ا ق ش-تا شەنەۋنىككە بەرىلگەن سىيلىق مەملەكەتتىك مۇراعاتقا وتەدى
استانا. قازاقپارات - الەمنىڭ 180 ەلى بويىنشا سىبايلاس جەمقورلىق دەڭگەيىن ولشەيتىن ارنايى يندەكس بار. بۇل - حالىقارالىق Transparency International ۇيىمى. ۇيىمنىڭ باعالاۋى بويىنشا الەمنىڭ 122 مەملەكەتىندە جەمقورلىق بەلەڭ العان.
تەك 58 مەملەكەت قانا كوررۋپتسيامەن كۇرەسىپ كەلەدى. جەمقورلىقتى جەڭگەن ەل جوق. دەگەنمەن پارانى ازايتىپ، ءىستى زاڭ اياسىندا شەشۋگە داعدىلانعاندار بار. ا ق ش- تا فەدەرالدى شەنەۋنىكتەر مەن پرەزيدەنتكە بەرىلگەن سىيلىق قۇنى 305 ا ق ش دوللارىنان اساتىن بولسا، زاڭعا سايكەس ول زات دەكلاراتسيالانۋى كەرەك جانە مەملەكەتتىك مۇراعاتقا تاپسىرىلۋعا مىندەتتى.
ا ق ش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتى جىل سايىن Federal Register گازەتىندە سىيلىقتار ءتىزىمىن جاريالايدى. كەز كەلگەن لاۋازىمداعى شەنەۋنىككە بەرىلگەن 50 دوللاردان اساتىن سىيلىق پارامەن تەڭ. سەناتورلارعا سىيلىقتاردىڭ قۇنى جىلىنا 300 دوللاردان اسپاۋى كەرەك، ال، كونگرەسسمەندەر ءۇشىن شەكتى سوما 250 دوللار.
جالپى ا ق ش سىبايلاس جەمقورلىقپەن وتكەن عاسىردىڭ 60-70-جىلدارىنان بەرى الىسىپ كەلەدى. «شەيح» وپەراتسياسى اتىمەن تاريحتا قالعان ف ب ر اگەنتتەرى ءىرى شەنەۋنىكتەردىڭ، كونگرەسسمەندەردىڭ، شتات گۋبەرناتورلارىنىڭ كەڭسەلەرى مەن كابينەتتەرىندە بولىپ ولارعا پارا ۇسىنىپ، ادالدىقتارىن تەكسەرەدى. وسى وپەراتسيادان كەيىن كوپشىلىگى ءوز مانساپتارىمەن، جوعارى لاۋازىمدى قىزمەتتەرىمەن قوش ايتىسقان.
ادىلەت جۇيەلەرى قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردى جازالاپ، ۇكىمەتتى باقىلاۋدا ۇستامايىنشا سىبايلاس جەمقورلىق ءورشي بەرەدى. كوشباسشىلار زاڭدى قولدايتىن جانە سىبايلاس جەمقورلىقپەن كۇرەسەتىن ينستيتۋتتاردىڭ جۇيەلى جۇمىس جۇرگىزۋى ءۇشىن ينۆەستيتسيا سالىپ، كەپىلدىك بەرۋى كەرەك. سىبايلاس جەمقورلىقتىڭ كەز كەلگەن ءتۇرىن، جازاسىز قالدىرۋعا بولمايدى.
سينگاپۋردە پارا العاندار تۇرمەگە قامالادى
قازىر سينگاپۋر پاراسىز قوعام قالىپتاستىرعان ەل رەتىندە تانىمال. كەدەي ەلدەن قۋاتتى ەلگە اينالۋدىڭ قۇپياسى - جەمقورلىقپەن كۇرەس. الايدا سينگاپۋرگە ءتان وسى بەدەلگە نۇقسان كەلەتىن ءتۇرى بار. 40 جىلدان كەيىن الىس-بەرىس تاعى قايتالاندى. ەلدىڭ بۇرىنعى كولىك ءمينيسترى تاقاۋدا عانا اقشالاي سىيلىق العانى ءۇشىن، 1 جىلعا تۇرمەگە قامالدى. وعان 230 مىڭ فۋنت ستەرلينگ اقشا جىمقىردى دەگەن ايىپ تاعىلىپ، قىلمىستىق ارەكەت تەرگەۋ بارىسىندا اشكەرە بولدى.
