسىندا لوس-اندجەلەستەگى كاليفورنيا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ەڭ جاس پروفەسسورى اتانادى. وسى جاسىندا 250 عىلىمي ەڭبەك جازعان.

دجەيمس ۆۋدس، IQ 180

امەريكالىق اكتەر ەڭ ۇزدىك ستۋدەنت بولعان. كاليفورنيا ۋنيۆەرسيتەتىندە الگەبرا كۋرسىن بىتىرەدى. ودان سوڭ ماسساچۋسەتس تەحنولوگيا ينستيتۋتىنا قابىلدانادى. ءبىراق ونەر ءۇشىن عىلىمدى تاستايدى. ول ءۇش رەت ەممي جانە ەكى رەت «وسكار» سىيلىعىن العان.

ءبىر قاراعاندا، بالالاردىڭ ءبارى بىردەي سەكىلدى. الايدا ولاردىڭ قيمىل-ارەكەتى مەن سوزىنە ءمان بەرگەن كىسى بالانىڭ قانشالىقتى اقىلدىلىعىن بىردەن بايقايدى. دەمەك، ءسابي بويىنان بايقالعان بايىپتى كوزقاراستى ۇدايى دامىتۋ كەرەك. ەڭ باستىسى، ەرتەرەك ءارىپ تانۋعا، بارلىق نارسەدەن جان-جاقتى حاباردار بولۋعا، ايتقان نارسەنى بىردەن ورىنداۋعا، قيالىن جەتىلدىرۋگە كومەكتەسكەن ءجون. بۇل ورايدا ءبىرىنشى كەزەكتە اكە-شەشە، اتا-اجە ونەگە كورسەتە الادى. ەڭ الدىمەن ولاردى وقۋعا ىنتالاندىرعان دۇرىس دەيدى ماماندار.

وسى قۇشتارلىقتى اتا-انا وياتۋى ءتيىس. بالانى قىزىقتى ويىنمەن اينالىسۋىنا جاعداي جاساۋ كەرەك. بالامەن بالا رەتىندە ويناي وتىرىپ، ولاردىڭ جەتىلۋىنە جاردەمدەسكەن اتا-انانىڭ عانا ارمانى ورىندالادى. بارىنەن قىزىعى، كەيبىر بالالار اللانىڭ بەرگەن قابىلەتىنىڭ ارقاسىندا-اق ءوز بەتىنشە دارىندىلار قاتارىنا قوسىلادى. ونداي ۇل-قىزدار بۇرىنعى زاماندى ايتپاعاندا، قازىرگى وتباسىلارىندا دا جەتكىلىكتى. ءبىراق الەمدى اۋزىنا قاراتقان قازاق شىعا قويماعانى انىق.

الەم دەمەكشى، دۇنيەنىڭ ءتورت بۇرىشىندا نەبىر تالانتتار بارىن ەكىنىڭ ءبىرى بىلە بەرمەيدى. ايتالىق مەريلين ۆوس ساۆانت - امەريكالىق جۋرناليست، جازۋشى، دراماتۋرگ. ول الەمدە ەڭ جوعارى IQ دەڭگەيىنە يە. «گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا» ەنگەن. ءتۇرلى تەست تاپسىرۋدان سوڭ، ونىڭ ينتەللەكت كوەففيسيەنتى 1671، 186، 218، 228 جانە 230 عا تەڭ بولدى. وسىلايشا ساۆانت - ەڭ اقىلدى كىسىلەردىڭ كوشىن باستادى. ول IQ تەستەن 10 جاسىندا وتكەن.

مەريلين ۆوس ساۆانت 1946 - جىلى تۋعان. ۆاشينگتون ۋنيۆەرسيتەتىن بىتىرگەن. قازىر ول نيۋ-يوركتە كۇيەۋى روبەرت دجارۆيكپەن بىرگە تۇرادى. تاعى ءبىر ازامات - كيم پيك. امەريكالىق تۇرعىن ەستە ساقتاۋ قابىلەتىمەن تانىلعان. ول ءوزى وقىعان نارسەنىڭ 98 پايىزىن ەسىندە ساقتاپ قالادى. «كوم-پيۋتەر» اتانعان ول - «جاۋىن ادام» كارتيناسىنىڭ كەيىپكەرى. ءبىر كىتاپتى 8-10 سەكۋندتا وقىپ شىعادى. ول ولەر الدىندا ءوزى وقىعان 12 مىڭ كىتاپتا ەسىندە ساقتاپ قالعانىن دالەلدەپ كەتىپتى.

