الاشتىڭ العاشقى ماتەماتيكتەرى

استانا. قازاقپارات - ماتەماتيكا - ادامزات وركەنيەتىنىڭ دامۋىنا نەگىز بولعان ىرگەلى عىلىمداردىڭ ءبىرى. ونىڭ باستاۋىن ەجەلگى مىسىر، ۆاۆيلون، ءۇندىستان، قىتاي جانە گرەكيا وركەنيەتتەرىنەن بايقاۋعا بولادى.

بۇل حالىقتار ماتەماتيكالىق ءبىلىمنىڭ العاشقى جۇيەلەرىن قالىپتاستىرىپ، اريفمەتيكا، گەومەتريا، الگەبرانىڭ نەگىزدەرىن قالادى. كەيىنگى ورتا عاسىرلاردا اراب- مۇسىلمان الەمى ماتەماتيكا عىلىمىنىڭ دامۋىنا زور ىقپال ەتتى. ءال-حورەزمي، ءال-فارابي، ومار حايام، ناسيرەددين تۋسي سىندى عالىمدار الگەبرا، تريگونومەتريا، ساندار تەورياسى مەن استرونوميا سالالارىندا جاڭالىقتار اشىپ، كەيىنگى ەۋروپالىق عىلىمعا نەگىز قالادى. بۇل ءۇردىس تۇركى حالىقتارى قونىستانعان ايماقتارعا دا اسەر ەتتى.

قازاق دالاسىندا ماتەماتيكالىق ءبىلىمنىڭ وزىندىك ەرەكشەلىكتەرى بولدى. كوشپەلى وركەنيەت تۇرمىس- تىرشىلىكتىڭ قاجەتتىلىكتەرىنە نەگىزدەلگەن ماتەماتيكامەن تىعىز بايلانىستا دامىدى. قازاق حالقى استرونوميالىق ەسەپتەۋلەرگە سۇيەنە وتىرىپ، ۋاقىتتى انىقتاۋ ادىستەرىن قولداندى، گەومەتريالىق پرينتسيپتەردى جەر ولشەۋدە، قۇرىلىس سالۋدا، مال شارۋاشىلىعى مەن ساۋدا-ساتتىقتا پايدالاندى. ورتا عاسىرلاردا وتىرار، سايرام، تاراز، تۇركىستان سىندى قالالاردا ءىرى وقۋ ورىندارى اشىلىپ، وندا ماتەماتيكا مەن جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى وقىتىلدى. اسىرەسە ءال-فارابي سىندى ۇلى عۇلامالاردىڭ ەڭبەكتەرى قازاق جەرىندە عىلىم مەن ءبىلىمنىڭ تامىرى تەرەڭدە جاتقانىن دالەلدەيدى.

قازاق حالقىنىڭ ءداستۇرلى دۇنيەتانىمىندا ماتەماتيكامەن بايلانىستى ۇعىمدار كونە زاماننان بەرى قولدانىلىپ كەلدى. مىسال رەتىندە ساناماقتى ايتساق بولادى. بىردەن ونعا دەيىنگى سانداردىڭ بويىندا جالپى جەر-جاھاننىڭ جاراتىلۋ قۇبىلىستارى جاسىرىنعان. وسى كۇنگە دەيىن ساناماقتىڭ قۇپياسى تولىعىمەن اشىلمادى. الايدا عىلىمي نەگىزدەگى ماتەماتيكالىق ءبىلىمنىڭ قالىپتاسۋى قازاقستاندا رەسەي يمپەرياسىنىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ەنگىزىلۋىمەن تىعىز بايلانىستى بولدى. ⅩⅨ عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىندا رەسەي ۇكىمەتى قازاقستاندا جاڭا اكىمشىلىك-باسقارۋ جۇيەسىن قالىپتاستىرۋ بارىسىندا جەرگىلىكتى حالىقتىڭ ءبىلىم الۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن وقۋ ورىندارىن اشا باستادى. بۇل ءبىلىم وردالارى كوبىنەسە ورىنبور، ومبى، تاشكەنت، سەمەي، قازان سياقتى قالالاردا شوعىرلاندى. وسى كەزەڭدە قازاق جاستارى رەسەيدىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىنا تۇسە باستادى.

