رەسەي قازاقتارىنىڭ 90 پايىزى ابايدى بىلمەيدى - توقتارباي دۇيسەنبايەۆ

استانا. قازاقپارات. توقتارباي دۇيسەنبايەۆ- رەسەيدەگى قازاق مادەني ورتالىقتار فەدەراسياسىنىڭ ءتوراعاسى.

- توقتارباي مىرزا، ءوزىڭىز باسقاراتىن قازاق مادەني ورتالىقتار فەدەراسياسى تۋرالى ءبىراز ايتىپ وتسەڭىز... فەدەراسيا قاي جىلى قۇرىلدى؟ ونىڭ نەگىزگى ماقساتى قانداي؟

- فەدەراسيا 2007- جىلى قۇرىلدى. بۇل رەسەيدىڭ 26 ايماعىنداعى قازاقتاردىڭ باسىن قوساتىن ۇلكەن ورتالىق بولىپ تابىلادى. بىزدە، ياعني رەسەيدە «ۇلتتىق مادەني فەدەرالدى اۆتونوميا» دەگەن ۇعىم بار. ورتالىق وسى ۇعىمعا سايكەس جۇمىس ىستەيدى. ەڭ الدىمەن ايتارىم، ءبىز رەسەيدەگى بارلىق قازاقتاردىڭ باسىن قوسىپ، ورتاق ماقساتتا جۇمىلا جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز. نەگىزگى ماقسات - قازاقتىڭ سالت-ءداستۇرىن، ادەت-عۇرپىن ساقتاۋ، ونى كەيىنگى ۇرپاققا كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ. ارينە، وسى باعىتتا ءبىراز جۇمىس تا اتقارىلدى. جالپى ايتارىم، رەسەيدە قازاقتار ءوز مادەنيەتى مەن سالتىن بەرىك ۇستانادى، ءبىز ەشقاشان ۇلتتىق مەيرامداردى تويلاماي وتكەن ەمەسپىز. ءبىر جاعىنان، بۇعان فەدەراسيادا قازاقتاردىڭ كوپ شوعىرلانۋى سەبەپ بولسا كەرەك. تەك اتالعان 26 ايماقتا ەمەس، فەدەراسيانىڭ ءتۇرلى دا وبلىستارىندا قازاقتار كوپ تۇرادى.

تاريح كۋا، رەسەيگە قازاقتار ءارتۇرلى جاعدايعا بايلانىستى شوعىرلاندى. بىرەۋلەرى اشارشىلىق كەزىندە، ەندى ءبىرى جەر اۋدارىلىپ، تاعى باسقالارى ءتۇرلى سەبەپپەن ورىس جەرىنە قونىستاندى. قازىر بىزدەگى قازاقتار وزدەرىن رەسەيدىڭ تولىقتاي ازاماتى سەزىنەدى. ءبىراق بۇل كەيبىر ازاماتتار ويلاعانداي قاۋىپتى ەمەس. ءبىز قاي ۋاقىتتا بولسىن قازاقتىعىمىزدى ساقتاپ كەلدىك، بۇدان ءارى دە بەرىك ساقتاي بەرمەكپىز. ارينە، تىلگە قاتىستى ۇلكەن ماسەلەلەر بار. ونى مەن مويىندايمىن. رەسەيدەگى قازاقتاردىڭ اراسىندا انا ءتىلىن بىلمەيتىندەردىڭ قاتارى ءوسىپ كەلەدى. وسى جاعداي قازىر مەنى قاتتى الاڭداتادى. ءبىزدىڭ قازاق مادەني ورتالىعى وسى باعىتتا دا ءبىراز جۇمىستى قولعا الىپ وتىر.

- قازاق ءتىلىن دامىتۋ ءۇشىن قانداي جۇمىستاردى قولعا الىپ جاتىرسىزدار؟

- ەندى ءبىز رەسەيدە 100 جىلداي تۇرىپ قالدىق قوي. «زامان وزگەردى، زاڭ وزگەردى» دەگەندەي، وسى ۇزاق جىلدار ىشىندە قازاق ءتىلى اياسىندا قوردالانىپ قالعان ماسەلەلەردى ءبىر كۇندە شەشىپ تاستاۋ مۇمكىن ەمەس. ءبىزدىڭ فەدەراسيانىڭ قۇرىلعانىنا نەبارى ءۇش-ءتورت جىل عانا بولدى. وسى ازعانا جىلدىڭ ىشىندە قازاق ءتىلىن اياعىنان تىك تۇرعىزىپ تاستادىق نەمەسە قىرۋار شارۋا ءبىتىپ جاتىر دەپ ناقتى ايتا المايمىن. ءتىل ۇيرەنۋ ماسەلەسى ۇزاق ۋاقىتتى تالاپ ەتەدى. بۇل - ۇلكەن تاريحتىڭ جەلىسىندە جۇرەتىن كۇردەلى پروسەسس.

