قازاقستان حالقىنىڭ 92 پايىزى قازاق ءتىلىن مەڭگەرگەن
ق ر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ دەرەگىنشە، بىلتىر مەملەكەتتىك ب ا ق- تاعى قازاق ءتىلدى كونتەنتتەردىڭ ۇلەسى % 83- عا جەتكەن. وتكەن جىلعى مونيتورينگ ناتيجەسىنە ساي، ورتالىق مەملەكەتتىك جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار مەن ۇلتتىق كومپانيالارداعى قۇجاتتاردىڭ % 96,5- ى مەملەكەتتىك تىلدە جۇرگىزىلگەن.
«رەسمي مالىمەتتەر بويىنشا تۇركىتىلدەس حالىقتاردىڭ ىشىندە وزبەكتەردىڭ % 72- ءى، ۇيعىرلاردىڭ % 71,7- ءى، قىرعىزداردىڭ % 58,5- ءى قازاق ءتىلىن سويلەۋ ءتىلى دەڭگەيىندە، ال % 12- ءى قازاقشا وقىپ، جازا الاتىن جوعارى دەڭگەيدە مەڭگەرگەنى انىقتالدى. سلاۆيان دياسپوراسى ىشىندە ورىستاردىڭ % 25,1- ءى، ۋكراينداردىڭ % 23,7- ءى، بەلورۋستاردىڭ %22,8- ءى، پولياكتاردىڭ % 22,1- ءى، سونداي- اق، نەمىس دياسپوراسىنىڭ % 25,2- ءى اۋىزەكى قازاق ءتىلىن تۇسىنەدى. اتالعان دياسپورالار ىشىندە قازاقشا وقىپ، جازا بىلەتىندەر ۇلەسى - % 2,9- ءتى قۇرايدى»، - دەلىنگەن تۇجىرىمدامادا.
بىلتىر جۇرگىزىلگەن الەۋمەتتىك جانە تالدامالىق زەرتتەۋ قورىتىندىسىنا سايكەس، قازاقستانداعى وزگە ەتنوس وكىلدەرىنىڭ % 0,4- ى قازاق ءتىلىن ءوزىنىڭ انا ءتىلى رەتىندە سانايدى.
جوعارىدا كەلتىرىلگەن مالىمەتتەرگە سايكەس، ەلىمىزدەگى قوعامدىق قارىم- قاتىناس نەگىزىنەن ورىس تىلىندە جۇرگىزىلەدى. ورتالىق جانە اتقارۋشى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ قۇجاتتارى ورىس تىلىندە ازىرلەنەدى كەيىن قازاق تىلىنە اۋدارىلادى. ياعني، مەملەكەتتىك ءتىل ءوزىنىڭ مارتەبەسىنە سايكەس نەگىزگى ءتىلدىڭ فۋنكسيالارىن ورىنداماي، تەك اۋدارما ءتىلى رەتىندە قولدانىلادى.
ەلدەگى زاڭ شىعارۋدىڭ نەگىزگى ءتىلى دە - ورىس ءتىلى. اتاپ ايتقاندا، ق ر پارلامەنتىنىڭ VI جانە VII شاقىرىلىمىندا قابىلدانعان 601 زاڭنىڭ تۇپنۇسقاسى ورىس تىلىندە ازىرلەنىپ، قازاق تىلىنە اۋدارىلعان. سونداي- اق، سوت ءىسىن جۇرگىزۋدە ورىس ءتىلى باسىم ءتىل رەتىندە قولدانىلادى.
ىسكەرلىك ورتادا، حالىقارالىق قاتىناستاردا، قىزمەت كورسەتۋ سالالارىندا جانە قوعامدىق ورتاداعى قارىم- قاتىناستا ورىس ءتىلىنىڭ ۇلەسى باسىم. ەلىمىزدەگى ساراپشىلاردىڭ % 61,7- ى ورىس ءتىلىن جەتىك مەڭگەرگەن. ينتەرنەتتەن اقپارات ىزدەۋ كەزىندە حالىقتىڭ % 65,7- ى ورىس ءتىلىن پايدالانادى.
