وسىدان 98 جىل بۇرىن «ەڭلىك-كەبەك» پەساسى العاش رەت كيىز ءۇي ساحناسىندا قويىلدى

استانا. قازاقپارات - بۇگىن، 7- ماۋسىم كۇنى وسىدان 98 جىل بۇرىن، ياعني 1917-جىلى توبىقتى مەن نايمان رۋلارى اراسىنداعى جەسىر داۋى ارقاۋ بولعان م. اۋەزوۆتىڭ «ەڭلىك-كەبەك» پەساسى العاش رەت اباي اۋىلىندا قويىلدى.

قويىلىمنىڭ قويۋشى-رەجيسسەرى دە، سۋفلەرى دە مۇحتار اۋەزوۆ بولعان.

شىعارما 1922-جىلى جازىلدى جانە 1943-جىلى جاڭا نۇسقاسىمەن جارىق كوردى. ەڭلىك كەبەك پەساسىن جازعان كەزدە م. اۋەزوۆ 21 جاستا بولاتىن.

«ەڭلىك-كەبەك» - ەكى جاستىڭ ماحابباتىن جىر ەتەتىن شىعارما. ەڭلىك پەن كەبەك تۋرالى حيكايالار وقيعا بولعان 18- عاسىردان باستاپ ەل اراسىنا كەڭ تاراعان. العاشقى جازبا دەرەك 1892-جىلى «دالا ۋالاياتى» گازەتىنىڭ وتىز ءبىرىنشى جانە وتىز توعىزىنشى ساندارىندا جاريالانعان «قازاقتاردىڭ ەستەرىنەن كەتپەي جۇرگەن ءبىر ءسوز» دەگەن ماقالادا كەلتىرىلەدى.

بۇگىنگى كۇندە جىر تۇرىندە جەتكەن «ەڭلىك-كەبەك» داستانىنىڭ ەكى نۇسقاسى بەلگىلى. ونىڭ ءبىرىنشىسى - 1912-جىلى سەمەيدەگى «جاردەم» باسپاسىنان جەكە كىتاپ بولىپ جارىق كورگەن، اباي ۇسىنعان تاقىرىپ بويىنشا شاكارىم جازعان «جولسىز جازا ياكي كەز بولعان ءىس» دەگەن شىعارما دا، ەكىنشىسى - ماعاۋيا اباي ۇلى جازعان «ەڭلىك-كەبەك» داستانى.

شاكارىم نۇسقاسى 1988-جىلى قايتا جارىق كوردى. بۇل پوەما 652 جولدان تۇرادى. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ جەكە كىتاپحاناسىندا ساقتالعان ماعاۋيا اباي ۇلى داستانىن 1941-جىلى قايىم مۇقامەتحانوۆ باسپاعا ازىرلەگەن. بۇل قولجازبا تەك 1960-جىلى باسپادان شىعارىلعان «داستاندار» دەگەن جيناقتا العاش رەت جاريالاندى. جازۋشى اۋەزوۆ وسى داستاننىڭ ارقاۋىمەن وسى اتتاس تراگەديا جازدى.

شىعىس قازاقستان وبلىسى اباي اۋدانىندا داستان كەيىپكەرلەرى ەڭلىك پەن كەبەككە ەسكەرتكىش ورناتىلعان. قۇرىلىسقا جەرگىلىكتى حالىق شەبەرلەرى وڭدەگەن قىزىل، كۇرەڭ جانە اقشىل سۇر ءتۇستى گرانيت، سەمەنت، قۇم، الەباستر، اك، جوسا پايدالانىلعان.

تورتكىل الاڭنىڭ ورتاسىنان 4 قابىرعالى كۇمبەز-تۇعىر سوعىلىپ، ونىڭ ۇستىنە ورناتقان بيىكتە 6 مەترلىك مۇنارا مەن كۇمبەز تۇيىسەتىن دودەگەنى كەرەگەكوز ورنەكپەن اشەكەيلەگەن. كۇمبەزدىڭ 4 جاعىندا شىعىستىق مانەرمەن ويىپ شىعارىلعان 4 اركا بار. ولاردىڭ ماڭدايشاسىندا «ەڭلىك-كەبەك» دەگەن ەگىز ەسىم اسەمدەپ جازىلعان. ەسكەرتكىشتەن باتىسقا قاراي 8-9 شاقىرىم جەردە 1917-جىلى 7- ماۋسىمدا م. اۋەزوۆتىڭ «ەڭلىك-كەبەك» پەساسى وسى ارادا العاش رەت كيىز ءۇي ساحناسىندا قويىلدى» دەپ جازىلعان تاعى ءبىر ەسكەرتكىش بار.