ءتىلدى تەك قابات-قابات باعدارلاما قابىلداپ، توم-توم زاڭ شىعارىپ تاستاۋ ارقىلى كوتەرۋگە بولمايدى. ءتىل ۇيرەنۋ ءۇشىن، ەڭ الدىمەن، ادامدار سول تىلدە ءبىر-بىرىمەن سويلەسۋى كەرەك. ەگەر ادامدار ءبىر تىلدە پىكىرلەسەتىن بولسا، ول ءتىل ەشقانداي باعدارلاما قابىلداماي-اق داميدى، قانات جايادى. وكىنىشكە قاراي، رەسەيدەگى قازاقتار ءبىر-بىرىمەن قازاق تىلىندە از سويلەسەدى. اسىرەسە جاستارىمىزدىڭ قازاقشا سويلەگەنىن وتە سيرەك كورەمىز. بۇل تەك رەسەيدەگى بىزدەردىڭ عانا ەمەس، بۇكىل قازاق حالقىن تولعانتاتىن ماسەلە دەپ ويلايمىن. ءبىز قازاق ءتىلىن، ەڭ الدىمەن، جاستارىمىزعا ۇيرەتۋدى ماقسات ەتىپ وتىرمىز. ولاردىڭ ەركىن سويلەسۋى ءۇشىن ءتۇرلى مەرەكەلىك شارالار، كونفەرەنسيالار ۇيىمداستىرامىز. قازاق اقىن-جازۋشىلارى، باتىرلارى، باسقا دا بەلدى تۇلعالارى تۋرالى كىتاپتار، جۋرنالدار شىعارامىز. ارينە، بۇل شارالار ءالى دە جەتكىلىكسىز. بۇل تۇرعىدا ءبىز قازاقستاننان كومەك كۇتەمىز. قازاقستان قازاق ۇلتىنىڭ اتا قونىسى رەتىندە شەتتە جۇرگەن قازاقتارعا قول ۇشىن بەرسە، دۇرىس بولادى دەپ ويلايمىن. بۇگىن قازاق ەلى تاۋەلسىز مەملەكەت اتاندى. ەندى قازاق تۋرالى، قازاق ءتىلى تۋرالى شىنايى ويلايتىن ۋاقىت جەتتى.

- قازىرگى تاڭدا رەسەيدە قازاق مەكتەپتەرى بار ما؟ بولسا، جاعدايلارى قانداي؟ بولماسا، سەبەبى نەدە؟

- بۇگىنگى كۇنى رەسەيدە بىردە-ءبىر قازاق مەكتەبى جوق. ونىڭ سەبەبى تاريحي جاعدايلارعا بايلانىستى دەپ ويلايمىن. ومبى، استراحان، ورىنبوردا ارالاس مەكتەپتەر بولدى، ءبىراق قازاق مەكتەبى اشىلدى دەگەندى ەستىگەن ەمەسپىن. التاي ايماعىندا ءبىر قازاق مەكتەبى بار ەدى. ونى دا «وقيتىن بالا جوق، اقشا جوق» دەپ جاۋىپ تاستادى. قازىر رەسەيدەگى قازاقتار قازاق مەكتەبىنە ءزارۋ. بالالارىن قازاق مەكتەبىنە بەرگىسى كەلەتىندەر تولىپ جاتىر.

