بذگئن ةلباسئ نذرسذلتان ءابئش ذلئ نازاربايةأ 73 جاسقا تولدئ
ةكونوميكا عئلئمدارئمئث دوكتورئ، پروفةسسور، كوپتةگةن ت م د، شةتةل ؤنيأةرسيتةتتةرئ مةن ينستيتؤتتارئنئث اكادةميگئ جانة قذرمةتتئ پروفةسسورئ، حالئقارالئق ينجةنةرلئك اكادةمياسئنئث اكادةميگئ، قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث ذلتتئق عئلئم اكادةمياسئنئث اكادةميگئ، كوپتةگةن ت م د، شةتةل ؤنيأةرسيتةتتةرئ مةن ينستيتؤتتارئنئث اكادةميگئ جانة قذرمةتتئ پروفةسسورئ نذرسذلتان ءابئش ذلئ نازاربايةأ 73 جاسقا تولدئ.
نذرسذلتان ءابئش ذلئ نازاربايةأ 1940 - جئلئ 6 - شئلدةدة الماتئ وبلئسئ قاسكةلةث اؤدانئ شامالعان اؤئلئندا دذنيةگة كةلگةن. دنةپرودزةرجينسك تةحنيكالئق ؤچيليششةسئن، قاراعاندئ مةتاللؤرگيا كومبيناتئ جانئنداعئ جوعارئ تةحنيكالئق وقؤ ورنئن، كةثةس وداعئ كوممؤنيستئك پارتياسئ ورتالئق كوميتةتئنة قاراستئ جوعارئ پارتيا مةكتةبئن بئتئرگةن.
1960-1969 - جئلدارئ قاراعاندئ مةتاللؤرگيا زاؤئتئندا جذمئس ئستةدئ. 1969-1973 - جئلدارئ قاراعاندئ وبلئسئ تةمئرتاؤ قالاسئنداعئ پارتيا-كومسومول جذمئستارئندا جاؤاپتئ قئزمةتتةر اتقارعان. 1973-1977 - جئلدارئ - قاراعاندئ مةتاللؤرگيا كومبيناتئ پارتيا كوميتةتئنئث حاتشئسئ. 1977-1979 - جئلدارئ - قاراعاندئ وبلئستئق پارتيا كوميتةتئنئث حاتشئسئ، 2-حاتشئسئ. 1979-1984 - جئلدارئ - قازاقستان كوممؤنيستئك پارتياسئ ورتالئق كوميتةتئنئث حاتشئسئ. 1984-1989 - جئلدارئ - قازاق ك س ر مينيسترلةر كةثةسئنئث ءتوراعاسئ. 1989-1991 - جئلدارئ - قازاقستان كوممؤنيستئك پارتياسئ ورتالئق كوميتةتئنئثءبئرئنشئ حاتشئسئ. 1990 - جئلعئ اقپان-ءساؤئر ارالئعئندا قازاق ك س ر جوعارئ كةثةسئنئث ءتوراعاسئ بولدئ. 1990 - جئلدئث ساؤئرئنةن - قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث پرةزيدةنتئ.
1991 - جئلدئث 1 - جةلتوقسانئندا تذثعئش رةت قازاقستان پرةزيدةنتئنئث جالپئحالئقتئق سايلاؤئ ءوتتئ. سايلاؤ ناتيجةسئندة نذرسذلتان ءابئش ذلئ نازاربايةأ باسئم داؤئسپةن (98،7 پايئز) جةثئسكة جةتتئ.
1995 - جئلدئث 29 - ساؤئرئندة جالپئحالئقتئق رةفةرةندؤم ناتيجةسئندة قازاقستان رةسپؤبليكاسئ پرةزيدةنتئ ن.ا.نازاربايةأتئث وكئلةتتئگئ 2000 - جئلعا دةيئن ذزارتئلدئ.
1999 - جئلدئث 10 - قاثتارئندا وتكةن جالپئ حالئقتئق سايلاؤدئث ناتيجةسئندة ن. نازاربايةأ 79 پايئز داؤئس الئپ، قازاقستان رةسپؤبليكاسئ پرةزيدةنتئ بولئپ قايتا سايلاندئ.
2005 - جئلدئث 4 - جةلتوقسانئندا سايلاؤشئلاردئث 91،5 پايئز داؤئسئن الئپ، قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث پرةزيدةنتئ بولئپ قايتا سايلانعان.
2011 - جئلدئث 3 - ساؤئرئندة سايلاؤشئلاردئث 95،5 پايئز داؤئسئن الئپ، قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث پرةزيدةنتئ بولئپ قايتا سايلاندئ.
