«اباي زاڭى»: ۇلى ويشىلدىڭ رەفورماتورلىق جولى تۋرالى فيلم كورسەتىلەدى
استانا. KAZINFORM - اباي قۇنانبايەۆتىڭ بىرەگەي قۇقىقتىق مۇراسىن ارقاۋ ەتكەن «اباي زاڭى» دەرەكتى فيلمى «ەۋرازيا» ءبىرىنشى ارناسىنان كورسەتىلەدى.
اباي قۇنانبايەۆتىڭ تۋعانىنا 180 جىل جانە «قارامولا جارلىعىنىڭ» قابىلدانۋىنا 140 جىل تولۋىنا وراي دايىندالعان دەرەكتى فيلمدە ۇلى ويشىلدىڭ اقىندىق پەن فيلوسوفيالىق ەڭبەكتەرىنەن بولەك، زاڭگەرلىك جانە رەفورماتورلىق قىرى جان-جاقتى اشىلادى.
تۋىندىنىڭ نەگىزىنە 1885 -جىلعى مامىر ايىندا شار وڭىرىندە (بۇرىنعى سەمەي وبلىسى) وتكەن قارامولا جارمەڭكەسىندەگى توتەنشە سەزد وقيعالارى الىنعان. بۇل جيىنعا بەس ۋەزدىڭ بيلەرى، بولىس باسشىلارى مەن ىقپالدى ازاماتتارى قاتىسقان. سەزدى گەنەرال-گۋبەرناتور سەكلينسكي باسقارعان. نەگىزگى ماقسات - حالىق اراسىندا جينالعان ارىز-شاعىمداردى قاراۋ بولعان.
«ءبىز ءۇشىن ابايدى تەك اقىن جانە ويشىل رەتىندە عانا ەمەس، سونىمەن قاتار كورنەكتى قۇقىقتانۋشى رەتىندە كورسەتۋ ماڭىزدى. ونىڭ قازاق قۇقىقتىق مادەنيەتىنىڭ دامۋىنا قوسقان ۇلەسى بۇگىن دە وزەكتى»، - دەدى «ەۋرازيا» ءبىرىنشى ارناسىنىڭ باس ديرەكتورى مىندەتىن اتقارۋشى ارمان قۇدايبەرگەنوۆ.
فيلمدە ابايدىڭ باستاپقىدا سەزگە قاتىسۋدان باس تارتقانى، سەبەبى قارسىلاستارى بۇل جيىندى ونى جازالاۋ قۇرالى رەتىندە پايدالانعىسى كەلگەنى ايتىلعان. الايدا گەنەرال-گۋبەرناتورمەن بولعان كەزدەسۋدەن كەيىن ول توتەنشە سەزدىڭ اعا ءبيى بولىپ سايلانىپ، قازاق دالاسىن تەك رەسەي زاڭدارىمەن باسقارۋ مۇمكىن ەمەستىگىن دالەلدەگەن. ابايدىڭ ايتۋىنشا، قازاقتاردىڭ عاسىرلار بويى قالىپتاسقان وزىندىك قۇقىقتىق جۇيەسى بولعان.
«ىرعىزباي، وسكەنباي، قۇنانباي بيلەردىڭ ۇرپاعى رەتىندە اباي تەك دالا زاڭدارىن عانا ەمەس، رەسەيلىك قۇقىقتى دا جەتىك بىلگەن. ونىڭ بىلىمدىلىگىنە ءتانتى بولعان سەكلينسكي جاڭا زاڭدار جيناعىن جازۋدى تىكەلەي ابايعا تاپسىرعان»، - دەيدى ارمان قۇدايبەرگەنوۆ.
وسىلايشا ءۇش كۇن ىشىندە 73 باپتان تۇراتىن «قارامولا جارلىعى» دۇنيەگە كەلىپ، 1886 -جىلى قازاندا باسىلىپ شىققان. بۇل - قازاق دالاسىندا العاش جاريالانعان زاڭنامالىق قۇجات. جارلىقتىڭ كوپ تاراۋى مەن ەرەجەلەرى قازىرگى زامان ءۇشىن دە ماڭىزىن جوعالتپاعان. ول تەك قۇقىقتىق اكت ەمەس، ادىلدىك پەن ار- ۇياتتىڭ، ادامگەرشىلىك پەن سەنىمنىڭ سيمۆولىنا اينالدى.
ارنا باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، كورنەكتى زاڭگەر، اكادەميك سالىق زيمانوۆ ابايدىڭ جارلىعىن بىردەن- ءبىر رۋحاني قۇندىلىققا بالاپ، ونىڭ تەك قۇقىقتىق ەمەس، سونىمەن بىرگە گۋمانيستىك، بىرلىك پەن ءتارتىپتى ساقتاۋ، باسقارۋ مەن ۇيلەستىرۋ مىندەتىن قاتار اتقارعانىن اتاپ وتكەن.
«اباي زاڭى» دەرەكتى فيلمى - ۇلى رەفورماتورعا كورسەتىلگەن قۇرمەت قانا ەمەس، سونىمەن بىرگە قازاق قۇقىقتىق ساناسىنىڭ تامىرىنا تەرەڭ ءۇڭىلۋ، تاريحي جادىمىزدى جاڭعىرتۋ مەن قايتا پايىمداۋعا جاسالعان ماڭىزدى قادام.
فيلمنىڭ تەلەۆيزيالىق پرەمەراسى 10-تامىز، جەكسەنبى كۇنى ساعات 17:10-دا «ەۋرازيا» ءبىرىنشى ارناسىندا وتەدى.