ايرىقشا ەسكەرەتىن ءبىر جايت، قازاق دالاسىندا جاڭا ساپادا ءبىلىم الۋعا ءبىرىنشى كەزەكتە جوعارى جىك قوعام وكىلدەرى بەلسەندىلىك تانىتتى. اتاپ ايتقاندا، تورە- سۇلتاندار جانە باقۋاتتى اۋلەتتەر ەرەكشە قۇلىقتى بولدى. جاڭا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى، ياعني ءداستۇرلى شىعىستىق ءدىني وقۋدان بولەك، جاديتتىك ءبىلىم ادىستەمەلەرى قازاق قوعامىندا ءبىرىنشى كەزەكتە جوعارى جىك قوعام وكىلدەرى اراسىندا پايدا بولدى. مىسالى، كەشەگى جاڭگىر حان، شوقاننىڭ اكەسى ءۋالي نەمەسە ابايدىڭ اكەسى قۇنانبايلاردى قاراساڭىز، ولار ءبىرىنشى كەزەكتە ءوز ءداۋىرىنىڭ جوعارى جىك قوعام وكىلدەرى ەدى. قولىنداعى بار ساياسي ءھام اكىمشىلىك رەسۋرستى ءبىرىنشى كەزەكتە ۇرپاعىن وقىتۋعا جانە اينالاسىن جاڭا ءبىلىم ارناسىنان سۋسىنداۋعا جاعداي جاساۋعا جۇمسادى. سونىڭ نەگىزىندە قازاق دالاسىندا باتىسشا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىمەن وقىعان ءبىر توپ العاشقى ازاماتتار پايدا بولدى.

م گ ۋ- ءدىڭ العاشقى ماتەماتيك تۇلەگى

قازاقتان شىققان العاشقى كاسىبي ماتەماتيكتەر ⅩⅩ عاسىردىڭ باسىنان قالىپتاسا باستادى. رەسەي يمپەرياسىنىڭ قۇرامىندا بولعان كەزدە قازاق جاستارى پەتەربۋرگ، قازان، ماسكەۋ سياقتى ءىرى وقۋ ورىندارىندا ءبىلىم الىپ، ماتەماتيكانىڭ تەوريالىق جانە قولدانبالى سالالارىن مەڭگەرە باستادى. كەڭەس وداعى تۇسىندا عىلىم جۇيەلى دامىپ، قازاقستاندا جوعارى وقۋ ورىندارى اشىلىپ، العاشقى ماتەماتيكالىق زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلە باستادى. 1960-1980 -جىلدارى قازاقستاندا ماتەماتيكا عىلىمى ۇلكەن سەرپىلىس الىپ، ىرگەلى ەڭبەكتەر جازىلىپ، ماتەماتيكالىق مەكتەپتەر قالىپتاستى.

ⅩⅨ عاسىردىڭ سوڭى - قازاقتان شىققان العاشقى ماتەماتيكتەردىڭ قالىپتاسا باستاعان كەزەڭى. بۇل كەزەڭدە قازاق جاستارى اسكەري، پەداگوگيكالىق جانە تەحنيكالىق وقۋ ورىندارىندا ءبىلىم الىپ، ماتەماتيكالىق ءبىلىمنىڭ نەگىزدەرىن مەڭگەردى. مىنە، سونداي جوعارى جىك قوعام وكىلى، حانداردىڭ بەل ۇرپاعى سالىمگەرەي جانتورين ەدى. اكەسى زەرتتەۋشى سەيىتحان احمەت ۇلى (1837 - ءو. ج. ب. ) رەسەي گەوگرافيالىق قوعامىنىڭ مۇشەسى، ارعى اتاسى اتاقتى ەسىم حاننان تارايتىن قايىپ حان اۋلەتى. ناعاشى جۇرتى بوكەي ورداسىنىڭ حانى جاڭگىر حان. ورىنبور گيمنازياسىندا ورتا ءبىلىم العان.