1981-1986 - جئلدارئ - كةثةستةر وداعئنئث كوممؤنيستئك پارتياسئنئث تةكسةرؤ كوميسسياسئنئث مذشةسئ، 1986-1991 - جئلدارئ - كةثةستةر وداعئنئث كوممؤنيستئك پارتياسئ ورتالئق كوميتةتئنئث مذشةسئ، 1990-1991 - جئلدارئ - كةثةستةر وداعئنئث كوممؤنيستئك پارتياسئ ورتالئق كوميتةتئ ساياسي بيؤروسئنئث مذشةسئ، 1990-1991 - جئلدارئ - كةثةستةر وداعئنئث كوممؤنيستئك پارتياسئ فةدةراسيا كةثةسئنئث مذشةسئ، 1991 - جئلئ كةثةستةر وداعئنئث كوممؤنيستئك پارتياسئ قاؤئپسئزدئك كةثةسئ مةن كةثةستةر وداعئنئث كوممؤنيستئك پارتياسئ مةملةكةتتئك كةثةسئنئث مذشةسئ. كةثةستةر وداعئنئث كوممؤنيستئك پارتياسئ جوعارعئ كةثةسئنئث Х-ХІ شاقئرئلئمئنئث دةپؤتاتئ، 1989-1991 - جئلدارئ - كةثةستةر وداعئنئث كوممؤنيستئك پارتياسئ حالئق دةپؤتاتئ بولعان. 1999 - جئلدئث ناؤرئز ايئنان «وتان» (وتچيزنا) پارتياسئنئث ءتوراعاسئ، 2006 - جئلدئث جةلتوقسان ايئنان «نذر وتان» حالئقتئق-دةموكراتيالئق پارتياسئنئث ءتوراعاسئ. قازاقستان حالقئ اسسامبلةياسئنئث ءتوراعاسئ.
رةسةي فةدةراسياسئ الةؤمةتتئك عئلئمدار اكادةمياسئنئث اكادةميگئ. ءال-فارابي اتئنداعئ قازاق مةملةكةتتئك ذلتتئق ؤنيأةرسيتةتئنئث قذرمةتتئ پروفةسسورئ. بةلارؤس عئلئم اكادةمياسئنئث قذرمةتتئ مذشةسئ. م.أ.لومونوسوأ اتئنداعئ ماسكةؤ مةملةكةتتئك ؤنيأةرسيتةتئنئث قذرمةتتئ پروفةسسورئ. دذنيةءجذزئ قازاقتارئ قاؤئمداستئعئنئث ءتوراعاسئ، سونداي-اق، ورتا ازيا مةن قازاقستان حالئقتارئنئث دوستئعئ قورئنئث قذرمةتتئ ءتوراعاسئ رةتئندة حالقئنئث ةتنيكالئق قذرامئ سان الؤان ةلدة ذلتارالئق كةلئسئم مةن الةؤمةتتئك بايسالدئلئق احؤالدئ ورنئقتئرئپ، ذلان-بايتاق ةؤرازيا كةثئستئگئندة، كذللئ الةمدة بةيبئتشئلئك پةن تاتؤلئقتئ ساقتاؤعا، حالئقارالئق ةكونوميكالئق، ساياسي-مادةني ئنتئماقتاستئق اياسئن كةثةيتؤگة جةكة ذلةسئن قوسئپ كةلةدئ.
ن.نازاربايةأ قازاقستاننئث تذثعئش پرةزيدةنتئ رةتئندة ةلدئ دةموكراتيالئق دامؤ جولئنا باعئتتاپ، ةكونوميكانئ نارئقتئق قاتئناستار جولئمةن تذبةگةيلئ تذردة رةفورمالاؤ، قوعامدئق مةنشئكتئ جةكةشةلةندئرؤ، ءوندئرؤ جانة وثدةؤ سالالارئنا شةتةل ينأةستيسياسئن تارتؤ، رؤحاني قذندئلئقتاردئ ساقتاؤ، جاثعئرتؤ جانة بايئتؤ ساياساتئن ذستانئپ كةلةدئ. ونئث باسشئلئعئمةن رةسپؤبليكادا مذناي، گاز ءوندئرؤ، وثدةؤ جانة تاسئمالداؤ، وتئن-ةنةرگةتيكا كةشةنئ، مةتاللؤرگيا، ترانسپورت پةن تةلةكوممؤنيكاسيا، عئلئم-ءبئلئم، مادةنيةت جانة دةنساؤلئق ساقتاؤ سالالارئندا تذبةگةيلئ رةفورمالار جذزةگة اسؤدا.
