اكادەميك ساتبايەۆ - سەگىز قىرلى، ءبىر سىرلى عالىم
استانا. KAZINFORM - ق. ي. ساتبايەۆ - قازاق حالقىنىڭ ءبىرتۋار تۇلعاسى. ول - كورنەكتى عالىم، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى، ءوز ەلىنىڭ ناعىز پاتريوتى. قازاقستان عىلىم اكادەمياسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى رەتىندە ونى قۇرۋعا ءوزىنىڭ ءبىلىمى مەن كۇش-جىگەرىن جۇمسادى، تاباندىلىق پەن قايسارلىق كورسەتە ءبىلدى.
ق. ي. ساتبايەۆتىڭ عىلىمي مۇراسى شىن مانىندە وراسان زور. ول ەنسيكلوپەديست عالىم بولدى. نەگىزگى عىلىمي جاريالانىمدارى مەتاللوگەنيا، مينەرالوگيا، گەوحيميا، پايدالى قازبالار، تەكتونيكا، گەوگرافيا، ەكونوميكا ت. س. س. سالالاردى قامتىعانمەن، ونىڭ قىزىعۋشىلىقتارىنىڭ اۋقىمى وتە كەڭ جانە جان-جاقتى: ول قازاق تاريحىنىڭ، ادەبيەتىنىڭ، مادەنيەتىنىڭ، ەتنوگرافياسىنىڭ، مۋزىكا مەنفولكلوردىڭ، پەداگوگيكا مەن ادەبيەت بويىنشا ەڭبەكتەردىڭ مىقتى بىلگىرى بولدى.
ونىڭ ورتالىق قازاقستان اۋماعىنداعى ارحەولوگيالىق ىزدەنىستەرى دە كوپشىلىككە بەلگىلى. 1935 -جىلى جەزقازعان وبلىسىن زەرتتەي كەلە قانىش ساتبايەۆ 1391 -جىلى قازاق دالاسىنا جورىق كەزىندە تەمىرلان قالدىرعان جازۋى بار تاستى تاپتى.
1936 -جىلدىڭ كۇزىندە بۇل تاس ەرميتاجعا جىبەرىلدى. ال قارساقپايدا جەزقازعاننىڭ ەجەلگى قازبالارى تۋرالى قۇندى مالىمەتتەر جينادى، وسى اۋداننىڭ ارحەولوگيالىق ەسكەرتكىشتەرىنىڭ، سونداي-اق بايقوڭىر جەرىندەگى جارتاستاعى گراۆيۋرالاردىڭ قىسقاشا مازمۇنىن جاسادى. قانىش يمانتاي ۇلى ءوز ءبىلىمىن ا. ح. مارعۇلانمەن ءبولىستى جانە ولار ەسكەرتكىشتەردى زەرتتەۋ ستراتەگياسىن ازىرلەدى.
ق. ي. ساتبايەۆتىڭ جازۋشى و. اۋەزوۆتىڭ «اباي جولى» رومانىنىڭ ماڭىزدىلىعىن ءبىرىنشى بولىپ باعالاعانى - ونىڭ جان-جاقتى عالىم ەكەنىن دالەلدەي تۇسەتىن فاكت. ول سونىمەن قاتار جيىرمادان استام حالىق ءانىن فولكلور جيناۋشى ا. زاتايەۆيچكە تاپسىردى. جالپى تەاتر، ونەر، مادەنيەت، جاستاردى تاربيەلەۋ بويىنشا كوپتەگەن جۇمىستار قالدىرعانى ايان. قازىرگى تاڭدا عىلىمدى ۇيىمداستىرۋ جانە باسقارۋدا جاڭالىقتار كوپتەپ ەنگىزىلگەن. ونىڭ ارتىقشىلىقتارى (اشىقتىق، سيفرلاندىرۋ ت. س. س. ) كوپ.
سونىمەن قاتار ءالى دە جەتىلدىرۋدى قاجەت ەتەتىن تۇستارى دا بار. بۇل سالادا، ياعني عىلىمدى ۇيىمداستىرۋ مەن باسقارۋ ىسىندە مەيىلىنشە عىلىمدى جاقسى تۇسىنەتىن، عىلىمي دارەجە، اتاعى بار، عىلىمي ورتادا مويىندالعان، مۇمكىندىگىنشە جان-جاقتى ءبىلىمى بار ازاماتتاردى تاڭداۋدىڭ ماڭىزى جوعارى دەپ بىلەمىز. سول كەزدە قازاقستان عىلىمىنىڭ دامۋى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلە بەرمەك. ال ق. ي. ساتبايەۆ سياقتى تۇلعالار عىلىم سالاسىنداعىلار ءۇشىن ءارقاشان ۇلگى بولىپ قالاتىنى ءسوزسىز.
قۇرمانالينا نۇرگۇل