مەنىڭ ويىمشا، بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن ساياسي شەشىمدەر كەرەك. ماسەلەن، ءبىزدىڭ، ياعني قازاقتاردىڭ، رەسەي فەدەراسياسىندا وزىندىك ورنىمىز بار. ونى ەشكىم جوققا شىعارا المايدى. ەندەشە، قازاقتاردىڭ تىلىنە دە فەدەراسيادان ورىن ءبولۋى كەرەك. ەگەر رەسەيدە قازاق ءتىلىن وقىتۋ جۇيەلى تۇردە جۇرگىزىلسە، كوپ ماسەلە شەشىلەر ەدى. مەن كەيبىر اقپارات قۇرالدارىنان قازاقستاندا ورىس مەكتەپتەرى جالپى مەكتەپتەردىڭ 56 پايىزىن قۇرايدى دەپ ەستىپ قالىپ جاتامىن. كوردىڭىز بە، قازاقستاندا ورىس تىلىنە، ورىس ۇلتىنا بارلىق جاعداي جاسالعان. وزگە ۇلتقا جاسالعان قامقورلىق دەپ وسىنى ايتۋعا بولادى. ءدال وسىنداي جاعداي رەسەيدەگى قازاقتارعا دا جاسالۋى ءتيىس. ول ءۇشىن، قايتالاپ ايتايىن، ساياسي شەشىمدەر كەرەك. ول شەشىمدەردى تەك قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ ارالاسۋى ارقىلى عانا قابىلداۋعا بولادى.

- دەگەنمەن قازاق ءتىلىن وقىتاتىن ورتالىقتار بار شىعار؟

- بار دەپ ايتا المايمىن. بىزدە قازاق ءتىلى فاكۋلتاتيۆ بازاسىندا عانا وقىتىلادى. ونداي وقۋ جۇيەسىنىڭ بىزگە كەرەگى دە جوق. سەبەبى، وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، وندا وقىساڭ - وقى، وقىماساڭ - ءوزىڭ ءبىل دەگەن ءتارتىپ قوي. سوندىقتان دا فاكۋلتاتيۆ بازاسىندا ەشكىم قازاق ءتىلىن وقىمايدى دەپ ايتۋعا بولادى. وقىعىسى كەلەتىندەر بولسا دا، جەتىسكەن ساباق جۇرمەيدى. مەنىڭ ويىمشا، قازاق ءتىلىن مىندەتتى ءپان رەتىندە وقىتۋ كەرەك. ماسەلەن، قازىر قاي مەكتەپتە بولسىن اعىلشىن ءتىلى ساباعى جۇرەدى. ول بارلىق وقۋشى ءۇشىن مىندەتتى ءپان رەتىندە بەكىتىلگەن. اعىلشىنشا وقىعىڭ كەلسە دە - وقيسىڭ، وقىعىڭ كەلمەسە دە - وقيسىڭ. مۇنداي جاعدايدا، ارينە، ءار بالا اعىلشىن تىلىندە سايراپ شىعادى. مىنە، ءدال وسىنداي جۇيەمەن قازاق ءتىلىن دە وقىتۋعا بولادى.

ارينە، مەن رەسەيدىڭ بارلىق ولكەسىندە مۇنداي باعدارلاما ەنگىزۋ قاجەت دەپ وتىرعانىم جوق. كەيبىر قازاعى كوپ وبلىستاردا، اۋدانداردا ەنگىزىلسە جەتىپ جاتىر. ماسەلەن، رەسەيدىڭ كەيبىر مەكتەپتەرىندە 80-90 پايىزعا دەيىن قازاق بالالارى وقيدى. مۇنداي مەكتەپتەردى ءتىپتى كەز كەلگەن وبلىستا كەزىكتىرۋگە بولادى. استراحان، ورىنبور، ومبى سياقتى وبلىستاردا بالالارى قازاق، ءتىلى ورىس مەكتەپتەر تولىپ جاتىر. بىزدە 70-90 پايىزعا دەيىن قازاقتار قونىستانعان اۋداندار بار. ورىنبوردا - 125 مىڭ قازاق، استراحاندا - 160 مىڭ قازاق، ومبىدا - 110 مىڭ قازاق، ساراتوۆتا 100 مىڭ قازاق تۇرادى، وسىلاي كەتە بەرەدى. مۇنى «رەگيونالنىي كومپونەمەنت» دەيدى. مەنىڭ ويىمشا، وسىنداي اۋدان، وبلىستاردا بالالارعا قازاق ءتىلىن كەڭىنەن ۇيرەتۋگە بولادى. ارينە، بۇل ءۇشىن الدىمەن ءتۇسىندىرۋ، اقپاراتتاندىرۋ جۇمىستارى كەرەك. قازىر رەسەيدە باسقا ۇلتتارعا قاجەتىنشە قامقورلىق كورسەتىلىپ جاتىر. مىسالى، رەسەيدىڭ سامارا وبلىسىندا تاتار تىلىندە ساباق بەرەتىن ءۇش ۇلتتىق مەكتەپ بار. وندا تاتار بالالارى انا ءتىلىن ەركىن مەڭگەرىپ، ەركىن ناسيحاتتاپ ءجۇر. بۇگىنگى كۇنى وسىنداي جەتىستىككە جەتۋدى ءبىز دە ارمانداپ ءجۇرمىز. ەكىنشىدەن، بىزدە قازاق ءتىلىن وقىتاتىن مۇعالىمدەر جاعى تاپشى. ماسەلەن، ءسىز اعىلشىن، نەمىس ءتىلى كىتاپتارىن بازاردان ساتىپ الاسىز. اقشا تولەپ ءتۇرلى شەت تىلدەرىن وقيسىز. ال رەسەيدە اقىعا قازاق ءتىلىن ۇيرەتەتىن ماماندار تاپپايسىز. قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا، اقشا بار، ءتىل وقيتىن جەر جوق. مىنە، قازىر بىزدەگى جاعداي - وسى.

