الەككە سالعان ازىلدەر
استانا. قازاقپارات- دوستارىڭمەن ازىلدەسىپ، قالجىڭداسۋ دا ونەر. اسىرەسە، قويان- قولتىق ارالاساتىن جاقىن دوس- جاراندار ءبىر- بىرىنە توسىنسىي جاساعاندى ۇناتادى. توي- تومالاقتاردا، كۇلكى كۇنىندە ونداي ءازىلدىڭ ءتۇر- ءتۇرىن كورەسىڭ.
«ءازىلىڭ جاراسسا، اتاڭمەن وينا» دەيدى قازەكەم. الايدا كەيدە سول ويىننان وت شىعىپ، ادامدى الەككە سالىپ جاتاتىن كەزدەر بولادى. ەندەشە سولاردىڭ بىرنەشەۋىن كەلتىرە كەتسەك.. .
بىردە 1- ءساۋىر كۇنى لوندون قالالىق باسقارماسىنداعى گلەننا حوۋلەتتىڭ ارىپتەستەرى قالجىڭدايمىز دەپ بارماق تىستەپ قالىپتى. قالاي دەيسىز عوي؟! كەزەكتى دەمالىسىندا جۇرگەن گلەننانىڭ قولىنا «وتە ماڭىزدى باياندامانى مەرزىمىنەن ەكى اپتا بۇرىن ءبىتىرىپ تاستاۋى ءتيىس» ەكەنى جازىلعان حات كەلەدى. مۇنى ەستي سالىسىمەن گلەننا كەزەكتى دەمالىسىنىڭ ۋاقىتى اياقتالماستان كەڭسەگە حابار بەرىپ، جۇمىسقا كىرىسىپ كەتەدى.
ءبىراق تاپسىرمانى ورىنداۋعا ۇلگەرمەي قالامىن با دەگەن ۋايىممەن گلەننا ءوزىن ناشار سەزىنىپ، جۇرەك تالماسىمەن جاتىپ قالادى. كەيىن ءوز مىندەتىن اتقارا المادى دەگەن ماسقاراعا شىداي الماي، مەزگىلىنەن بۇرىن زەينەتكە شىعىپ كەتكەن. ءدال سول كەزدە قالجىڭباستاردىڭ ءبىرى مۇنىڭ ءبارى ويىن بولعانىن ايتىپتى. ءبىراق مۇنداي قالجىڭعا قاتتى ىزالانعان، ءجابىر كورگەن قارت ءبىراز ويلانىپ، اشۋىن تۋدىرعانداردىڭ ۇستىنەن سوتقا ارىز تۇسىرگەن ەكەن. بالكىم، ەگەر حوۋلەتت حاتتىڭ 1- ءساۋىر كۇنى كەلگەنىنە ءمان بەرىپ قاراعاندا ءبارى باسقاشا بولۋشى ما ەدى؟!
ول- ول ما، تاعى ءبىر قالجىڭ مىناۋ بولدى: 1874 - جىلدىڭ قاراشا ايىندا نيۋ-يورك تۇرعىندارى تاڭعى گازەتتە باسىلعان «ابايلاڭدار: زووباقتاعى جابايى اڭدار قاشىپ كەتتى» دەگەن تاقىرىپتى كوزى شالىپ اڭتارىلىپ قالادى. اتالمىش ماقالادا نيۋ-يوركتە جابايى اڭدار قاپتاپ كەتكەنى جانە ولارعا پوليتسەيلەردىڭ دە ءالى كەلمەي جاتقاندىعى جازىلعان. ءتىپتى جانۋاردىڭ شابۋىلىنان زارداپ شەككەندەردىڭ، ياعني «49 ادام ءولىم قۇشىپ، 200 ادام جاراقات الدى» دەگەن دەرەكتەر دە كەلتىرىلىپتى.
اقپارات قۇرالىنىڭ وتىرىك جازبايتىنىنا سەنگەن وقىرماندار اڭ-تاڭ بولعان. شىن مانىندە، زووباقتان ەشقانداي جانۋار قاشقان ەمەس. بالكىم، وقىرمان قاتارىن كوبەيتۋدى ماقسات ەتتى مە، بۇل جاي عانا گازەتتىڭ قالجىڭى بولعان ەكەن. ماقالا باسىندا جۇرتتى ەلەڭ ەتكىزسە، ماقالا سوڭىندا ءازىل اقپارات ەكەندىگى دە جازىلعان. كوپشىلىگى بولسا، ەلەڭ ەتكىزگەن جاڭالىقتى سوڭىنا دەيىن وقىماي، ىلە-شالا ماقالانىڭ باسىنا عانا كوز جۇگىرتكەن.
كەيدە باسقا پلانەتالىقتار تۋرالى اۋىزعا الىپ، قالجىڭداسىپ جاتامىز. سونداي وزگە پلانەتالىقتاردىڭ ادامداردى قىرىپ جوياتىنى جونىندە شەتەلدىك ءبىر تەلەارنادا ايتىلىپ قالىپ، جۇرتتى ءبىراز داۋرىقتىرعان. 1976 - جىلى بىرىككەن كورولدىكتە 5 ساعاتقا سوزىلعان جاڭالىق ءۇزىلىپ كەتىپ، ءوزىن اشتار گالاكتيكالىق كومانداسىنىڭ وكىلى دەپ تانىستىرعان ۆريللوننىڭ بۇرمالانعان اڭگىمەسىنە اۋىسىپ كەتەدى. ول ءوزىن جاتجەرلىك ەكەنىن ءتۇسىندىرىپ، ەگەر ادامدار سولاردىڭ، ياعني كەلىمسەكتەردىڭ كوزىن قۇرتپاسا، ادامزات تۇقىمىن جويىپ جىبەرەتىنىن جەتكىزىپتى.