سالىمگەرەي جانتورين م گ ۋ- ءدىڭ (ماسكەۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى 1755 -جىلى قۇرىلعان) فيزيكا- ماتەماتيكا فاكۋلتەتىندە 1886-1889 -جىلدارى ارالىعىندا وقىپ، ءبىلىم الدى. ول كەزدە فاكۋلتەتتى ماتەماتيكا عىلىمىنىڭ دوكتورى نيكولاي بۋگايەۆ (1837-1903) باسقارىپ تۇردى. بۋگايەۆ اتاقتى گەرمان ماتەماتيگى، عالىم كارل ۆەيەرشتراستىڭ ءتول شاكىرتى (ۆەيەرشتراستىڭ ورىستان ەكىنشى شاكىرتى سوفيا كوۆاليەۆسكايا). بۋگايەۆ دەكان بولعان كەزدە فاكۋلتەتتە تازا ماتەماتيكا، مەحانيكا، استرونوميا، فيزيكا جانە حيميا پاندەرى وقىتىلدى. ول ماسكەۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ (م گ ۋ) فيزيكا-ماتەماتيكا فاكۋلتەتىن ءتامامداپ، قازاق اراسىندا جوعارى ماتەماتيكالىق ءبىلىم العان العاشقى تۇلعالاردىڭ ءبىرى اتاندى. ونىڭ ءبىلىمى مەملەكەتتىك قىزمەتتە قولدانىلعانىمەن، قازاق جاستارىنىڭ عىلىمعا بەت بۇرۋىنا ىقپال ەتتى.

وسى كەزەڭدە ومبى، ورىنبور، سەمەي سياقتى قالالاردا اشىلعان گيمنازيالار مەن اسكەري مەكتەپتەر ماتەماتيكالىق ءبىلىمنىڭ تارالۋىنا نەگىز قالادى. بۇل وقۋ ورىندارىندا ەۋروپالىق ماتەماتيكالىق جۇيە وقىتىلىپ، قازاق جاستارى العاشقى رەت الگەبرا، گەومەتريا، تريگونومەتريا سياقتى پاندەرمەن تانىستى.

سالىمگەرەي جانتورين - سونىمەن بىرگە بىلىكتى زاڭگەر ءھام اسا ءىرى قوعام قايراتكەرى. ول سانكت- پەتەربۋرگ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زاڭ فاكۋلتەتىن بىتىرگەن. رەسەيدەگى دۋمانىڭ مۇسىلمان دەپۋتاتتارى تۋرالى قازاندا شىققان تاتارشا ەڭبەكتە س. جانتوريندى ايرىقشا سۋرەتتەپ، ونىڭ حالىق اراسىنداعى الەۋەتى مەن ىقپالىن ەرەكشە تىلگە تيەك ەتەدى. سول كەزەڭدەگى تاريحي ماڭىزى بار ساياسي وقيعالارعا بەلسەنە قاتىسقان جانە رەسەيلىك مۇسىلمانداردىڭ مۇددەسىن بارىنشا قورعاعان.

س. جانتورين ءبىرىنشى ورىس ريەۆوليۋتسياسى جىلدارى بۇكىل رەسەيلىك مۇسىلماندار سيەزىن وتكىزۋدى ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ءبىرى بولدى. «عاليا» مەدرەسەسىنە قارجىلاي جاردەم بەرۋشى. الاشوردا ۇكىمەتىنە قولداۋ تانىتىپ، ونىڭ جەتەكشىلەرىمەن تىعىز قارىم-قاتىناستا بولدى. XX عاسىر باسىنداعى قازاق ۇلت كوسەمدەرىنىڭ ناقتى ماماندىقتارى بولعان سالىمگەرەي جانتورين ءدىني قوزعالىستاردى كوزسىز قولداۋشى ەمەس، سول كەزەڭدەگى تاريحي ساتتەردى ەسەپكە الا بىلگەن ساياسي قايراتكەر. قوعامنىڭ شىنايى بەت-بەينەسىن باعامداي العان تۇركى مۇسىلماندارىنا ورتاق ۇلت جاناشىرى.