- مەملەكەتتىك وقۋ ورتالىعى بولماعانىمەن، ومبىدا ورىس ءتىلدى كەيبىر ادامدار اقىلى قازاق ءتىلى ورتالىقتارىن اشىپ العان دەپ ەستىدىك. ولار قازاق ءتىلىن بيزنەستىڭ كوزىنە اينالدىرىپ العان سياقتى. بۇعان نە ايتار ەدىڭىز؟

- مۇنداي ورتالىقتار بار. ءبىراق، مەنىڭ بىلۋىمشە، ونداي ورتالىقتار قازاقتار ءۇشىن اشىلماعان. ونىڭ باستى ماقساتى قازاقستانعا ءتۇرلى جولمەن - ساۋدا جاساۋ، باسقا دا كاسىپكەرلىكپەن اينالىسۋ ءۇشىن كەلەتىن ورىستارعا قازاقشا ۇيرەتۋ بولىپ تابىلادى. ياعني ورىستار قازاق جەرىنە كەلۋ ءۇشىن مۇندا قانداي زاڭ، قانداي ەرەجە بار ەكەنىن ءبىلۋى كەرەك قوي. ءارى قازاقتارمەن سويلەسە الۋى قاجەت. مىنە، بىزدەگى ورتالىقتاردىڭ نەگىزگى ماقساتى وسىنداي. مۇنداي ورتالىقتىڭ ماسكەۋدە بار ەكەنىن ەستىدىم. مەنىڭ بىلۋىمشە، وندا وقىپ جاتقانداردىڭ شامامەن 80 پايىزى - ورىس ۇلتىنىڭ وكىلدەرى. وسىنداي جاعدايدا رەسەيدە قازاقتارعا ارنالعان وقۋ كۋرستارى بار دەپ ايتۋعا بولماس. بولعان كۇننىڭ وزىندە ءبىر ميلليون قازاق ءۇشىن ءبىر وقۋ ورتالىعى نە بولادى!؟ جالپى، ءتىلدى قاجەت ەتەتىن ادامدار ونى ءوزى-اق ۇيرەنىپ الادى. ماسەلەن، سىزگە اعىلشىن ءتىلى كەرەك پە، ءسىز ونى بىرنەشە ايدا-اق مەڭگەرىپ كەتۋىڭىز مۇمكىن. ول ءۇشىن كۋرس دەپ، باسقا دەپ باس قاتىرىپ جاتپايسىز. ەڭ باستىسى - قاجەتتىلىك. ەگەر ورىس ۇلتىنىڭ وكىلدەرى قازاق ءتىلىن ۇيرەنسە، ولار قاجەتتىلىككە بايلانىستى ۇيرەنەدى.

- قازىرگى كۇنى سىرتتاعى قازاقتار بىرتىندەپ قازاقستانعا ورالىپ جاتىر. ال رەسەي قازاقتارى تاريحي وتانىنا ورالۋعا قانشالىقتى مۇددەلى دەپ ويلايسىز؟

