الماتىلىق عالىمدار اۋانى تازارتۋدىڭ جاڭا ءتاسىلىن ۇسىندى

  الماتى. KAZINFORM - الماتىلىق عالىمدار اۋانى تازارتۋدىڭ تىڭ جولىن ويلاپ تاپتى. ول ءۇشىن ءبىر توپ عالىم زياندى زاتتاردى بويىنا قارقىندى سىڭىرەتىن اعاشتاردى وسىرمەك.

بۇل تۋرالى kazinform تىلشىسىنە جوبا جەتەكشىسى ايتىپ بەردى.

جوبا جەتەكشىسى، عالىم-فيزيولوگ اسقار قالەكەشوۆتىڭ ايتۋىنشا، ەمەن، ارشا، تالشىن اۋاداعى زياندى قالدىقتار مەن اۋىر مەتالدى باسقا اعاشتارعا قاراعاندا بويىنا تەز سىڭىرەدى.

«فوتوسينتەز پروتسەسىندە ءبىر ەمەن اعاشى شىعارعان وتتەگىمەن 4-5 ادام تىنىس الادى. جالپى ەمەننەن گەكتارىنا 6-7 توننا وتتەگى گازى بولىنەدى. شاڭ- توزاڭدى تازارتۋعا كەلسەك 1 گەكتارداعى قىلقان جاپىراقتى اعاشتار جىلىنا 35-40 توننا، جاپىراقتى اعاشتار ودان دا كوپ 100-500 توننا زياندى زاتتاردى بويىنا ءسىڭىرىپ اۋانى تازارتىپ وتىرادى. قىلقان جاپىراقتىلاردىڭ قىسى-جازى جاسىل وسىمدىك ەكەنىن ەسكەرسەك، اۋانى تازارتۋدا ماڭىزدى ورىنعا يە. قىلقان جاپىراقتىلارعا جاتاتىن ارشا وسىمدىگى بويىنىڭ ورتاشا بيىكتىگىمەن ەرەكشەلەنەدى جانە مەگاپوليستەردە وسىرۋگە وتە قولايلى. ەلەكتر سىمدارى مەن باسقا دا قالا كورنەكىلىكتەرىنە كەدەرگى جاسامايدى»، - دەيدى جوبا جەتەكشىسى اسقار قالەكەشوۆ.

اسىرەسە ۇزاقجىلدىق زەرتتەۋدەن كەيىن تالشىننىڭ قاسيەتى تاڭعالدىرعان.

«ماسەلەن، تالشىندى الىپ قارايتىن بولساق، بۇل بۇتا تەكتەس وسىمدىك 700 جىلعا دەيىن وسەدى. ال ەمەن 2-3 عاسىرعا دەيىن كوكتەي بەرەدى. ءبىز وسى اعاشتارعا كوپتەگەن ساراپتاما جاسادىق. جاپىراقتارىنىڭ قۇرامىن تەكسەرىپ، زياندى قالدىقتاردى جاقسى سىڭىرەتىنىنە كوز جەتكىزدىك. جاپىراق جاسۋشالارىنىڭ سونداي قاسيەتى بار»،-دەيدى ول.

ايتۋىنشا، قازىر بۇل جاڭا ادىسپەن قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيزيولوگ-گەنەتيكتەرى اينالىسىپ جاتىر. ەكولوگيانى جاقسارتۋعا باعىتتالعان عىلىمي-وندىرىستىك جۇمىستار بيىل كوكتەمدە باستالادى.

«ءبىز عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىمەن 5 جىل اينالىستىق. سودان كەيىن وسىنداي توقتامعا كەلدىك. ءبىز قالادا جاسىل ارالدار ءوسىرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. سوندا وسىمدىكتەر اۋانى زياندى قالدىقتاردان تابيعي جولمەن ءسۇزىپ، تازارتادى. بۇل ءتاسىل اسا ءتيىمدى. قورشاعان ورتانىڭ جاعدايىن ايتارلىقتاي جاقسارتىپ قانا قويماي، تۇرعىنداردىڭ دەنساۋلىعىنا دا پايدالى بولماق»،-دەيدى جوبا جەتەكشىسى اسقار قالەكەشوۆ.

بۇدان بولەك، ۋنيۆەرسيتەت عالىمدارى مەن ستۋدەنتتەرى ەمدىك ءشوپ تۇرلەرىن دە زەرتتەپ جاتىر. سونىڭ ءبىرى-التاي ءۇشقاتى. ودان بيولوگيالىق بەلسەندى قوسپا جاساپ، ادام اعزاسىن تازارتۋعا بولادى. جازدا عىلىمي توپ شىعىس قازاقستان وبلىسىنا ەكسپەديتسياعا اتتانباق.

«ءۇشقات تۋىسىنا جاتاتىن وسىمدىكتەردىڭ قۇرامىنداعى بەلسەندى زاتتاردىڭ، سونىڭ ىشىندە ماكرو، ميكروەلەمەنتتەردىڭ ورگانيزم ءۇشىن پايدالى ەكەنى قازىرگە دەيىن دالەلدەنگەن. زەرتتەلگەن. ءبىراق التاي ءۇشقاتىنىڭ تيىمدىلىگى، قۇرامى تولىق زەرتتەلەمگەن. سول سەبەپتەن ءبىز زەرتتەۋ نىسانى رەتىندە الىپ وتىرمىز»، - دەيدى عالىم.

اسقار قالەكەشوۆ كوكتەمدە وسىمدىك تۇرلەرىن الماتى وبلىسىنىڭ كولدى اگروبيوستانتسياسى تاجىريبەلىك الاڭىندا جەرسىندىرۋ جۇمىستارى باستالاتىنىن اتاپ ءوتتى. ودان 500 گە جۋىق كوشەت الۋدى جوسپارلاپ وتىر. ال كەلەسى جىلى الماتىنى كوگالداندىرۋعا كىرىسپەك.

اۆتور

الما مۇقانوۆا