جازۋشى، قوعام قايراتكەرى، «ازاتتىق» راديوسىن ۇزاق جىل باسقارعان حاسان ورالتاي ءوزىنىڭ «ەلىم-ايلاپ وتكەن ءومىر» اتتى ەستەلىك مەمۋارىندا سالىمگەرەي جانتوريننىڭ ىستامبۇلداعى ەڭ اتاقتى ادالار رايونىندا جەكەمەنشىك سارايى بولعانىن تىلگە تيەك ەتكەن. جۋرناليست اسىلحان ماماش ۇلىنىڭ دەرەگىنشە، 1920 -جىلداردان باستاپ سالىمگەرەي جانتوريننىڭ ساياسي بەلسەندىلىگى ازايعان جانە يركۋتسكىدە ستاتيست قىزمەتىن اتقارعان. 1924 -جىلدارى ماسكەۋگە اۋىسقان. ماسكەۋدە ءبىر جىلداي تۇرىپ، كەلەسى جىلى تاتار ا س س ر ساۋدا حالىق كوميسسارياتىندا جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن قازانعا قونىس اۋدارعان. 1926 -جىلى مامىردىڭ 14-ىندە جۇمباق جاعدايدا كوز جۇمعان.

تۇڭعىش ماتەماتيكا پروفەسسورى

ⅩⅩ عاسىردىڭ باسىندا قازاقتىڭ كاسىبي ماتەماتيكتەرىنىڭ العاشقى بۋىنى قالىپتاسا باستادى. بۇل كەزەڭدە جاديتتىك ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى ارقىلى جەرگىلىكتى حالىق اراسىندا جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى، سونىڭ ىشىندە ماتەماتيكا ءپانى كەڭىنەن وقىتىلدى. سونىمەن قاتار رەسەي يمپەرياسىنداعى ءىرى ۋنيۆەرسيتەتتەردە وقىعان قازاق جاستارى ەلگە ورالىپ، عىلىم مەن ءبىلىم سالاسىندا قىزمەت اتقاردى. بۇل كەزەڭدە قازاق زيالىلارى اراسىندا ماتەماتيكا عىلىمىنىڭ ماڭىزىن ءتۇسىنۋ ارتىپ، ۇلتتىق ءبىلىم جۇيەسىندە ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ورنى ەرەكشە بولا باستادى. ⅩⅩ عاسىردىڭ 20-30 -جىلدارى كەڭەس وكىمەتى تۇسىندا العاشقى ماتەماتيكالىق وقۋلىقتار قازاق تىلىنە اۋدارىلىپ، جوعارى وقۋ ورىندارىندا ماتەماتيكالىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەلى تۇردە جۇرگىزىلە باستادى.

قازاق ماتەماتيكاسىنىڭ اتاسى دەپ اسا كورنەكتى قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى، «الاش» پارتياسى مەن الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ جەتەكشىلەرىنىڭ ءبىرى، تۇڭعىش ماتەماتيك، پروفەسسور، بەلگىلى اعارتۋشى، قازاق تىلىندە تۇڭعىش رەت «جوعارعى ماتەماتيكا كۋرسى» وقۋلىعىن جازعان ءالىمحان ەرمەكوۆتى ايتقانىمىز ءجون.

ءالىمحان ەرمەكوۆ قارقارالىدا ءۇش كلاستىق ۋچيليشە (1905) مەن سەمەي ەرلەر گيمنازياسىن (1912) ءبىتىرىپ، تومسك تەحنولوگيالىق ينستيتۋتىنىڭ تاۋ- كەن فاكۋلتەتىنە وقۋعا تۇسكەن. 1917 -جىلى الاش اۆتونومياسى قۇرىلعاندا جاڭا ۇكىمەتتىڭ پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى، ءارى ەل شارۋاشىلىعىن جوسپارلاۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى بولىپ تاعايىندالعان. سول جىلى II بۇكىل قازاقتىق سيەزىنە سەمەي وبلىسىنان ارنايى قاتىسىپ، الاشوردا ۇكىمەتىنە مۇشەلىككە وتكەن.