- مەن مىنانى ايتقىم كەلەدى، رەسەي قازاقتارىنىڭ قازاقستانعا ورالۋىنا نەگىز جوق. ەگەر ونداعىلارعا قازاق ءتىلىن ۇيرەتسە، قازاقستانعا كەلۋگە اسا مۇددەلى بولىپ وتىرعان جوق. ءبىز مۇندا نە ءۇشىن كەلەمىز؟ ول جاقتا تۇرمىسىمىز جاقسى، الاتىن ءبىلىمدى الىپ جاتىرمىز. وقىمىستىلارىمىز دا، عالىمدارىمىز دا بار. ماسەلەن، مەن بىرنەشە جىلدان بەرى رەسەيدە تۇرامىن. جۇمىسىم بار، بالا-شاعام قاجەتتى ءبىلىمىن الىپ جاتىر. تۇرمىسىما دا شاعىم ايتپايمىن. قازاقتا «جىلى ورنىڭدى سۋىتپا» دەگەن ءسوز بار ەمەس پە؟ رەسەيدەگى قازاقتار وسىنى ويلايدى، جىلى ورنىنان قوزعالعىسى كەلمەيدى. ەندى جاستار جاعىنا كەلەتىن بولساق، ارينە، جاستاردىڭ مۇندا كەلۋىنە بولادى. رەسەي مەن قازاقستاندا تۇراتىن حالىقتاردىڭ مەنتاليتەتى ۇقساس قوي. بىزدەگى جاستار قازاق جەرىنە تەز ءسىڭىپ كەتەدى. بۇل ءۇشىن جاستارعا قازاقستاندا جاعداي جاساۋ قاجەت. ارنايى باعدارلاما ازىرلەۋ كەرەك. ەگەر ارنايى باعدارلاما بولسا، جاستاردىڭ ءبىر بولىگى وسىندا كەلەر ەدى دەپ ويلايمىن. ال قازىر بىزگە «وتانعا ورالىڭدار» دەپ ايتىپ جاتادى، ءبىراق وعان ەشقانداي نەگىز جوق. مۇندا كەلگەندە جاستارىمىز نە ىستەيدى؟ اڭىراپ، ايدالادا قالعانداي بولماي ما؟ ماسەلەن، گەرمانيادا ءوز وتانىنا كەلەتىن نەمىس ازاماتتارى ءۇشىن ارنايى باعدارلاما قاراستىرىلعان. باعدارلاما بويىنشا وتانىنا ورالعان ءاربىر ازامات ەكى جىل بويى بەيىمدەلۋ ورتالىقتارىنان وتەدى. ەڭ باستىسى - ءتىلدى ۇيرەتەدى. نەگىزى، ادامدار اراسىنداعى قاتىناستىڭ 50 پايىزى ءتىل ارقىلى جۇزەگە اسادى عوي. ورتالىقتان وتكەننەن كەيىن ولارعا جۇمىس، وقۋ قاراستىرىلادى. مىنە، قازاقستاندا دا وسىنداي باعدارلاما بولۋى قاجەت. مەن سىزگە ايتايىن، رەسەيدەگى قازاقتاردىڭ 90 پايىزى ابايدىڭ كىم ەكەنىن بىلمەيدى. وسىدان كەيىن-اق جاعدايدىڭ قانشالىقتى قيىن ەكەنىن تۇسىنە بەرىڭىز.

- ابايدى حالىققا تانىستىراتىن ناسيحات قۇرالدارى - گازەت-جۋرنالدار جاعى قالاي؟ رەسەيدە قازاق تىلىندە شىعاتىن مەرزىمدى باسىلىمدار بار ما؟

- تازا قازاق تىلىندە شىعاتىن گازەت-جۋرنالدار جوق. دەي تۇرعانمەن، بىزدە ءاربىر ايماقتا ورىس-قازاق تىلدەرىندە جارىق كورەتىن مەرزىمدى باسىلىمدار بار. كوپتەگەن باسىلىمنىڭ ءبىر نەمەسە ەكى بەتى عانا قازاق تىلىندە شىعادى. ءبىز قازىر وسىعان دا تاۋبە دەپ وتىرمىز. سەبەبى گازەت-جۋرنالداردى، نەگىزىنەن، ءوز قارجىمىزعا شىعارامىز. مەملەكەت بۇل ءۇشىن بىزگە اقشا تولەمەيدى. ارينە، قارجىلاندىرۋ جاعى سىزدەردە ءسال باسقاشالاۋ بولۋى مۇمكىن. ال ءبىز ۇلتتىق باعىتتاعى بارلىق شارالاردى ءوز قارجىمىزعا وتكىزەمىز. رەسەيدە ۇلتتىق مادەني اۆتونوميا دەگەن ورتالىق اشىلعان. قازىر ونىڭ اتىن ءسال وزگەرتىپ، فەدەرالدى اۆتونوميا دەپ اتايىن دەپ جاتىرمىز. نەگە؟ سەبەبى ەگەر وسىلاي اتايتىن بولساق، ۇكىمەت بىزگە ءتۇرلى شارالارعا قارجى بولەدى. رەسەيدەگى دياسپورالار ىشىندە قازاقتار سوڭعى بولىپ ۇلتتىق مادەنيەت ورتالىعىن اشتىق. قازىر ورتالىقتىڭ جۇمىسىن تارتىپكە كەلتىرىپ جاتىرمىز. ارينە، قارجى بولسا، گازەتتى دە، جۋرنالدى دا شىعاراتىن ەدىك.

