الماتىدا سوعىس جىلدارى ەرلىك كورسەتكەن قازاقستاندىقتار تۋرالى جاڭا فيلمدەر تۇسىرىلەدى
الماتى. KAZINFORM - سوعىس جىلدارى ەرلىك كورسەتكەن قازاقستاندىقتار تۋرالى جاڭا فيلمدەر ءتۇسىرۋ جوسپارلانىپ وتىر.
كينوگەرلەر اتى اڭىزعا اينالعان راحىمجان قوشقاربايەۆ، حيۋاز دوسپانوۆا جانە ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىسقان باسقا دا قازاق باتىرلارى تۋرالى تولىقمەتراجدى كوركەم كارتينانى جارىققا شىعارۋدى جوسپارلاپ وتىر.
شىعارماشىلىق توپ تاريحتىڭ جاڭا بەتتەرىن اشىپ، سول كەزدەگى ماڭىزدى جانە وسى كۇنگە دەيىن تۇسىنىكسىز بولعان فاكتىلەر تۋرالى ايتىپ، كورسەتەمىز دەپ وتىر. بۇل جوبالار مەملەكەتتىك ۇلتتىق كينونى قولداۋ ورتالىعىنىڭ پيتچينگىنە ۇسىنىلادى. باستامالار قولداۋ تاپسا، وندا وتاندىق كارتينالاردىڭ قورى تولىققالى تۇر.
- سونىمەن بىرگە، ءبىز تاعى ءبىر ەرەكشە جوبانى قولعا الدىق. بۇل - سوعىس كەزىندە ءبىر تانك ەكيپاجىندا بىرگە شايقاسقان ءتورت قازاق قىزى تۋرالى. ولار جايلى 1944 -جىلى «سوۆەتتىك قاراعاندى» گازەتىندە جازىلعان ەكەن. ءبىراق، وكىنىشكە قاراي، ەسىمدەرىنەن باسقا دەرەك جوق، - دەدى سسەناريست، رەجيسسەر بەكبولات شەكەروۆ.
الماتىدا سوعىس جىلدارىندا بىرنەشە فيلم ءتۇسىرىلدى
1941 -جىلى الماتى ءبىر كۇندە ك س ر و- نىڭ كينواستاناسىنا اينالدى، ويتكەنى سوعىس باستالعاندا «موسفيلم» مەن «لەنفيلم» وسىندا ەۆاكۋاتسيالاندى. سول جىلدىڭ 12 -قىركۇيەگىندە شاھاردا كوركەمسۋرەتتى فيلمدەر كينوستۋدياسى اشىلدى، ال قاراشا ايىندا ول موسفيلم جانە لەنفيلم ستۋديالارىمەن بىرىگىپ، ورتالىق بىرىككەن كينوستۋديانىڭ قۇرامىنا قوسىلدى. سول جىلدارى ءبىرقاتار تۋىندى جارىققا شىقتى. قالا كوشەلەرىندە الەكساندر دوۆجەنكو، سەرگەي ەيزەنشتەين، ليۋبوۆ ورلوۆا سياقتى كەڭەس جۇلدىزدارىن كەزدەستىرۋگە بولاتىن ەدى. الايدا سوعىس جاعدايىندا كينو ءتۇسىرۋ قيىنعا سوقتى: سۋىق پاۆيلوندار، جارىق پەن پلەنكا تاپشىلىعى. سوعان قاراماستان، ءدال وسى جەردە اڭىزعا اينالعان فيلمدەر دۇنيەگە كەلدى.
- سوعىسقا وق جاراقتاردى دايىنداپ جاتقان كەزدە پلەنكانى شىعارۋدىڭ ءوزى پلەنكانىڭ تاپشىلىعى بولدى. قازىر 5-6 دۋبل تۇسىرەتىن بولسا ول كەزدە 1 دۋبلدان ارتىق تۇسىرۋگە رۇقسات بەرىلمەگەن. مۇنان وپەراتورلاردىڭ ساپالى جۇمىسىن اڭعارۋعا بولادى، - دەيدى كينورەجيسسەر، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى ساتىبالدى تەكەيەۆ.
تۇسىرىلگەن فيلمدەر اراسىندا: «اۋداندىق كوميتەتتىڭ حاتشىسى» («سەكرەتار رايكوما» 1942 ج.، رەجيسسەرى ي. ا. پىريەۆ)؛ «ول ءوز وتانىن قورعايدى» (1943 ج، رەجيسسەرى ف. م. ەرملەر)؛ «زويا» («زويا» 1944 ج.، رەجيسسەرى ل. و. ارنشتام)؛ «وتان ءۇشىن» (1943 ج.، رەجيسسەرلەرى ۆ. ي. پۋدوۆكين مەن د. ي. ۆاسيليەۆ)؛ «مەنى كۇت» («جدي مەنيا» 1943ج.، رەجيسسەرلەرى. ا. ب. ستولپەر، ب. يۆانوۆ)؛ «مايدان» («فرونت» (رەجيسسەرى گ. ن. مەن س. د. ۆاسيليەۆتار)، «يۆان گروزنىي» (1 جانە 2 سەريا، رەجيسسەرى س. م. ەيزەنشتەين) تۋىندىلارى بولدى.