كيم پيك 1951 - جىلى ا ق ش-تا دۇنيەگە كەلگەندە باسى ۇلكەن بولىپ تۋعان. جەلكەسىندەگى ىسىكتىڭ ۇلكەندىگى بەيسبول دوبىنداي بولعان. ءجۇرىسى دە دۇرىس بولماپتى. وسىنداي كەمشىلىكتەرىنە قاراماستان، ەستە ساقتاۋ قابىلەتى جاعىنان الدىنا جان سالماعان.

دەنيەل تاممەت - ۇلى بريتانيانى تاڭعالدىرعان ادام. ول ماتەماتيكالىق ەسەپكە كەلگەندە قارا ءۇزىپ كەتەتىن بولعان. يسلاند ءتىلىن ۇيرەنۋگە ءبىر اپتا عانا جۇمساعان. وسىلايشا 11 اپتادا 11 ءتىلدى ۇيرەنىپ العان، 22 مىڭ ساندى جاتقا بىلگەن. 1979 - جىلى لوندوندا تۋعان ول 4 جاسىندا كۇردەلى ەسەپتەردى شىعارىپ، وزگەلەردى قىزىقتىرعان. ءتىپتى قويانشىق دەرتى دە ونىڭ قابىلەتىنە توقتاۋ سالا الماعان.

دارىندىلار قاتارىنداعى وندىقتىڭ تىزىمىندە البەرت ەينشتەين دە بار. نەمىس فيزيگى ادامزات تاريحىندا ءوز ەسىمىن ماڭگىلىككە قالدىردى.

ارران فەرناندەس - اعىلشىن ۆۋندەركيندى، 1995 - جىلى دۇنيەگە كەلگەن. ول كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ەڭ جاس ستۋدەنتى بولعان.

امەريكالىق ۆۋندەركيند ۋيليام دجەيمس سيديس - ءتىل مەن ماتەماتيكا سالاسىنىڭ ۇزدىگى، 40 ءتىلدى مەڭگەرگەن. ءبىر جاسىندا جازۋدى، 3 جاسىندا وقۋدى مەڭگەرگەن بالاقاي گومەردى ءتۇپنۇسقادا وقىپتى. 4 پەن 8 جاس ارالىعىندا ءتورت كىتاپ جازعان. 16 جاسىندا گارۆارد ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ۇزدىك ديپلومىن الادى. قاراپايىم جۇمىس ىستەپ، تىنىش تىرشىلىك ەتكەن ول 46 جاسىندا بوستون قالاسىندا دۇنيەدەن ءوتتى.

كيم ۋنگ-يونگ - ءبىلىمى مەن بىلىگى مىقتى ازامات «گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا» ەنگەن. 1963 - جىلى دۇنيەگە كەلگەن ول 4 جاسىندا كورەي، جاپون، اعىلشىن، نەمىس ءتىلىن ەركىن مەڭگەرگەن. 3-6 جاسىندا «Hanyang» ۋنيۆەرسيتەتىندە وقىسا، 7 جاسىندا ونى ناسا قىزمەتكە شاقىرادى. كيم ۋنگ يونگ 90 نان استام عىلىمي ەڭبەكتىڭ اۆتورى.

1990 - جىلى تۋعان گرەگوري سميت 2 جاسىندا وقۋدى ۇيرەنگەن. 10 جاسىندا ۋنيۆەرسيتەتكە تۇسەدى. الەم بالالارىن قورعاۋ قوزعالىسىن قۇرعان بالاقاي - نوبەل سىيلىعىنا ۇسىنىلعانداردىڭ ءبىرى. ءبىراق ءالى كۇنگە جولى بولماي كەلەدى.

ءۇندىستاندىق ەڭ جاس دارىندى بالا - اكريت ياسۆال. 2000 - جىلى 7 جاسىندا ءوز بەتىنشە وپەراسيا جاساۋعا العاشقى قادام جاساعان. ول ءبىر قىزدىڭ كۇيىپ قالعان ساۋساعىن ەمدەپ، اقىرى ونى يكەمگە كەلتىرگەن. قازىر ياسۆال - ءۇندىستانداعى ەڭ جاس ستۋدەنت.