- قازىرگى كۇنى ءبىز ءۇشىن ۇلكەن قاۋىپتىڭ ءبىرى ارالاس نەكە بولىپ وتىر. جاستارىمىز شەتەلدەرگە كەتىپ، وزگە ۇلتتىڭ وكىلدەرىمەن نەكەلەسىپ جاتىر. رەسەيدە جاستار اراسىندا مۇنداي قاۋىپ بايقالماي ما؟

- ارالاس نەكەگە تۇراتىندار ۇلتىنان، تامىرىنان اجىرايتىنى ءسوزسىز. مەنىڭ ويىمشا، رەسەيدە ءدال قازىر مۇنداي قاۋىپ بايقالمايدى. وسى كۇنگە دەيىن بۇكىل قازاقتىڭ شامامەن 5 پايىزى عانا ورىستانعان شىعار. جاڭا ايتىپ ءوتتىم، رەسەيدەگى قازاقتار قازاقتىعىن جاقسى ساقتاپ كەلەدى. ول ءتىلدىڭ، ءبىلىمنىڭ ارقاسىندا ەمەس، سالت-ءداستۇردىڭ ارقاسىندا. قازىرگى تاڭدا ءبىز تەك ءتىل جاعىنان قينالىپ وتىرمىز. ەگەر قازاق ءتىلىن بىلسە، بالالارىمىز ابايدى وقيتىن ەدى عوي. مەنىڭ بالالارىم ابايدى، باسقا دا قازاق اقىن-جازۋشىلارىن جاقسى بىلەدى. سەبەبى مەن قازاقستاننان ۇنەمى ادەبيەتتەردى اكەپ بەرىپ تۇرامىن. ال بارلىق قازاقتاردىڭ مۇنداي مۇمكىنشىلىگى جوق قوي. سوندىقتان اۋدارما ماسەلەسىن جولعا قويۋدىڭ دا ماڭىزى ەرەكشە.

الاشقا ايتار داتىم...

ءبىزدى ۇنەمى قازاقستانعا ءتۇرلى شارالارعا قاتىسۋعا شاقىرادى. وسىعان دەيىن «بالداۋرەن»، باسقا دا بايقاۋلارعا قاتىسىپ كەلدىك، دۇنيەءجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعىنىڭ جينالىستارىنا ءجيى قاتىسىپ تۇرامىز. ءبىراق بۇل شارا جەتكىلىكسىز. رەسەيدەگى قازاقتاردى قازاقىلاندىرۋ ءۇشىن ءبىز ۇنەمى بايلانىستا بولۋىمىز قاجەت. جىل سايىن رەسەيدەن قازاق ءتىلىن ۇيرەنىپ، ۇلتتىق سالت-داستۇرمەن تانىسۋ ءۇشىن ون شاقتى بالانى ۋاقىتشا قازاقستانعا جىبەرەمىز. بۇل، ارينە، وتە از. رەسەيدەگى ءبىر ميلليون قازاق ءۇشىن بۇل سان نە بولادى؟ سوندىقتان قازاقستانعا ۋاقىتشا بولسا دا بالالاردى كوپتەپ جىبەرىپ وتىرۋىمىز ءتيىس. ماسەلەن، ءار جازدا تۋعان وتانىنا 100-200 بالادان جىبەرىپ تۇراتىن بولساق، بالالارىمىز تەز قازاقىلاناتىن ەدى. ەگەر سول ءجۇز بالانىڭ ىشىندە، ەڭ بولماعاندا، جارتىسى ابايدى، ماعجاندى تانىپ قايتسا، ءبىز ءۇشىن ۇلكەن جەتىستىك بولار ەدى.

اۆتور: نۇرمۇحاممەد مامىربەكوۆ

(«الاش ايناسى» گازەتى، 9- ءساۋىر. 2011 - جىل)