ەڭ كەرەمەتى - جاپ-جاس الەكەڭ قوعامدىق، ساياسي كەلەلى ىستەرگە بىلەك سىبانا كىرىسىپ، اعا بۋىن ۇلت زيالىلارى قاتارىندا 1917-1918 -جىلدارى الاش اۆتونومياسى، ۋاقىتشا ءسىبىر ۇكىمەتى، كومۋچ، باشقۇرت ۇكىمەتى، ءسىبىر وبلىستىق دۋماسى، ۋفا ديرەكتورياسى اتىنان كولچاكتىڭ ومبى ۇكىمەتىمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزگەن. كەڭەس وكىمەتى ورناعان سوڭ قازاق جەرىنىڭ تۇتاستىعىن ساقتاۋ، شەكاراسىن انىقتاپ، بەكەمدەۋ سياقتى ماڭىزدى جۇمىستار اتقارىپ، قازاق جەرلەرىن قازاق ا ك س ر- ءى شەڭبەرىندە تۇتاس دەرلىك توپتاستىرۋدا ايرىقشا ەڭبەك سىڭىرگەن ەرەكشە تۇلعا.

قيىن-قىستاۋ سول جىلدارى ءالىمحان ەرمەكوۆ تومسك تەحنولوگيالىق ينستيتۋتىن ءبىتىرىپ (1923)، گەولوگ- بارلاۋشى ينجەنەرى ماماندىعىن الىپ شىعادى. 1926 -جىلى عىلىمي-پەداگوگيكالىق قىزمەتكە اۋىسىپ، 1926-1928 -جىلدارى تاشكەنت شاھارىنداعى قازاقتىڭ جوعارى تۇڭعىش پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ جوعارى ماتەماتيكا كافەدراسىنىڭ وقىتۋشىسى ءارى جاراتىلىستانۋ- ماتەماتيكا فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى مىندەتتەرىن اتقارادى.

كەيىن قازاق پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىندا (قازىرگى الماتى مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى) دوتسەنت (1929) جانە 1932-1935 -جىلدارى قازاق مەملەكەتتىك زووتەحنيكالىق مال دارىگەرلىك ينستيتۋتىندا دوتسەنت، پروفەسسور مىندەتىن اتقارىپ، كافەدرا باسشىسى بولادى.

ءالىمحان ەرمەكوۆتىڭ ومىرىندەگى ەڭ كەرەمەت شاعى 1935 -جىل دەر ەدىك، اتاپ ايتقاندا، مال دارىگەرلىك ينستيتۋتتا كافەدرا باسقارىپ ءجۇرىپ، ينستيتۋت عىلىمي كەڭەسىنىڭ ۇيعارىمىمەن (ۆاك شەشىمى بويىنشا) تۇڭعىش رەت ماتەماتيكا سالاسىنان پروفەسسور اتاعىن الدى. سونىمەن بىرگە 1935 -جىلى قازاق تىلىندە تۇڭعىش رەت «ۇلى ماتەماتيكا كۋرسى» كىتابىن، 1936 -جىلى «قازاق ءتىلىنىڭ ماتەماتيكا تەرميندەرى» اتتى تۇسىندىرمە سوزدىگىن جارىققا شىعاردى. 1935-1937 -جىلدارى الماتى كەن-مەتاللۋرگيا ينستيتۋتىندا (قازىرگى قازۇتۋ) ماتەماتيكا جانە تەوريالىق مەحانيكا كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، تەحنيكالىق فاكۋلتەتتىڭ دەكانى سياقتى قىزمەتتەردى اتقاردى.

ەڭ ەرەكشە ەستە قالارلىق وقيعا، ءالىمحان ەرمەكوۆ 1932-1936 -جىلدارى قازاسسر وقۋ اعارتۋ حالىق كوميسسارياتىنىڭ ارناۋلى تاپسىرماسىمەن قازاق تىلىندە ماتەماتيكا تەرمينولوگياسىن ارنايى جاساپ شىعاردى. 1937 -جىلى كەڭەستىك ساياسي وزبىرلىققا ءتۇسىپ، رەسەيگە بارىپ بوي تاسالادى، 1938 -جىلى شامالى ۋاقىت كۋيبىشيەۆ قالاسىنداعى جوسپارلاۋ ينستيتۋتىندا كافەدرا مەڭگەرۋشىسى قىزمەتىن اتقارادى.