ەربولات توعىزاقوۆ قالىڭ كورەرمەنگە ايگىلى «شال» فيلمىنەن كەيىن تانىلدى. ءبىراق ول كينو الەمىنە جاستايىنان قادام باسقان. مايدانگەر رەجيسسەر ءماجيت بەگاليننىڭ 1974 -جىلى تۇسىرىلگەن «وتقا ورانعان ورال» اتتى فيلمىندە كارتينا ديرەكتورىنىڭ كومەكشىسى قىزمەتىن اتقارعان.
- كوپتەگەن سوعىس تۋرالى فيلمدەر الماتىدا تۇسىرىلگەن، جانە سول فيلمدەردە قاراپايىم ادامداردىڭ ءومىرى كورسەتىلدى. ولار سوعىسقان ءبىزدىڭ ءوز ازاماتتارىمىز نەمەسە سولداتتار ءرولىن سومداعان اكتەرلەر بولدى. مەن تاعدىرىما ريزامىن، ويتكەنى مەن وسىنداي اكتەرلەرمەن جۇمىس ىستەدىم. مىسالى، زەت بوشايەۆتىڭ ءوزى- كينو ءوندىرىسىن ۇيىمداستىرۋشى. ونىڭ ارقاسىندا مەن كوپ نارسەنى ۇيرەندىم، - دەيدى اكتەر ەربولات توعىزاقوۆ.
سوعىس جىلدارى قازاق كينوسى ءۇشىن تاريحي كەزەڭ بولدى. ويتكەنى، الماتىنىڭ سول كەزدەگى جايلى كليماتى مەن كوركەم تابيعاتى شىعارماشىلىققا مول مۇمكىندىك بەرىپ، تاسپالانىپ جاتتى. ال قازاق ارتىستەرى سۇيەكتى رولدەردى سومداپ، كورەرمەن ەسىندە جاتتالا باستادى.
- 3 قىسقامەترلى فيلمنەن تۇراتىن «دالا اندەرى» اتتى كينونوۆەللاسى ءتۇسىرىلدى. سونىڭ ءبىرىنشى نوۆەللاسى 1941 -جىلى «دالا اندەرى» دەپ اتالدى. وعان عابيت مۇسىرەپوۆ سسەناري اۆتورى بولدى. ەكىنشىسى «الىپتار ءانى» جانە ءۇشىنشىسى «اق گۇل» فيلمى. ءۇش فيلمنىڭ دە نەگىزگى يدەيالارى سول كەزدەگى تىلدا جۇمىس جاساپ جاتقان جانە سوعىستىڭ ەرەكشەلىگىن كورسەتەتىن جاۋىنگەرلىكتى، پايريوتتىق سەزىمدى، وتانسۇيگىشتىكتى ناسيحاتتايتىن فيلمدەر بولدى. ءامينا ءومىرزاقوۆا سياقتى اكتريسالارىمىز سول كەزدە اكتەرلىك مەكتەپتەن ءتالىم الىپ شاكەن ايمانوۆ باستاعان ۇلى تۇلعالارىمىز سول كەزدە ستۋديادا جۇمىس جاساپ قازاق كينوسىنىڭ وركەندەۋىنە كاسىبي تۇرعىدان دامۋىنا ات سالىستى، - دەدى كينوتانۋشى گۇلىم كوپباي قىزى.
جالپى سوعىس جىلدارى الماتىداعى بىرىككەن ورتالىق كينوستۋدياسىندا وتاندىق فيلمدەردىڭ 80 پايىزى ءتۇسىرىلدى. بارلىعى 23 تولىق جانە 10 قىسقا مەتراجدى فيلم جارىققا شىقتى. فيلمدەر مايدان دالاسىنا جەتكىزىلىپ، ساربازدارعا كورسەتىلدى.
ەسكە سالا كەتەيىك، بۇعان دەيىن جەڭىستىڭ 80 جىلدىعىنا وراي قاھارمان اقىن ابدوللا جۇماعاليەۆ تۋرالى دەرەكتى فيلم تۇسىرىلەتىنىن جازعان بولاتىنبىز.
اۆتور
اقمارال قۇتانوۆا