حالئقارالئق قذقئقتئق جانة دةموكراتيالئق تالاپتارعا ساي قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث جاثا كونستيتؤسياسئ، تاعئ باسقا اسا ءئرئ نورماتيأتئ-قذقئقتئق اكتئلةر قابئلدانئپ، قازاقستاندا تذثعئش رةت كوپ پارتيالئق نةگئزدة سايلانعان قوس پالاتالئ پارلامةنت جذمئس ئستةي باستادئ. قازاق تئلئنة مةملةكةتتئك مارتةبة بةرئلئپ، ونئث قولدانؤ اياسئ كةثي ءتذستئ. 1993 - جئلدئث قاراشاسئندا قازاقستاننئث ذلتتئق أاليؤتاسئ - تةثگة ةثگئزئلئپ، ةركئن ساؤدا اينالئمئنا جئبةرئلدئ. قارجئ-قاراجات جانة بانك جذيةسئندة حالئقارالئق تالاپتارعا ساي وث وزگةرئستةر جذزةگة اسئرئلئپ، ول ءوز كةزةگئندة قارجئ-قاراجات جذيةسئنة تذراقتئلئق ورناتتئ.
قازاقستاننئث 2030 - جئلعا دةيئنگئ ستراتةگيالئق دامؤئ بةلگئلةنگةن «قازاقستان-2030» باعدارلاماسئن جاساؤعا باسشئلئق ةتتئ. ئشكئ ساياساتتا جذيةلئ تذردة ذلتارالئق كةلئسئم مةن ساياسي تذراقتئلئق باعئتئن ذستانئپ كةلةدئ. قازاقستاننئث ئشكئ جانة سئرتقئ ساياساتئ مةن گةوساياسي جاعدايئنئث ةرةكشةلئكتةرئن ةسكةرة وتئرئپ، ةلدئث استاناسئن استانا قالاسئنا كوشئرئپ، ونئث زاماناؤي تالاپتارعا ساي كةلبةت تابؤئنا ذدايئ قامقورلئق جاساؤدا.
سئرتقئ ساياساتتا قازاقستاننئث تةرريتوريالئق تذراقتئلئعئ مةن قاؤئپسئزدئگئنة ا ق ش، رةسةي جانة انگليا باسشئلارئ كةپئلدئك بةرگةن بؤداپةشت كةلئسئمئنة قول قويدئ. دذنيةءجذزئنئث 100 دةن استام ةلئمةن ديپلوماتيالئق بايلانئستار ورناتئپ، سئرتقئ ساياسي قارئم-قاتئناستاردا ةؤرازيالئق ينتةگراسيا يدةياسئنئث اأتورئ جانة جذزةگة اسئرؤشئسئ بولئپ كةلةدئ.
نذرسذلتان ءابئش ذلئ الةمنئث اسا ءئرئ مةملةكةت باسشئلارئ مويئنداعان قازاق مةملةكةتئنئث ةث العاشقئ باسشئسئ، دذنية جذزئنة ايگئلئ ساياساتكةرلةردئث ءبئرئ. ول ةل باسقارؤ ئسئندة حالئقتئث عاسئرلار بويئ جيناقتالعان باي تاجئريبةسئ مةن الةمدئك تاجئريبةنئ تال بويئنا توعئستئرعان الئمدئ دا العئر باسشئ. ةل ءومئرئنئث الؤان سالالئ تئرشئلئك-تئنئسئن تةرةث ءبئلؤ، ماثداي تئرةگةن پروبلةمالاردئث ةث ةلةؤلئسئن تاپ باسئپ تاني الؤ، ةل ئشئندئك جانة الةمدئك احؤالدارمةن ساناسا وتئرئپ ذرئمتال ارةكةتتةرگة بارؤ، سول جولدا تاثدالعان باعئتئن تاباندئلئقپةن جذزةگة اسئرؤ - نذرسذلتان ءابئش ذلئ نازاربايةأتئث مةملةكةت باسشئسئ رةتئندةگئ باستئ قاسيةتئ.