مايكل كەۆين كيرني - 1984 - جىلى تۋعان. 10 جاسىندا ارحەولوگيا بويىنشا باكالاۆر دارەجەسىن السا، ارادا جەتى جىل وتكەندە ۋنيۆەرسيتەتتە ءدارىس بەرەدى. مايكلدىڭ ەسىمى الەمگە «Gold Rush» ويىنىنان ميلليون دوللار ۇتىپ العاننان باستاپ بەلگىلى بولعان.

ايتپاقشى، دۇنيەنىڭ ءتورت بۇرىشىندا «ەسەپتەۋىش» اتانعان ادامدار دا كوپ. دجوردج پاركەر بيددەر سولاردىڭ ءبىرى، كەزىندە ەسىمى دۇنيەنى دۇرىلدەتكەن. 1806 - جىلى 14 - ماۋسىمدا انگليادا دۇنيەگە كەلگەن ءدانىشپان كىشكەنە كەزىنەن ماتەماتيكاعا زەرەك بولىپتى. بۇعان تاڭعالعان اكەسى ونى «ەسەپتەۋىش» اتاپ كەتىپتى. باستاۋىش ءبىلىم العان كەزىندە تالانتتى بالا 6 مينۋتتا مىڭداعان سانداردى كوبەيتىپ، ولاردى ەستە ساقتاپ ۇلگەرگەن.

قوماقتى قاراجات تابۋ ءۇشىن اكەسى ۇلىن سيرككە بەرگىسى كەلەدى. الايدا جاناشىر جانداردىڭ كومەگىنىڭ ارقاسىندا ول ۋنيۆەرسيتەت بىتىرەدى. تەمىر جول سالاسى بويىنشا ينجەنەرلىك ماماندىق الادى. ونىڭ ماتەماتيكاعا زەرەكتىگى ۇلى بريتانيادا تەمىر جول قاتىناسىنىڭ جۇيەسىن جاساۋعا، جەدەل ەسەپتەۋ ارقىلى ۋاقىت ۇنەمدەۋگە كوپ سەپتىگىن تيگىزەدى. 1878 - جىلى 28 - قىركۇيەكتە كوز جۇمعان سوڭ، ول ادامزات تاريحىنداعى ەكىنشى «كالكۋلياتور-ادام» اتانادى.

1939 - جىلى 4 - قاراشادا دۇيەگە كەلگەن شاكۋنتالا دەۆي دە - «ەسەپتەۋىش» اتانعانداردىڭ ءبىرى. ول 3 جاسىندا سيركتە ەسەپكە قۇرالعان فوكۋستار كورسەتىپ، جۇرتتى تاڭعالدىرعان. نەبىر كۇردەلى ەسەپتەردى شەشۋگە 28 سەكۋند جەتكىلىكتى بولعان. 1912 - جىلى 4 - جەلتوقساندا تۋعان ۆيللەم كلەين ەسەپ شىعارۋدان نەبىر رەكوردتار جاساعان. وسىلايشا «گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا» ەسىمى جازىلادى. فرانسيادا 20-30-جىلدارى سيركتە ونەر كورسەتكەن ول 1958 - جىلى يادرولىق زەرتتەۋلەر جونىندەگى ەۋروپالىق ۇيىمعا جۇمىسقا تۇرادى. 19 جىل سوندا جۇمىس ىستەگەن سوڭ امستەردامعا ورالادى. وكىنىشكە قاراي، 1986 - جىلى تامىزدا ونى الدەكىمدەر ءوز ۇيىندە ءولتىرىپ كەتەدى.

1970 - جىلى 20 - مامىردا دۇنيەگە كەلگەن البەرتو كوتو گارسيا ءتۇرلى مەكەمەلەردە قارجى جونىندەگى كەڭەسشى، بۋحگالتەر بولىپ ىستەيدى. ءتۇرلى شوۋلاردا، جاڭالىقتاردا ءوز ەرەكشەلىگىمەن جۇرتتى قايران قالدىرىپ كەلەدى. ول - قازىر جەر شارىنداعى بىردەن-ءبىر «ەسەپتۋىش-ادام».

دۋاناباي جولداسبەك

«ايقىن». 2013