الەمگە ايگىلى مالديۆ تۇرعىندارى جاڭبىر سۋىن ءىشىپ ءجۇر

استانا. قازاقپارات - حالىق سانىنىڭ ءوسۋى مەن كليماتتىڭ وزگەرىسى الەمدە اۋىزسۋ تاپشىلىعىن تۋعىزدى. ساراپشىلار بۇل عالامدىق گەوساياسي تارتىستىڭ جاڭا قۇرالىنا اينالا ما دەپ قاۋىپتەنەدى.

ءيا، بۇل - وتە وزەكتى جايت. بىلاي قاراساق، الەمدە سۋ كوپ بولىپ كورىنەدى. ءبىراق ىشۋگە جارامايدى. جەر شارىنداعى سۋ قورىنىڭ تەك 2 پايىزى قانا اۋىزسۋعا جاتادى. الەمگە ايگىلى مالديۆ تۇرعىندارى كليمات وزگەرىسىنىڭ زاردابىن قازىردەن تارتىپ وتىر. ارالداردا تۇشى سۋ ءنومىرى ءبىرىنشى ماسەلەگە اينالعان. جۇرت جاڭبىر سۋىن ءىشىپ ءجۇر.

وبالى نە كەرەك، ۇكىمەت سۋدى تۇزدان ايىراتىن بىرنەشە زاۋىت سالعان. ءبىراق بۇل وتە قىمباتقا تۇسەتىن جوبالار. ونسىز دا جەرى از مالديۆتەگى ءبىر زاۋىت 90 شارشى شاقىرىم اۋماقتى الادى. قازىر الپاۋىت ەلدەر مالديۆكە ىقپال ەتۋ ءۇشىن ءوزارا باقتالاس. قىتاي 1500 توننا تازا سۋ بەرسە، ءۇندىستان ودان اسىرىپ، 2 مىڭ توننا اۋىزسۋ جەتكىزىپ وتىر.

نافف اشيم، ەكولوگ:

- ەسەپسىز بايلىق پەن اسقان سۇلۋلىقتىڭ سيمۆولى بولىپ كەلگەن مۇحيتتار ەندى ءولىم ءدانىن سەبۋدە. قازىردىڭ وزىندە ءبىزدىڭ مالديۆ ارالدارىندا اۋىزسۋ جەتىسپەيدى. تازا جەراستى سۋلارى وتە شەكتەۋلى. اۋىزسۋ تاپشىلىعى - عالامدىق ماسەلە. ونى شەشۋ ءۇشىن عالامدىق امال- ارەكەت قاجەت.

مالديۆ ارالدارىنداعى سۋ دەڭگەيى وتە تومەن. 1 جارىم مەتردەن اسپايدى. ءبىراق بۇل ۋاقىتشا قۇبىلىس ەكەن. ماماندار: «2050 -جىلعا قاراي سۋ دەڭگەيى 59 سانتيمەترگە دەيىن ارتىپ، مالديۆ ارالدارىنىڭ %80 سۋ استىندا قالادى»، - دەيدى.

وسىلايشا، 21-عاسىردىڭ اياعىنا دەيىن اتاقتى كۋرورتتى ايماق - مالديۆ مۇلدە جويىلادى دەگەن قاۋىپ باسىم. ا ق ش-تا 23 ميلليون وتباسى قۇدىقتان سۋ ىشەدى اۋزىن ايعا بىلەگەن ا ق ش-تا 23 ميلليون وتباسى سۋدى قۇدىقتان الىپ ىشەدى. ءارى بۇل نىساندار جەكەمەنشىكتىڭ قولىندا. بۇل ماسەلە امەريكالىق حيميا قوعامىنىڭ عىلىمي-تەحنيكالىق جۋرنالىندا جاريالانعان ماقالادا كوتەرىلدى. ارناۋلى زەرتتەۋ اۋىلدىق جەردەگى 22 مىڭ وتباسى اراسىندا جۇرگىزىلگەن.

ءبىراق اتالعان 23 ميلليون وتباسىنىڭ %40 ءىشىپ وتىرعان سۋدىڭ ساپاسىن مۇلدە تەكسەرمەيدى جانە ەشقانداي سۇزگىش قۇرالدان وتكىزبەيدى ەكەن.

گابريەل لادە، زەرتتەۋ توبىنىڭ جەتەكشىسى، پروفەسسور:

- اۋىل شارۋاشىلىعى ا ق ش-تاعى جەر بەتىندەگى جانە جەر استىنداعى سۋ كوزدەرىن ەڭ قاتتى لاستاپ جاتقان سالالاردىڭ ءبىرى. سوندىقتان قۇدىقتاعى سۋدا نيترات كوپ مولشەردە كەزدەسەدى. ول قان جاسۋشالارىنىڭ وتتەگى تاسىمالداۋ قابىلەتىن تەجەيدى. مۇنىڭ سوڭى نارەستەلەردىڭ ولىمىنە اكەلەدى. دەنەسىندەگى قاجەتتى وتتەگى مولشەرىن سىڭىرە الماعان ءسابيدىڭ دەنەسى كوگەرىپ كەتەدى، جان ءتاسىلىم ەتەدى.

الەمدە سۋدى تۇشىتۋ گەنەراتورلارىنا سۇرانىس جوعارى

الەمدە سۋدى تۇشىتۋ گەنەراتورلارىنا سۇرانىس وتە جوعارى. بىلتىر ساتىلعان قۇرالداردىڭ جيىنتىق باعاسى 203 ميلليون دوللارعا جەتكەن. ال 2032-جىلعا قاراي سۇرانىس كولەمى شامامەن %7 ارتپاق. سوندا سۋدى تۇشىلاندىراتىن گەنەراتورلاردىڭ عالامدىق نارىعى 400 ميلليون دوللارعا جۋىقتايدى دەگەن ءسوز. دەگەنمەن ءسۇزىپ الىنعان تۇز قازىر قايتادان جەراستى سۋىنا نەمەسە سۋ ايدىندارىنا جىبەرىلىپ جاتىر ەكەن. ال بۇل ەكوجۇيە ءۇشىن وتە قاۋىپتى دەپ ەسكەرتەدى ماماندار.

«سۋ - تىرشىلىك كوزى» دەپ بەكەر ايتىلماسا كەرەك. ساراپشىلار: «اۋىزسۋدىڭ تاپشىلىعىن اسىرەسە وڭتۇستىك ازيا ەلدەرى تارتىپ وتىر»، - دەيدى. بۇل ايماقتا 347 ميلليون بالا تازا سۋعا مۇقتاج.

24.kz