نذرسذلتان نازاربايةأ - «أاجنةيشةة ؤسلوأية ينتةنسيفيكاسي»، «ستالنوي پروفيل كازاحستانا»، «ةكونوميكا كازاحستانا: رةالنوست ي پةرسپةكتيأئ ستانوألةنيا»، «بةز پراأئح ي لةأئح»، «ادئلةتتئث اق جولئ»، «ستراتةگيا ستانوألةنيا ي رازأيتيا كازاحستانا كاك سؤأةرةننوگو گوسؤدارستأا»، «قازاقستاننئث ةگةمةن مةملةكةت رةتئندة دامؤئ مةن قالئپتاسؤ ستراتةگياسئ»، «يدةينايا كونسوليداسيا وبششةستأا - كاك ؤسلوأية پروگرةسسا كازاحستانا»، «رةسؤرستاردئ ساقتاؤ جانة نارئققا ءوتؤ ستراتةگياسئ: نارئق جانة الةؤمةتتئك - ةكونوميكالئق دامؤ.»، «سلوأو وب اباي»، «نارئق جانة قازاقستاننئث الةؤمةتتئك-ةكونوميكالئق دامؤئ»، «XXI عاسئر تابالدئرئعئندا»، «ةؤرازيالئق كةثئستئك: ينتةگراسيالئق پوتةنسيال مةن ونئث جذزةگة اسئرئلؤئ»، «عاسئرلار توعئسئندا»، «ةؤرازيالئق وداق: يدةيالار، پراكتيكا، پةرسپةكتيأالار. 1994-1997ج.»، «ؤروكي يستوري ي سوأرةمةننوست»، «كازاحستانسكو-روسسيسكية وتنوشةنيا»، «كازاحستان 2030: پروسأةتانية، بةزوپاسنوست ي ؤلؤچشةنية بلاگوسوستويانيا أسةح كازاحستانسةأ»، «سلوأو و رودنوم نارودة»، «و أرةمةني، و سؤدباح، و سةبة»، «جاثا استانا - جاثا مةملةكةت - جاثا قوعام»، «تاريح تولقئنئندا»، «پرةزيدةنت ي پارلامةنت»، «مئ سترويم نوأوة گوسؤدارستأو. ترؤدئ ي رةچي»، «تؤعان ةلئم، تئرةگئم»، «سئندارلئ ون جئل»، «بةيبئتشئلئك كئندئگئ»، «ةؤرازيا جذرةگئندة»، «قازاقستاندئق جول» سياقتئ تانئمدئق-تالدامالئق كئتاپتار مةن تاعئ باسقا كوپتةگةن عئلئمي ةثبةكتةردئث اأتورئ.
تةمئرتاؤ، الماتئ، بؤحارةست، استانا، قاراعاندئ، دؤلؤتا (ا ق ش)، مادريد، دنةپرودزةرجينسك، تبيليسي، سوفيا، افينا قالالارئنئث جانة اتئراؤ وبلئسئنئث قذرمةتتئ ازاماتئ.
1992 - جئلئ ن.نازاربايةأقا «ت م د-داعئ اسا ماثئزدئ رةسپؤبليكالاردئث بئرئندة جاثا ساياسي، ةكونوميكالئق جانة الةؤمةتتئك جذيةنئ دامئتئپ، نئعايتؤعا سئثئرگةن قوماقتئ ذلةسئ ءذشئن» «كاپري سئيلئعئ»، 1998 - جئلئ تذركيا رةسپؤبليكاسئنئث 75 جئلدئعئنا وراي «تذركئ الةمئ حالئقتارئنئث اراسئنداعئ قارئم-قاتئناستئ دامئتؤعا قوسقان ذلةسئ ءذشئن» سئيلئعئ، 1999 - جئلئ «تذركئ الةمئنة قئزمةت ةتكةنئ ءذشئن» سئيلئعئ، 1996 - جئلئ پروگرةستئ دامئتؤعا سئثئرگةن ةثبةگئ ءذشئن كرانس-مونتانا حالئقارالئق فورؤمئنئث ارناؤلئ جذلدةسئ، 1999 - جئلئ «التئن اتلانت» سئيلئعئ مةن حالئقارالئق تةحنولوگيا اكادةمياسئنئث مذشةلئك ديپلومئ جانة نيوبي مةدالئ بةرئلگةن.
ةلباسئ قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث ةث جوعارئ ناگراداسئ - «التئن قئران» وردةنئمةن، «قذرمةت بةلگئسئ»، ةثبةك قئزئل تؤ وردةندةرئمةن، رةسةيدئث جوعارئ مةملةكةتتئك ناگراداسئ - قاسيةتتئ اپوستول اندرةي پةرأوزأانني وردةنئمةن، وزبةكستاننئث «بؤيؤك حيزماتلاري ؤچؤن» وردةنئمةن، رؤمئن ةلئنئث اسا مارتةبةلئ ناگراداسئ - «ستياؤا رومئنيةي» وردةنئمةن، قئرعئزستاننئث «ماننا التئن وردةنئمةن، ولمپيادانئث التئن وردةنئمةن، ؤكراينانئث «ياروسلاأا مؤدري»، يتاليانئث «ذلكةن كرةست» وردةنئمةن، أاتيكان ةلئنئث جوعارئ ناگراداسئ پيا وردةنئمةن جانة تاجئكستان، ليتأا، اأستراليا، گرةسيا، حورأاتيا، سلوأةنيا، پولشا ةلدةرئنئث، تاعئ باسقا كوپتةگةن ت م د جانة شةتةلدةردئث وردةندةرئمةن جانة مةدالدارمةن ماراپاتتالعان.