الەم ەلدەرىندە ەسكى كولىككە ەسىك جابىق
استانا. قازاقپارات- يسپانيادا ەسكى كولىك قالاعا كىرە المايدى. مادريد پەن بارسەلونادا 2000-2006-جىلدارى شىققان بەنزينمەن، ديزەلمەن جۇرەتىن كولىكتەردىڭ قوزعالىسىنا بىلتىر جىل سوڭىندا تىيىم سالىندى. ەرەجەگە باعىنباعان جۇرگىزۋشى 900 ەۋرو ايىپپۇل تولەيدى.
تەك ەلەكتر قۋاتىن پايدالاناتىن كولىكتەرگە عانا شەكتەۋ جوق. بۇل تالاپ ەۋروپالىق كوميسسيانىڭ 2050-جىلعا قاراي جاسىل ەكونوميكاعا كوشۋ جوسپارىنىڭ ءبىر بولىگى. سونداي- اق، ۇيىم 2030-جىلعا تامان ەۋرووداقتىڭ 27 ەلىندە بەنزين، ديزەلمەن جۇرەتىن اۆتوكولىكتەردى ساتۋعا تىيىم سالماق. وسىلايشا كولىكتەردىڭ زياندى شىعارىندىلارىن % 55- عا ازايتۋعا نيەتتى.
لوندوندا ەسكى كولىك مىنگەندەر قالا ورتالىعىنا كىرگەنى ءۇشىن سالىق تولەيدى. بۇل ەرەجە ۇلى بريتانيادا 2019 -جىلدان بەرى بار. سونىڭ ارقاسىندا اۋاعا تارالعان وزون وكسيدتەرىنىڭ قالدىعى 45 پايىزعا تومەندەدى. لوندون يمپەراتورلىق كوللەدجىنىڭ ساراپتاماسىنا سايكەس، اۋانى لاستايتىن كولىكتەر 60 پايىزعا ازايعان. بۇل كورسەتكىشكە كوڭىلى تولعان شاھار باسشىسى ساديك حان توزىعى جەتكەن كولىكپەن جۇرەتىندەردىڭ بارلىعىنا سالىق سالۋدى كوزدەپ وتىر.
گەرمانيادا ەسكى كولىكتەرىن وتكىزگەندەرگە شامامەن 150 ەۋرو سىياقى بەرىلەدى. ەۋروپانىڭ كەي ەلدەرىندە ۋتيل الىمنىڭ ورنىنا جول سالىعى، ەكولوگيالىق سالىق ەنگىزىلگەن. كولىك ەسكىرگەن سايىن ونىڭ سالىعى ارتا بەرەدى. سوندىقتان ەۋروپالىقتار ەسكىسىن وتكىزىپ، جاڭاسىن الۋعا اسىعادى.
ايتا كەتەيىك، قازىر گەرمانيادا 15 مىڭعا تارتا قايتا وڭدەۋگە وتكىزۋ ورتالىعى جۇمىس ىستەيدى. 200-گە جۋىق زاۋىت ىسكە قوسىلعان. الەم بويىنشا ءبىر جىلدا 30 ميلليوننان استام كولىك قايتا وڭدەۋ ورتالىعىنان ءبىر-اق شىعادى.
ەۋروپالىق ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، ەسكى كولىكتەردىڭ مەتالىن قايتا وڭدەۋگە، شيكىزاتتى وڭدەۋگە قاراعاندا 75 پايىز از ەنەرگيا جۇمسالادى. ءبىر عانا ەۋروپانىڭ وزىندە جىل سايىن 10 ميلليونداي كولىك قايتا وڭدەۋگە وتكىزىلەدى ەكەن. ەسكى كولىكتەردىڭ ورتاشا «جاسى» - 10 جىلدىڭ شاماسىندا.
جالپى ەۋروپانىڭ كوپتەگەن ەلىندە ەسكى كولىكتى قايتا وڭدەۋ ورتالىعىنا اپارىپ تاپسىرماعاندار ءۇشىن 75 مىڭ ەۋروعا دەيىن ايىپپۇل بار. ءتىپتى 2 جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرۋى دا مۇمكىن. جالپى ەسكى كولىكتى قايتا وڭدەۋ تاجىريبەسى 2008 -جىلعى جاھاندىق ەكونوميكالىق داعدارىس كەزىندە قولعا الىنعان. ماسەلەن، قىتايدا «ەسكى كولىكتەن جاڭا كولىككە» دەگەن باعدارلاما بار. بۇل ەل جاڭا كولىك ساتىپ الۋعا سۋبسيديا بەرۋ ماقساتىندا 6,41 ميلليارد يۋان بولگەن.
سونداي- اق 2009-جىلى ا ق ش- تا «كلانكەرلەرگە ارنالعان اقشا» (Cash for clunkers) دەگەن جاڭا كولىك الۋعا جەڭىلدىك قاراستىراتىن جاردەماقى بەرىلدى. ناتيجەسىندە، ەكولوگياعا زياندى كوپتەگەن كولىك قايتا وڭدەۋ ورتالىقتارىنا جونەلتىلدى. دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، جىل سايىن اۋانىڭ لاستانۋىنان 10 ميلليونعا جۋىق ادام كوز جۇمادى ەكەن. ال لاستاۋدىڭ 85 پايىزى كولىكتەن كەلەدى. قوعامدى كولىكسىز ەلەستەتۋ قيىن دا شىعار. ءبىراق، جاياۋ جۇرمەۋدىڭ زيانىن ادام بالاسى ۇعىنىپ كەلەدى. ال كولىكتەن شىعاتىن گازدىڭ قانشالىقتى زيان كەلتىرىپ جاتقانىن ايتتىق.
www.24.kz