كەنەتتەن تاراعان مۇنداي جاڭالىققا جۇرت ۇرەيلەنىپ قالعان. جالعان اقپاراتتى ەستىگەن جۇرتتان پوليتسيا بولىمدەرىنە تۇسكەن قوڭىراۋ دا تولاستاماپتى. قاتتى قورىققان نازىكجاندىلارعا بۇل بىرەۋدىڭ قالجىڭى ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن پوليتسەيلەر سولاردىڭ ۇيلەرىنە دەيىن بارىپ، ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزگەن. الايدا ءتارتىپ قاداعالاۋشىلار بۇل «جاتجەرلىكتىڭ» جولداۋىن تەلەارناعا كىم قوسقانىن سول كۇيى انىقتاي الماعان.
1- ءساۋىردىڭ ءازىلى دجافرا تۇرعىندارىنا دا شىعىن كەلتىرىپتى. ماسەلەن، 2010 - جىلى يوردانيا گازەتى ءشول دالادا بەلىگىسىز وبيكتىلەر قونعانىن حابارلاعان. بەلگىسىز ۇشاتىن زات قاۋىپتى ساۋلەلەر شىعارعانىن، ونىڭ جاقىن ماڭدارداعى بارلىق ەلەكترونيكانى اجىراتىپ تاستاعانى جونىندە دابىل قاعىپ، كوپشىلىكتىڭ زارەسىن ۇشىرعان. كەيىن كورابلدەن بويى ءۇش مەترگە جەتەتىن وزگە جاراتىلىس يەسىنىڭ پايدا بولعانى جونىندە حابار تۇسكەن. مۇنىڭ دا جوعارىدا اتاپ وتكەن ازىلدەر سەكىلدى كەزەكتى قالجىڭعا نەگىزدەلگەن اقپارات ەكەنىن 1 - ءساۋىر دەپ بەلگىلەنگەن داتاسىنا قاراپ قانا بايقاپتى كەيبىرى. بۇدان شوشىعان وقۋشىلار ءتىپتى مەكتەپكە بارۋعا دا قورقىپ قالعان. قالا اكىمى بەلگىسىز زات بايقالعان تەرريتوريانى تەكسەرىپ شىعۋدى تالاپ ەتكەن. وقيعا ورىن العان دجافرا مەكەنىنىڭ تۇرعىندارى ءبىرازعا دەيىن دۇرلىككەندىكتەن، اقىرىندا گازەت ۇجىمىنا وقىرماندارىنان كەشىرىم سۇراۋىنا تۋرا كەلىپتى.
لوس- اندجەلەستەگى كلينيكانىڭ پاتسيەنتتەرىنىڭ ءبىرى قالجىڭ ءۇشىن انەستەزيولوگ دارىگەرىمەن سوتتاسۋعا دەيىن بارعان. ويتكەنى Torrance Memorial مەديتسينالىق ورتالىعىنىڭ دوكتورى پاتريك يانگ ناۋقاس ايەل ناركوزدا جاتقان كەزىندە وعان وتىرىك مۇرت سالىپ، كوز جاسىنىڭ سۋرەتىن سالعان. ونى بارىپ، مەدبيكەلەردىڭ ءبىرى سۋرەتكە ءتۇسىرىپ ۇلگەرىپ، عالامتورعا سالىپ جىبەرگەن كورىنەدى. نەگىزى وپەراتسياعا كەلگەن پاتسيەنت تە سول Torrance Memorial كلينيكاسىندا جۇمىس ىستەپ جۇرگەن ەكەن. دوكتوردىڭ بۇل ارەكەتىن ادەيى قورلاۋ ءۇشىن جاسادى دەپ پايىمداعان پاتسيەنت، كەكەتىپ- مۇقاتقانى ءۇشىن دارىگەردى سوتقا بەرگەن. قاسىنداعى ارىپتەستەرى مۇنى دوستىق قالجىڭ دەپ تۇسىنگەنىمەن پاتسيەنت كومپەنساتسيا تالاپ ەتىپ، ارتىنشا پاتريك يانگپەن ءبىر جەردە جۇمىس ىستەي المايتىن بولىپ، جۇمىسىن تاستاپ كەتكەن.
وسى سياقتى ازىلدەردىڭ ارتى شۋ تۋعىزىپ جاتقاندارى از ەمەس. اسىرەسە، جاستاردىڭ ءجيى وتىراتىن youtube, ۆكونتاكتە سياقتى جەلىلەرىنەن سان ءتۇرلى توسىننان جاسالعان ازىلدەردىڭ ۆيدەولارىن كورەمىز. كۇتپەگەن ازىلدەن شوشىعانداردى كورىپ، كۇلكىگە قارىق بولىپ جاتامىز. ارينە، ءبىر قاراعانعا كۇلكىلى بولار، ءبىراق الدامشى ويىنداردان وت شىقپاسىنا كىم كەپىل؟
ەندەشە، ازىلدەگەندە دە اباي بولايىق.
مىرزاحمەتوۆا نۇرسۇلۋ
