بەيسەن قۇرانبەك: قازىرگى تاڭدا وتباسى قۇندىلىقتارىنا كەرى اسەرىن تيگىزەتىن 4 ۇلكەن ماسەلە بار
ءبىرىنشى ماسەلە - ۇيلەنۋ پروبلەماسى. بۇگىنگى تاڭدا وتىرىپ قالعان قىزدار بار. بۇل قازاق قوعامىنىڭ تراگەدياسى. بۇل ەڭ الدىمەن وتباسىعا بايلانىستى ماسەلە. ماقاش ءتاتىموۆ وسىدان ءتورت جارىم جىل بۇرىن ەفيرگە كەلگەندە وسىنداي 365 مىڭ ادام بار دەگەن. قازىر ونى سانايتىن ادام قالعان جوق. مىقتى دەموگرافتار جوقتىڭ قاسى.
ەكىنشى ماسەلە - 1995 -جىلدان بەرى ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرگە سەنەتىن بولساق، ءاربىر ءۇشىنشى وتباسى اجىراسادى. ماسەلەن بىلتىر تالدىقورعان قالاسىندا 16 مىڭ ادام ۇيلەنسە ونىڭ 5300 ى اجىراسقان. ەسەپتەي بەرىڭىز!.
ءۇشىنشى ماسەلە - ۇيلەنگەن ءاربىر بەسىنشى وتباسى قازىر بالا سۇيە الماي ءجۇر. بۇرىن وعان 99 پايىز ايەل كىنالى بولسا، عالىمدار قازىر 50 دە 50 دەپ وتىر.
ءتورتىنشى ماسەلە - سول 5 وتباسىنىڭ تورتەۋىندە بالا بار دەسەك، ولاردىڭ دەنساۋلىعى وتە ناشار بولىپ تۋىلىپ جاتىر. وتباسىنداعى ەڭ ۇلكەن 4 پروبلەما وسى.
بۇل سوڭعى جىلدارى وتە كوبەيە باستادى. ەڭ باستىسى - كەز-كەلگەن ۇلتتى ازدىرۋ ءۇشىن 6 نارسە قاجەت ەكەن. ءبىرىنشى ونىڭ دۇنيەتانىمىن وزگەرتەدى.
ەكىنشى تاريحي تامىرىن ۇزەدى. ءۇشىنشى، سالت-داستۇردەن الىستاتادى. انا ءتىلىن ۇمىتتىرادى. ءتورتىنشى، يدەولوگيالىق تۇرعىدا ادام ساناسىن باسقا قۇندىلىقتارعا اۋىستىرادى. بەسىنشى گەندىك ينجينەريا، اراق، تەمەكى، ناشا دەگەن سياقتى. التىنشى زاڭداردىڭ شيكى نەمەسە سولاقاي بولۋى.
جاستار نەگە ۇيلەنبەي ءجۇر؟ «اناۋ جەتپەيدى، مىناۋ جەتپەيدى»، - دەيدى. ءيا! بۇگىندە لايىقتى تىرشىلىك ەتۋ قىمباتقا تۇسەدى. تويدى جاساۋ كەرەك، تۇرمىسىن جاقسارتۋ كەرەك دەگەندەي... ول بۇگىنگى زاماندا قيىنعا سوعاتىنى راس. مەنىڭشە ۇيلەنەتىن ادامعا كومەكتەسۋ كەرەك. مىسالى، ۇلتتىق قوردان 10 مىڭ دوللار اقشا ءبولۋ قاجەت.
ەكىنشى ءبىز جاس وتباسىلاردىڭ اجىراسۋىنا شەكتەۋ سالايىق. قايسىسى اجىراسۋعا ينيتسياتيۆا ءبىلدىردى سول 100 مىڭ دوللار تولەسىن. ويتكەنى مۇنداي جاعدايدا كوبىنەسە بالا زارداپ شەگەدى. ەرتەڭ ول دا اتا-اناسىنىڭ قىلىعىن قايتالاماسىنا كىم كەپىل؟! حالىق سانىن 20 ميلليونعا جەتكىزەمىز دەپ جاتىرمىز. الايدا وعان جەتۋ وتە قيىن.
سەبەبى، 5,6 ءتىپتى 7 بالا تاپقان انالارعا قانداي كومەك كورسەتىپ وتىرمىز؟ ولاردىڭ بالالارى تەگىن وقۋ كەرەك، بارلىق الەۋمەتتىك جاعدايى جاسالۋى ءتيىس. بۇل بولماي قازاقتىڭ سانى كوبەيمەيدى. ءبارى ەكونوميكاعا كەلىپ تىرەلەدى. مەن ايتقان ماسەلەلەردى پارلامەنتتە كوتەرۋ كەرەك سياقتى. بۇل زاڭ اياسىندا شەشىلەتىن ماسەلە. وتباسى قۇندىلىقتارىن جاڭعىرتۋعا ۇلكەن كوڭىل ءبولىنۋى قاجەت. بۇگىن ءاربىر 4-وتباسى اجىراسسا، وسى ماسەلەنى تۇزەمەسەك 15 جىلدان كەيىن ءاربىر 2-وتباسى سولاردىڭ كۇيىن كەشەتىن بولادى. ەۋروپا وسىعان كەلدى. سوندىقتان بۇل ماسەلەلەردىڭ الدىن الۋعا قوعام بولىپ كىرىسۋىمىز كەرەك.»