بۇل سوما ءبىزدىڭ تەڭگەگە شاققاندا 145 ميلليون 874 مىڭ 286 تەڭگە. تەرگەۋ بارىسىندا ەكس- ءمينيستردىڭ كاسىپكەرلەردەن سىيلىققا جەكە ۇشاق، باعالى ۆەلوسيپەد العانى بەلگىلى بولدى. سينگاپۋردە زاڭعا سايكەس 32 ا ق ش دوللارىنان تومەن سىيلاقتاردى عانا قابىلداۋعا رۇقسات. ودان قىمباتى ارنايى كوميسسيانىڭ باقىلاۋىنا وتەدى. ەگەر، سىيلىق قىمبات دەپ تانىلسا، ول اۋكسيونعا قويىلادى. ودان تۇسكەن قاراجات، بيۋدجەتكە كەتەدى.
گرۋزيا جەمقورلىقتى قالاي جەڭدى؟
ترەنسپەرەنسي كوررۋپنشن ستاتيستيكاسىنا سايكەس 2003 -جىلى گرۋزيا 176 ەلدىڭ ىشىندە 127- ورىندا بولدى. ال بىلتىر 43- ورىنعا كوتەرىلدى. وسىدان 21 جىل بۇرىن جەمقورلىق گرۋزيانىڭ بارلىق سالالارىنا دەندەگەن بولاتىن. بۇگىندە ول پاراقورلىق دەڭگەيى ەڭ تومەن ەۋروپا ەلدەرىمەن باسەكەلەس.
سونىمەن گرۋزيا جەمقورلىقتى قالاي جەڭدى؟
ايتالىق، ەلدە ءبىر تەرەزە دەگەن قاعيدا بار. كەز كەلگەن انىقتامانى نەمەسە قۇجاتتى ءبىر جەردەن الىنادى. سونداي-اق پوليتسيانىڭ جەكە قۇرامى %85- عا جاڭارتىلدى. قىزمەتكەرلەر سانى قىسقاردى. ەسەسىنە جۇمىس ساپاسى ارتتى. كوپتەگەن سالادا قاعازباستىلىق ازايدى.
ماسەلەن، جول ءجۇرۋ كۋالىگىن الۋ ءۇشىن مەديتسينالىق جانە اۆتوموبيلدى تەكسەرۋ الىندى. مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردى ىنتالاندىرۋ جانە ۇزدىك كادرلاردى تارتۋ ماقساتىندا ولاردىڭ جالاقىسى 10-15 ەسەگە كوتەرىلدى. ال پارامەن ۇستالعاندار، قاماۋعا الىندى. جالپى گرۋزيادا شەنەۋنىككە بەرۋگە بولاتىن سىيلىق قۇنى 150 لاريدەن اسپاۋعا ءتيىس. سالىستىرمالى تۇردە ايتالىق، ۇلى بريتانيادا شەكتى سوما - 140 فۋنت ستەرلينگ، ال فرانسيادا - 35 ەۋرو.
قىتايدا جەمقورلىققا قاتىستى جازا قاتاڭ
ال قىتايدا دا شەنەۋنىكتەرگە سىيعا تارتۋعا تىيىم سالىنعان زاتتاردىڭ ءتىزىمىن زاڭدى تۇردە بەكىتكەن. بۇل تىزىمگە تەك كىتاپ كىرمەيدى. سىيلىق قۇنى قىمبات بولسا، ول پارا بەرگەنمەن تەڭ. سىبايلاس جەمقورلىققا ىلىككەندەر ءومىر بويى باس بوستاندىعىنان ايىرىلادى. ءتىپتى اتۋ جازاسى بار. ال وڭتۇستىك كورەيادا سىبايلاس جەمقورلىق، قۇقىقبۇزۋشىلىق تۋرالى حابارلاعان ادامعا بەلگىلى سومادان پايىزدىق اقى تولەنەدى. ءبىر قىزىعى، جەمقورلىقتى حابارلاۋشىلاردىڭ كوبى زاڭ بۇزۋشىلاردىڭ ارىپتەستەرى دەگەن دەرەك بار.
https://24.kz/kz