كەيبىر دەرەكتەر بويىنشا ءا. ەرمەكوۆ 1938 -جىلدىڭ ناۋرىز ايىنا دەيىن عانا جۇمىس ىستەگەن. الدەبىرەۋلەردىڭ جالاسىمەن سول جىلى 58-باپ بويىنشا تۇتقىندالادى دا، 10 جىلعا سوتتالادى، ءبىراق كەيىن جازانى 6 جىلعا دەيىن قىسقارتادى. ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىسىنا بايلانىستى 1947 -جىلعا دەيىن 9 جىل لاگەردە بولدى. الايدا 1948 -جىلى قايتادان 10 جىلعا تۇتقىندالدى. ستالين قايتىس بولعان سوڭ، 1955 -جىلى بوساتىلدى. 1955 -جىلدان باستاپ قاراعاندى پوليتەحنيكالىق ينستيتۋتىندا قىزمەت اتقاردى. 1958 -جىلى زەينەتكە شىقتى. 1970 -جىلى ومىردەن وزدى.

ەندى قازاق ماتەماتيكاسىنىڭ تاريحىنداعى تۇلعالارعا قىسقاشا شولۋ جاساساق: ءالىمحان ەرمەكوۆ 1935 -جىلى قاڭتاردا پروفەسسور بولدى. ول 1923-جىلى تومسك تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتىن بىتىرگەن. «ۇلى ماتەماتيكا» دەگەن كىتاپ جازعان. الاش قايراتكەرى.

ءسادۋاقاس بوقايەۆ كانديداتتىق ديسسەرتاتسياسىن م گ ۋ- دە 1935 -جىلى قورعادى. ول 1932 -جىلى تومسك تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتىن بىتىرگەن.

يبادۋللا اقبەرگەنوۆ 1935 -جىلى فيزيكا- ماتەماتيكا عىلىمىنىڭ كانديداتى بولدى. ول 1931 -جىلى تاشكەنت ورتا ازيا ۋنيۆەرسيتەتىن بىتىرگەن. نوبەل سىيلىعىنىڭ يەگەرى كانتوروۆيچتىڭ شاكىرتى. ەگەر يبادۋللا اقبەرگەنوۆتى كەڭەس وداعى ولتىرمەگەندە، مۇمكىن نوبەل سىيلىعىن الار ەدى.

ۋرازبايەۆ بازارباي 1941 -جىلى عىلىم كانديداتى بولدى. 1964 -جىلى دوكتورلىعىن قورعادى. ول 1935 -جىلى لەنينگراد مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيزيكا-ماتەماتيكا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن.

ورىمبەك جاۋتىكوۆ 1944 -جىلى عىلىم كانديداتى بولدى.

اسقار زاكارين 1948 -جىلى قورعادى. 1937 -جىلى م گ ۋ- ءدى ءبىتىردى.

تولەۋباي امانوۆ 1953 -جىلى كانديداتتىق، 1968 -جىلى دوكتورلىق ديسسەرتاتسياسىن قورعادى. امانوۆ 1963 -جىلى 19-31 -تامىز ارالىعىندا وتكەن ا ق ش-كەڭەس وداعى سيمپوزيۋمىنا قاتىستى.

قورىتا ايتقاندا، ⅩⅨ عاسىردىڭ سوڭى مەن ⅩⅩ عاسىردىڭ باسىندا قازاق قوعامىندا ماتەماتيكالىق ءبىلىم جۇيەسى العاش رەت جۇيەلى تۇردە قالىپتاستى. رەسەي يمپەرياسىنىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى قازاق جاستارىنىڭ ماتەماتيكا عىلىمىنا كەلۋىنە ىقپال ەتتى، ال ⅩⅩ عاسىردىڭ العاشقى شيرەگىندە كاسىبي قازاق ماتەماتيكتەرى قالىپتاسا باستادى. بۇل كەزەڭدەگى ماتەماتيكالىق ءبىلىمنىڭ دامۋى ۇلتتىق ينتەلليگەنتسيانىڭ قالىپتاسۋىمەن جانە قازاق جاستارىنىڭ ەۋروپالىق ءبىلىم جۇيەسىنە ەنۋىمەن تىعىز بايلانىستى ەدى. وسىلايشا، قازاق حالقىنىڭ ماتەماتيكا عىلىمىنا كەلۋى بىرتىندەپ جۇزەگە اسقان تاريحي ۇدەرىس بولدى.

جۇماباي ءمادىباي ۇلى

قازۋۇ- ءدىڭ PhD دوكتورى

zhasalash.kz