«قازىرگى تاڭدا حالىقتىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋ كورسەتكىشى بويىنشا وڭىرلەر اراسىندا ءبىرىڭعايلىلىق جوق. بۇل ءتيىستى ءوڭىردىڭ گەوگرافيالىق ورنالاسۋ ەرەكشەلىگى مەن تۇرعىنداردىڭ ەتنيكالىق قۇرامىنا بايلانىستى. مىسالى، زەرتتەۋ ناتيجەسىنە سۇيەنسەك، قازاق ءتىلىن مەڭگەرگەن رەسپوندەنتتەردىڭ كوبى - اتىراۋ (%78,8)، ماڭعىستاۋ (%76,1)، جامبىل (%74,1)، قىزىلوردا (73,2) وبلىستارىنىڭ تۇرعىندارى. قازاق ءتىلىن ءتيىستى دەڭگەيدە مەڭگەرمەگەندەردىڭ ۇلەسى سولتۇستىك قازاقستان (8,2)، قوستاناي (9,0)، قاراعاندى (%6,5) وبلىسىنىڭ تۇرعىندارىنا تيەسىلى بولدى. بۇل اتالعان وڭىرلەردە ءتىل ساياساتىن جانداندىرۋ قاجەتتىگىن بىلدىرەدى»، - دەپ جازىلعان.
تۇجىرىمداما جوباسى 25 - ساۋىرگە دەيىن كوپشىلىك تالقىلاۋدا بولادى.
بۇعان دەيىن پرەزيدەنت توراعالىعىمەن وتكەن عىلىم جانە تەحنولوگيالار جونىندەگى ۇلتتىق كەڭەستىڭ ءبىرىنشى وتىرىسىندا قاسىم- جومارت توقايەۆ قازاق ءتىلىنىڭ جەتكىلىكسىز دەڭگەيدە دامىپ كەلە جاتقانىن مالىمدەپ، ونى لاتىن الىپبيىنە كوشىرۋ اياسىنداعى پروبلەمالارعا توقتالعان بولاتىن.
اتالعان تۇجىرىمدامانى ازىرلەۋ بارىسىندا مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاراپىنان ايتىلعان بارلىق سىن- ەسكەرتپەلەر ەسكەرىلگەن.
قۇجات جوباسىن ازىرلەۋ كەزىندە ءتىل ساياساتى ماسەلەلەرى بويىنشا كەشەندى الەۋمەتتانۋشىلىق جانە تالدامالىق زەرتتەۋلەردىڭ قورىتىندىلارى زەردەلەنىپ، قابىلدانعان.
تۇجىرىمدامانى ىسكە اسىرۋ ەلدەگى تىلدىك احۋالدىڭ الەۋەتىن ارتتىرۋعا جانە ونىڭ قوعامدىق- ساياسي جانە الەۋمەتتىك سالانى دامىتۋعا قوسقان ۇلەسىن ارتتىرۋعا، وڭىرلىك دەڭگەيدە وزەكتى ماسەلەلەردى شەشۋگە، ونىڭ ىشىندە تىلدىك كەمسىتۋشىلىكتىڭ الدىن الۋ جونىندەگى شارالاردى جۇزەگە اسىرۋعا ىقپال ەتپەك.
تۇجىرىمدامانىڭ ءىس- قيمىل جوسپارىندا ورتالىق مەملەكەتتىك جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردا قارالعان جانە كەلىسىلگەن ءىس- شارالار كوزدەلگەن.
قۇجات جوباسىندا قازاق ءتىلىن لاتىن الىپبيىنە كوشىرۋ ماسەلەسى دە جان- جاقتى قاراستىرىلعان. ءالىپبيدىڭ باستاپقى نۇسقالارىن ازىرلەۋ كەزىندە تۋىنداعان ماسەلەلەر جانە ولاردى شەشۋدىڭ جولدارى تالدانادى. ايتا كەتۋ كەرەك، بۇل باعىتتاعى جۇمىس كەزەڭ- كەزەڭىمەن جۇرگىزىلمەك.
قۇجاتتى تالقىلاۋ قورىتىندىسى بويىنشا حالىقتىڭ پىكىرىن ەسكەرە وتىرىپ، وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلەتىن بولادى.
